1, 2. (a) Vika vyatha kunenetha twihule ngwetu “Thimbu mukajo”? (b) Mwafwa vika myanja ya vangamba va Njambi va kuthañulu ikatutakametha?

KAPOLOFWETO Isaya na Hambakuke vehwile Njambi ngwavo: “Thimbu mukajo?” (Isaya 6:11; Hamba. 1:2) Kutundoho, Mwene Ndaviti wehwile lutanu omwo wathonekele mukanda wa Myatho 13 ngwendi, Shukulu Kalunga “Vithimbu vingai?” (Myatho 13:1, 2) Na Mwene yetu Yesu Kilisitu nendi wehwile echi chihula kuli vaje vakele na likulahelo lyalindondo. (Mateo 17:17) Ngechi, netu kutwapandele kukathama nga vithimbu vimo tulihula echi chihula.

² Vika vyatha kunenetha twihule ngwetu “Thimbu mukajo”? Hamo vyuma kuvyethi na kutwendela mwamuvwa mu vuyoye vwetu. Indi hamo tuli na kulipika na vukulukathzi na mishongo na “kukaluwa” kwa vuyoye vwa muno mu “matangwa a kukotoka.” (2 Tima. 3:1) Hamo vilinga vya vanu vatwatunga navo kuvyethi mwamuvwa vikevyo vili na kututhzeyetha. Tunatha kulihula echi chihula mwafwa ya vyuma vya kulithethzathethza, oloni kukatutakametha kuthzivuka ngwetu na vangamba va Yehova va kulongwa va kuthañulu navo vehwile Njambi, cho kavatenukilile omwo ya kumwihula.

3. Vika vitukwatha kukoletha nga tuliwana na vukalu?

 ³ Vika vitukwatha kukoletha nga tuliwana na vukalu? Ndongethi Yakomba, uje wapwile shongo ya Yesu wathonekele ngwendi: “Pweni vaka-kuthimpa, vathamba vange, noho Mwene akaija.” (Yako. 5:7) Tuvavoshe tunapande kuthimpa nambe ngwetu kukala na mbunge ya kuvandamena. Vika vitukwatha kukala nechi chifwa cha vunjambi?

4, 5. (a) Kukala na mbunge ya kuvandamena kutukwatha kukala na vifwa muka vikwavo? (b) Chakumwenako muka chapangethele ndongethi Yakomba chije chitukwatha kukala na mbunge ya kuvandamena? (Kengeni chikupulo ha liputa 3.)

⁴ Mbimbiliya imwetha ngwayo sipilitu ya kujela ya Njambi ikakwatha vanu va kujeneka kulumbunuka vakale na mbunge ya kuvandamena. Kukala na mbunge ya kuvandamena kwapwa vwana vwa kutunda kuli Njambi, cho kulinga ngocho inapu ngila imo ya kuthzemenamo Njambi na vakwetu vanu. Kujeneka kukala na mbunge ya kuvandamena kwatha kuthzeyetha chithzemo chetu na vakwetu. Oloni kukala nayo kunenetha ngwavo vakwetu vatuthzeme. (1 Koli. 13:4; Ngala. 5:22) Kukala na mbunge ya kuvandamena kunenetha ngwavo tukale lalo na vifwa vikwavo vya vunjambi. Chakumwenako, kutukwatha kukala na lukakateya luje lutulingitha tukolethe mu thimbu ya vukalu na kutwalelelaho kupwa va kuvwahelela. (Kolo. 1:11; Yako. 1:3, 4) Kukala na mbunge ya kuvandamena kutukwatha lalo tujeneke kwilwithila vuvi kuli vaje vanatuvulumwina na kutwalelelaho kupwa va kuthimpa nameme vyuma vikaluwe vati. Cho lalo, Mbimbiliya itushongangeya kukala na mbunge ya kuvandamena. Echi chifwa chikecho chili ku mukanda wa Yakomba 5:7, 8. (Tandeni.)

