Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

‘Kuyongola Vyuma vya ku Sipilitu Kukamiwanetha Mwonyo na Kwoloka’

‘Kuyongola Vyuma vya ku Sipilitu Kukamiwanetha Mwonyo na Kwoloka’

Vaje vanapu va mundthzindthzime, vayongola vyuma vya mundthzindthzime.”—LOMA 8:5.

MYATHO: 57, 52

1, 2. Mwafwa vika mukanda wa Loma kapetulu  8 wapwa wauvwa kuli Vaka-kilisitu vakuvwavetha?

MWATANDAHO LAJA mukanda wa Loma 8:15-17 kukundama ku chilika cha kwanuka kuthsa kwa Yesu ndi? Hamo mwautandaho laja. Ou mukanda unalumbununa omwo Vaka-kilisitu vakathzivukila ngwavo vanapu va kuvwavetha. Sipilitu ya kujela ikalitombola na sipilitu yavo. Vesi ya kulivanga omu mu kapetulu inatumbula “vaje vali na kuyoyela muli Kilisitu Yesu.” Kuma mukanda wa Loma kapetulu  8 ukwatha lika vakuvwavetha ndi? Indi unambatethelela na Vaka-kilisitu vaje vali na lilavelelo lya kukayoya hathi?

2 Chili vene muno mu kapetulu vanatumbulamo Vaka-kilisitu vakuvwavetha. Vakatambula “mundthzindthzime “ngwe vaje ‘vali na kuvandamena Njambi ngechi avapwithe vana vendi na kupatula mivila yavo.’ (Loma 8:23) Vakapwa vana va Njambi va mwilu, mwafwa vapwile Vaka-kilisitu vakumbwitika, cho Njambi wanene ndando ya kupatula omwo yavo, cho wathambethele vivi vyavo na kuvapwitha vana vendi va vuthunga.—Loma 3:23-26; 4:25; 8:30.

3. Vika twendekela ngwetu mukanda wa Loma kapetulu 8 wapwa wauvwa kuli vaje vali na lilavelelo lya kukayoya hathi?

3 Oloni mukanda wa Loma kapetulu 8 ukwatha na vaje vali na lilavelelo lya kukayoya hathi, mwafwa Njambi wavamona kupwa vaka-vuthunga. Vyuma vyavangele kuthoneka Paulu vimwetha vuthunga vweyi ñanda. Mu kapetulu 4, wendekele vya Avilahama. Ou munalume wa kukulahela, wayoyele thimbu Yehova kanda ane Vaisalele Lishiko, na Yesu te kanda athsile vivi vyetu. Oloni Yehova wamwene likulahelo lya Avilahama, cho wamumwene kupwa muka-vuthunga (Tandeni Loma 4:20-22.) Na matangwa ano, Yehova atha kumona Vaka-kilisitu va kulongwa vaje vali na lilavelelo lya mu Mbimbiliya lya kukayoya myaka yoshe hano hathi kupwa vaka-vuthunga. Ngechi navo vatha kuwana vukwathi ku mukanda wa Loma kapetulu 8, uje uvathonekelele vaka-vuthunga.

4. Mukanda wa Loma kapetulu 8:21 utulingitha tulihule vihula muka?

4 Mukanda wa Loma 8:21, umwetha ngwavo kaye kakaha kakaija vene. Eyi vesi yakulahetha ngwavo: “Vya kutanga ku litangwa limo vikapatuke ku vundungo vwa kuthsa, cho vikakale na vumpau vwa kupatuka kwa vana va Njambi.” Oloni tunapande kulihula indi netu tukatambula ovu vwana vwa kukakalamo. Mwakulahela ngweni neni mukavutambula ndi? Mukanda wa Loma kapetulu 8 uli na vinangulo vije vyatha kumikwatha mukulahele ngocho.

‘KUYONGOLA VYUMA VYA VUTHITU’

5. Ñanda muka ya theho yendekele Paulu ku Loma 8:4-13?

5 Tandeni Loma 8:4-13. Mukanda wa Loma kapetulu 8 umwetha kulithethza kuli mukati ka vaje vayoyela “mu vuthitu” na vaje vayoyela vya “mundthzindthzime.” Vamo vanatha kuthinganyeka ngwavo hamo echi chinapu kulithethza kwa vaje vali mu vuthunga na vaje kuvethi mu vuthunga nambe vaje vapwa Vaka-kilisitu na vaje kuvapwile Vaka-kilisitu. Oloni Paulu wathonekelele vaje vakele ‘mu Loma vaje vathzemene Njambi na kuvathana ngechi vapwe vanu vendi.’ (Loma 1:7) Ngechi Paulu wakele na kumwetha kulithethza kwakele mukati ka Vaka-kilisitu vaje vakele na kuyoyela ku sipilitu na vaje vakele na kuyoyela ku vuthitu. Valithethzele vati?

