Mwamona Theho ya Kukola ku Sipilitu Ndi?
“Ana thimbu yove ku kulava lijwi kuli vanu na ku kwambulula na ku kulongetha.”—1 TIMA. 4:13.
MYATHO: 45, 70
1, 2. (a) Vupolofweto vuli ku Isaya 60:22 vunalishulithilila vati mu thimbu ino ya kukotoka? (b) Vujene muka vuli mu munga ya Yehova ya hano hathi?
“NAMEME nanga yove yaindondo na kulikehetha, oloni vakapwa muyati wakama wa ndthzili.” (Isaya 60:22) Ovu vupolofweto vuli na kulishulithilila mu matangwa ano a kukotoka. Mwafwa mu mwaka wa 2015, vaka-kwambulula vya Vumwene va kupwa 8,220,105 vapangele na ndthzili mu chipangi cha kwambulula mu kaye koshe. Majwi a mamanethelelo ha vesi eyi anapande kushongangeya vaka-Kilisitu voshe, mwafwa Tate yetu wa mwilu nendeka ngwendi: “Yange Kalunga njikalinga vyuma evi vwathi-vwathi.” Tuli na kumona muchili na kuthzambwilamo chipangi cha kupwitha vanu vapwe vandongethi, ngwe omwo vanu vali mu munyau vakathzivi lumbithi lwa munyau. Tuli na kupanga vati echi chipangi? Tuli na kupanga mwoshe mutwathela mangana twambulule na ntwima ndi? Vandolome na vandokathzi vavangi vali na kulithoneketha vupayiniya vwa thimbu yoshe nambe vwa kukwatha. Kutwethi kuvwahelela mutukamono vanu vavangi valyana kukapangela kuje kuli vujene nambe kulyana kupanga vipangi vyeka vya Vumwene ndi?
2 Vipangi vinatumu, oloni vaka-kuvipanga vanakeha. Mwaka na mwaka vakashokolola vikungulukilo vya kupwa 2,000. Nga vakulunu va kupwa 5 vapangela mu chikungulukilo na 1 Koli. 15:58, NWT.
chikungulukilo chachiha, cho vaka-kupangela va kupwa 10,000 vanapande kupwa vakulunu ha mwaka. Echi chilumbununa ngwavo vandolome vavangi vanapande kupanga na ndthzili mangana vapwe vaka-kupangela. Cho lalo, nameme tu vandolome nambe vandokathzi, tuvavoshe tuli na “vyuma vyavingi vya kupanga mu chipangi cha Mwene.”—VICHILUMBUNUNA KUKOLA KU SIPILITU
3, 4. Muthinganyeka ngweni kukola ku sipilitu kulumbununa vika?
3 Tandeni 1 Timateo 3:1. Lijwi lya chiNgiliki livananungulula ngwavo “kushungwiya” lilumbununa kwolovela chuma chije chili halako. Omwo wapangethele eli lijwi, kapositolo Paulu walumbunwine ngwendi tunapande kupanga na ndthzili mangana tukole ku sipilitu. Ndolome umo natha kuthinganyeka ha vyuma vyakalinga mu chikungulukilo kulutwe. Mpamo kanda apwe muka-kupangela, oloni ananguka ngwendi napande kupwa na vifwa vya ku sipilitu. Cha kulivanga napande kulifwita mangana apwe muka-kupangela. Mu kwita kwa thimbu, apwa oni mukulunu wa kukola ku sipilitu. Thimbu yoshe apanga na ndthzili mangana apange vipangi vyavingi mu chikungulukilo.
4 Mu ngila imo lika, vandolome na vandokathzi vaje valishwungwiya kupwa vapayiniya nambe kukapangela ha mbetele nambe vaje vashaka kulinga vipangi vya kutunga Vinjuvo vya Vumwene, vanapande kupanga na ndthzili athina vashulithilila vilengo vyavo. Tumoneni omwo Lijwi lya Njambi litukwathelamo tuye kulutwe mu kulemetha kwa vuthunga.
PANGENI NA NDTHZILI MANGANA MUKOLE KU SIPILITU
5. Vambanda na vakwenje vanatha kupangetha vati ndthzili yavo mu chipangi cha Vumwene?
5 Vakwenje na vambanda vali na ndthzili ya kufwitangana vyavingi mu kupangela Yehova. (Tandeni Vithimo 20:29.) Vakwenje vamo ha Mbetele vali na kupangela ku kupulinta na kutunga viMbimbiliya na mavulu aje emana ha Mbimbiliya. Vakwenje na vambanda vaka-Kilisitu vavangi vali na kukwatha mu chipangi cha kutunga na kuvwahetha Vinjuvo vya Vumwene. Nga kunasholoka vukalu vwa kulithzila, ava vakwenje na vambanda vakalyana kupangela hamo na vakwavo Vakaleho vaje vali na cheke mu kukwatha. Vamocho vaje vapwa vapayiniya vakayi na kwambulula muthzimbu wauvwa mu mafuti eka na mu vindaka vya kulithethzathethza.
