Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

Chithzemo Chifwa cha Theho

Chithzemo Chifwa cha Theho

KAPOSITOLO Paulu wathonekele ha vifwa 9 vije vyatha kukala navyo munu nga sipilitu ya Njambi imutwamenena. (Ngala. 5:22, 23) Evi vifwa vyavivwa wavitumbwile ngwendi “vushuka vwa mundthzindthzime,” * cho vikasholola “vunu vwavuha.” (Kolo. 3:10) Ngechi lika mwa muti uvakanyungu mwamuvwa muwatha kwima vushuka thimbu yoshe, na munu ema vushuka vwa ku sipilitu thimbu yoshe nga sipilitu ya Njambi imutwamenena mu kuyoya kwendi.—Myatho 1:1-3.

Paulu washangumukile kuthoneka ha chithzemo chije chapwa chifwa cha theho manene cha vushuka vwa sipilitu. Chapwa cha theho mu ngila muka? Paulu wendekele ngwendi, kwa kujeneka chithzemo wapwile “wangocho.” (1 Koli. 13:2) Chithzemo chapwa chika, cho twatha kuchimwetha vati mu kuyoya kwetu kwa litangwa na litangwa?

MWAKUMWETHELAMO CHITHZEMO

Nameme kutwatha kulumbununa echi chifwa, oloni Mbimbiliya yatuleka mutwatha kumwethela chithzemo mu kuyoya kwetu. Chakumwenako, Mbimbiliya ngwayo, chithzemo chili na “lukakateya na kutetela.” Chithzemo “chijolela vuthunga,” chithzemo “kuchethi kwonwa, cho kukulahela kwacho, kukengelela na lukakateya kuvyethi kwonwa embwe.” Chithzemo chikatulingitha tutetele vakwetu na kuvakela mana na kuvashwenya muyehi. Kujeneka chithzemo kukanenetha ngwavo munu akale na chipululu na kulyaletha na kukala na vilinga vyavivi na kulishaka na kukala na likitikiti na kujeneka kukonekela vakwetu. Oloni yetu tushaka tukale na chithzemo chije “kuchethi kulitondela vyacho chikecho vavenya.”—1 Koli. 13:4-8.

YEHOVA NA YESU VANATWAKELA MWANJA WAUVWA WA CHITHZEMO

“Njambi wapwa chithzemo.” Chili vene, Yehova wapwa mwanja wauvwa mu kumwetha chithzemo. (1 Yowa. 4:8) Tukamono chithzemo chendi kwitila mu vilinga na mu vyuma vyanatanga. Wamwethele chithzemo chakama mu kutuma munendi hano ha kaye kwa kuyanda na kututhsila. Kapositolo Yowano wathonekele ngwendi: “Cho Njambi nasholola chithzemo chendi kuli yetu omwo watumine Munendi umo lika mu kaye ngechi tukale na mwonyo muli ikeye. Omu mukemwo muchafwa chithzemo, kethi yetu twathzema Njambi, oloni ikeye watuthzemene na kutuma Munendi kupwa ñombelo ngechi vivi vyetu vavithambetha.” (1 Yowa. 4:9, 10) Chithzemo cha Njambi chinatukwatha vatuthambethe ku vuvi vwetu na kukala na lilavelelo lyakukawana mwonyo wa myaka yoshe.

Yesu wamwethele chithzemo ku vanu mu kulyana kulinga chithzango cha Njambi. Paulu wathonekele ngwendi: “[Yesu] wendekele ngwendi: ‘Yange uno, yove Njambi, muka-kulinga chithzango chove.’ . . . Omwo Yesu Kilisitu walingile vije vyashakele Njambi ngechi avilinge, yetu voshe tunajele ku vuvi ha ñombelo ije yalingile ya muvila wendi vavenya, wailingile lumo lika.” (Heve. 10:9, 10) Kukwethi munu atha kumwetha chithzemo chakama cha kulifwa nechi chamwethele Yesu. Yesu wendekele ngwendi: “Chithzemo chakama manene kutuvakana echi munu atha kukala nacho hali vathamba vendi chikecho kutula mwonyo wendi hali vakevo.” (Yowa. 15:13) Yetu vanu va kujeneka kulumbunuka twatha kumwetha chithzemo chanamwetha Yehova na Yesu ndi? Eyo twatha. Tuchithimutwiyeni mutwatha kumwethela echi chithzemo.

