Munu wa Kuhya ku Sipilitu Wafwa Vati
“[Njambi] amyathethe kukala mu viyongola vimo hakati keni ha kukava na kutembwinina Kilisitu Yesu.”—LOMA 15:5.
MYATHO: 17, 13
1, 2. (a) Kuhya ku sipilitu kunakwatha vati vanu vavangi? (b) Tuthimutwiya ha vihula muka muno mu chilongetha?
NDOKATHZI wa ku Canada wendekele ngwendi: “Kukola ku sipilitu kunanjikwatha kupwa munu wa kuvwahelela, cho lalo kunanjikwatha kulikoletha mu vukalu vwa ha litangwa na litangwa.” Ndolome wa ku Brazil wendekele ngwendi: “Tunapu va kuvwahelela ha myaka 23 mu vulo, mwafwa tunetheka mutunathela mwoshe kwaka mbunge ku vyuma vya ku sipilitu.” Ndolome wa ku Philippines nendi wendekele ngwendi: “Kukola ku sipilitu kunanjikwatha kukala mu kwoloka, cho lalo kunanjikwatha njilikwatathane na vandolome na vandokathzi va vithemwa vya kulithethzathethza.”
2 Evi viñanda vivanendeka vandolome na ndokathzi, vimwetha vuvwa vwa kupwa munu wa kuhya ku sipilitu. Ngechi, tunatha kulihula ngwetu: ‘Njatha kukola vati ku sipilitu mangana njilikuwe evi vivethzikitho vivanendeka ava vandolome na ndokathzi?’ Oloni tuchimoneni tahi viyendeka Mbimbiliya hali vanu va ku sipilitu, athina tukumbulula echi chihula. Muno mu chilongetha tukumbulula evi vihula vitatu: (1) Munu wa kuhya ku sipilitu wafwa vati? (2) Myanja muka yatha kutukwatha kukola ku sipilitu? (3) Kulifwita kukala na “viyongola vya Kilisitu” kutukwatha vati kupwa vanu va kukola ku sipilitu?
MUNU WA KUHYA KU SIPILITU WAFWA VATI?
3. Mbimbiliya yalumbununa vati kulithethza kuli mukati ka munu uje ali na sipilitu ya Njambi na uje kethi nayo?
3 Kapositolo Paulu natukwatha kuthzivuka mwafwila munu wa kuhya ku sipilitu ha kutuleketha kulithethza kuli mukati ka munu ‘uje kethi na sipilitu’ ya Njambi na ‘uje ali na sipilitu’ ya Njambi. (Tandeni 1 Kolinte 2:14-16.) Valithethzela hali? Munu ‘uje kethi na sipilitu’ ya Njambi katha ‘kutambula mavwana a sipilitu ya Njambi. Munu wa ngachije katha kuwathzivithitha, anapu a ngocho kuli ikeye.’ Cho munu ‘uje ali na sipilitu,’ ikeye “atha kutheteka theho ya vyuma vyoshe,” cho lalo wakala na “viyongola vya Kilisitu.” Paulu atushongangeya kupwa vanu va kukola ku sipilitu. Munu uje kethi na sipilitu na uje ali na sipilitu vanalithethze mu vingila muka vikwavo?
4, 5. Twatha kuthzivuka vati munu uje kethi na sipilitu ya Njambi?
4 Tuchithimutwiyeni tahi ha chifwa cha munu uje kethi na sipilitu ya Njambi. Futithi ya vanu vavangi mu kaye inavihya. Paulu walumbunwine vyuma vili na kulingitha ngocho ngwendi, ‘mundthzindthzime ou ololo uli na kutwamenena vanu vaje kuvethi na kwononoka Njambi.’ (Efeso 2:2) Ou mundthzindthzime uli na kushongangeya vanu vavangi vatembwinine lika vije vivalinga mbunga. Kuvashaka vyuma vya ku sipilitu. Ngechi, vanu vavangi vakalingi vyuma vije vivamona ngwavo vikevyo vyavivwa, cho shavo kukavangeya mashiko a Njambi. Munu uje kethi na sipilitu ya Njambi washaka lika kuthsimana na kufuka manene na kwimanena vije vyamona ikeye vavenya ngwendi vikevyo vinamupande.
