1. Kwimba kutulingitha tulithzive vati?

MUKA-KWIMBA umo wa kuthsimana wendekele ngwendi: “Majwi atha kumilingitha muthinganyeke. Mwatho watha kumilingitha mulithziveko mumo. Unatha kumilingitha muvwahelele nambe kulinyenga.” Ngechi, nga tushangathzala Yehova mu kumwimbila myatho na mbunge yetu yoshe, cho tushuvuluka. Mukemwo kwimba kwapwa kwa theho mu vulombelo vwa vuthunga, ipwe kwimba likalyetu nambe kwimbila hamo na vakwetu vaka-Kilisitu.

2, 3. (a) Vamo vanatha kulithziva vati ha kwimba myatho mu kutambakana mu chikungulukilo? (b) Tuthimutwiya ha vihula muka?

² Mukalithzivi vati omwo mwimbila hamo na vakweni mu chikungulukilo? Mukathzivi shwamwa ndi? Mu vithemwa vimo, vanalume vakathzivi shwamwa kwimbila mu mbunga. Kuthziva shwamwa kunatha kutanganetha chikungulukilo choshe. Nga vakulunu vapanga vipangi vyeka ha thimbu ya kwimba myatho, cho vatanganetha vakwavo.—Myatho 30:12.

³ Nga twamona ngwetu kwimba kwapwa kwa theho mu vulombelo vwetu, cho kutwendangana-endangana nambe kutuhuka hanja ha thimbu ya kwimba. Ngechi, munu na munu napande kulihula ngwendi: ‘Njamona kwimba myatho ku viwano vyetu kupwa kwa theho ndi? Njatha kuhyana vati vukalu vuje vwatha kunjonowetha  kwimba mu kuvwahelela? Njinapande kulinga vika mangana njimbe myatho kutundilila kwithi ya mbunge?’

4, 5. Vaisalele va kuthañulu vamwethele vati ngwavo kwimbila Njambi myatho kwapwile kwa theho?

⁴ Kushwa kuthañulu, vangamba va Yehova va kulongwa vanashangathzala Yehova ha kumwimbila myatho. Ha thimbu ivakele na kulinga vipangi vya Njambi, Vaisalele vakele na kumushangathzala mu kumwimbila myatho. Chakumwenako, thimbu kanda vashangumuke vipangi ku tembele, Mwene Ndaviti wakele na kushika Valevi va kupwa 4,000 ngwendi vembe myatho. Cho hakati kavo, vanu va kupwa 288 “vavalongethele kupwa vaka-kwimba.”—1 Mithzi. 23:5; 25:7.

⁵ Ha thimbu ya kukundika tembele, Vaisalele vakele na kwimba myatho. Mbimbiliya ngwayo: “Vaka-kwimba valikumbathanene mu kwimba malupembo, na vingenjo na vyakwimbitha vyeka omwo vakele na kushangathzala Shukulu Kalunga, . . . vumpau vwa Shukulu Kalunga vwashulithile Njuvo ya Shukulu Kalunga.” Ha thimbu eyi, vanu vatakamene manene ku sipilitu.—2 Mithzi. 5:13, 14; 7:6.

6. Endekeni muvakele nakwimbila Vaisalele ha thimbu yayulile nguvulu Nehemiya mu Yelusalema.

⁶ Omwo Nehemiya watwamenenene Vaisalele va kulongwa mu chipangi cha kutungulula vivumbe vya Yelusalema, wangwile Valevi vaka-kwimba myatho. Omwo valingile chilika cha kukundika vije vivumbe vivatungile, vembile myatho ya kulitila ije yathzivithile mbunga kuvwaha. Ha thimbu oyo, kwakele “vimunga vivali vyakama” vya vaka-kwimba vaje vakele na kukandelela kuli Njambi. Vimunga vya vaka-kwimba vyakele na kuliwanena ku chivumbe chije chakele kuyehi na tembele na kwimba mu kutambakana, cho majwi avo vathele kuwathziva kulyala manene. (Nehe. 12:27, 28, 31, 38, 40, 43) Yehova walithzile kuvwaha ku mbunge ha kuthziva vangamba vendi vamwimbila myatho na ndthzandthzu.

