Twaleleniho Kukola ku Sipilitu
‘Echeleni sipilitu imitwamenene’—NGALA. 5:16.
MYATHO: 22, 75
1, 2. Vukalu muka vumo vwa ku sipilitu vwakele navwo ndolome umo, cho wavumanethele vati?
ROBERT vamumbwitikile te achili mwanike, oloni kakele mbunge ku vuthunga vwalilongethele. Wendekele ngwendi: “Na chimo chahi chinjaviyithile, oloni kunjathzivukile vyuma vyalivungila mu kukola ku sipilitu. Njasholokele ngwe njinakolo ku sipilitu omwo njakele na kuya ku viwano thimbu yoshe na kulingako vupainiya vwa kukwatha ha vingonde vimo mu mwaka. Oloni kuli vimo kunjakele na kulinga.”
2 Robert, kanangukile vuthzeye vwakele navwo kuvanga mwambatele munakathzi. Ikeye na mwevwendi vakele na kulihula ha viñanda vya mu Mbimbiliya. Mwevwendi wapwile wa kukola ku sipilitu, cho wakele na kukumbulula mwamuvwa vihula, oloni Robert, kakele na kukumbulula mwamuvwa ha viñanda vyavingi vya mu Mbimbiliya. Cho echi chamuthzivithile shwamwa. Cho wendekele ngwendi: “Kwapwile lika ngwe nevi vinjathzivukile vyahi. Cho njathinganyekele ngwange, ‘njinapande kulingako vimo mangana njitwamenene mwamuvwa mwevwange ku sipilitu.’” Cho Robert walingile omwo vene mwathinganyekelele. Ngechi, wendekele ngwendi: “Njakele na kutanda manene Mbimbiliya, cho echi chanjikwathele njishangumuke kuthzivithitha mwamuvwa vyuma vinjalilongethele, cho vuthamba vwange na Yehova vwakanyamene.”
3. (a) Vika vitulilongetha ku vyuma vyaliwanene navyo Robert? (b) Tuthimutwiya ha vihula muka?
Fili. 3:16) Muno mu chilongetha tuthimutwiya ha vihula vitatu vije vitukwatha kuthzivuka vitunapande kulinga mangana tutwaleleleho kukola ku sipilitu: (1) Vika vyatha kutukwatha kulilula mwamuvwa ku sipilitu? (2) Twatha kutwalelelaho vati kukola ku sipilitu? (3) Kukola ku sipilitu kutukwatha vati mu kuyoya kwetu kwa litangwa na litangwa?
3 Kuli vilongetha vya theho vitulilongetha ku vyuma vyaliwanene navyo Robert. Tunatha kuthzivukako vyuma vimo vya mu Mbimbiliya na kuwaniwa ku viwano vya vaka-Kilisitu thimbu yoshe, oloni kulinga lika evi vyuma kukulumbununa ngwavo tunahi ku sipilitu. Hamo tunatha kuthinganyeka ngwetu tunahi ku sipilitu, oloni nga tulilula mwamuvwa tunanguka ngwetu kuli hamo hatunapande kupangela. (TWATHA KUTHZIVUKA VATI NGWETU TUNAKOLO KU SIPILITU?
4. Veya vanapande kupangetha majwi ali ku Efeso 4:23, 24?
4 Mutwashangumukile kupangela Njambi, twatengulwile futithi yetu. Cho nameme vanatumbwitika, anga tunapande kutwalelelaho kutengululako vyuma vimo. Mbimbiliya ikatushongangeya kutwalelelaho kukala na ‘vimbunge na mana amaha.’ (Efeso 4:23, 24) Tunapande kutwalelelaho kutengululako vyuma vimo, mwafwa kutwapwile va kulumbunuka. Nameme vangamba va Yehova vaje vanamupangela ha myaka yaingi vanapande kutwalelelaho kukanyametha vuthamba vwavo nendi.—Fili. 3:12, 13.
5. Vihula muka vije vitukwatha kulilula yetu vavenya?
5 Tunapande kulilula mwamuvwa mangana tuthzivuke ha tunapande kupangela mu kukanyametha vuthamba vwetu na Njambi. Tuvavoshe, ipwe vakulunu nambe vanike tunapande kulihula ngwetu: “Vyuma muka vimwetha ngwavo njili na kukola ku sipilitu? Njili na kutembwinina Yesu mu kuyoya kwange ndi? Munjikalingila vyuma nga njili ku viwano, kukamwetha ngwavo njakolo ku sipilitu ndi? Vyuma muka vinjikathimutwiya manene nga njili na vakwetu? Munjikalilongethela ha kapandi na thzalethi yange na sholwethi yange na vyuma vinjikalingi nga vanjinangula, vikamwetha ngwavo njakolo ku sipilitu ndi? Njikalingi vati munjikaliwana na vyetheko? Njinakolo ku sipilitu ndi? (Efeso 4:13) Kuthinganyeka ha vihula evi kutukwatha kuthzivuka indi tuli na kukola ku sipilitu.
