Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

“Njathzivuka Ngwange Akathanguka”

“Njathzivuka Ngwange Akathanguka”

‘Kavuthamba ketu Lazalu nalala tulo, oloni njili na kuyako ngechi njikamwindule.’—YOWA. 11:11.

MYATHO: 142, 129

1. Vyuma muka vya kulahelele Mata hali ndolome yendi? (Kengeni chikupulo ha liputa 3.)

MATA, kavuthamba ka Yesu wa ha mbunge, uje lalo wapwile ndongethi yendi wakele mu vuthiwa. Ndolome yendi Lazalu wathsile. Kuma kuli vyuma vyathele kumuthzembeleka ndi? Eyo. Yesu wamulekele ngwendi: “Ndolome yove akathanguka lalo.” Awa majwi hamo kuwamanethele vuthiwa vwendi vwoshe, oloni Mata watavele majwi a Yesu. Wendekele ngwendi: “Njathzivuka ngwange akathanguka ha litangwa lya kukotoka.” (Yowa. 11:20-24) Mata wakulahelele ngwendi vathsi vakathanguka kulutwe. Oloni Yesu walingile chikomoketho. Wathangwile Lazalu ha litangwa lije vene.

2. Mwafwa vika munapande kukala na likulahelo ngwe lya Mata?

2 Kutwapandele kuvandamena ngwetu Yehova na Yesu vatha kututhangula oho vene nga tuthsa. Neni mwakulahela ngweni munu imwathzema akathanguka ngwe mwakulahelele Mata ndi? Hamo mwathsitha muka-limbo lyeni nambe vanyoko nambe vaisho nambe vakuku yeni. Indi hamo munathsitha muneni. Mwavandamena kukalivumbatela navo na kukathimutwiya navo na kukajola navo makenjo. Ngechi lika mwa Mata, neni mwatha kwendeka ngweni: ‘Njathzivuka ngwange munu injathzema akathanguka.’ Oloni muka-Kilisitu woshe napande kuthzivuka vyuma vimulingitha akulahele ngwendi vathsi vakathanguka.

3, 4. Vyuma vyalingile Yesu vyatakamethele vati likulahelo lya Mata?

3 Hamo Mata ha thimbu yakele ku Yelusalema kamwene Yesu athangula muna fwile wa ku nganda ya Naine, ije yakala mu Ngalileya. Oloni hamo wathzivile lika lingwavo. Hamo Mata wathzivile lalo ngwavo Yesu wathangwile muna Njailosi wa munakathzi. Vanu vaje vakele ku njuvo ya Njailosi “vathzivukile ngechi mwanike nathsi.” Oloni Yesu wakwatele uje mwanike ku livoko na kwendeka ngwendi: “Munange induka.” Cho uje mwanike wendukile haje vene. (Luka 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Mata na ndokathzi yendi Maliya vathzivukile ngwavo Yesu atha kukangwitha vaka-kuvinja. Ngechi, vathinganyekele ngwavo ngwe Yesu kwakele ha thimbu yavinjile ndolome yavo Lazalu, ngwe hamo kathsile. Oloni omwo kavuthamba ka Yesu wa ha mbunge wathsile, lilavelelo muka livakele nalyo? Anukeni ngweni Mata wendekele hali Lazalu ngwendi akathanguka “ha litangwa lya kukotoka.” Vika vyamulingithile akulahele ngocho? Cho mwafwa vika mwakulahela ngweni vanu vakathanguka, kwambatethelela na vaje vamwathzema?

4 Kuli vyuma vimilingitha mukulahele ngocho. Omwo tuthimutwiya ha vyuma evi, mwatha kuwana vithimpi vimo vya mu Lijwi lya Njambi, vije vimikwatha kukulahela ngweni vanu vamwathzema vaje vathsa mukavamona lalo.

VYUMA VIJE VITAKAMETHA LILAVELELO LYETU

5. Vyuma muka vyakwathele Mata akulahele ngwendi Lazalu akathanguka?

5 Anukeni ngweni Mata kendekele ngwendi: ‘Njakulahela ngwange ndolome yange akathanguka.’ Oloni wendekele ngwendi: “Njathzivuka ngwange akathanguka.” Mata wathzivukile mu kushula ngwendi vathsi vakathanguka mwafwa ya vikomoketho vyathzivile vya vanu vaje vavathangwile, te Yesu kanda aije hano hathi. Hamo wathzivile evi vikomoketho te achili mwanike ku vithemi vendi nambe ku sinangonge. Hamo wanukile viñanda vya vanu vatatu vaje vavathangwile, vivathonekele mu Vithoneka.

