CILONGESA 46
MWASO 49 Tuzibiseni Yehova Kubwaha
Muli na Kupwisamo Bitondeka Mangana Mupwe Ngamba wa Cikungulukilo Ndi?
“Mu kwana muli kubwahelela kwakama kutubana mu kutambula.”—BILI 20:35.
BILI MUNO MU CILONGESA
Muno mu cilongesa tusimutwiya byuma bibanapande kulinga bandolome mangana bapwisemo bitondeka na kupwa ngamba wa cikungulukilo.
1. Kapositolo Paulu wamwene bati bangamba ba cikungulukilo?
BANGAMBA ba cikungulukilo bakapanga bipangi bya seho manene mu cikungulukilo. Kapositolo Paulu wamwene bangamba ba cikungulukilo kupwa ba seho manene. Cakumwenako ku mukanda wasonekelele bakaFilipu, kapositolo Paulu wamenekele bangamba ba cikungulukilo na bakulunu.—Filp 1:1.
2. Ndolome Luis akalizibi bati ha kupwa ngamba wa cikungulukilo?
2 Bangamba ba cikungulukilo bakabwahelela manene mu bakakwasa bakwabo mu cikungulukilo. Cakumwenako ndolome Devan wakele na myaka 18 mu bamwangwile kupwa ngamba wa cikungulukilo. Oloni ndolome Luis bamwangwile kupwa ngamba wa cikungulukilo te ali na myaka ya kutubakana 50. Ndolome Luis walizibile bati mu bamwangwile kupwa ngamba wa cikungulukilo? Wendekele ngwendi: “Njabwahelela manene kupangela bandolome na bandokazi. Bananjimwesa cizemo cakama manene, co nange njishaka kubamwesaco.” Bwingi bwa bangamba ba cikungulukilo bakalizibi ngwe mwalizibililile ndolome Luis.
3. Bihula muka bitukumbulula muno mu cilongesa?
3 Nga kanda mupwe ngamba wa cikungulukilo, kuma mwasa kulyakela cilengo ca kupwa ngamba wa cikungulukilo ndi? Bika binapande kumishongangeya mulyakele cilengo ca kupwa ngamba wa cikungulukilo? Co bifwa muka bimunapande kukala nabyo mangana mupwe ngamba wa cikungulukilo? Tukumbulula ebi bihula muno mu cilongesa. Oloni tusimutwiyeni tahi bipangi bibakalingi bangamba ba cikungulukilo.
BIPANGI MUKA BIBAKAPANGA BANGAMBA BA CIKUNGULUKILO?
4. Bipangi muka bibakapanga ba ngamba ba cikungulukilo? (Taleni na cikupulo.)
4 Ngamba wa cikungulukilo napu ndolome wa kumbwitika ibanangula na sipilitu ya kujela mangana akwase bakulunu mu bipangi bya cikungulukilo. Bangamba ba cikungulukilo bamo bakakwasa mu bipangi bya kuliseza-seza, cakumwenako bakana baka-kwambulula bitingitingi byakwambulwila na kubana mabulu akupangesa mu lihya. Bamo bakakwasa mu kujelesa na kubwahesa Njibo ya Bumwene. Co lalo Bangamba ba cikungulukilo bakapanga cipangi ca kukwasa na kupangela ku cilumo ha simbu ya biwano. Bipangi byoshe bibakapanga bangamba ba cikungulukilo byapwa bya seho manene. Bangamba ba cikungulukilo bazema Yehova, co bakakabangeya mashiko endi. Co lalo bazema manene bandolome na bandokazi babo. (Mate 22:37-39) Ndolome asa kupwisamo bati bitondeka mangana apwe ngamba wa cikungulukilo?
Bangamba ba cikungulukilo bakatembwinina Yesu mubakalyana kupangela bakwabo (Taleni paragirafu 4)
5. Bika byanapande kulinga ndolome mangana apwe ngamba wa cikungulukilo?
5 Mbimbiliya inendeka bifwa byanapande kukala nabyo ndolome mangana apwe ngamba wa cikungulukilo. (1 Timo 3:8-10, 12, 13) Nga mushaka kupwa ngamba wa cikungulukilo munapande kuli lilongeseni ebi bifwa na kukala nabyo. Oloni munapande kusinganyekesesa byuma binamilingisa mushake kupwa ngamba wa cikungulukilo.