6. Vyuma muka vikwavo vitunapande kulinga vije vitukwatha kumona indi tunakolo ku sipilitu?
6 Vithimbu vimo tunatha kulomba vukwathi ku vakwetu mangana vatukwathe kuthzivuka hatunapande kupangela. Kapositolo Paulu wendekele ngwendi munu uje kethi na sipilitu ya Njambi katha kumona vuthzeye vwendi. Oloni munu uje ali na sipilitu ya Njambi akathzivithitha viyongola vya Njambi na kuthzivuka vuthzeye vwendi vavenya. (1 Koli. 2:14-16; 3:1-3) Vakulunu vakananguka vwathi vaje vanathzeye mwafwa vakala na viyongola vya Kilisitu. Tukalingi vati nga vatunangula ha vuthzeye vwetu? Nga tutava vyuma vivatunangula, cho tumwetha ngwetu tuli na kushaka kukola ku sipilitu.—Kwambu. 7:5, 9.
KUKOLA KU SIPILITU
7. Vika twendekela ngwetu kuthzivuka mwamuvwa Mbimbiliya kukulumbununa ngwavo munu nakanyama ku sipilitu?
7 Anukeni ngweni kuthzivuka lika mwamuvwa Mbimbiliya kukulumbununa ngwavo munu nakolo ku sipilitu. Mwene Solomoni wa kuthañulu, wathzivukile mwamuvwa mashiko a Yehova. Majwi endi muwakala mu Mbimbiliya. Oloni wonwene kutwalelelelaho kupwa wa kulongwa kuli Yehova. (1 Vimye. 4:29, 30; 11:4-6) Nga tunathzivuka mwamuvwa Mbimbiliya, cho vyuma muka vikwavo vitunapande kulinga? Tunapande kutwalelelaho kukanyametha vuthamba vwetu na Njambi. (Kolo. 2:6, 7) Twatha kuvukanyametha vati?
8, 9. (a) Tunapande kulinga vika mangana tukanyame ku sipilitu? (b) Vika vitukalilongethela na kuthinganyekethetha ha vyuma vitunalilongetha? (Kengeni chikupulo ha liputa 23.)
Heve. 6:1) Munapande kulinga vika mangana mukavangeye echi chinangulo cha Paulu? Munapande kulilongetha livulu lya “Kaleni mu Chithzemo cha Njambi.” Nga mumanetha kulilongetha eli livulu, cho muthzivuka mwakupangethela vinangulo vya mu Mbimbiliya mu vuyoye vweni. Nga mwamanetha laja kulilongetha eli livulu, lilongetheni lalo na mavulu akwavo mangana mukanyamethe likulahelo lyeni. (Kolo. 1:23) Mukalombela na kuthinganyekethetha mumwatha kupangethela vyuma vimukalilongetha ndi?
8 Paulu washongangeyeye vaka-Kilisitu va mu chita cha myaka cha kulivanga ‘vaye kulutwe,’ mu vyuma vya kulova vya ku sipilitu. (9 Anukeni lalo ngweni tukatanda na kuthinganyekethetha vije vitunatanda mangana tuthzivuke mwakuthzivithila Yehova kuvwaha ku mbunge mu kwononoka mashiko endi. (Myatho 40:8; 119:97) Kutundoho, tunapande kulifwita kwechela vilinga vije vyatha kutwonowetha kukola ku sipilitu.—Tito 2:11, 12.
10. Vanike vanapande kulinga vika mangana vakole ku sipilitu?
10 Nga mu vanike, mwalyakela vilengo vya ku sipilitu ndi? Ndolome uje wapangela ha Mbetele mwakakala ku viwano vya chitingitingi akathimutwiya na vaje vaya ku chimbwitiko thimbu kanda viwano vishangumuke. Vwingi vwa vanu vavakambwitika vakapu vanike. Ou ndolome akavehula ngwendi, vilengo muka vya ku sipilitu vimunalyakela? Vavangi vakakumbulula ngwavo vashaka kupangela Yehova mu vingila vyavingi vya kufwa ngwe kukapangela kuje kuli vujene vwa vaka-kwambulula vya Vumwene. Oloni vanike vamo kuvathzivuka vivakalinga mu vuyoye vwavo. Kuma echi chimwetha ngwavo kuvethi na vilengo vivatha kulyakela mu vuyoye vwavo ndi? Nga muchili mu vanike, lihuleni ngweni: ‘Njikapanga vipangi vya ku sipilitu mwafwa ya kunjithindiya kuli vithemi vange ndi? Njili na kushwenya kuyehi na Njambi mangana njikanyamethe vuthamba vwange nendi ndi? Kethi vanike lika vanapande kulyakela vilengo vya ku sipilitu, oloni na vakulunu navo vanapande kulyakelavyo. Kukala na vilengo vya chifwa echi, kutukwatha tukanyame ku sipilitu ha kupwa vangamba va Yehova.—Kwambu. 12:1, 13.