⁵ Mwafwa vika tunapande kuvandamena Yehova ashulithilile vyanayongola? Yakomba wapangethele chakumwenako cha ndimi mangana tuthzivithithe vikulumbununa kukala na mbunge ya kuvandamena. Ndimi akafwitangana mu kukuna vimbuto, oloni kethi na ndthzili ya kukoletha vije vimbuto mwashakela. Katha lalo kuthzambwitha thimbu. Athzivuka ngwendi napande kuvandamena “vimbuto vyavivwa.” Netu kutwethi na ndthzili ya kuthzambwitha vyuma mukushaka ngwetu Yehova ashulithilile vwathi vikulahetho vyendi. (Mako 13:32, 33; Vili. 1:7) Ngechi lika mwa ndimi, netu tunapande kukala na mbunge ya kuvandamena.

6. Vika vitulilongetha ku mwanja wa kapolofweto Mika?

⁶ Vyuma vitukaliwana navyo ano matangwa vinalifu na vije vyaliwanene navyo kapolofweto Mika, uje wayoyele mu thimbu ya kushwana kwa Mwene wamuvi Ahaze. Ha thimbu ije, vuvi vwalithalele manene, cho vanu ‘vathzivukile manene kulinga vuvi.’ (Tandeni Mika 7:1-3.) Mika wathzivukile ngwendi katha kuthindiya vanu vechele evi vilinga. Vyuma muka vyathele kulinga? Natuleka ngwendi: “Oloni yange njikakengelela kuli Shukulu Kalunga, njikavandamena na kukulahela kuli Njambi uje akanjamena. Njambi yange akanjithziva.” (Mika 7:7) Netu tunapande kutembwinina Mika mu kukala na mbunge ya ‘kuvandamena.’

7. Tunapande kulinga vika omwo tuvandamena kuli Yehova ngwetu ashulithilile vikulahetho vyendi?

⁷ Nga tukala na likukahelo ngwe lya Mika, cho tuvandamena na mbunge yetu yoshe kuli Yehova. Kuvandamena kwetu kukwalifwile ngwe kwa chindthzinda ali mu kamenga, uje navandamena kumuthsiya. Vanamuthindiya kuvandamena, mwafwa kashaka kuthsa. Oloni yetu tunalyana kuvandamena kuli Yehova mwafwa tuthzivuka ngwetu akashulithilila vyuma vyoshe vyanatukulahetha, ha thimbu ije inapande. Echi chikatukwatha tukale na ‘lukakateya mu vyuma vyoshe na kuthimpa.’ (Kolo. 1:11, 12) Oloni nga tulinyenyeta na kumona ngwetu Yehova neshwala kumanetha tuyando, cho tunatha kuthzivitha  Njambi yetu kuvihya ku mbunge.—Kolo. 3:12.

8. Vyuma muka vitunapande kwanuka omwo tuthimutwiya ha myanja ya vanalume na vanakathzi va kulongwa va kuthañulu?

⁸ Kwanuka myanja ya vanalume na vanakathzi va kulongwa va kuthañulu vaje vavandamenene kuli Yehova ngwavo ashulithilila vyuma vyavakulahethele, kutukwatha tukale na mbunge ya kuvandamena. (Loma 15:4) Omwo tuthimutwiya ha myanja yavo, tunapande kwanuka vulaha vwa thimbu ivavandamenene, na vyuma vyanenethele ngwavo valyane kuvandamena na vivethzikitho vivatambwile mu kuvandamena kwavo.

9, 10. Avilahama na Sala vavandamenene thimbu ya kupwa hali kuli Yehova?

⁹ Achithinganyekeni ha mwanja wa Avilahama na Sala. Navo vali ha mukana wa ‘vaka-kukulahela na kuthimpa, cho vakatambula vije vyanavakulahetha Njambi.’ Vithoneka vyatuleka ngwavyo: “Avilahama wathimpile,” cho watambwile vije vyamukulahethele Njambi ngwendi akatumitha vatekulwila vendi. (Heve. 6:12, 15) Mwafwa vika Avilahama wapandele kukala na mbunge ya kuvandamena? Mwafwa vyuma vyamukulahethele Njambi vyambatele thimbu yailaha ngwavo vilishulithilile. Vyuma vyalikumiyiye Yehova kuli Avilahama vyashangumukile kulishulithilila lya Nisane 14, 1943 B.C.E., omwo Avilahama na Sala na vaka-nanga yavo vajavukile Ndonga ya Yufuleti na kukovela mu Lifuti lya Chikulahetho. Kutundoho, Avilahama wavandamenene lalo ha myaka ya kupwa 25 kweta noho hathemukilile munendi Isake mu 1918 B.C.E. Wavandamenene lalo ha myaka 60, kweta noho havathemukilile vatekulwila vendi va Isau na Yakomba mu 1858 B.C.E.—Heve. 11:9.