MWAFWA BIKA MUTONDA KUPWA NGAMBA WA CIKUNGULUKILO?
6. Bika binapande kumishongangeya mupangele bandolome na bandokazi beni? (Mateu 20:28; taleni lalo cikupulo cili ha )
6 Yesu Kristu natwakela mwanja waubwa. Byoshe byalingile, wabilingile mwafwa wazemene Yehova na banu. Cizemo cendi camulingisile apange bipangi byakwisi manene. (Tandeni Mateu 20:28; Iwano 13:5, 14, 15) Nga cizemo cikeco cili na kumishongangeya mupwe ngamba wa cikungulukilo, co Yehova amibezikisa na kumikwasa mushulisilile cilengo ceni.—1 Kori 16:14; 1 Pita 5:5.
Yesu ali na kumwesa tupositolo bendi mwanja waubwa wa kupangela bakwabo kutubakana kushakazeka bitwamo byakama. (Taleni paragirafu 6)
7. Mwafwa bika ndolome kapandele kupwa ngamba wa cikungulukilo mwafwa ya kushaka kulimona kupwa seho kutubakana bakwabo?
7 Banu babangi ano matangwa, bashaka kulimona kupwa ba seho manene kutubakana bakwabo. Oloni banu ba Yehova kubapwile ngoco. Ndolome uje atembwinina Yesu na kuzema bakwabo, kapandele kulimona kupwa wa seho manene kutubakana bakwabo. Mwafwa nga ndolome wa cifweci bamwangula kupwa ngamba wa cikungulukilo kumukaluwila kupanga bipangi bya kwisi. Nasa kusinganyeka ngwendi kasa kupanga bipangi byacifweci mwafwa wapwa wa seho manene. (Iwano 10:12) Yehova kesi kubezikisa kulifwita kwa munu uje akalimo kupwa wa seho manene kutubakana bakwabo.—1 Kori 10:24, 33; 13:4, 5.
8. Yesu wanene bandongesi bendi cinangulo muka?
8 Nameme bandongesi ba Yesu bamo, batondele kukala na bipangi bya kama mwafwa yakushaka kupwa ba seho kutubakana bakwabo. Acisinganyekeni ha byuma byalingile kapositolo Jemusi na Iwano. Balombele Yesu abane bitwamo bya kama mu Bumwene bwindi. Oloni Yesu kabashangalele mwafwa bakele na biyongola bya kuhenga. Walekele bandongesi bendi ngwendi: “Woshe ashaka kupwa wakama hakati keni napande kupwa muka-kumipangela. Co lalo woshe ashaka kupwa wakulibanga hakati keni napande kupwa ndungo yeni mubaboshe.” (Maki 10:35-37, 43, 44) Ndolome uje ashaka kupwa ngamba wa cikungulukilo mwafwa ya kushaka kupangela bakwabo akwasa manene cikungulukilo.—1 Tesa 2:8.
BIKA BYASA KUMISHONGANGEYA MUPANGELE BAKWENI?
9. Bika byasa kumikwasa mushungwiye kupwa ngamba wa cikungulukilo?
9 Cili bene mwazema Yehova, co mushaka kupangela bakweni. Oloni hamo kumwashakele kupanga bipangi bibakapanga bangamba ba cikungulukilo. Bika byasa kumikwasa mushungwiye kupanga bipangi bibakapanga bangamba ba cikungulukilo? Singanyekeni ha kubwahelela kumukala nakwo nga mupangela bandolome na bandokazi beni. Yesu wendekele ngwendi: “Mu kwana muli kubwahelela kwakama kutubakana mu kutambula.” (Bili 20:35) Yesu walingile byuma byendekele. Wabwahelelele manene mwafwa ya kupangela bakwabo, co neni mwasa kupwa bakubwahelela nga mupangela bakweni.