7. Yesu wamwethele vati ngwendi kwimba kwapwa kwa theho kuli vaka-Kilisitu?

⁷ Kushwa havashimbikilile chikungulukilo cha vaka-Kilisitu, vanu va Njambi vanatwalelelaho kwimba myatho mu vulombelo vwa vuthunga. Munima ya kulinga chilika cha Kulya kwa Mwene kwa Mangwethzi chije chapwa cha theho manene, Yesu na vandongethi vendi vembile myatho.—Tandeni Mateo 26:30.

8. Vaka-Kilisitu va mu chita cha myaka cha kulivanga vanatwakela mwanja muka wauvwa mu kwimba myatho ya kushangathzala Njambi?

⁸ Vaka-Kilisitu va mu chita cha myaka cha kulivanga vanatwakela mwanja wauvwa mu kushangathzala Njambi ha kumwimbila myatho. Nameme vakele na kukungulukila mu vinjuvo vya vandolome, oloni vakele na kulikuwa kwimba myatho ya kushangathzala Yehova. Kapositolo Paulu vamuhwimininine kuli Njambi aleke vandolome vendi ngwendi: “Longetheni na kulinangula umo na mukwavo na mana oshe. Imbeni myatho ya kuthañulu na myatho na myatho ya mundthzindthzime, imbeni kuli Njambi na kukandelela mu vimbunge vyeni.” (Kolo. 3:16) Myatho ili mu livulu lyetu, inapu ya ku sipilitu nambe ngwetu, ‘mundthzindthzime, ije itunapande kwimbila Njambi mu kukandelela.’ Nayo yapwa chakulya cha ku sipilitu chije chanatwana “ndungo wa kulongwa na kunyanyama.”—Mateo 24:45, NWT.

9. (a) Vyuma muka vinatha kwonowetha vanu vamo kwimba myatho ku chikungulukilo na ku viwano vyakama? (b) Tunapande kwimba vati myatho ya kushangathzala Yehova, cho veya vanapande kwakela chikungulukilo mwanja mu kulinga ngocho? (Kengeni chikupulo ha liputa 3)

⁹ Mwatha kulinga vati nga kumwethzililile kwimba mu nanga yeni na mu chithemwa cheni  na mu chitingitingi cheni? Omwo kunalithala manene makina ano matangwa, mpamo mukalikuwu kutolilila ku myatho ivakembi vaka-kwimba mu vutongwe. Ngechi, hamo munatha kulithziva shwamwa nga mwetheketha lijwi lyeni ku lijwi lya vanu vaka-kwimba mu vutongwe. Oloni echi kuchapandele kumyonowetha kwimba myatho ya kushangathzala Yehova. Ngechi, omwo mwimba, junduleni livulu lyeni lya myatho mwilu na kwandula mutwe weni, cho imbeni na mbunge yeni yoshe. (Ezela 3:11; tandeni Myatho 147:1.) Ano matangwa, mu Vinjuvo vya Vumwene vyavingi, majwi a myatho vakawamwetha ha TV na ha makina akwavo mangana majwi etu athzivike mwamuvwa. Cho lalo na vakulunu vashangumuka kwimbaimba myatho ku Sikola ya Chipangi cha Vumwene. Echi chimwetha ngwavo vakulunu vanapande kwakela chikungulukilo mwanja wauvwa mu kwimba myatho.