6-8. (a) Vika vyakwathele mukwenje umo ashake kupangela Njambi, cho vika vyatundilemo? (b) Twatha kwetheka vati mangana tulimwene ngwetu “Shukulu Kalunga wapwa wamuvwa”?
6 Neni hamo mwananguka ngweni kupangela Njambi na mbunge yoshe kwapwa kwa theho manene. Oloni mulinga vati nga neni mulithziva mwalithzivililemo ndolome Aaron? Nameme wathemukilile mu vuthunga, oloni wendekele ngwendi: “Njakele na kuthziva vulwa kuya ku viwano na mu lihya.” Washakele kupangela Njambi mu kuvwahelela, oloni kuchapwile ngocho. Walingile vati?
7 Aaron walithzethzamethele na vipangi vya ku sipilitu vya kufwa ngwe kutanda Mbimbiliya na kulivwahethela viwano na kukakumbulula. Washangumukile kulinga chuma cha theho, kulombela thimbu yoshe. Omwo wathzemene manene Yehova, cho washangumukile kukola ku sipilitu. Kushwa vene oho, Aaron walikuwile vupayiniya na kukambulwila mu mafuti eka na kukwatha vakwavo vaje vakovelele mu vukalu vwa kulithzila. Aaron wapwa mukulunu, cho ali na kupangela ha Mbetele. Wamona vati chipangi chanangula kulinga? Nendeka ngwendi: “Njakenge cho njamono ngwange Yehova ‘wapwa wamuvwa.’ Omwo Njambi nanjikwatha, njilithziva ngwe njili na likongo kuli ikeye, ngechi njalyana kumupangela na ndthzili, cho nanjivethzikitha mu vingila vyavingi.”
8 Muka-kwimba wembile ngwendi: “Vaje valemetha Shukulu Kalunga kuvakajeneka chuma chachivwa na chimo chayi.” (Tandeni Myatho 34:8-10.) Mwa vuthunga vene, Yehova katha kwivala vaje vamupangela na ndthzili. Netu ha kapandi, tulimwena ngwetu “Shukulu Kalunga wapwa wamuvwa” nga tumupangela mwoshe mutwathela. Kuvwahelela kutuwana mu kulemetha Njambi na vimbunge vyetu vyoshe, kupwa kwa kulitila.
TWALELENIHO KUPANGA, CHO KETHI MUTHZEYE
9, 10. Mwafwa vika kwapwa kwa theho kukala na mbunge ya ‘kuvandamena’?
9 Omwo mupangela ha kushulithilila vilengo vyeni, kaleni na mbunge ya ‘kuvandamena.’ (Mika. 7:7) Yehova akakwatha vangamba vendi va kulongwa, nameme thimbu imo akatavetha thimbu yailaha kwita mangana vachivandameneko tahi thimbu inapande nambe hamo vachipangeleko ha vyuma vimo. Wakulahethele Avilahama ngwendi akala na mwana, oloni ou chivendthzi wapandele kukala na likulahelo na kuthimpa. (Heve. 6:12-15) Nameme Avilahama wavandamenene kuthemuka kwa Isake ha myaka yaingi, kathzeyele na kuthinganyeka ngwendi Yehova na mukwithi embwe.—Kusha. 15:3, 4; 21:5.
10 Kuvandamena chuma kwapwa kwakukalu. (Vithi. 13:12) Nga tulinyenyeta mwafwa ya kujeneka kuwana vwathi chuma chituvandamena, cho tukathzeye. Oloni eyi inapu thimbu yaivwa ya kukola ku sipilitu. Tuchimoneni vingila vitatu mutwatha kulingila ngocho.
11. Vifwa muka vya ku sipilitu vitunapande kukala navyo, cho mwafwa vika vinapu vya theho?
11 Kaleni na vifwa vya ku sipilitu. Omwo tutanda Lijwi lya Njambi na kuthinganyeka vitunatanda, cho tukala na mana na chashu cha kuthinganyeka na kupwa vaka-kuthzivithitha na vaka-vuthunga na vaka-kulinyunga. Vantwama va mu vulombelo vwa vuthunga vanapande kukala nevi vifwa. (Vithi. 1:1-4; Tito 1:7-9) Cho lalo omwo tutanda mavulu aje emana ha Mbimbilliya, twatha kuthzivuka mwakamwena Njambi vyuma. Litangwa na litwanga, tukangula vyakulivwaheleletha navyo na vuthzalo na sholwethi itushaka na mwakupangethela vimbongo na mwa kuyoyela na vakwetu. Nga tupangetha vitulilongetha mu Mbimbiliya, twatha kwangula kulinga vyuma vije vithzivitha Yehova kuvwaha.