10. Yesu wamwesele bati ngwendi washakele kukwasa bakwabo? (Maki 6:31-34)
10 Tusimutwiyeni ha mwanja uje umwesa kubwahelela kwakele nakwo Yesu mwakele na kukwasa bakwabo. (Tandeni Maki 6:31-34.) Simbu imo, Yesu na bandongesi bendi bajukile manene. Ngeci baile ku mwela wa kujeneka banu mangana bakalihwimiseko. Oloni mbunga ya banu yabakabele mwafwa yatondele ngwayo Yesu abalongese. Yesu wasele kubabyanena. Mwafwa ikeye na bandongesi bendi bajukile, co “kubawanene nambe simbu ya kuhwima na kulya byakulya,” co lalo Yesu hamo wasele kubalongesa byuma bya bindondo na kubaleka ngwendi baye. Oloni mwafwa ya cizemo cakele naco “washangumukile kubalongesa byuma byabingi.” Co wabalongesele kweta noho litangwa ‘lyatokele.’ (Maki 6:35) Walingile ngoco mwafwa “wabazibilile ngozi.” Co lalo cizemo cendi kuli bakebwo camushongangeyeye abalongese. Kupangela bakwabo kwalingisile Yesu abwahelele manene.
11. Yesu wakwasele bati banu? (Taleni na cikupulo.)
11 Yesu wakwasele banu mwabambulwilile bya Njambi. Oloni wabakwasele lalo mu bingila bikwabo. Walingile cikomokeso ca byakulya na kuleka bandongesi bendi bapangele obyo byakulya ku bunu. (Maki 6:41) Byuma byalingile byakwasele bandongesi bendi balilongese kupangela bakwabo. Co lalo wabakwasele bamone ngwabo bipangi bya cifweci bije bibakalingi bangamba ba cikungulukilo byapwa bya seho. Acisinganyekeni kubwahelela kubakele nakwo bandongesi ba Yesu, mubapangelele hamo na Yesu mu kwana banu byakulya kweta noho ‘boshe balile na kukuta.’ (Maki 6:42) Eci cinapu cakumwenako cimo cije cimwesa ngwabo Yesu wakele bujene bwa bakwabo mu mutamba wakulibanga. Yesu wapangelele bakwabo mu kuyoya kwendi kwoshe. (Mate 4:23; 8:16) Wabwahelelele mwakele na kulongesa bakwabo na kubana byuma bya ku mubila. Neni mupwa ba kubwahelela manene nga mushaka kupangela bakweni ha kupwa ngamba wa cikungulukilo.
Kuzema Yehova na kushaka kupangela bakweni kumilingisa mulyane kupanga cipangi coshe-coshe cibamyana mu cikungulukilo (Taleni paragirafu 11) a
12. Mwafwa bika kutwapandele kuliziba ngwetu kutwesi na cashu ca kulitila?
12 Nga muliziba ngweni kumwakele na cashu cakulitila, co keti muzeye. Mwasa kupangesa bifwa byabibwa bimwakala nabyo mu kukwasa cikungulukilo. Singanyekeseseni ha bifwa byendekele kapositolo Paulu ku mukanda wa 1 Korinte 12:12-30, co lombeni Yehova amikwase kukala nebi bifwa. Majwi a kapositolo Paulu amwesa ngwawo neni mwapwa ba seho mu cikungulukilo ngwe mwa bangamba ba Yehova boshe. Nga kanda mupwisemo bitondeka mangana mupwe ngamba wa cikungulukilo, co keti muzeye. Oloni lingeniko bimwasa mu kukwasa bandolome na bandokazi beni. Kulaheleni ngweni bakulunu bali na kumona kulifwita kweni, co bamyana bipangi bije bimwasa kulinga.—Loma 12:4-8.