6. Chikomoketho muka cha kulitila chalingile Elinja, cho chatakamethele vati Mata?

6 Munu wa kulivanga kuthangula muthsi wapwile kapolofweto Elinja. Njambi wanene ndthzili ou kapolofweto ya kulinga vikomoketho. Omwo ou kapolofweto wakele ku Kanana mu limbo lya Zalefate, fwile wa kahutu wamutambwile mwamuvwa. Njambi walingile chikomoketho cha kwana uje fwile vunga vwa tiliku na mathzi mangana alye na munendi. (1 Vimye. 17:8-16) Mukwita kwa matangwa muna fwile wavinjile, cho wathsile. Elinja wakwathele uje fwile. Elinja wakwatele uje mwanike na kulombela kuli Njambi ngwendi: “Yove Shukulu Kalunga Njambi yange, indula mwanike ou ayoye.” Cho haje vene mwanike wendukile. Njambi wathzivile lilombelo lya Elinja, cho mwanike wathangukile. Eyi ikeyo inapu ñanda ya kulivanga mu Mbimbiliya ije yendeka ha kuthanguka kwa vathsi. (Tandeni 1 Vimyene 17:17-24.) Mata wathzivile eyi ñanda.

7, 8. (a) Endekeni vyuma vyalingile Elisha vije vyakwathele uje munakathzi wakele mu vuthiwa. (b) Chuma chalingile Elisha chimwetha ngwavo Yehova ali na ndthzili ya kulinga vika?

7 Munu wa mu chivali ivanendeka mu Vithoneka uje wathangwile muthsi, wapwile kapolofweto Elisha uje wengile Elinja. Munakathzi umo wa kuthsimana wa Kaisalele wa ku Shuneme, watambwile Elisha na mavoko avali. Ou munakathzi wapwile mumba. Munalume wendi wapwile kakulukathzi. Oloni Njambi wapangethele kapolofweto Elisha mu kuvakwatha ngechi vakale na mwana. Hanima ya myaka, uje mwana wathsile. Achithinganyekeni vuthiwa vwathzivile uje munakathzi. Munalume wendi wamutavethele ende vungendthzi vwa makilomita 30, kuya kuli Elisha uje wakele ha Munkinda wa Kalemele. Elisha washikile ngamba yendi Ngehazi alivange kuya ku Shuneme. Ngehazi kathele kuthangula uje mwanike. Cho Elisha na vaina ya uje mwana vetele.—2 Vimye. 4:8-31.

8 Omwo vetele mu njuvo muje mwakele uje mwanike, Elisha walombelele. Mwanike wathangukile, cho uje munakathzi wavwahelelele manene ha kumona munendi lalo. (Tandeni 2 Vimyene 4:32-37.) Uje munakathzi hamo wanukile lilombelo lya Hana. Omwo Hana watwalele Samwele ku mbalaka, walombelele ngwendi: “Shukulu Kalunga . . . atwala vanu ku vukalo vwa vathsi, cho avelwitha lalo.” (1 Samwe. 2:6) Omwo Njambi wathangwile uje mwanike wa ku Shuneme, wamwethele ngwendi ali na ndthzili ya kuthangula vathsi.

9. Lumbununeni omwo ñanda ya kuthanguka ya mu Mbimbiliya ya mu chitatu, yakundamenene Elisha.

9 Oloni evi kethi vikevyo lika vyalingile Elisha. Munima ya kupwa kapolofweto ha myaka 50, Elisha “wavinjile mushongo wakama,” cho wathsile. Omwo Elisha wathsile, mbunga ya vitothzi yakovelele mu lifuti. Ha thimbu oyo Vaisalele vakele na kuya na kuthsinda muthsi weka. Omwo vamwene ije mbunga ya vitothzi, vombilile chije chivimbi mu mbumbo muvathsindile Elisha na kutewa. Mbimbiliya ngwayo: “Chije chivimbi omwo chakambolele ku vithsiya vya Elisha, cho uje munalume wendukile na kwimana.” (2 Vimye. 13:14, 20, 21) Achithinganyekeni evi viñanda vya kuthanguka muvyatakamethelelemo likulahelo lya Mata. Njambi ali na ndthzili ya kumanetha vuthsi. Neni evi viñanda vyatha kumikwatha mukulahele ngweni ndthzili ya Njambi yapwa yakama manene.

VIÑANDA VYA KUTHANGUKA VYA MU CHITA CHA MYAKA CHA KULIVANGA

10. Petulu wakwathele vati munakathzi muka-Kilisitu uje wathsile?

10 Mu Vithoneka vya Chingiliki vya Vaka-Kilisitu, tukatanda ngwetu vanu va Njambi valimwenenene vathsi vathanguka. Vamwene Yesu mwathangwile vathsi ha thimbu yatundile mu Naine nomwo wakathangwile muna Njailosi. Kapositolo Petulu wathangwile munakathzi muka-Kilisitu wa lithzina lya Ndokasi (Tambita). Petulu waile kuje kuvakele muvila wa Ndokasi. Omwo wetele kuyehi na chivimbi walombelele. Cho wendekele ngwendi: “Tambita, induka.” Oho vene Ndokasi wathangukile, cho Petulu “wavaneneye oku ali na kuyoya.” Uje mwanike wathsile, vamuthangwile vene, ngechi “vanu vavangi vakulahelele kuli Mwene.” Valimwenenene vyalingile Mwene na kukulahela ngwavo Yehova atha kuthangula vathsi.—Vili. 9:36-42.