12. Vanu va mu chikungulukilo vatha kupwa vati va vuthunga?
12 Pweni vaka-vuthunga. Tuvavoshe hakupwa vandolome nambe vandokathzi, tunapande kwetheka mwoshe mutwathela kulinga mu kulongwa vipangi vya Vumwene vivatwana. Ha kupwa nguvulu, Nehemiya wangwile vanu vakwana vipangi mukati ka vanu va Njambi. Wangwile veya? Wangwile vanu va kutakama vaka-kukomoka Njambi na kulongwa. (Nehe. 7:2; 13:12, 13) Na matangwa ano, “chuma chishakiwako kuli vangamba vangachije chinapu echi, vakevo vanapande kupwa va kulongwa kuli Shukulu yavo.” (1 Koli. 4:2) Vipangi vyavivwa kuvyatha kuvanda.—Tandeni 1 Timateo 5:25.
13. Mwatha kukavangeya vati mwanja wa Yosefa nga vakweni vamilinga mwamuvi?
13 Tavetheni Yehova amijelethe. Mwatha kulinga vati nga vakweni kuvamilingi mwamuvwa? Hamo munatha kumanetha vukalu vwathivwathi. Oloni thimbu imo munatha kuvwethzelela ku vukalu mwafwa ya kushaka kulyamena. Vandolome va Yosefa vamutengulukilile, oloni kavalingile shambandinga. Kutundoho, Yosefa vamuvangeyeye viñanda vya makuli na kumukuta mu kamenga. Oloni watavethele Yehova amutwamenene mu thimbu ya vukalu. Vika vyatundilemo? “Lijwi lya shukulu kalunga lyamumwethele ngechi ikeye wapwile wa vuthunga.” (Myatho 105:19) Vije vyetheko muvyahwile, Yosefa vamwanene chipangi cha kulitila. (Kusha. 41:37-44; 45:4-8) Nga muli na kulifwita na vukalu vwakama, lombeni mana, cho lingeni vyuma na kwendekeka mu kathingimiko na kukulahela Njambi amikanyamethe. Yehova amikwatha.—Tandeni 1 Petulu 5:10.
PANGENI NA NDTHZILI MU CHIPANGI CHA KWAMBULULA
14, 15. (a) Mwafwa vika tunapande ‘kwilula’ vingila vitukambulwilamo thimbu yoshe? (b) Vika vyatha kunenetha ngwavo tutengululeko mutukambulwila? (Kengeni chikupulo ha liputa 20. na chipalo cha “ Mushaka Kwethekako Ngila Yeka ya Kwambulwilamo Ndi?”)
14 Paulu wanangwile Timateo ngwendi: “Ana thimbu yove ku kulava lijwi kuli vanu na ku kwambulula na ku kulongetha. Linyunge yove vavenya, cho lalo ilula vilongetha vyove.” (1 Tima. 4:13, 16) Timateo wapwile laja muka-kwambulula vya Vumwene mu vutongwe. Oloni napandele ‘kwilula vilongetha vyendi’ thimbu yoshe mangana ambulule mwamuvwa. Kapandele kupangetha ngila imo lika ya kwendekelamo na vanu vambulwila. Wapandele kwangula viñanda vya kuvambulwila kuya na vukalu vwavo mangana avete ku vimbunge. Netu mukemwo mutunapande kulingila ha kupwa vaka-kwambulula vya Vumwene.
15 Vithimbu vimo mutukayi na kwambulwila ku njuvo na njuvo, kutwethi kuwana vanu. Ku mitambela imo, kwakukalu kuwana vanu mwafwa vakakala mu vinjuvo vya kunyungilila. Nga mukemwo mukwapwa na mu mutambela weni wa kwambulwila, cho kumwatha kuthinganyekako vingila vyeka vyakwambulwilamo muthzimbu wauvwa ndi?
16. Mwatha kwambulwila vati ku mbunga?
16 Kwambulwila ku mbunga nayo yapwa ngila yaivwa ya kwambulwilamo muthzimbu wauvwa. Vakaleho vavangi vakalikuwu kwambulula kupangetha eyi ngila, cho mukatundu vyavivwa. Vakala na thimbu ya kukambulwila kuje kuvikatulila vikumboyo na minyau, na mu mitambela ya mingotho na kumyela ya kwehela na mitambela yeka ikwavo kuje kukakala vanu vavangi. Omwo Mukaleho athimutwiya na munu, natha kwendeka ha muthzimbu wa ku kaye uvanambulula nambe
kushangala vana vendi nambe kumwihula muvili na kwendela vipangi mangana atuve ngila ya kwambulula. Omwo vatwalelelaho kuthimutwiya, muka-kwambulula natha kukovelethaho ñanda imo ya mu Vithoneka na kumwihula viyongola vyendi. Omwo akumbulula, cho muka-kwambulula atwalelelaho kuthimutwiya nendi vya mu Mbimbiliya.17, 18. (a) Vika vimikwatha mupwe va kuthimpa omwo mwambulwila ku mbunga? (b) Sipilitu ya Ndaviti ya kushaka kushangathzala Yehova yatha kumikwatha vati mu chipangi cha kwambulula?