11. (a) Tunapande kulinga vika mangana tukole ku sipilitu? (b) Munu muka wa mu Mbimbiliya imushaka kutembwinina?
11 Nga tunanguka vuthzeye vwetu, cho tunapande kupangelaho mangana tutwaleleho kukola ku sipilitu. Kukola ku sipilitu kwapwa kwa theho, mwafwa hakeho hanema kuyoya kwetu. (Loma 8:6-8) Oloni kukola ku sipilitu kukulumbununa ngwavo tu va kulumbunuka. Sipilitu ya Yehova ikatukwatha tupangele ha vuthzeye vwetu. Oloni tunapande kulifwita mangana tukanyame ku sipilitu. Ndolome John Barr uje wakele mu Chivunga cha Kutwamenena wendekele ha mukanda wa Luka 13:24 ngwendi: “Vanu vavavangi vakonwa mwafwa kuvethi kulikoletha.” Tunapande kutembwinina Yakomba, uje watwaleleleho kulwa na kangelo kweta noho hamuvethzikithilile. (Kusha. 32:26-28) Nameme kwapwa kwakuvwa kutanda Mbimbiliya, oloni kutwapandele kuitanda ngwe livulu lya mithzimbu ya ngocho. Tunapande kutondethetha vithimpi vije vitukwatha kukola ku sipilitu.
12, 13. (a) Twatha kupangetha vati majwi ali ku Loma 15:5? (b) Mwanja wa kapositolo Petulu na vinangulo vyendi vitukwatha vati? (c) Vika vimunapande kulinga mangana mukole ku sipilitu? (Kengeni chipalo cha “ Vyuma Vimunapande Kulinga Mangana Mukole ku Sipilitu.”)
12 Nga tupanga na ndthzili mu kukanyametha vuthamba vwetu na Njambi, cho sipilitu ya kujela itukwatha kutengulula vithinganyeka vyetu. Eyi sipilitu ya kujela itukwatha kuthinganyeka ngwe mwakele na kuthinganyekela Kilisitu. (Loma 15:5) Cho lalo, itukwatha kutunditha mashungu amavi na kukala na vifwa vyavivwa vije vithzivitha Njambi kuvwaha ku mbunge. (Ngala. 5:16, 22, 23) Nga tushangumuka kukala na mashungu amavi nambe kuthzema manene vufuko, cho tunapande kwechela kulinga ngocho. Twaleleniho kulomba sipilitu ya kujela kuli Yehova mangana imikwathe kuthinganyeka ha vyuma vyavivwa. (Luka 11:13) Anukeni vyuma vyalingiwile kuli kapositolo Petulu. Ou kapositolo, wathevukile mu vingila vyavingi mu kuyoya kwendi. (Mateo 16:22, 23; Luka 22:34, 54-62; Ngala. 2:11-14) Oloni kathzeyele. Mukwita kwa thimbu, Yehova wakwathele Petulu akale na viyongola vya Kilisitu. Netu kutwapandele kuthzeya.
13 Petulu watumbwile vifwa vyavivwa vitunapande kukala navyo. (Tandeni 2 Petulu 1:5-8.) Omwo ‘tulinga na ndthzili’ mu kukala na vifwa vya kufwa ngwe kulinyunga na likakateya na kuthzema vakwetu vaka-Kilisitu, cho tutwalelelaho kukola ku sipilitu. Ngechi, ha litangwa na litangwa munapande kulihula ngweni: ‘Vika vinjinapande kulinga lelo mangana njikole ku sipilitu?’
KUPANGETHA VINANGULO VYA MU MBIMBILIYA HA LITANGWA NA LITANGWA
14. Kukola ku sipilitu kutukwatha vati mu kuyoya kwetu?
14 Kukala na viyongola vya Kilisitu kutukwatha kukala na futithi yaivwa ku vipangi na ku sikola na endekethi yaivwa na kwangula mwamuvwa vya kulinga ha litangwa na litangwa. Vyuma vitulinga vinapande kumwetha ngwavo tunapu tu vandongethi va Kilisitu. Ha kupwa vaka-Kilisitu, kutushaka chuma chimo chithzeyethe vuthamba vwetu na Tate yetu wa mwilu. Kutembwinina Kilisitu kutukwatha tuhyane vyetheko vituliwana navyo. Nga tushaka kwangula vya kulinga, cho tunapande kulihula tahi ngwetu: ‘Vinangulo muka vya mu Mbimbiliya vije vinjikwatha kwangula vya kulinga? Ngwe Kilisitu ikeye ali mu chifwa echi ngwe nalingi vati? Vyuma muka vinjinapande kulinga vije vithzivitha Yehova kuvwaha ku mbunge?’ Tuchithimutwiyeniko ha vyakumwenako vimo vije vitukwatha kwangula mwamuvwa vya kulinga. Ha chuma na chuma chituthimutwiya, tushaka kuthzivuka chinangulo cha mu Vithoneka chije chitukwatha kwangula mwamuvwa vya kulinga.
