Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

MUTHZIMBU WA MU KUYOYA

Njambi Watumwethele Kutetela Kwendi Kwakama mu Vingila Vyavingi

Njambi Watumwethele Kutetela Kwendi Kwakama mu Vingila Vyavingi

VATATE va Arthur vathingimikile manene Njambi, cho vayongwele kupwa mukulunu wa mu vulombelo vwa Methodist. Oloni viyongola vyavo vyatengulukile omwo vatandele mavulu a Vaka-kulilongetha Mbimbiliya na kulikwatathana navo. Vavambwitikile mu 1914, te vali na myaka 17. Ha thimbu eyi kwakele Ndthzita ya Kaye ya kulivanga, cho vavalanyele ku kovela vushwalale. Omwo vavyanene, vavakutile mu Kamenga ka ku Kingston mu Ontario, mu Canada ha vingonde 10. Omwo vapatukile, Vatate vashangumukile chipangi cha thimbu yoshe. Vapwile va payiniya.

Mu 1926, va Arthur Guest valyambatele na Hazel Wilkinson, uje vaina valilongethele vuthunga mu 1908. Njathemukile ha April 24, 1931, cho yange njapwile wa mu chivali mu nanga ya vana vavo vawana. Nanga yetu yathzemene manene kulemetha Yehova, cho omwo Vatate vathingimikile manene Mbimbiliya, vatukwathele tuthzeme Lijwi lya Njambi mu kuyoya kwetu. Thimbu yaingi twakele na kwambulwila ku njuvo na njuvo hakupwa nanga.—Vili. 20:20.

KULYANGUNUNA KU KAYE NA KULINGA VUPAYINIYA NGWE VATATE

Mu 1939, Ndthzita ya Kaye ya mu Chivali yashangumukile, cho mu mwaka wateleko, vashokele vipangi vya Vakaleho va Yehova mu Canada. Mu masikola amangi, vakele na kulinga vilika vya kushangathzala lifuti, cho oku ku vilika vakele na kuthingimika lipandelo na kwimba mwatho wa lifuti. Yayange wa munakathzi Dorothy nange, vatushekele ku sikola ha thimbu yevi vilika. Litangwa limo, njakomokele omwo mulongethi wange wanjishendumwine ngwendi njakala na lyova. Ha kulembuka ku sikola vakwetu vaka-sikola, vakele na kunjipupa na kunjiwithila hathi. Oloni oku kunjipaketha kwanjilingithile njikolethe ku sipilitu na kulyangwila “kwononoka Njambi, kethi vanu.”—Vili. 5:29.

Mu July 1942, munjakele na myaka 11, vanjimbwitikile mu mungomo wa mema ha lihya. Njashangumukile kulinga vupayiniya vwa mu vithimbu vya kuhwima (vuje tutumbula ano matangwa ngwetu vupayiniya vwa kukwatha) ha mwaka na mwaka, mu thimbu ya kuhwima ku sikola. Mwaka umo, njayile na vandolome vatatu kukambulwila vanu vaka-kushinja miti ku chitingitingi chije cha ku kunto ya Ontario, kuje kwajenekele vaka-kwambulwilako.

Lya May 1, 1949, vanjangwile kupwa payiniya wa thimbu yoshe. Ha thimbu ije, kwakele vipangi vya kutunga ha ofisi ya munango, ngechi vanjilanyele kukakwatha, cho munima, njakapwile membala wa nanga ya Mbetele ya ku Canada ha December 1. Vanjanene chipangi cha kupulinta mavulu, cho vanjilongethele mwakupangethela likina lya kupulintitha mavulu. Ha vyalumingo vyavingi, njapangele vuthsiki mu kupulinta tilakiti ije yendekele ha mapaketho avakele na kuliwana nawo vanu va Yehova mu Canada.