17 Nga kumwatha kwambulwila mwamuvwa ku mbunga, kethi muthzeye. Eddie, painiya uje wakala mu nganda ya ku New York, wakele na lyova lya kuthimutiya na vanu ha mbunga. Oloni omwo mwetile thimbu, washangumukile kwithzilila. Vika vyamukwathele? Nendeka ngwendi: “Ha thimbu ya kulemetha kwa nanga, nange na munakathzi wange tukatondethetha vikumbululo vya vihula vivakehula manene vanu. Cho lalo tukehula vakwetu Vakaleho mangana vatukwathe.” Ano matangwa, Eddie washaka kwambulwila ku mbunga.
18 Omwo mwithzilila kwambulula muthzimbu wauvwa na kuvwethzelela ku vutongwe vweni, cho vanu vananguka ngwavo mwakolo ku sipilitu. (Tandeni 1 Timateo 4:15.) Cho lalo mwatha kushangathzala Tate yetu wa mwilu ngwe mwalingilile Ndaviti uje wembile ngwendi: “Thimbu yoshe Njikakandelela Shukulu Kalunga, kunjikalikela kumushangathzala. Njikamushangathzala ha vije vyanalingi, voshe vaje vaka-kulikehetha vathzive na kujolela.” (Myatho 34:1, 2) Omwo mwambulula, munatha kukwatha vaka-kulikehetha valikwatathane neni mu kulemetha kwa vuthunga.
SHANGATHZALENI NJAMBI MU KUPANGA NA NDTHZILI KU SIPILITU
19. Mwafwa vika ngamba ya Yehova wa kulongwa natha kuvwahelela nameme ali mu vukalu?
19 Ndaviti wembile lalo ngwendi: “Vitanga vyove vyoshe vikakushangathzala Shukulu Kalunga, na vaka-kujela vove voshe vakakwaletha. Vakendeka vya vumpau vwa vumwene vwove, na kwambulula ha ndthzili yove, ngechi vene, vanu voshe vakathzivuke vilinga vyove vya ndthzili, na vumpau vwa vumwene vwove.” (Myatho 145:10-12) Awa majwi amwetha muvakalithzivila Vakaleho va Yehova voshe va kulongwa. Oloni vati cho nga mishongo nambe kukuluvala vimyonowetha kupanga vyavingi mu lihya? Anukeni ngweni nga mwambulula muthzimbu wauvwa kuli vaje vaija na kumimenekela na vakwavo veka, cho chipangi chimulinga chishangathzala Njambi yetu wamuvwa. Nga vanamikutu mwafwa ya likulahelo lyeni, mpamo mukambulula ha muwanena thimbu. Kulinga ngocho kukathzivitha Yehova kuvwaha ku mbunge. (Vithsi. 27:11) Akalithzivi lalo kuvwaha nga mutwalelelaho kukanyama ku sipilitu nameme mwalyambata na muka-kujeneka kulemetha Njambi. (1 Petu. 3:1-4) Nameme mu thimbu ya vukalu, mwatha kushangathzala Yehova na kuya kulutwe mu vipangi vya ku sipilitu.
20, 21. Nga munalingi vipangi vyavingi mu munga ya Yehova, mwatha kukwatha vati vakweni?
20 Nga muya kulutwe mu vipangi vya ku sipilitu, Yehova amivethzikitha. Mpamo nga mwathiwitha yoyethi yeni nambe kutengulula kamandondo chinoneko cheni, cho mwatha kulinga vyavingi mu chipangi cha kulongetha vuthunga kuli vanu vaje kuvethi na lilavelelo. Cho lalo kukola ku sipilitu na kulyana kweni kukwatha manene vakweni vaka-Kilisitu. Kutundoho, vakweni va mu chikungulukilo vaje vathzema Yehova, vamikwatha na kumithzema na kumishangathzala mwafwa ya kupanga na ndthzili kweni mu kulikehetha.
21 Vaje vanapangela Yehova thimbu yailaha nambe vaje vanaputuka ololo, voshe vatha kuya kulutwe mu vipangi vya ku sipilitu. Oloni vaka-Kilisitu va kukola ku sipilitu vatha kukwatha vati vaje vanaputuka ololo vaye kulutwe mu vipangi vya ku sipilitu? Tukakumbulula echi chihula mu chilongetha chinatako.