10. Tunapande kwanuka vika nga lyova litwonowetha kwimba myatho mu kutambakana?

¹⁰ Lyova likalingitha vanu vavangi vajeneke kwimba myatho mu kushuvuluka. Vakatewe ngwavo vakala na malungi mu kwimba nambe kutewa kuvamona ngwe vakevo lika vathzivuka kwimba. Tuthzivuka ngwetu tuvavoshe “vithimbu vyavingi tukaviyitha” mu kwendeka. (Yako. 3:2) Oloni oku kukwethi kutwonowetha kwendeka. Ngechi, kutwapandele kwechelela malungi etu atwonowethe kushangathzala Yehova ha kumwimbila myatho.

11, 12. Vinangulo muka vyatha kutukwatha kwimba mwamuvwa?

¹¹ Tunatha kutewa kwimba mu kushuvuluka, mwafwa ya kujeneka kuthzivuka mwakwimbila. Oloni kuli vingila vyatha kutukwatha kwimba mwamuvwa myatho. *

¹² Nga mukoka mpundthzi yaingi, cho mwatha kwimba mwamuvwa. Ngechi lika mwa malaiti muwakashukumitha manongo, mpundthzi nayo ikakanyeka lijwi omwo twendeka nambe  kwimba. Omwo mwimba, lijwi lyeni linapande kuthzivika ngwe mulikathzivikila ha kwendeka nambe kujundulako kamandondo. (Kengeni vinangulo vije vili mu livulu lya Mu Fumane Tuso kwa Lituto za Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki, ha liputa 181 kutwala 184, ha ka mutwe ka “Mu Buyele Hande.”) Thimbu imo, Vithoneka muvikendeka ha kushangathzala Yehova mu kumwimbila myatho, vikatushongangeya ngwavyo ‘tutambakane na kujolela.’—Myatho 33:1-3.

13. Endekeni vyuma vije vyatha kutukwatha kwimba mwamuvwa myatho.

¹³ Ha thimbu ya kulombela kwa nanga nambe ha thimbu ya chilongetha cha ha kapandi, ethekeni kulinga vyuma vinatako: Anguleni mwatho umwashaka manene mu livulu lya myatho. Tandeni mu kutambakana majwi oshe a mwatho umunangula. Kutundoho, endekeniko mukana umo mu kutambakana lalo kujeneka kuhwimina. Cho imbeni owo mukana umunatanda mu kutambakana. (Isaya 24:14) Kukapwa muje, mwithzilila kwimba mwamuvwa myatho. Kethi mwechelele malungi amyonowethe kwimba mu kushuvuluka.

14. (a) Kwashama manene kumikwatha vati mwimbe mwamuvwa? (Kengeni chipalo cha “ Mwakwimbila Mwamuvwa.”) (b) Vinangulo muka vije vinamikwatha kwimba na ndthzandthzu nameme lijwi lyeni kulyethi mwamuvwa?

¹⁴ Munapande kwashama manene mangana lijwi lyeni lituhuke mwamuvwa omwo mwimba. Oku kumwetha ngwavo nga mwimba myatho, munapande kwashama manene kutuvakana mumukashamenamo ha kwendeka. Munapande kulinga vati nga mukendekela mwithi manene nambe nga mukakangoka manene ha kwendeka? Mwatha kuwana vinangulo vije vimikwatha kuhyana ovu vukalu mu livulu lya Mu Fumane Tuso kwa Lituto za Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki, ha liputa 184, ha chipalo cha “Ku Tula Butata Bo Buñwi.”

15. (a) Mutambi muka uvendekele ku chiwano cha mwaka cha mu 2016? (b) Vyuma muka vimo vyanenethele ngwavo vathoneke livulu lyaliha lya myatho?