5 Vyuma muka vikwavo vyatha kutukwatha kuthzivuka munu uje kethi na sipilitu ya Njambi? Vanu vaje vaka-kulinga “vije vichilinga chithemwa cha vunu,” kuvakele na sipilitu ya Njambi. (Ngala. 5:19-21) Mu mukanda wa kulivanga wathonekelele chikungulukilo cha vaka-Kolinte, Paulu wendekele ha vifwa vikwavo lalo vije vivakamwetha vanu vaje kuvethi na sipilitu ya Njambi. Evi vifwa vinapu, kulyangununa na kutwala vakwetu ku vinkuta na kujeneka kukandelela ku vyuma vivanatulingila vakwetu na kulya manene na kunwa manene. Munu uje kethi na sipilitu ya Njambi katha kulikoletha nga aliwana na chetheko. (Vithi. 7:21, 22) Yunda wendekele ha vanu va kujeneka sipilitu ya Njambi ngwendi “vakakavangeya mashungu avo amavi.”—Yunda 18, 19.
6. Twatha kuthzivuka vati munu wa kuhya ku sipilitu?
6 Munu uje ‘ali na sipilitu’ ya Njambi wafwa vati? Munu wa kuhya ku sipilitu wathzema manene Njambi, oloni munu uje kethi na sipilitu ya Njambi kashakele vyuma vya vunjambi. Vanu vaje vathzema vyuma vya ku sipilitu vakalifwiti ‘kutembwinina Njambi.’ (Efeso 5:1) Oku kulumbununa ngwavo vakalifwiti kumona vyuma mwakavimwenamo Njambi. Vakulahela manene Njambi. Cho vakakavangeya mashiko a Yehova mu vyuma vyoshe vivalinga. (Myatho 119:33; 143:10) Munu wa kuhya ku sipilitu kethi kukavangeya vije vichikalingi chithemwa cha vunu, oloni akalifwiti kumwetha ‘vushuka vwa ku sipilitu.’ (Ngala. 5:22, 23) Tuchithimutwiyeni ha mwanja umo mangana tuthzivithithe mwamuvwa mwafwila munu uje ‘ali na sipilitu’ ya Njambi. Munu uje wathzema manene mingotho vakamutumbula ngwavo muka-mingotho. Cho na munu uje wathzema manene vya vunjambi vakamutumbula ngwavo munu wa kuhya ku sipilitu.
7. Mbimbiliya inathimutwiya ha vivethzikitho muka vivalikuwa vanu va kukola ku sipilitu?
7 Mbimbiliya inathimutwiya manene ha vivethzikitho vivakalikuwa vanu vaje vathzema vyuma vya ku sipilitu. Ku Mateo 5:3 ngwavo: “Vanavethzika vaka-kuhutwa mu mundthzindthzime [sipilitu], omwo Vumwene vwa mwilu vunapu vwavo.” Kutundoho, ku Loma 8:6 vanendekako vuvwa vwa kuthzema vyuma vya ku sipilitu ngwavo: “Nga chithzango cha vuthitu chikutwamenena, cho fweto yacho kuthsa, oloni nga chithzango cha mundthzindthzime [sipilitu] chikutwamenena, cho fweto yacho inapu mwonyo na kwoloka.” Nga tutwameka vyuma vya ku sipilitu kulutwe, cho tuthzivitha Njambi kuvwaha ku mbunge na kupwa va kushuvuluka na kukala na lilavelelo lya kukayoya myaka yoshe kulutwe.
8. Mwafwa vika tunapande kulifwita kutwalelelaho kupwa vanu va kukola ku sipilitu?
8 Oloni tuli na kuyoya mu kaye kakavi. Tunapande kulifwita mangana tutwalelelaho kupwa vanu va kukola ku sipilitu, mwafwa mu kaye munashulu manene futithi yaivi. Nga munu athzeya ku sipilitu, cho sipilitu ya kaye inatha kumungumuna. Vyuma muka vitukwatha kutakama ku sipilitu? Cho twatha kukola vati ku sipilitu?