Kutundoho, omwo njapangelele mu Ndipatimende ya Vipangi vya mu Lihya, njathimutwiyiye na vapayiniya vaje vetile ha ofisi ya munango omwo vakele na kuya na kukapangela ku Quebec, kuje kuvakele na kulwitha manene chipangi cha kwambulula. Ha li ovo vangendthzi, hakele Mary Zazula, uje watundile ku Edmonton, mu Alberta. Ou ndokathzi na ndolome yendi Joe, vavashekele ha njuvo, mwafwa vavyanene kuvavindika kulilongetha Mbimbiliya kuli vithemi vavo vaje vakele mu vulombelo vwa Orthodox. Mu June 1951, Voshe vavambwitikile, cho munima ya vingonde 6, vashangumukile kulinga vupayiniya. Omwo njakele na kuthimutwiya navo, njanangukile vifwa vyavivwa vya ku sipilitu vya ndokathzi Mary. Njalyendekethele mu mbunge yange ngwange ‘nga vyuma vyenda mwamuvwa, cho ou vene ikeye akapwa mwevwange.’ Munima ya vingonde 9, ha January 30, 1954, twalyambatele. Munima ya chalumingo chimo, vatulanyele kukalilongetha chipangi cha kuthzenguluka, cho ha myaka ivali yateleko, twapangele echi chipangi cha kuthzenguluka ku kunto ya Ontario.

Omwo chipangi cha kwambulula cha mu kaye mwoshe chalivwethzelelele, vatondele vamishinali vavangi. Twathinganyekele ngwetu nga twathele kupangela mu Canada ha thimbu ya chithika ikwatonwele manene na mu thimbu ya nondwe ikwakele tungeningeni, cho twatha kukapangela kwoshe kwoshe kuvatutuma. Twamanethele sikola ya Ngilyande ya vu 27 mu July 1956, cho mu November twakashangumukile chipangi chetu mu Brazil

CHIPANGI CHA VUMISHINALI MU BRAZIL

Omwo twaketele ha munango, wa mu Brazil, vatulongethele ndaka ya chiputukesi [Portuguese]. Omwo twathzivukileko majwi amandondo, na kulilongetha mwakwendekela na vanu, na kukwata majwi akwanenamo mangazini mu munutu umo lika, cho twashangumukile kuya mu lihya. Nga vavenya njuvo navwahelela, cho twamutandelele vithoneka vije vithimutwiya mu kukafwila kuyoya mu Vumwene vwa Njambi. Litangwa lya kulivanga kuya mu lihya, munakathzi umo watolililile mwamuvwa, cho njamutandelele chithoneka cha Kujombolola 21:3, 4. Omwo njamanethele kutanda echi chithoneka, njalethzumukile, mwafwa te kanda njithzilile kukala mu mutambela wa kushaluka. Ovu vukalu, vwatwaleleleho.

Twakapangelele chipangi chetu cha vumishinali mu nganda ya Campos, muje muli vikungulukilo 15. Omwo twetele mu nganda, twawanene lika chivunga chimo na limbo lya vamishinali haje hakele vandokathzi vawana: Esther Tracy na Ramona Bauer na Luiza Schwarz na Loraine Brookes (ano matangwa ngwavo, Wallen). Vanjanene chipangi cha kukusha na kuchava vitale vya kuteleketha. Litangwa limo omwo twamanethele chilongetha cha Kaposhi ka Kukengela lya mande kuli ngendthzi umo watwendelele mu kukathumuna. Munakathzi wange washuluvaleleko kamandondo omwo twakele na kuthimutwiya vitunakilikita mukati ka litangwa. Omwo wandwile mutwe wendi, wamwene linyoka, cho ou linyoka wanenele mpindangano, kweta noho njamuthsiyile.

Munima ya kulilongetha ndaka ya chiputukesi, vanjangwile kupwa ntwama wa kuthzenguluka. Twayoyele vuyoye vwa mwimbo vwa kujeneka malaiti na kulala ha linala na kwendela mu litemba lya kukoka ku kavalu. Omwo twakele na kwambulwila mu mitambela ije kuvethi kwambulwila ha thimbu ya kampeni, twakele na kwita mu minkinda na kuya ku mbonge kupangetha kumboyo, cho twakakele mu mulili wa kufwetela, mu njuvo ya vangendthzi. Ofisi ya munango yatutuminine mangazini akupwa 800 a kupangetha mu lihya. Twakele na kwenda mangendthzi kuya ku poso ya kutumina mikanda na kukakambata vikasha vya mangazini na kuvitwala kutwakele.