“ENDENI MU CHITHZEMO”

Paulu natushongangeya ngwendi: “Ngwe omwo mwapwa vana va Njambi va muya ku mbunge, munapande kulifwa nendi. Endeni mu chithzemo ngwe Kilisitu mwatuthzemene, cho wanene mwonyo wendi kuli yetu.” (Efeso 5:1, 2) ‘Twenda mu chithzemo’ nga tumwetha echi chifwa mu kuyoya kwetu. Tumwetha echi chithzemo mu vilinga, kethi mu majwi lika embwe. Yowano wathonekele ngwendi: “Vana vange vavandondo, chithzemo chetu kuchapandele kupwa cha majwi na kwendeka lika embwe, oloni chinapande kupwa cha vuthunga, chije chilisholola chikecho vavenya mu vilinga.” (1 Yowa. 3:18) Chakumwenako, chithzemo chetu kuli Njambi na ku vakwetu vanu chitulingitha tuvambulwile “viñanda vyavivwa vya Vumwene.” (Mateo 24:14; Luka 10:27) Tumwetha lalo chithzemo nga tukala na lukakateya na ngothzi na kuthambetha vakwetu. Mukemwo Mbimbiliya yatunangula ngwayo: “Munapande kulithambetha umo na mukwavo ngwe mwanamithambetha Mwene.”—Kolo. 3:13.

Oloni chithzemo chetu kuchapandele kutuvakanetha theteko. Chakumwenako, chithzemo cha kutuvakanetha chatha kulingitha chithemi olwethe munendi alila mu kumwana vyoshe vyatonda. Oloni chithemi uje amwetha chithzemo mu ngila yaivwa akana mwana vije atonda ha thimbu ije inapande. Na Njambi wakala na chithzemo cha vuthunga, oloni “akanyanyametha woshe yathzema.” (Heve. 12:6) Netu nga twenda mu chithzemo, cho tunangula vakwetu nga vanathevuka. (Vithi. 3:11, 12) Nga tunangula vakwetu, tunapande kwanuka ngwetu netu twapwa vanu va kujeneka kulumbunuka, cho tukathevuka. Ngechi, tuvavoshe tunapande kulifwita mu kumwetha chithzemo mu vingila vyavingi. Twatha kulinga vati ngocho? Tuchithimutwiyeni ha vingila vitatu vije vyatha kutukwatha kukala na chithzemo.

TWATHA KUKALA VATI NA CHITHZEMO?

Chakulivanga, lombeni sipilitu ya Njambi imikwathe kukala na chithzemo. Yesu wendekele ngwendi Yehova akana “mundthzindthzime wa kujela kuli vaje vaulomba.” (Luka 11:13) Nga tulomba sipilitu ya kujela na kwetheka mutwathela mwoshe ‘kwechelela mundthzindthzime utwamenene myonyo yetu,’ cho tukala na chithzemo. (Ngala. 5:16) Chakumwenako, nga mu vakulunu mu chikungulukilo, cho lombeni sipilitu ya kujela imikwathe kunangula vakweni mu ngila ya chithzemo. Nga mu vithemi, lombeni sipilitu ya Njambi imikwathe kunangula vana veni mu chithzemo kethi mu kutenuka.

Cha mu chivali, thinganyekeni omwo Yesu wamwethelelemo chithzemo omwo vamushawile. (1 Petu. 2:21, 23) Thimbu yoshe nga vatuviyithila, tunapande kwanuka mwanja wa Kilisitu. Mu vithimbu evi tunapande kulihula ngwetu: ‘Ngwe Yesu ikeye ali mu chifwa echi ngwe nalingi vati?’ Ndokathzi Leigh wamwene ngwendi kulihula echi chihula kwamukwathele athinganyeke thimbu kanda alinge vyuma vimo. Wendekele ngwendi: “Omwo munu injakele na kupanga nendi watumine kamuthzimbu kaje kendekele vyavivi hali yange ku vakwetu, njathzivile kuvihya ku mbunge. Oloni njalihwile ngwange: ‘Njatha kutembwinina vati Yesu na kulikwatathana nowu munu nanjilingi mwamuvi?’ Kuthinganyekethetha ha mwanja wa Yesu, kwanjikwathele njivaleko vuje vukalu. Njakunangukile ngwange kuma uje munu injapangele nendi wakele na kuvinja, cho wakele mu vishoti. Njamwene lalo ngwange wathevukile lika mu kuthoneka kaje ka muthzimbu ka ha likina. Kuthinganyeka omwo Yesu wamwethelelemo chithzemo ha thimbu ivamushawile vanu, kwanjikwathele njithzeme uje munu injakele na kupanga nendi.” Nga tutembwinina Yesu, cho vyuma vyoshe tuvilinga mu chithzemo.