MYANJA YAIVWA ITUNAPANDE KUTEMBWININA
9. (a) Vika vyatha kutukwatha kukola ku sipilitu? (b) Tuthimutwiya ha vanu muka vatunapande kutembwinina?
9 Mwana atha kukala na mana nga atembwinina vilinga vyavivwa vya vithemi vendi. Mu ngila imo lika, netu twatha kukola ku sipilitu nga tutembwinina vilinga vya vanu vaje vanahi ku sipilitu. Kutwapandele kutembwinina vanu vaje kuvashakele vyuma vya ku sipilitu. (1 Koli. 3:1-4) Mu Mbimbiliya muli myanja ya vanu vaje vashakele vyuma vya ku sipilitu na vaje vavithzindile. Tuchithimutwiyeniko ha myanja ya vanu vamo vaje vathzemene vyuma vya ku sipilitu vatunapande kutembwinina. Tuthimutwiya ha mwanja wa Yakomba na Maliya na Yesu.
Twatha kulilongetha vika ku mwanja wa Yakomba? (Kengeni palangilafu 10)
10. Yakomba wamwethele vati ngwendi wakele na sipilitu ya Njambi?
10 Cha kulivanga, tuchithimutwiyeni ha mwanja wa Yakomba. Yakomba waliwanene na vyetheko vyavingi mu vuyoye vwendi ngwe vitukaliwana navyo ano matangwa. Walikehethele kuli yayendi Isau, uje washakele kumuthsiya. Kutundoho, vaishemweno vamukwithile. Nameme wayoyele na vanu vaje kuvakele na sipilitu ya Njambi, Yakomba watwaleleleho kuthzema Njambi. Wakulahelele chikulahetho cha Yehova kuli Avilahama, cho walikolethele na kunyunga nanga mangana viyongola vya Njambi vilishulithilile. (Kusha. 28:10-15) Majwi na vilinga vya Yakomba vyamwethele ngwavo wakele na kulinga chithzango cha Njambi na kukavangeya mashiko endi. Chakumwenako, omwo Isau wamujujwithile, Yakomba walekele Njambi ngwendi: “Njakulombo njamene . . . Anuka ngechi yove wendekele ngwove mwa vuthunga njikakuvethzikitha na kutumitha vatekulwila vove ngechi na umo wahi akatha kuvalava.’” (Kusha. 32:6-12) Wakulahelele vikulahetho vya Yehova, cho walingile vyuma mwaya chithzango na viyongola vya Njambi.
Twatha kulilongetha vika ku mwanja wa Maliya? (Kengeni palangilafu 11)
11. Vika vimwetha ngwavo Maliya wathzemene manene vyuma vya ku sipilitu?
11 Tuchithimutwiyeni lalo ha mwanja wa Maliya. Mwafwa vika Yehova wangwile ngwendi Yesu athemuke kuli Maliya? Mwafwa wapwile munu uje wathzemene vyuma vya ku sipilitu. Tuthzivuka vati ngocho? Tuthzivuka ngocho mwafwa ya majwi endi a kushangathzala Njambi omwo waile kuli vavushoko vwendi va Zakaliya na Elizaveta. (Tandeni Luka 1:46-55.) Majwi a Maliya amwetha ngwavo wathzemene manene Lijwi lya Njambi, cho wathzivukile mwamuvwa Vithoneka vya Chihevelu. (Kusha. 30:13; 1 Samwe. 2:1-10; Mala. 3:12) Anukeni lalo ngweni Maliya na Yosefa muvalyambatele, kuvalilalele kuvanga munima ya kuthemuka kwa Yesu. Oku kulumbununa vika? Kulumbununa ngwavo Maliya na Yosefa vatwamekele chithzango cha Yehova kulutwe, cho vakavangeyeye mashiko a Njambi kuhyana mashungu avo. (Mateo 1:25) Mu kwita kwa thimbu Maliya wathzivukile vyuma vije vyalingiwile mu kuyoya kwa Yesu, cho watolililile ku vyuma vyavivwa vyakele na kwendeka. Cho lalo Maliya ‘wavinyungile mu mbunge yendi.’ (Luka 2:51) Washakele kulimwena vyuma vyakulahethele Njambi hali Mesiya. Mwanja wa Maliya utukwatha tumone ngwetu tunapande tahi kulinga chithzango cha Njambi mu kuyoya kwetu.