 ¹⁰ Avilahama washwanene mutambela wa kupwa hali? Mbimbiliya ngwayo: “Oloni Njambi te kanda ane Avilahama mutambela umo wa lifuti ngechi lipwe lyendi embwe, nambe kamutambela kakandondo ka livu, oloni Njambi wamukulahethele kumwanalyo ngechi lipwe lyendi na vatekulwila vendi. Ha thimbu ije Njambi walikumiyiye chikumiyo echi, nameme Avilahama te kanda akale na vana.” (Vili. 7:5) Munima ya kujavuka ndonga ya Yufuleti, kwetile myaka ya kupwa 430, athinoni vatekulwila va Avilahama vashwane lije lifuti livamukulahethele.—Kutu. 12:40-42; Ngala. 3:17.

11. Mwafwa vika Avilahama walyanene kuvandamena kuli Yehova, cho vivethzikitho muka vyakalikuwa?

¹¹ Avilahama walyanene kuvandamena kuli Yehova mwafwa wamukulahelele manene. (Tandeni Vahevelu 11:8-12.) Wavandamenene kuli Njambi nameme kamwene kulishulithilila kwa vyuma vyoshe vyamukulahethele. Achithinganyekeni kuvwaha kwakathziva Avilahama omwo akathanguka na kukala mu palandaisi. Akakathama kuthziva ngwavo vyuma vyoshe vyalingile nevi vivalingile vatekulwila vendi vavithonekele mu Mbimbiliya. * Akavwahelela lalo omwo akathzivuka ngwendi vyuma vyalingile vyanenethele ngwavo viyongola vya Yehova vilishulithilile, kutaletha ku mbuto ije yamukulahethele. Akalimwena vuvwa vwatundile mu kuvandamena kwendi.

12, 13. Mwafwa vika Yosefa wapandele kukala na mbunge ya kuvandamena, cho vifwa muka vyavivwa vyamwethele?

¹² Mutekulwila wa Avilahama, Yosefa nendi wakele na mbunge ya kuvandamena. Waliwanene na vukalu vwavungi mu kuyoya kwendi. Chakulivanga, vandolome vendi vamulandethele mu vundungo omwo wakele na myaka 17. Kutundoho, vamuvangeyeye ngwavo nalala na munakathzi wa shukulu yendi, cho vamukutile mu kamenga. (Kusha. 39:11-20; Myatho 105:17, 18) Nameme walingile vyuma mu kulongwa, oloni chasholokele ngwe vali na kumwana kashitiko. Oloni munima ya myaka 13, vyuma vyatengulukile. Watundile mu kamenga, na kumupwitha mwata wakama mu Ingito.—Kusha. 41:14, 37-43; Vili. 7:9, 10.

¹³ Kuma Yosefa waluvalele omwo ya vukalu vwaliwanene navwo ndi? Likulahelo lyendi kuli Yehova Njambi lyathzeyele ndi? Embwe. Vika vyakwathele Yosefa akale na mbunge ya kuvandamena? Wakulahelele manene Yehova. Wathzivukile ngwendi Yehova amukwatha mu vukalu vwendi vwoshe. Likulahelo lyendi lyasholokele mu majwi endekele kuli vandolome vendi ngwendi: “Kethi muthzive lyova embwe. Yange njatha kulyaka yange vavenya mu mwela wa Njambi ndi? Yeni mwanjiyongwele kunjilinga mwamuvi, oloni vuvi ovu Njambi wavutengulwile kuvupwitha vuvwa, ngechi vanu vavangi vayoye, ava vachili na kuyoya na lelo lino, omwo ha chuma echi chalingiwile.” (Kusha. 50:19, 20) Yosefa wamwene ngwendi kukala na mbunge ya kuvandamena kwapwile kwa theho manene.

14, 15. (a) Mwafwa vika mwanja wa Ndaviti wa kuvandamena unapu wa kulitila? (b) Vika vyakwathele Ndaviti akale na mbunge ya kuvandamena?