11. Ndotolo Luka wathonekele vika hali mukwenje uje wawile, cho vanu valithzivile vati?

11 Kuli vanu vakwavo lalo vamwene munu ivathangwile. Thimbu imo Paulu wakele ku chiwano mu mulili wa helu lya njuvo ku Tolowase, ije vatumbula ano matangwa ngwavo Kunto ya Kangombe ka yambi mu lifuti lya Turkey. Paulu wambulwile muthzimbu kweta na hakati ka vuthsiki. Mukwenje umo wa lithzina lya Yutikase wakele na kutolilila oku natumbama ha njanena. Oloni washangumukile kunenguka, cho wahuthukile mu njanena na kuwila hathi. Hamo ndotolo Luka ikeye walivangele kuya kuli Yutikase kukamona indi vumbanda muka vwatha kumukangwitha. Oloni Yutikase kavulumukile lika, wathsile vene. Paulu washulukile. Wakwatele chivimbi, cho wendekele ngwendi: “Achili na kuyoya.” Vaje vakeleko ha thimbu oyo vakomokele manene. Omwo vathzivukile ngwavo uje mukweje nathanguka, “cho echi chavathzembelekele manene.”—Vili. 20:7-12.

LILAVELELO LYA KUKANYAMA

12, 13. Viñanda vya vanu vamo vavathangwile ku thañulu vitulingitha tuthimutwiye ha vihula muka?

12 Evi viñanda vitunathimutwiya vyakwathele manene Mata. Vyamukwathele akulahele Njambi yetu Muka-kwana Mwonyo, uje ali na ndthzili ya kuthangula vathsi. Oloni chavwaha ha kuwana ngwe, vangamba va Yehova va kulongwa va kufwa ngwe Elinja na Yesu nambe Petulu vamwene Yehova athangula vaje vathsi. Vyuma muka vikalingiwa kuli vaje vathsile kuthañulu te vikomowetho vya kuthangula vathsi kanda vikaleko? Ngwe thimbu imo Njambi kathangwile vathsi, vanakathzi na vanalume va kulongwa ngwe vathele kuvandamena ngwavo Njambi akathangula vathsi kulutwe ndi? Kuma vathele kulithziva ngwe mwalithzivilile Mata uje wendekele ngwendi: Njathzivuka ngwange [ndolome yange] akathanguka ha litangwa lya kukotoka ndi? Vika vyamulingithile akale na likulahelo lya chifwa echi, cho yeni vika vyatha kumikwatha?

13 Mu Lijwi lya Njambi lya kuhwiminina vamwetha ngwavo vangamba va Yehova va kulongwa, vathzivukile ngwavo kulutwe vathsi vakathanguka. Tuchithimutwiyeniko ha vanu vaje vakele na likulahelo lya kuthanguka kwa vathsi.

14. Vyuma vyalingiwile kuli Avilahama vitulongetha vika ha ñanda ya kuthanguka kwa vathsi?

14 Achithinganyekeni ha ñanda eyi. Njambi walekele Avilahama kulinga chuma chimo hali munendi Isake, uje wapandele kupwa shwana wendi. Yehova wamulekele ngwendi: “Ambata munove Isake, ou monove umo lika iwathzema manene . . . , ukamukombelele kupwa ñombelo ya kwenyeka.” (Kusha. 22:2) Achithinganyekeni mwalithzivililemo ha kumuleka ngocho. Yehova wakulahethele ngwendi akavethzikitha miyati yoshe kwitila mu vatekulwila va Avilahama. (Kusha. 13:14-16; 18:18; Loma 4:17, 18) Yehova wendekele lalo ngwendi akavethzikitha Avilahama kwitila “muli Isake.” (Kusha. 21:12) Oloni evi vikulahetho vinethi kulishulithilila vati nga Avilahama athsiya munendi Isake ha kumukombelela? Ha kumuhwiminina, Paulu walumbunwine ngwendi Avilahama wakulahelele ngwendi, Njambi atha kuthangula Isake ku vathsi. (Tandeni Vahevelu 11:17-19.) Mbimbiliya kuyendekele ngwayo Avilahama wathinganyekele ngwendi nga akombelela munendi Isake, cho vamuthangula munima lika ya maola nambe litangwa limo nambe chalumingo chimo. Avilahama kathzivukile thimbu ya kathanguka munendi. Oloni wakulahelele ngwendi Yehova atha kuthangula Isake.