Mu 1962, twakele na Sikola ya Chipangi cha Vumwene mu Brazil mwoshe ya vandolome na vandokathzi vavamishinali. Ha vingonde 6, njakele na kwendangana lika lyange kwa kujeneka Mary mu mitambela yaingi mu kutwamenena eyi sikola. Njalongethele mu Manaus, na mu Belém, na mu Fortaleza, na mu Recife, na mu Salvador. Njavwahethele vya chiwano cha mutambela mu njuvo ya kuthsimana ya mu Manaus muje muvakalikungulwila vanu vavangi. Kwanyokele nyondthzi ije yaviyithile mema akunwa, cho yatwonowethele kuwana kwakwakela kafiteliya ya ha chiwano. (Mu matangwa akunima, vakele na kuvwahethelako mbunga inakunguluka vyakulya.) Njaile ku chilombo cha mashwalale na kulomba vukwathi, cho mukulunu umo wa mashwalale wa ngothzi watwanene mema aje ajaukile mbunga yoshe na kutwana vimbalaka vivali vyakama vya kupangetha ku kafiteliya na ku chipiko.

Omwo njamuthethzele, Mary wambulwile mu mbonge ya kufuka ya Vaputukesi, muje vanu vathzemene manene vimbongo. Kathele kushangumuka chilongetha cha Mbimbiliya, ngechi walekele vaka-Mbetele vamo ngwendi: “Kunjatha kulyangwila kupangela mu Portugal.” Oloni munima, twatambwile mukanda wa kutulanya kupangela mu Portugal. Ha thimbu ije, chipangi chetu vachishokele muje mu lifuti, oloni twatavele kupangelamo nameme echi cha komowethele Mary.

MUTWAPANGELELE MU PORTUGAL

Twaketele ku Lisbon, Portugal, mu August 1964. Tupokola vaku Portugal, vaje vatumbula ngwavo Portuguese secret police (PIDE) vakele na kuyandetha manene vandolome. Omwo twaketele, vandolome kuvapandele kuthzivuka ngwavo tuneja mangana vakututambule, mwafwa yovu vukalu. Twakakele mu njuvo ya vangendthzi ya kufwetela mu thimbu itwavandamenene vaka-mashiko kutwana lithetha lya kukala mu lifuti. Omwo vatwanene mapapelo a kukutavetha kukala mu Portugal, twakele mu mulili wa kufwetela. Mu January 1965, twathimutwiyiye na ofisi ya munango. Cho twavwahelelele manene omwo twakungulukile lwakulivanga munima ya kukala ngocho ha vingonde vitanu.

Twathzivukile ngwetu tupokola vakele na kwitangana mu membo a vandolome ha litangwa na litangwa. Twakele na kukungulukila mu vinjuvo vya vandolome mwafwa Vinjuvo vya Vumwene vavishokele. Vakaleho vavangi vavatwalele ku polisi mangana vakavehule vihula. Vandolome vakele na kuvayandetha mangana valangulule mathzina a vandolome vaka-kutwamenena viwano. Cho, ava vandolome vakele na kutumbula mathzina eka akufwa ngwe José nambe Paulo, aje kuwapwile mathzina avo mpundu. Netu mukemwo mutwalingile.

Kwana vandolome vyakulya vya ku sipilitu, chikecho chuma chitwashotele manene mbunge. Chipangi cha Mary chapwile cha kuthoneka viñanda vya kulilongetha vya mu Kaposhi ka Kukengela, na mavulu eka kupangetha likina lya kupulintitha mavulu.

KWAMENA MUTHZIMBU WAUVWA MU NKUTA

Mu June 1966, kwakele ñanda yakama mu nkuta ya ku Lisbon. Vamembala voshe vakupwa 49 va mu chikungulukilo cha Feijó, vavathanene ku nkuta mwafwa ya kukungulukila mu njuvo ya ndolome omwo ya kujeneka kuvana lithetha. Njavakwathele valivwahethele kukalitavela. Njalipwithile ngwe yange muka-kupaketha na kuvehothzola vihula. Twathzivukile ngwetu kutuhyana, oloni twana vukaleho. Muka-kutwimanena viñanda wendekele majwi a mamanethelelo akulifwa nawaje endekele Ngamalyele wa mu vithimbu vya tupositolo. (Vili. 5:33-39) Ñanda yetu yathzivikile mu mithzimbu, cho vandolome na vandokathzi vakupwa 49 vavakutile ha matangwa akupwa 45 nambe ngwetu ha vingonde vitanu na chitika. Twavwahelela kumileka ngwetu uje watwimaneneko mu ñanda watavele kulilongetha Mbimbiliya na kushangumuka kukunguluka thimbu kanda athse.

