1, 2. (a) Lilavelelo muka livali nalyo vangamba va Njambi? (b) Vyuma muka vitukwatha kutwalelelaho kwaka lilavelelo lyetu mu vithinganyeka? (Kengeni chikupulo ha liputa 25.)

VAKA-KILISITU va kuvwavetha vali na lilavelelo lya kuya mwilu lya ‘kukatambula chikandelela chije chinapu kuthana kwa Njambi,’ ngwe muchafwile kuli kapositolo Paulu. (Fili. 3:14) Vanavandamena kukayula hamo lika na Yesu Kilisitu mu Vumwene vwa mwilu na kukwatha vanu mangana vapwe va kulumbunuka. (Kujo. 20:6) Vakalinga chipangi chachivwa chanavathanena Njambi. Vimanga veka vali na lilavelelo lyeka. Vakevo vanavandamena kukalikuwa kuyoya myaka yoshe hano hathi, cho vakavwahelela manene.—2 Petu. 3:13.

² Ha kushaka kukwatha vakwavo vaka-Kilisitu va kuvwavetha mangana vatwaleleleho kupwa va kulongwa na kukawana chikandelela, Paulu wavanangwile ngwendi: “Akeni vimbunge vyeni ku vyuma vije vili mwilu.” (Kolo. 3:2) Vapandele kutwalelelaho kwaka  mu vithinganyeka lilavelelo lyavo lya kukayoya mwilu. (Kolo. 1:4, 5) Kuthinganyeka ha vivethzikitho vyanakulahetha Yehova, kukakwatha vangamba vendi voshe vatwaleleleho kuthinganyeka ha lilavelelo livali nalyo, lipwe lya kukayoya mwilu nambe hano hathi.—1 Koli. 9:24.

3. Paulu wanangwile vakwavo vaka-Kilisitu ha vukalu muka?

³ Paulu wanangwile lalo vakwavo vaka-Kilisitu ha vukalu vuje vwashakele kuvonowetha kukatambula chikandelela. Chakumwenako, omwo wathonekelele chikungulukilo cha vaka-Kolose, wavanangwile hali vaka-Kilisitu va makuli vaje vakakateyeye lika ku Lishiko kutuvakana kukulahela kuli Kilisitu. (Kolo. 2:16-18) Paulu wendekele ha vukalu vuje vuchili na kusholoka na matangwa ano vuje vwatha kutwonowetha kukatambula chikandelela. Chakumwenako, walumbunwine mwa kujenjukila ku mashungu amavi, nomwo mwa kumanethela vukalu na vakwetu vaka-kukulahela nomwo mwa kulifwitila na vukalu vwa mu nanga. Vinangulo vya Paulu ha viñanda evi, vichipanga na matangwa ano. Ngechi, tuchithimutwiyeni ha vinangulo vya Paulu vije vili mu mukanda wathonekelele vaka-Kolose.

4. Vika twendekela ngwetu mashungu amavi atha kutwonowetha kukatambula chikandelela?

⁴ Hanima ya kwanukitha vandolome vendi ha lilavelelo livakele nalyo, Paulu wathonekele ngwendi: “Ngechi vene, munapande kuthsiya mashungu a hano hathi aje ali na kupanga muli yeni, ngwe vupangala na mathzilo na mashungu amavi na chithzemo chachivi na chipululu.” (Kolo. 3:5) Mashungu amavi akala na ndthzili manene, cho atha kuthzeyetha likulahelo lyetu. Ndolome umo wongumukile na mashungu amavi. Cho omwo welukile mu chikungulukilo, wendekele ngwendi: “Mashungu amavi anjungumwine, cho anjikovelethele mu vukalu.”