6, 7. (a) Mu vingila muka vimo omwo Mbimbiliya yapangetha lijwi lya “thitu”? (b) Vika vyalumbunwine Paulu mwendekele vya “thitu” ku Loma 8:4-13?

6 Achithinganyekeni tahi ha lijwi lya “vuthitu.” Thitu muka yakele na kwendeka Paulu? Mbimbiliya ikapangetha lijwi ya “thitu” mu vingila vyavingi. Thimbu imo ikalumbununa vene thitu ya muvila wetu. (Loma 2:28; 1 Koli. 15:39, 50) Thimbu imo lalo ikalumbununa vushoko. Yesu “ngwe ku chithemwa chendi cha vunu [thitu] wathemukile ku nanga ya Ndaviti,” cho Paulu wamwene Vayunda kupwa ‘vavushoko vwendi mu thitu’—Loma 1:3; 9:3.

7 Oloni majwi endekele Paulu mu kapetulu 7 atukwatha tuthzivuke “thitu” ivanendeka ku Loma 8:4-13. Wendekele vya ‘kuyoyela mu vuthitu na “mashungu a vuvi” aje akele na kupanga mu mivila yavo.’ (Loma 7:5) Echi chitukwatha tuthzivuke vaje “vayoyela mu vuthitu” vaje vendekele Paulu ngwendi “vayongola vyuma vya vuthitu.” Walumbunwine vanu va kujeneka kuthungama vaje vakulahela manene mashungu avo. Ava vanatha kupwa vanu vaje vakakavangeya mashungu avo amavi, ipwe a kulilala nambe a vyuma vyeka.

8. Mwafwa vika Vaka-kilisitu vakuvwavetha navo vapandele kuvanangula ha ñanda ya kuyoyela “mu vuthitu”?

8 Oloni munatha kulihula ngweni mwafwa vika Paulu wathonekelele Vaka-kilisitu vakuvwavetha vya vukalu vwa kuyoyela “mu vuthitu”? Cho lalo ovwo vukalu vwatha kusholoka na kuli Vaka-kilisitu vaje vamona Njambi kupwa va vuthamba vendi va vuthunga ndi? Muka-kilisitu woshe atha kushangumuka kuyoyela mu vuthitu. Chakumwenako, Paulu wathonekele ngwendi vandolome vamo va mu Loma vapwile vindungo va “sholovya yavo lika,” kulumbununa sholovya ya kulilala nambe ya vyakulya nambe ya kunwa nambe ya vyuma vyeka. Vamo vakele na ‘kukwitha vanu vakujeneka mulonga.’ (Loma 16:17, 18; Fili. 3:18, 19; Yunda 4, 8, 12) Anukeni lalo ngweni thimbu imo mu Kolinte, ndolome wakele na “kulinga vuvi na munakathzi wa ishe.” (1 Koli. 5:1) Mukemwo Njambi wapangethele Paulu mu kunangula Vaka-kilisitu vya ‘kuvatwamenena ku chithzango cha vuthitu.’—Loma 8:5, 6.

9. Vyuma muka vije kalumbunwine Paulu ku Loma 8:6?

9 Netu vanapande kutunangula matangwa ano. Nameme Muka-kilisitu uje napangela Njambi ha myaka yaingi atha kushangumuka kuyongola vya vuthitu. Echi kuchilumbununa Muka-kilisitu uje thimbu imo, akathinganyeka ha vyakulya nambe vipangi nambe ha vyuma vya thenga nambe vya chithzemo. Ngamba ya Njambi woshe natha kuthinganyeka ha vyuma evi mu kuyoya kwendi. Yesu nendi wakele na kulya, cho washukile na vanu veka. Wakele na kuwanako thimbu ya kulithzivitha kuvwaha. Cho Paulu nendi wathonekele vya chithzemo mu vulo.

Vyuma vimukendeka vikamwetha ngwavo mukayongola vyuma vya ku sipilitu indi vya vuthitu? (Kengeni palangilafu 10, 11)

10. Majwi ali ku Loma 8:5, 6,akwendeka ngwavo “kuyongola vyuma” alumbununa vika?

10 Choni vika vyalumbunwine Paulu omwo wendekele ha ‘kuyongola vyuma vya vuthitu’? Lijwi lya Chingiliki lyapangethele Paulu lilumbununa “kwaka mana nambe mbunge ku chuma chimo, na kuyongola manene vya kulinga.” Vaje vali na kuyoyela mu vuthitu, vakatavetha mashungu avo amavi avatwamenene mu kuyoya kwavo. Muka-kulilongetha umo wendekele kukundama ku Loma 8:5 ngwendi: “Vaje vayongola vyuma vimo vya vuthitu, vashaka manene evi vyuma, cho vakavyendeka thimbu yoshe na kuvilinga.”