¹⁵ Ku chiwano cha mwaka cha Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, cha  mu 2016, vandolome na vandokathzi vavwahelelele manene omwo vathzivile Ndolome Stephen Lett wa mu Chivunga cha Kutwamenena endeka ngwendi ololo tushangumuka kupangetha livulu lyaliha lya myatho. Ndolome Lett wendekele ngwendi vanathoneka livulu lyaliha lya myatho mangana lilitombole na majwi ali mu Mbimbiliya yaiha ya New World Translation of the Holy Scriptures. Omu mu livulu lyaliha vanatunditha nambe kutengululako majwi amo aje kuwethi mu Mbimbiliya ya New World Translation ije yatuhukile mu 2013. Kutundoho, vanavwethzelelako myatho ikwavo ije yendeka ha chipangi cha kwambulula na ndando ya kupatula. Cho lalo ha kumona theho ya myatho mu kulemetha Njambi, vaka-Chivunga cha Kutwamenena vayongwele kutunga eli livulu lya myatho ngwe muvanatungila Mbimbiliya yaiha ya New World Translation.

16, 17. Vyuma muka vyaviha vili mu livulu lyetu lyaliha lya myatho?

¹⁶ Livulu lya Muopelele Jehova ka Tabo lyalyathi kulipangetha, mwafwa vanatepa-tepa myatho kwetheketha na viñanda vili mu myatho. Chakumwenako, myatho 12 ya kulivanga, inendeka hali Yehova. Cho myatho 8 inatako, inendeka hali Yesu na ndando ya kupatula na vikwavo vyeka. Ku maputukilo a livulu, kuli mukana wa viñanda uje umikwatha kwangula mwatho wa kulikwathetha ha ñanda ya mbunga.

¹⁷ Majwi amo ali omu mu livulu lya myatho vanawatengulula nambe kuvwethzelela nambe kutundithamo majwi alaja aje kuvethi na kupangetha manene vanu, mangana tulikuwe kwimba. Chakumwenako, ha mutwe wa kwendeka ngwavo “Pilu-Telele” vanavwethzelelaho ngwavo “Mube ni Pilu-Telele.” Mwafwa vika kwapwile kwakuvwa kutengulula mutwe wa “Mu Babalele Pilu ya Mina” na kuuthoneka ngwavo “Lubabalela Lipilu Zaluna”? Mwafwa vanu vavangi vatukakunguluka navo ku viwano vya chikungulukilo nevi vya chitingitingi nevi vya mutambela vanatha kulithziva ngwavo tuli na kuvashika. Ngechi, mutwe na majwi a mu mwatho vanawatengulula.

18. Mwafwa vika tunapande kuthzivuka na kukwata myatho ili mu livulu lyetu lya myatho lyaliha? (Kengeni majwi a kwinikila.)

¹⁸ Myatho yaingi ili mu livulu lyetu lya myatho lya Muopelele Jehova ka Tabo, inapu lika ngwe lilombelo. Kwimba eyi myatho kunapu lika ngwe tuli na kulombela kuli Yehova. Myatho ikwavo itukwatha “kumwetha chithzemo na kulinga mwamuvwa.” (Heve. 10:24) Chili vene, tushaka kuthzivuka mwakwimbila eyi myatho na kuikwata. Kutolilila ku myatho ya majwi ije ili ha jw.org, kumikwatha muithzivuke na kuikwata. Cho lalo nga mulilongetha mwakwimbila eyi myatho ku njuvo yeni, cho kumilingitha muimbe mu kuthimpa, na kuimba na mbunge yeni yoshe. *

19. Vanu voshe mu chikungulukilo vanapande kulinga vika mangana valemethe Yehova?

¹⁹ Anukeni ngweni kwimba myatho kwapwa kwa theho mu vulombelo vwetu. Kulinga ngocho kumwetha ngwavo twathzema Yehova. (Tandeni Isaya 12:5.) Nga mwimba myatho mu kuvwahelela, cho mushongangeya vakweni vembe na ndthzandthzu. Vanu voshe mu chikungulukilo, ipwe vanike nambe vakulunu nambe vaka-kuvwahelela vatha kulikwatathana mu kwimbila Yehova. Ngechi, kethi muthzive shwamwa ha kwimba myatho. Oloni ononokeni lishiko lya kuhwiminina lya muka-kwimba uje wembile ngwendi: “Imbileni Shukulu Kalunga.” Mwimbileni mu kuvwahelela.—Myatho 96:1.