Mu December 1966, vanjangwile kupwa ntwama wa munango, cho njapangele manene vipangi vya kukundama ku viñanda. Kushwa vene oho, Vakaleho va Yehova vavanene lithetha lya kulemetha Njambi. (Fili. 1:7) Ha December 18, 1974, vaka-mashiko vatutavethele. Ndolome Nathan Knorr na Frederick Franz vatundile ku chikota na kwija mu Portugal kwakulikuwila hamo lika netu chiwano chije twalingilile mu nganda ya Oporto na Lisbon, cho kwakungulukile vanu vakupwa 46,870.

Yehova natavetha chipangi cha kwambulula kweta na ku mañanda eka kuje vakendeka ndaka ya chiputukesi, akufwa ngwe Azores na Madeira na Cape Verde na São Tomé na Príncipe. Mu 1988, vatutungilile vinjuvo vyavingi ha munango. Ha April 23, mu mwaka vene ou, Ndolome Milton Henschel wendekele ñanda ya chilika cha kukundika vinjuvo vyetu vyaviha vya ha munango na ndthzandthzu ku vanu va kupwa 45,522. Twalithzivile kuvwaha ha kumona vandolome na vandokathzi va vamishinali va kupwa 20, vaje vapangelele mu Portugal vaija ku chilika.

TWALILONGETHELE VYAVINGI KU KULONGWA KWA VAKWETU

Kulikwatathana na vandolome va kulongwa ha myaka yaingi kwatukwathele manene mu kuyoya kwetu. Njalilongethele chuma cha theho omwo twendelele minango na Ndolome Theodore Jaracz. Munango umo utwendelele wakele na vukalu vwakama, cho vamembala va Komiti ya Munango vethekele mu vathelele mwoshe. Ndolome Jaracz wavathzembelekele ngwendi: “Ha thimbu ino, tukulaheleni ngwetu sipilitu ya kujela itukwatha.” Omwo twendelele ku Brooklyn myaka yaingi kunima, yange na munakathzi wange Mary twakathikamene na Ndolome Franz na vakwavo veka mangwethzi. Omwo vamulombele ngwavo athimutwiye vyanalikuwu ha myaka yaingi yanapangela Yehova, Ndolome Franz wendekele ngwendi: “Njimishongangeya ngwange twaleleleniho kulikwatathana na munga ya Yehova mu thimbu yaivwa neyi yaivi. Ikeyo lika munga ilinakulinga chipangi chashikile Yesu kuli vandongethi vendi cha kwambulula muthzimbu wauvwa wa Vumwene vwa Njambi.”

Yange na munakathzi wange twawana kuvwahelela kwakama mu kulinga echi chipangi. Tukalithzivi kuvwaha omwo twanuka mangendthzi etu akwendela minango yaingi. Awa mangendthzi atukwathele kuthzivuka chipangi chakama chi vali na kulinga vakulunu na vanike mu kulongwa, cho twavashongangeyeye ngwetu vatwaleleleho kupangela Yehova.

Muneti myaka yaingi manene, cho ha thimbu ino, mu vuvali vwetu tuli na myaka ya ma 80. Mary ali na kulifwita na mishongo ya kulithethzathethza. (2 Koli. 12:9) Vyetheko vitwaliwanene navyo vyakanyametha likulahelo lyetu na kutukwatha kutwalelelaho kupwa va kulongwa. Omwo tuthinganyeka ha kuyoya kwetu, twatha kwendeka ngwetu Yehova natumwetha kutetela kwendi kwakama mu vingila vyavingi. *

^ par. 29 Ha thimbu ivakele na kuvwahetha vya kuthoneka eyi ñanda, Ndolome Douglas Guest te nathsi laja mu kulongwa kuli Yehova ha October 25, 2015.