12. (a) Yesu walifwile vati na Ishe? (b) Twatha kutembwinina vati mwanja wa Yesu? (Kengeni chikupulo ha liputa 18.)
12 Iya munu wa kulitila uje wathzemene manene vyuma vya ku sipilitu? Wapwile Yesu. Mu kuyoya kwendi kwoshe na mu vipangi vyendi, Yesu watembwininine Ishe, Yehova. Wathinganyekele na kulinga vyuma ngwe mwakalingila Yehova, cho wayoyele mu kulitombola na chithzango cha Njambi na mashiko endi. (Yowa. 8:29; 14:9; 15:10) Chakumwenako, kapolofweto Isaya wathonekele omwo Yehova wathzivilile ngothzi vanu vendi, cho echi chinalitombola na majwi athonekele Mako ha ngothzi yakele nayo Yesu. (Tandeni Isaya 63:9; Mako 6:34.) Tulinga mwamuvwa kutembwinina Yesu mu kumwetha ngothzi ku vanu vaje vali mu vujene. Cho lalo Yesu walyanene na mbunge yendi yoshe mu chipangi cha kwambulula na kulongetha vanu muthzimbu wauvwa. (Luka 4:43) Evi vyuma vyalingile Yesu vimwetha ngwavo wapwile munu wa kuhya ku sipilitu.
13, 14. (a) Vika vitulilongetha kuli vandolome na vandokathzi vaje vanaka mbunge ku vyuma vya ku sipilitu? (b) Endekeni chakumwenako.
13 Na matangwa ano, kuli myanja yaingi ya vandolome na vandokathzi va kuhya ku sipilitu vaje vali na kulifwita kutembwinina vilinga vya Kilisitu. Hamo neni kuli vamo vamuthzivuka vaje vali na ntwima mu chipangi cha kwambulula, na kukala na mbunge ya kwana na kuthzivila vakwavo ngothzi nambe kukala na vifwa vikwavo vyavivwa. Navo vanalifwiti na vyetheko vije vitukaliwana navyo, athina vakale nevi vifwa vya vunjambi. Rachel ndokathzi wa ku Brazil, wendekele ngwendi: “Njathzemene manene thzalethi ya vaka-kaye. Ngechi, kunjakele na kuthzala mu kathingimiko. Oloni kulilongetha vuthunga kwanjikwathele njikole ku sipilitu. Kwapwile kwakukalu kwechela futithi yange yalaja, oloni omwo njalilongethele vuthunga, njapwile wa kuvwahelela na kuthzivuka vinjili na kuyoyela.”
14 Reylene wa ku Philippines, nendi walifwitile na vukalu vumo. Wakele na viyongola vya kuya ku masikola akama na kuwana vipangi vyakama mangana akayoye mwamuvwa. Wendekele ngwendi: “Njashangumukile kwombwanetha vilengo vyange vya ku sipilitu. Oloni njanangukile ngwange, kuli chuma chimo cha theho manene kutuvakana vipangi vyange vya ku muvila, chije chinjinathzimbaletha. Ngechi, njatengulwile viyongola vyange na kupangela Yehova.” Kutunda vene oho, Reylene napu mwanja wauvwa mu kukulahela chikulahetho cha Yehova chije chili ku Mateo 6:33, 34. Wendekele ngwendi: “Njathzivuka ngwange Yehova anjinyunga.” Hamo na mu chikungulukilo cheni muli ndolome nambe ndokathzi uje wakala na likulahelo ngwe lya Reylene. Kunapu kwakuvwa manene kukavangeya eyi myanja yaivwa ya vanu vaje vali na kukavangeya Kilisitu.—1 Koli. 11:1; 2 Tesa. 3:7.