11. Vyuma muka vitunatha kuthinganyeka omwo tulihula ngwetu‘ vyuma muka vinjashaka manene?’

11 Vaka-kilisitu va mu Loma vapandele kulilula mangana vathzivuke vyuma vyapwile vya theho mu kuyoya kwavo. Vakelele manene mana ku “vyuma vya vuthitu” ndi? Netu tunapande kulilula. Vika vitwashaka manene, cho vyendeka vyetu vikasholola vika? Vika twashaka manene kulinga ha litangwa na litangwa? Vamo vashaka kwethekako vya kunwa vya kulithethzathethza nambe kuvwahetha njuvo yavo nambe kulanda vuthzalo vwavuha nambe kulinga mingotho nambe kuthinganyeka vya kuya ku myela yeka na kuhwima na vikwavo vyeka. Ovyo vyuma kuvyavihile, munu atha kuvilinga mu kuyoya. Chakumwenako, Yesu wapangele vinyu, cho Paulu walekele Timateo ngwendi anweko “tumo tu vinyu.” (1 Tima. 5:23; Yowa 2:3-11) Oloni vati, Yesu na Paulu “vakele na kuthimutwiya na kuthzumbangeya” manene vwala thimbu yoshe ndi? Vakele na lishungu lya ‘kuvuthimutwiya thimbu yoshe ndi? Embwe. Yetu cho? Vika vitwashaka manene mu kuyoya kwetu?

12, 13. Mwafwa vika vyuma vije vituthinganyeka vyapwa vya theho?

12 Tunapande kulilula. Mwafwa vika? Paulu wathonekele ngwendi: “Nga chithzango cha vuthitu chikutwamenena, cho fweto yacho kuthsa.” (Loma 8:6) Chili vene munu atha kuthsa ku sipilitu na kukanyonga kulutwe. Oloni Paulu kalumbunwine ngwendi nga munu ashangumuka kukala na “chithzango cha vuthitu” cho akathsa vene. Atha kutenguluka. Anukeni ngweni mu Kolinte munu uje walingile vuvi nambe ngwetu vyuma vya “vuthitu” vamutundithile mu chikungulukilo. Oloni wathele kutenguluka lalo. Wechelele kulinga vyuma vya vuthitu na kushangumuka kulinga vyuma vyavivwa.—2 Koli. 2:6-8.

13 Nga munu wa mu Kolinte wathele kutenguluka, cho na Muka-kilisitu matangwa ano atha kutenguluka, maneneni nga kanda ashangumuke kulinga vyuma vya vuthitu vivakele na kulinga va mu Kolinte. Ngechi Vaka-kilisitu vaje vashaka kutenguluka, vanapande kuthinganyeka manene ha vyuma vyendekele Paulu ngwendi vyatha kulingiwa kuli munu uje ivatwamenena ku “chithzango cha vuthitu”

‘KUYONGOLA VYUMA VYA KU SIPILITU’

14, 15. (a) Vika vyatha kulingiwa nga munu vamutwamenena ku “chithzango cha vuthitu?” (b) Kututwamenena ku “chithzango cha mundthzindthime” kukulumbununa vika?

14 Munima ya kwendeka vya kututwamenena ku “chithzango cha vuthitu,” kapositolo Paulu wakulahethele lalo ngwendi: “Nga chithzango cha mundthzindthzime chikutwamenena, cho fweto yacho inapu mwonyo na kwoloka.” Ovu vunapu vwana vwavuvwa. Twatha kuvuwana vati?

15 Kututwamenena ku “chithzango cha mundthzindthzime” kukulumbununa ngwavo munu napande kuthinganyeka lika vyuma vya ku sipilitu. Kukulumbununa lalo ngwavo napande kwendeka lika vya Mbimbiliya nambe vya chithzemo chendi kuli Njambi na lilavelelo lyendi ha vyuma vya kulutwe. Anukeni ngweni Paulu na vakwavo vaje valingile chithzango cha Njambi, kuvakele na kuthinganyeka lika vya ku sipilitu. Navo vakele na kulya na kunwa. Vamo vambatele na kukala na vinanga, ngechi lalo vapangele mangana vawane vya kulikwatha navyo ku muvila.—Mako 6:3; 1 Tesa. 2:9.