5. Vika vitukwatha tukolethe nga tuliwana na vukalu?

⁵ Kunapu kwa theho manene kuthzivuka vyuma vije vyatha kutulingitha tupokole mashiko a Yehova. Chakumwenako, vaje vashaka kulyambata kuvapandele kulikwatakwata nambe kulithsemba nambe kukala kwa likalyavo. (Vithi. 22:3) Muka-Kilisitu natha kuliwana na chetheko cha kulinga vupangala nga nayi kweka kukalinga mingotho nambe kupanga na munu wa vushwamwa vweka. (Vithi. 2:10-12, 16) Nga munai ku mutambela wa kulako kukalingilako mingotho, lithzimbuleni ngweni mwapwa mu Vakaleho va Yehova, cho lingeni vyuma mu kathingimiko na kwanuka ngweni kulinga lyepe lya kutuvakanetha kunatha kumikoveletha mu vukalu. Cho lalo, nga tunathzeye nambe tulithziva vuli kunatha kupwa kwakwathi kupokola mashiko a Njambi. Ha thimbu eyi, tunatha kushaka kukala na munu uje atha kutushuvulwitha. Tunatha kulithziva manene vuli na kushaka kulithzima vuli na munu woshe woshe. Nga mulithziva ngocho, cho lombeni vukwathi kuli Yehova na ku vanu vendi mangana ovu vukalu kethi vumyonowethe kukatambula chikandelela.—Tandeni Myatho 34:18; Vithimo 13:20.

6. Tunapande kwanuka vika omwo twangula vyuma vya kulithzima navyo vuli?

⁶ Nga tushaka kuthsiya mashungu amavi, cho kutwapandele kulithzima vuli na vyuma vije vyatha kukatula mashungu amavi. Vyuma vyavingi vya kulithzima navyo vuli ano matangwa, vinalifu ngwe vije vyakele mu Sondoma na Ngomola. (Yunda 7) Vakulunu va makampani aje akapanga vyuma vya kulithzima navyo vuli vakamwetha ngwavo kulinga vupangala kukwavihile, cho kukwatha kunena vukalu. Kutwapandele kulithzima vuli na vyuma vije vikatula mashungu amavi. Oloni tunapande kwangula vyuma vyavivwa vya kulithzima navyo vuli vije vitukwatha kukatambula chikandelela.—Vithi. 4:23.

7. Vukalu muka vutunatha kuliwana navwo mu chikungulukilo cha vaka-Kilisitu?

⁷ Tuvavoshe tuthzivuka ngwetu kunapu kuvethzika kukala mu chikungulukilo cha Njambi. Vyuma vya mu Lijwi lya Njambi vitukalilongetha ku viwano vyetu na chithzemo chivakatumwetha vakwetu vaka-Kilisitu, chikatukwatha tutwaleleleho kuvandamena chikandelela chivanatukulahetha. Oloni vithimbu vimo tunatha kulithevuka na vakwetu mu chikungulukilo. Ngechi, nga kutumanetha vwathi vukalu vwetu, tunatha kukala na likitikiti ku mbunge.—Tandeni 1 Petulu 3:8, 9.

8, 9. (a) Vifwa muka vitukwatha kukatambula chikandelela? (b) Vika vyatha kutukwatha kukala mu kwoloka na vakwetu vaka-Kilisitu nameme vanatuluvaletha?

⁸ Vika vitunapande kulinga mangana kuluvala kethi kutwonowethe kukatambula chikandelela? Paulu wanangwile vaka-Kolose ngwendi: “Yeni munapu vanu va Njambi, wamithzemene, cho wamyangwile kupwa mu vendi. Ngechi vene, munapande kuthzala lyovwa ovwa, na ngothzi, na kulilumbilitha, na vuvwa na lukakateya. Pweni vaka-kulimanena umo na mukwavo, cho lithambetheni umo na mukwavo nga umo weni ali na kulinyenga hali mukwavo. Munapande kulithambetha umo na mukwavo ngwe mwanamithambetha Mwene. Ku vyoshe evi vwethzeleleniko chithzemo, chije chikakutila vyuma vyoshe hamo lika mu vumo vwavuvwa.”—Kolo. 3:12-14.

⁹ Chithzemo na ngothzi vitukwatha tuthambethe vakwetu. Chakumwenako, nga mukwetu muka-Kilisitu nendeka na kulinga vyuma vije vituluvaletha, cho tunapande kwanuka thimbu ije itwendekele nambe kulinga vyavivi ku vakwetu. Kuma kutukandelela ku chithzemo na ngothzi ya vandolome na vandokathzi vetu vaje vatuthambethele ndi? (Tandeni Muka-kwambulula 7:21, 22.) Tunapande kukandelela manene ku ngothzi ya Kilisitu uje nakwatathanetha vaka-Kilisitu voshe. (Kolo 3:15) Tuvavoshe twathzema Njambi umo lika na kwambulula muthzimbu wa kulifwa, cho lalo tukaliwana na vukalu. Nga tumwetha chithzemo na ngothzi ha kuthambetha vakwetu, cho tukala mu kwoloka na vakwetu vaka-Kilisitu na kulivwahethela kukatambula chikandelela cha kukayoya myaka yoshe.