KALENI NA “VIYONGOLA VYA KILISITU”
15, 16. (a) Nga tushaka kupwa ngwe Kilisitu, cho tunapande kulinga vika? (b) Twatha kuthzivuka vati “viyongola vya Kilisitu”?
15 Twatha kutembwinina vati Kilisitu ha kapandi? Ku mukanda wa 1 Kolinte 2:16, Mbimbiliya itushongangeya kukala na “viyongola vya Kilisitu.” Cho lalo ku Loma 15:5, vatushongangeya kukala na “viyongola vimo . . . na kutembwinina Kilisitu Yesu.” Nga tushaka kupwa ngwe Kilisitu, cho tunapande kuthzivuka vithinganyeka vyendi na vunu vwendi. Cho lalo tunapande kukavangeya myanja yendi. Yesu wathzemene manene Njambi. Ngechi, nga tukala na viyongola vya Yesu, cho tukala na viyongola vya Yehova. Mukemwo kunapu kwa theho manene kulilongetha kukala na viyongola vya Yesu.
16 Twatha kulinga vati ngocho? Vandongethi va Yesu vamwene vikomowetho vyalingile na kutolilila ku viñanda vyendi na kumona mwakele na kulikwatathanena na vanu va kulithethzathethza na kumumona mwapangethelelemo vinangulo vya Njambi. Vendekele ngwavo: “Yetu tuvakaleho ku vyoshe vije vyalingile.” (Vili. 10:39) Yetu kutwatha kumumona chitona mesho. Oloni kutundilila mu Vithoneka, Yehova natukwatha kuthzivuka vunu vwa Yesu. Nga tutanda na kuthinganyekethetha ha viñanda vyavivwa vya mu Mbimbiliya vyathonekele Mateo na Mako na Luka na Yowano, cho vitukwatha kuthzivuka viyongola vya Kilisitu. Cho twatha ‘kukavangeya mu myanja yendi’ na kukala na “viyongola vimo” ngwe vya Kilisitu.—1 Petu. 2:21; 4:1.
17. Kukala na viyongola vya Kilisitu kutukwatha vati?
17 Kulilongetha kukala na viyongola vya Kilisitu kutukwatha vati? Ngechi lika mwa vyakulya vyavivwa muvikakanyamethela muvila, na kulilongetha vya Kilisitu kutukwatha tupwe va kukanyama ku sipilitu. Oku kutukwatha kuthzivuka vyanethi kulinga Kilisitu ngwe ikeye ali mu chifwa chituli nacho. Cho lalo, oku kutukwatha tuthzivuke vitunapande kulinga mangana tukale na chitakutaku cha kujela na kuthzivitha Njambi kuvwaha ku mbunge. Evi vyuma vikevyo vitulingitha tuthzale “Mwene Yesu Kilisitu.”—Loma 13:14.
18. Muno mu chilongetha munalilongetha vika ha kupwa munu wa kuhya ku sipilitu?
18 Tunathimutwiya vikulumbununa kupwa munu wa kuhya ku sipilitu. Tunalilongetha lalo ngwetu twatha kutembwinina myanja ya vanu va kuhya ku sipilitu. Chamamanethelelo, tunalilongetha omwo kukala na “viyongola vya Kilisitu” kutukwatha tukole ku sipilitu. Nameme ngocho, kuli vingila vikwavo lalo vituthimutwiya vije vimwetha ngwavo munu nakolo ku sipilitu. Chakumwenako, twatha kuthzivuka vati ngwetu tunakanyama ku sipilitu? Tunapande kulinga vika mangana tukanyame ku sipilitu? Cho kukola ku sipilitu kutukwatha vati mu vuyoye vwetu vwa litangwa na litangwa? Chilongetha chinatako chitukwatha kukumbulula evi vihula.