13. Bifwa muka bya seho manene byanapande kukala nabyo ndolome mangana apwisemo bitondeka?
13 Mwasa kupwisa bitondeka mangana mupwe ngamba wa cikungulukilo. Mwafwa bika? Mwafwa bifwa byanapande kukala nabyo ndolome mangana apwe ngamba wa cikungulukilo, bikebyo bifwa byanapande kukala nabyo muka-Kristu woshe. Muka-Kristu woshe napande kushwena kuyehi na Yehova na kupwa muka-kwana na kuyoya mu kulitombola na mashiko a Yehova. Byuma muka bikwabo byanapande kulinga ndolome mangana apwe ngamba wa cikungulukilo?
BIMUNAPANDE KULINGA MANGANA MUPWE NGAMBA WA CIKUNGULUKILO
14. “Kwaka mbunge ku byuma” kulumbununa bika? (1 Timothi 3:8-10, 12)
14 Tucisimutwiyeni ha bifwa byanapande kukala nabyo ngamba wa cikungulukilo bije bili ku mukanda wa 1 Timothi 3:8-10, 12. (Tandeni.) Ngamba wa cikungulukilo napande “kwaka mbunge ku byuma.” Majwi a “kwaka mbunge ku byuma,” alumbununa kulinga byuma mu ngila ije imwesa kasingimiko. Oloni oku kukulumbununa ngwabo ngamba wa cikungulukilo kapandele kujola na banu. (Ekele 3:1, 4) Kulumbununa ngwabo napande kwaka mbunge ku bipangi bibamwana. Nga ngamba wa cikungulukilo apanga mwamubwa bipangi bibamwana, co bandolome na bandokazi bamukulahela na kumusingimika.
15. ‘Kukala na bindaka bibali’ na ‘kupwa muka-nuna ya kushaka kuwana byuma mu linyanyamena’ kulumbununa bika?
15 ‘Keti muka-bindaka bibali,’ oku kulumbununa ngwabo ngamba wa cikungulukilo napande kwendeka busunga mu byuma byoshe kapandele kukala na makuli. Nga apwa muka-kwendeka busunga, co banu banu bamukulahele. Napande kulinga byuma byoshe byanakulahesa, co kapandele kukwisa bakwabo. (Prov 3:32) Ngamba wa cikungulukilo kapandele ‘kupwa muka-nuna ya kushaka kuwana byuma mu linyanyamena.’ Kulumbununa ngwabo napande kupwa muka-busunga mu mingoso yendi na mu byuma byoshe bije binakundama ku bimbongo. Kapandele kupangesa babusamba bendi mu cikungulukilo mu ngila yaibi mangana awaneneho bimbongo.
16. (a) ‘Kujeneka kunwa manene binyu’ kulumbununa bika? (b) Kukala na “citakutaku ca kujela” kulumbununa bika?
16 ‘Keti muka-kunwa manene binyu.’ Kulumbununa ngwabo ngamba wa cikungulukilo kapandele kunwa bwala mukutubakanesa. Napande kukala na “citakutaku ca kujela.” Kulumbununa ngwabo napande kuyoya mu kulitombola na mashiko a Yehova. Nameme kumwalumbunukile nga mukanyamesa busamba bweni na Yehova, co mukala mu kwoloka mubisinganyeka.
17. ‘Kubeseka tahi na kumona indi banapande’ kulumbununa bika? (1 Timothi 3:10; taleni na cikupulo.)
17 “Babeseke tahi na kumona indi banapande.” Kulumbununa ngwabo ndolome uje ashaka kupwa ngamba wa cikungulukilo napande kumwesa ngwendi asa kupanga bipangi bibamwana. Ngeci nga bakulunu bamwana cipangi, napande kucipanga mwamubwa na kukabangeya binangulo na mashiko a munga. Napande kuzibuka mwamubwa cipangi cibanamwana na kuzibuka simbu yanapande kumanesa kucipanga. Nga mupanga na ntwima bipangi bibamyana, co bandolome na bandokazi bamona ngwabo muli na kukola ku sipilitu na kupwa bakukanyama. Bakulunu longeseni bandolome bakumbwitika bipangi. (Tandeni 1 Timothi 3:10.) Kuma mu cikungulukilo ceni muli bandolome bakumbwitika babakwenje ndi? Kuma bakalingi cilongesa ca munu endi lika na kulibwahesela mwamubwa biwano ndi? Kuma bakakumbulula ku biwano na kuya mu lihya simbu yoshe ndi? Nga kubali, co baneni bipangi bibasa kupanga kwesekesa na myaka yabo. Kulinga ngoco, kumikwasa mangana ‘mubeseke na kumona indi banapande,’ co mu kwita kwa simbu basa kupwisamo bitondeka mangana bapwe bangamba ba cikungulukilo.