16. Nameme Paulu wakele na kulinga vipangi vimo vya ku muvila, oloni vyuma muka vyapwile manene vya theho mu kuyoya kwendi?

16 Oloni vangamba va Njambi kuvatwamekele ovyo vyuma kulutwe mu kuyoya kwavo. Mikanda imwetha ngwavo Paulu wapwile muka-kutunga vimbalaka. Cho imwetha lalo chuma chije chapwile cha theho manene mu kuyoya kwendi. Imwetha ngwavo wakelele manene mbunge ku chipangi cha Vaka-kilisitu cha kwambulula na kulongetha thimbu yoshe (Tandeni Vilinga 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) Cho washongangeyeye vandolome na vandokathzi vendi va mu Loma vapange echi chipangi. Paulu wakelele manene mbunge ku vyuma vya ku sipilitu mu kuyoya kwendi. Valoma vapandele kumutembwinina, cho netu tunapande kumutembwinina.—Loma 15:15, 16.

17. Vuvwa muka vutwatha kuwana nga ‘chithzango cha sipilitu chitutwamenena?’

17 Vuvwa muka vutwatha kuwana nga tutwameka vya ku sipilitu kulutwe? Loma 8:6 ikumbulula mwamuvwa ngwavo: “Nga chithzango cha mundthzindthzime chikutwamenena, cho fweto yacho inapu mwonyo na kwoloka.” Ocho chilumbununa kutavetha sipilitu ya kujela itwamenene viyongola vyetu mangana vilitombole na viyongola vya Njambi. Nga tutavetha ‘sipilitu’ itutwamenene mu kuyoya kwetu, cho tupwa vakuvwahelela thimbu ino. Cho lalo kulutwe tukayoya myaka yoshe mwilu nambe hathi.

18. ‘Kututwamenena ku chithzango cha sipilitu’ kukanene vati kwoloka?

18 Tukulaheleni ngwetu nga ‘chithzango cha sipilitu chitutwamenena, cho fweto yacho inapu kwoloka.’ Vanu vavangi vakonwa kuwana kwoloka, oloni yetu tuli mu kwoloka. Ocho chikatulingitha tukale mu kwoloka na vaka-nanga yetu na vakwetu va mu chikungulukilo. Tukanuka ngwetu netu na vandolome na vandokathzi vetu kutwathungamene. Echi chikatulingitha tutepulule ku vukalu, cho nga kusholoka vukalu, tukakavangeya chinangulo cha Yesu cha kwendeka ngwavo: “Ya ukalithambethe na mukweni.” (Mateo 5:24) Twatha kulinga ngocho nga twanuka ngwetu ndolome nambe ndokathzi yetu nendi ali na kupangela “Njambi, nthsina ya kwoloka.”—Loma 15:33; 16:20.

19. Vyuma vituyongola vitulingitha tuwane kwoloka muka?

19 Kuli kwoloka kukwavo lalo kwakulitila. Nga ‘tuyongola vya ku sipilitu,’ cho tukala mu kwoloka na Ishamatanga yetu. Isaya wathonekele majwi aje akwathele manene mu thimbu yayoyele, aje ali na kulishulithilila manene matangwa ano. Wathonekele ngwendi: “Shukulu Kalunga [Yehova] akana kwoloka, kuli vaje vakoletha kukulahela kwavo mbe, vaje vakulahela kuli yove.”—Isaya 26:3; tandeni Loma 5:1.

20. Mwafwa vika tukandelela chinangulo chili ku Loma kapetulu 8?

20 Nameme tuvakuvwavetha na sipilitu nambe tuli na lilavelelo lya kukayoya myaka yoshe mu palandaisi hano hathi, tuvavoshe twatha kuwana vukwathi ku chinangulo cha kuhwiminina cha ku Loma kapetulu 8. Tunapande kukandelela ha kutushongangeya kujeneka kutwameka vyuma vya “vuthitu” kulutwe mu kuyoya kwetu. Mwafwa tunamono vuvwa vwa kuyoya mu kulitombola na chikulahetho cha kuhwiminina cha kwendeka ngwavo: “Nga chithzango cha mundthzindthzime chikutwamenena, cho fweto yacho inapu mwonyo na kwoloka.” Ocho chitulingitha tukawane vivethzikitho vya haya myaka mwafwa Paulu wathonekele ngwendi: “Fweto ya vuvi inapu kuthsa, oloni vwana vwa Njambi vunapu mwonyo wa myaka yoshe muli Kilisitu Yesu Mwene yetu.”—Loma 6:23.