10, 11. (a) Mwafwa vika kukala na chipululu kwapwa kwakuvi? (b) Tunapande kulinga vika mangana chipululu kethi chitwonowethe kukatambula chikandelela?

¹⁰ Myanja imo ya mu Mbimbiliya imwetha ngwavo kukala na chipululu kwatha kutwonowetha kukatambula chikandelela. Chakumwenako, Kaini wathzivilile chipululu shongo yendi Avele, cho wamuthsiyile. Kola na Ndatane na Avilame vathzivilile Mosesa chipululu, cho vamulwithile. Na Mwene Saulu, wathzivilile Ndaviti chipululu, cho washakele kumuthsiya. Mukemwo Lijwi lya Njambi lyendeka ngwalyo: “Kuje kwoshe kwakala lifuwa na kulithzema yove vavenya, cho kwakala lalo kuvihya na vuvi vwoshe.”—Yako. 3:16.

¹¹ Nga tukala na chithzemo na ngothzi mu mbunge, cho kututhzivila vakwetu chipululu. Lijwi lya Njambi ngwalyo: “Chithzemo chili na lukakateya na kutetela, chithzemo kuchethi na lifuwa.” (1 Koli. 13:4) Nga kutushaka kukala na chipululu, cho tunapande kumona vyuma mwakavimwena Njambi na kulikwatathana na vandolome na vandokathzi ha kupwa nanga imo lika. Kulinga ngocho kutukwatha kumwetha ngothzi ku vakwetu mu ngila ije ilitombola nawa majwi: “Nga chilyo chimo vachishangala, cho vyoshe vilyo vivwahelela hamo nacho.” (1 Koli. 12:16-18, 26) Ngechi, nga vakwetu vatambula vivethzikitho kutuvathzivila chipululu, oloni tuvwahelela navo. Achithinganyekeni hali Yonatana muna Mwene Saulu. Kathzivilile Ndaviti chipululu omwo vamwangwile kupwa mwene. Oloni watakamethele Ndaviti.  (1 Samwe. 23:16-18) Kuma netu twatha kumwetha chithzemo na ngothzi ngwe Yonatana ndi?

12. Vinangulo muka vya mu Vithoneka vitunapande kukavangeya mangana tukatambule chikandelela?

¹² Kukavangeya vinangulo vya mu Mbimbiliya kwatha kunena likwatathano na kuvwahelela mu nanga na kumikwatha mukatambule chikandelela. Paulu wanangwile vati vinanga vya vaka-Kilisitu va ku Kolose? Wavanangwile ngwendi: “Vanakathzi, ononokeni kuli vanalume veni, omwo echi chikecho munapande kulinga ha kupwa vaka-Yesu. Vanalume, thzemeni vanakathzi veni, cho kethi mutenuke. Vanike, ononokeni kuli vithemi veni, omwo echi chikecho chikathzivitha Njambi kuvwaha. Vithemi, kethi mushangumune vana veni, kutewa vaombwa.” (Kolo. 3:18-21) Kukavangeya vinangulo vya Paulu vya kuhwiminina kukwatha vanalume na vanakathzi na vanike.

13. Ndokathzi wa kushomboka atha kukwatha vati munalume wendi uje kapwile Mukaleho?

¹³ Mulinga vati nga mwashomboka kuli munalume uje kapwile Mukaleho uje ali na kumiyandetha? Kuma nga mumuchokotetha, cho vyuma vikala mwamuvwa ndi? Nameme atava kulinga vyuma vimumuleka mu kumuthindiya, kuma kulinga ngocho kumukwatha alilongethe vuthunga ndi? Embwe. Oloni nga muthingimika munalume weni uje wapwa mutwe wa nanga, cho mukala mu kwoloka mu nanga na kuthzivitha Yehova kuvwaha, cho lalo munatha  kukwatha munalume weni alilongethe vuthunga na kukatambwila hamo lika neni chikandelela.—Tandeni 1 Petulu 3:1, 2.