Nga bakulunu bana bandolome bakumbwitika bipangi, co “babeseka nakumona indi banapande” (Taleni paragirafu 17)
18. ‘Kujeneka kukala na cuma ca kubapayela’ kulumbununa bika?
18 “Kubesi na cuma ca kubapayela.” Kulumbununa ngwabo kubapandele kulinga bubi bwakama buje bubasa kubapayela banu. Simbu imo baka-Kristu banasa kubabangeya biñanda bya makuli. Yesu nendi bamubangeyeye biñanda bya makuli, co wendekele ngwendi bandongesi bendi nabo bakabalinga mwamubi. (Iwano 15:20) Oloni nga mutwalelelaho kulinga byabibwa ngwe mwalingilile Yesu, co bandolome na bandokazi bamisingimika.—Mate 11:19.
19. Bika byalibungila mu kupwa “munalume wa munakazi umolika”?
19 Napande kupwa “munalume wa munakazi umolika.” Yehova mwabwahesele bulo, wendekele ngwendi bulo bunapande kupwa bwa munalume na munakazi umo lika. Co eli likelyo lishiko libanapande kukabangeya baka-Kristu boshe. (Mate 19:3-9) Muka-Kristu kapandele kulinga bukoi. (Hebe 13:4) Oloni byabingi byalibungilamo. Muka-Kristu napande kupwa wa kulongwa kuli munakazi wendi, co kapandele kumwesa cizemo ca kutubakanesa kuli munakazi weka.—Yombi 31:1.
20. Ndolome asa bati ‘kutwamenena mwamubwa’ naanga yendi?
20 “Uje atwamenena mwamubwa bana bendi na bakunjibo yendi.” Nga wapwa mutwe wa naanga, co napande kumona cipangi ca kunyunga naanga kupwa ca seho manene. Napande kutwamenena cilongesa ca naanga simbu yoshe. Napande kwambulwila hamo na naanga yendi kushwa kumo. Napande kukwasa bana bendi bakanyamese busamba bwabo na Yehova. (Efeso 6:4) Nga ndolome anyunga mwamubwa naanga yendi, co amwesa ngwendi asa kunyunga mwamubwa cikungulukilo.—Esekeseni 1 Timothi 3:5.
21. Nga kanda mupwe ngamba wa cikungulukilo, co bika bimunapande kulinga?
21 Nga kanda mupwe ngamba wa cikungulukilo, co lombeni Yehova na kusinganyekesesa manene byuma bitunasimutwiya muno mu cilongesa. Lilongeseni na kukala na bifwa byanapande kukala nabyo munu mangana apwe ngamba wa cikungulukilo. Singanyekeni mumwazemena Yehova hamo lika na bandolome na bandokazi beni. Mweseni ngweni mwazema bandolome na bandokazi beni, co mushaka kubapangela. (1 Pita 4:8, 10) Pwisenimo bitondeka mangana mupwe ngamba wa cikungulukilo. Nga mulinga ngoco, co mupwa bakubwahelela manene omwo mupangela bandolome na bandokazi beni mu cikungulukilo. Tulomba ngwetu Yehova abezikise kulifwita kweni omwo mupwisamo bitondeka mangana mupwe ngamba wa cikungulukilo.—Filp 2:13.
MWASO 17 “Njishaka”
a KULUMBUNUNA BIKUPULO BILI HA : Kucimoshwe, Yesu ali nakupangela bandongesi bendi. Kucilyo, ngamba wa cikungulukilo ali na kukwasa kakulukazi.