Cha mu chitatu, kaleni na sipilitu ya kulyana mu kumwetha chithzemo chije chapwa chithzivukilo cha vaka-Kilisitu va vuthunga. (Yowa. 13:34, 35) Vithoneka vitushongangeya kukala na “chifwa chije” chakele nacho Yesu. Omwo watundile mwilu, “wechelele vyoshe wakele navyo” omwo yetu, “kutwala ku kuthsa.” (Fili. 2:5-8) Omwo tutembwinina chithzemo cha Kilisitu, cho tukala na vithinganyeka vyendi na kujeneka kulishaka lika yetu vavenya. Vivethzikitho muka vikwavo vituwana nga tukala na chithzemo?

VIVETHZIKITHO VITUNDA MU KUMWETHA CHITHZEMO

Nga tumwetha chithzemo, cho tuwana vivethzikitho vyavingi. Tuchithimutwiyeni ha myanja eyi ivali:

Vivethzikitho muka vitutambula nga tumwetha chithzemo?

  • TULIKWATATHANA NA VANDOLOME VETU VA MU KAYE KOSHE: Tuthzivuka ngwetu ku chikungulukilo choshe choshe kutuya, mu kaye koshe, vandolome na vandokathzi vakatutambula mwamuvwa mwafwa twalithzema umo na mukwavo. Twavethzika manene mwafwa vakwetu “vaka-kukulahela mu kaye mwoshe” vatuthzema. (1 Petu. 5:9) Kweka kwahi kutwatha kuwana chithzemo cha vuthunga, kuvanga mukati ka vanu va Njambi.

  • KWOLOKA: ‘Kusholola chithzemo chetu mu kuliyandela umo na mukwavo’ kutulingitha tukale mu ‘kwoloka chije chinatukutila hamo lika.’ (Efeso 4:2, 3) Tukamono eli likwatathano mutukakala ku viwano vya chikungulukilo nevi vya chitingitingi nevi vya mutambela. Hamo neni mutava ngweni echi kwoloka chinapu cha kulitila muno mu kaye ka kulyangununa. (Myatho 119:165; Isaya 54:13) Nga tukala mu kwoloka na vakwetu, tumwetha ngwetu twavathzema, cho tuthzivitha lalo Tate yetu wa mwilu kuvwaha ku mbunge.—Myatho 133:1-3; Mateo 5:9.

“CHITHZEMO CHITUNGITHA”

Paulu wathonekele ngwendi: “Chithzemo chitungitha.” (1 Koli. 8:1) Chithzemo chikatungitha vati? Mu kapetulu 13 ka mukanda wa kulivanga wathonekele Paulu kuli vaka-Kolinte, uje vatumbula ngwavo “Mwatho wa Chithzemo,” kapositolo Paulu walumbunwine omwo chikatungithila chithzemo. Chithzemo kuchethi kulitondela vuvwa vwacho chikecho vavenya. (1 Koli. 10:24; 13:5) Kutundoho, chithzemo chikatukwatha tuthinganyeke mwamuvwa na kwaka vakwetu mbunge, cho lalo chakala na lukakateya na ngothzi, ngechi chikatungu vinanga na kukwatathanetha vikungulukilo.—Kolo. 3:14.

Chithzemo chetu kuli Njambi chapwa cha theho cho, chikatuwanetha hamo tuvavoshe. Echi chithzemo chikakwatathanetha vanu va vithemwa na miyati na vindaka vya kulithethzathethza mangana vapangele Yehova na ‘kumwononoka.’ (Zefa. 3:9) Tupangeni na ndthzili mu kumwetha echi chifwa cha theho cha vushuka vwa sipilitu mu kuyoya kwetu kwa litangwa na litangwa.

^ par. 2 Eyi inapu ñanda ya kulivanga ku viñanda 9 vije vithimutwiya ha vifwa vya vushuka vwa ku sipilitu.