¹⁴ Mwene Ndaviti nendi waliwanene na vukalu vwavungi mu kuyoya kwendi. Nameme Yehova wavwavethele Ndaviti te achili mwanike kupwa mwene, oloni mwetile myaka 15 athinoni ashangumuke kuyula. (2 Samwe. 2:3, 4) Ha thimbu oyo, Mwene Saulu wa kujeneka kulongwa washakele kuthsiya Ndaviti. * Echi chanenethele ngwavo Ndaviti atewele ku lifuti lyeka. Thimbu  imo wakele na kukala mu mambo na mu viteke. Nameme Saulu vamuthsiyile mu ndthzita, Ndaviti anga wavandamenene myaka ya kupwa 7, athinoni ashangumuke kuyula vanu va Isalele.—2 Samwe. 5:4, 5.

¹⁵ Mwafwa vika Ndaviti walyanene kuvandamena? Nakumbulula mu mukanda wa myatho muje wehwile Njambi lutanu ngwendi Shukulu Kalunga “Vithimbu vingai?” Wendekele ngwendi: “Oloni njinakulahela chithzemo chove chije kuchethi kutenguluka, mbunge yange ikajolela omwo unanjovola. Njikakwimbila yove Shukulu Kalunga, omwo unanjilingi mwamuvwa.” (Myatho 13:5, 6) Ndaviti wakulahelele chithzemo cha Yehova chije kuchethi kutenguluka. Wavandamenene ngwendi Njambi amwovola, cho wakandelelele kuli Yehova omwo ya kumuvethzikitha. Ndaviti wamwene ngwendi kuvandamena kuli Njambi kwapwa kwakuvwa.

16, 17. Yehova Njambi na Yesu Kilisitu vanatwakela vati mwanja wauvwa mu kukala na mbunge ya kuvandamena?

¹⁶ Yehova washaka ngwendi tulinge vyuma vije vitwatha, cho natwakela mwanja wauvwa mu kukala na mbunge ya kuvandamena. (Tandeni 2 Petulu 3:9.) Yehova navandamena ha myaka yaingi mu kumanetha ñanda ije yakatukile mu lihya lya Endeni. Njambi ‘navandamena’ thimbu ije inapande mangana ajelethe lithzina lyendi. Echi chikanenela vivethzikitho vaje “vakulahela” kuli Njambi.—Isaya 30:18.

¹⁷ Yesu nendi walyanene kuvandamena. Nameme wakolethele mu vyetheko vyoshe na kwana mwonyo wendi kupwa ñombelo mu 33 C.E, wavandamenene, kweta na mu 1914 athinoni ashangumuke kuyula. (Vili. 2:33-35; Heve. 10:12, 13) Yesu akavandamena lalo kweta na kumamanethelelo a myaka 1,000, omwo vitothzi vendi voshe vakavanyongetha. (1 Koli. 15:25) Eyi ikapwa thimbu yakama ya kuvandamena, oloni mukatunda vyuma vyavivwa.

18, 19. Vika vitukwatha kukala na mbunge ya kuvandamena?

¹⁸ Tuvavoshe tunapande kulyana kukala na mbunge ya kuvandamena. Cho vika vitukwatha kukala nechi chifwa? Lombeni sipilitu ya Njambi mangana imikwathe kukala na mbunge ya kuvandamena. (Efeso 3:16; 6:18; 1 Tesa. 5:17-19) Lombeleni kuli Yehova mangana amikwathe kutwalelelaho kukala na mbunge ya kuvandamena.

¹⁹ Anukeni lalo vyuma vyakwathele Avilahama na Yosefa na Ndaviti omwo vavandamenene kulishulithilila kwa vikulahetho vya Yehova. Vakulahelele manene Yehova, cho wavakwathele. Kuvakele lika mana ku vukalu vuvakele navwo na kushaka kuyoya mwamuvwa. Kwanuka mwavakwathelelemo Njambi kutukwatha netu tukale na mbunge ya kuvandamena.

20. Tulyangwila kulinga vika?

²⁰ Ngechi, nameme tuliwana na vukalu na vyetheko, tunapande kukala na mbunge ya kuvandamena. Thimbu imo tunatha kwihula ngwetu Shukulu Kalunga “thimbu mukajo?” (Isaya 6:11) Oloni sipilitu ya kujela ya Njambi itukwatha tutembwinine Njelemiya uje wendekele ngwendi: “Shukulu Kalunga lika ikeye njishaka, muli ikeye njinaka chinyangavili [lilavelelo] change.”—Mbimbi 3:21, 24.