15. Chivendthzi Yombi wakulahelele vika?

15 Chivendthzi Yombi nendi wakulahelele ngwendi kukakala kuthanguka. Wanangukile ngwendi nga muti vaushinja, cho ujovelela lalo na kupwa muti wauha. Oloni ovyo kethi vikevyo vikalingiwa ku vanu. (Yombi 14:7-12; 19:25-27) Nga munu nathsi katha kulindula ikeye vavenya mu mbumbo na kuyoya lalo embwe. (2 Samwe. 12:23; Myatho 89:48) Oloni oku kukulumbununa ngwavo Njambi katha kuthangula munu. Yombi wakulahelele ngwendi Yehova navwahetha thimbu yakamuthangula. (Tandeni Yombi 14:13-15.) Yombi kathzivukile thimbu ivakamuthangula. Oloni wakulahelele ngwendi Njambi, uje wanene munu mwonyo ha kulivanga akamwanuka na kumuthangula.

16. Kangelo watakamethele vati Ndanyele?

16 Ndanyele nendi wapwile munalume wa kulongwa uje ivanendeka mu Vithoneka vya Chihevelu. Wapangelele Njambi mu kulongwa ha myaka yaingi, cho Yehova wamukwathele. Thimbu imo kangelo walekele Ndanyele ngwendi: “Njambi wakuthzema, ngechi vene, chuma kethi chikupethe nambe kukuthzivitha lyova embwe.” —Ndanye. 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Vyuma muka vivakulahethele Ndanyele?

17 Ndanyele wakele na myaka ya kukokela ku 100, cho wakele kuyehi na kuthsa. Hamo wakele na kuthinganyeka muvikafwila vyuma kulutwe. Kuma Ndanyele akathanguka ndi? Eyo. Ku mamanethelelo a livulu lya Ndanyele, Njambi wamutakamethele ngwendi: “Yove Ndanyele, kulahela na ku mamanethelelo. Athinoni ukathsa.” (Ndanye. 12:13) Ndanyele uje wapwile kakulukathzi wathzivukile ngwendi vaje vanathsi vanahwimi, cho mu vimbumbo kumwethi ‘kuyongola nambe kuthzivuka nambe kukala na mana.’ Ndanyele wakele kuyehi na kuthsa. (Kwambu. 9:10) Oloni wakele na lilavelelo lya kukayoya myaka yoshe. Vamukulahethele ngwavo akathanguka.

18 Kapolofweto Ndanyele vamutakamethele lalo ngwavo: “Ukathanguka ngechi ukatambule chikandelela chove ha thimbu ya kukotoka kwa kaye.” Kuvamulekele thimbu nambe litangwa lyakathanguka. Ndanyele wetele ku mamanethelelo a kuyoya kwendi omwo wathsile. Cho omwo vamulekele ngwavo “ukathanguka ngechi ukatambule chikandelela chove,” valumbunwine ngwavo akayoya myaka yoshe kulutwe. Echi chikalingiwa “ha thimbu ya kukotoka kwa kaye.” Mbimbiliya ya Jerusalem Bible inendeka ha vyuma vivakulahethele Ndanyele ngwayo: “Ukathanguka ngechi ukatambule vwana vwove ha thimbu ya mamanethelelo.”

Kulaheleni ngweni vathsi vakathanguka ngwe mwakulahelele Mata (Kengeni palangilafu 19, 20)

19, 20. (a) Vyuma vitunathimutwiya muno mu chilongetha vyalitombola vati na chikumbululo cha Mata kuli Yesu? (b) Vika vitukathimutwiya mu chilongetha chinatako?

19 Mata nendi wakulahelele ngwendi ndolome yendi wa kulongwa Lazalu “akathanguka ha litangwa lya kukotoka.” Vyuma vivakulahethele Ndanyele na chikumbululo cha Mata kuli Yesu, vilingitha vaka-Kilisitu vakulahele ngwavo vathsi vakathanguka.

20 Viñanda vya kuthañulu vitunathimutwiya vimwetha ngwavo vanu vakathanguka na kukayoya lalo. Cho vanalume na vanakathzi vaje vapangelele Njambi mu kulongwa vakulahelele ngwavo vathsi vakathanguka kulutwe. Kuma kuli vukaleho vumwetha ngwavo vathsi vakathanguka nameme kuneti thimbu yailaha kutunda havakulahethelele ngocho ndi? Nga kuvuli, cho vutukwatha tukulahele na mbunge imo lika ngwe mwakulahelele Mata ngwendi vathsi vakathanguka. Oloni vathsi vakathanguka mwaka uka? Tukathimutwiya ha viñanda evi mu chilongetha chinatako.