15, 16. Endekeni omwo kukala na viyongola vya Kilisitu kutukwatha kwangula mwamuvwa (a) munu wa kulyambata nendi (b) vavuthamba.
15 Kwangula munu wa kulyambata nendi. Chinangulo chije chitukwatha, tuchiwana ku 2 Kolinte 6:14, 15. (Tandeni.) Oku ku mukanda, Paulu namwetha ngwendi muka-kukukalahela katha kulikwatathana na muka-kujeneka kukulahela. Twatha kupangetha vati echi chithoneka omwo twangula munu wa kulyambata nendi?
16 Kwangula vavuthamba. Chinangulo chitukwatha, tuchiwana ku 1 Kolinte 15:33. (Tandeni.) Munu wa kuhya ku sipilitu kapandele kulikuta vuthamba na vaje vatha kuthsiya vuthamba vwendi na Njambi. Vihula muka vimikwatha kwangula mwamuvwa vavuthamba? Chakumwenako, echi chinangulo chitukwatha vati omwo tupangetha intaneti? Munapande kulinga vati nga vamilanya kweha vweho vwa ha intaneti na vanu vaje kumuthzivuka?
17-19. Kukanyama ku sipilitu kumikwatha vati (a) mujenjuke vipangi vya ngocho? (b) omwo mulyakela vilengo mu vuyoye vweni? (c) nga mwalipyakana na vakweni?
Vahevelu 6:1.) ‘Vipangi muka vyangocho’ vitunapande kujenjuka? Vyapwa vipangi vije vyatha kututhzeyetha ku sipilitu. Echi chinangulo chitukwatha tulihule ngwetu: Vipangi vinjinangula kulinga vinjikwatha ku sipilitu ndi? Kuma njinapande kulikoveletha omu mu mingotho ndi? Evi vipangi vinjilingitha njilikovelethe mu viñanda vya vaka-kaye ndi?
17 Vipangi vije vitwonowetha kukola mwamuvwa ku sipilitu. Chinangulo cha kapositolo Paulu kuli vaka-Kilisitu, netu chitukwatha. (Tandeni18 Vilengo vya ku sipilitu. Majwi a Yesu aje endekele mu Ñanda yendi ya ha Munkinda atukwatha tulyakele vilengo vya ku sipilitu. (Mateo 6:33) Munu wa kukola ku sipilitu, ikeye akalyakela vilengo vya ku sipilitu. Kuthinganyekethetha ha chinangulo echi kutukwatha tukumbulule evi vihula: Njinapande kuya ku masikola akama ndi? Kuma njinapande kupanga echi chipangi ndi?
19 Kulipyakana. Chinangulo cha Paulu ku chikungulukilo cha vaka-Loma chitukwatha vati kuthzivuka vya kulinga nga tunalipyakana na vakwetu? (Loma 12:18) Ha kupwa vaka-kukavangeya Kilisitu, tunapande “kuyoya mu kwoloka kuli munu na munu.” Tukalingi vati nga tunalipyakana na vakwetu? Kuma kukatukaluwila kulikehetha indi tuketheka mutukathele mwoshe kupwa “vaka-kwoloka”?—Yako. 3:18.
20. Mwafwa vika munapande kukola kusipilitu?
20 Tunathimutwiyako lika ha myanja yaindondo ije imwetha omwo kuthinganyekethetha ha vinangulo vya mu Mbimbiliya kutukwathelamo kwangula vya kulinga mu ngila ije imwetha ngwavo tunakolo ku sipilitu. Kukanyama ku sipilitu kutukwatha tupwe va kuvwahelela na kushuvuluka mu kuyoya kwetu. Robert, uje itunendeka ku maputukilo a ino ñanda, wendekele ngwendi: “Munjakanyamethele vuthamba vwange na Yehova, njayoyele mu kwoloka na munakathzi wange na vana vange. Cho oku kwanjithzivithile kuvwaha.” Netu twatha kupwa va kushuvuluka na kuvwahelela nga tutwameka vyuma vya ku sipilitu kulutwe. Kukanyama ku sipilitu kutukwatha kupwa vanu va kushuvuluka mu thimbu ino, cho kulutwe tukawana “mwonyo uje unapu wa vuthunga.”—1 Tima. 6:19.