14. Vika vyanapande kulinga ndolome nga munakathzi wendi uje kapwile Mukaleho kamuthingimika?

¹⁴ Mulinga vati nga munakathzi weni uje kapwile Mukaleho kethi na kumithingimika? Kuma kumutenukila manene kukekwo kwatha kunenetha ngwavo amithingimike ndi? Embwe. Njambi washaka ngwendi mutembwinine Yesu mu kutwamenena nanga yeni mu chithzemo. (Efeso 5:23) Yesu akatwamenena chikungulukilo chendi mu chithzemo na kuthimpa. (Luka 9:46-48) Nga munalume atembwinina Yesu, cho natha kukwatha munakathzi wendi alilongethe vuthunga.

15. Ndolome atha kuthzema vati munakathzi wendi?

¹⁵ Mbimbiliya yaleka vanalume ngwayo: “Thzemeni vanakathzi veni, cho kethi mutenuke.” (Kolo. 3:19) Munalume wa chithzemo akathingimika munakathzi wendi ha kumutolilila omwo amuleka vili ku mbunge yendi, cho kulinga ngocho kumwetha ngwavo akaka mbunge ku vyuma vyakendeka. (1 Petu. 3:7) Nameme katha kulinga vyoshe vyamuleka munakathzi wendi, oloni alinga mwamuvwa kumwihula thimbu kanda angule vya kulinga. (Vithi. 15:22) Munalume wa chithzemo kethi kuthindiya munakathzi wendi amuthingimike, oloni vilinga vya munalume vikevyo vikalingitha munakathzi amuthingimike. Munalume uje wathzema munakathzi wendi na vana vendi natha kukwatha nanga yendi yoshe ipangele Yehova mu kuvwahelela na kukatambula hamo navo chikandelela.

16, 17. Eni vanike, vika vyatha kumikwatha mujeneke kuluvalela vithemi veni?

¹⁶ Eni vanike mwatha kulinga vati nga mulithziva ngweni vithemi veni vaka-Kilisitu vanamyaka mu kamenga? Nga muluvala munatha kuthinganyeka ngweni kupangela Yehova kunapu kuviyitha lika thimbu. Ngechi, nga mwechelela kuluvala kumyonowethe kupangela Yehova, cho mukaliveya kulutwe mwafwa kukwethi chuma cheka chatha kumikwatha kutuvakana vithemi veni na chikungulukilo.

¹⁷ Nga vithemi veni kuvaminangula, cho mulithziva ngweni vamithzema ndi? (Heve. 12:8) Hamo nangwithi ya vithemi veni ikeyo ikamiluvaletha. Kethi muthzambwile kuluvala, oloni thzivukeni vyuma vinanenetha ngwavo vaminangule mu ngila oyo. Ngechi, thimpeni, cho kethi muluvale nga vamitenukila. Lijwi lya Njambi ngwalyo: “Uje anyunga majwi endi ali na mana, na munu uje athzivuka mwamuvwa vyuma akathimpi.” (Vithi. 17:27) Lyakeleni chilengo cha kukola mu vithinganyeka na kutambula mwamuvwa vinangulo na kujeneka kulinyenga manene ha nangwithi ya vithemi veni. (Vithi. 1:8) Kukala na vithemi vaje vathzema Yehova kunapu kuvethzika kwakama. Vashaka kumikwatha mangana mukawane chikandelela cha kukayoya myaka yoshe.

18. Mwafwa vika mwalyangwila kutwalelelaho kukoletha?

¹⁸ Tuvavoshe twavandamena kukatambula chikandelela cha kukayoya myaka yoshe, ipwe mwilu nambe hano hathi mu palandaisi. Ngechi, tulinga mwamuvwa kuthinganyekethethaho. Echi chikandelela tukachitambula vene mwafwa Ishamatanga ikeye natukulahethacho. Njambi nendeka ha palandaisi ya hathi ngwendi: “Lifuti likashula na mana a kuthzivuka Shukulu Kalunga.” (Isaya 11:9) Njambi ikeye akalongetha vaje vakakala mu palandaisi. Tunapande kwetheka mutwathela mwoshe mangana tukatambule echi chikandelela. Ngechi, akeni mbunge ku vyuma vyanatukulahetha Yehova, cho kethi mwechelele chuma choshe choshe chimyonowethe kukatambula echi chikandelela.