Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

Tembwinineni Yehova Uje Wapwa wa Ngothzi

Tembwinineni Yehova Uje Wapwa wa Ngothzi

“Njambi washula na kutetela na mema ku mbunge.’—KUTU. 34:6.

MYATHO: 57, 147

1. Yehova walisholwele vati kuli Mosesa, cho echi chimwetha vika?

THIMBU imo, Njambi walisholwele kuli Mosesa na kumuleka lithzina lyendi na vifwa vyendi. Vifwa vyendi vyalivangele kumuleka vyapwile kutetela na mema ku mbunge. (Tandeni Kutuhuka 34:5-7.) Yehova wapandele kumuleka vya ndthzili yendi na mana endi. Oloni omwo Mosesa washakethzekele vukwathi, Yehova washolwele vifwa vyendi vije vimwetha ngwavo washaka kukwatha vangamba vendi. (Kutu. 33:13) Hamo neni mukavwahelela kuthziva vifwa evi vya Njambi vyavivwa vije vyalekele Mosesa. Omu mu chilongetha tuthimutwiya vya ngothzi, chifwa chije chilumbununa kuthzivuka mwamuvwa vukalu vwa vakwetu mangana tuvakwathe.

2, 3. (a) Vika vimwetha ngwavo vanu vavatangele na chashu cha kukala na ngothzi? (b) Mwafwa vika munapande kulilongetha viyendeka Mbimbiliya ha ngothzi?

2 Vanu vavatangele mu chifwa cha Njambi. Ngechi vakashaka kuthzivila vakwavo ngothzi, mwafwa vanu voshe mukemwo muvafwa. Nameme vaje kuvathzivuka Njambi wa vuthunga vakamwetha ngothzi ku vakwavo. (Kusha. 1:27) Mu Mbimbiliya tukatanda vya vanu vaje vakele na ngothzi. Achithinganyekeni vya vanakathzi vavali va vikwithzi vaje valikananganene na Solomoni hali uje mwanike. Omwo Solomoni wavethekele mu kwendeka ngwendi vatavule uje mwana wa kuyoya hakati, ina ya uje mwanike wathzivile manene ngothzi. Ngothzi yalingithile ina ya uje mwanike ashake kwanetha munendi kuli uje mukwavo munakathzi. (1 Vimye. 3:23-27) Achanukeni lalo muna Falao wa munakathzi uje wovwele Mosesa te achili kakeke. Nameme wathzivukile ngwendi uje mwana wapwile muna Kahevelu, cho kapandele kuyoya, oloni “wamuzivilile mema ku mbunge” na kumulela ngwe munendi wa kulithemena.—Kutu. 2:5, 6.

3 Mwafwa vika munapande kuthinganyeka ha ñanda ya kukala na ngothzi? Mwafwa Mbimbiliya imishongangeya kutembwinina Yehova. (Efeso 5:1) Nameme vanu vavatangele na chifwa cha kukala na ngothzi, oloni vithinganyeka vya kujeneka kulumbunuka vije vitwatambwile kuli Andama, vikatulingitha tupwe va kulishaka. Vithimbu vimo kukatukaluwila kulyana kukwatha vakwetu. Vanu vamo vakaka lika mana ku vyuma vyavo. Vika vimikwatha kukala na ngothzi na kutwalelelaho kuthzema vakweni? Chakulivanga, thinganyekeni omwo Yehova na vakwetu vanu vanamwethelamo ngothzi. Cha mu chivali, thinganyekeni mumwatha kukavangeya mwanja wa Njambi na vuvwa vuli mu kulinga ngocho.

YEHOVA NATWAKELA MWANJA WAUVWA WA KUKALA NA NGOTHZI

4. (a) Mwafwa vika Yehova watumine tungelo ku Sondoma? (b) Vika vitulilongetha ku vyuma vyaliwanene navyo Lote na vana vendi?

4 Yehova wamwethele vanu ngothzi mu vingila vyavingi. Achithinganyekeni vyalingile kuli Lote. Vilinga vyavivi vyakele mu Sondoma na Ngomola ‘vyayandethele’ manene Lote. Njambi wayongwele kunyongetha vaje vanu vavavi. (2 Petu. 2:7, 8) Njambi watumine tungelo kukovola Lote. Vaje tungelo valekele Lote na nanga yendi vatunde muje mu nganda yaivi. “Ha kulivanga Lote wemanene lika nevi vyalinga vyahi, oloni Shukulu Kalunga washakele kumwovola. Ngechivene, vaje vanalume vavali vakwatele Lote, na munakathzi wendi, na vana vendi vavali ku mavoko na kuvatuhwitha hanja ya nganda.” (Kusha. 19:16) Kuma echi kuchimwetha ngwavo Yehova athzivuka vukalu vuvakaliwana navwo vanu vendi va kulongwa ndi?—Isaya 63:7-9; Yako. 5:11, 2 Petu. 2:9.

5. Mukanda wa 1 Yowano 3:17, utukwatha vati kuthzivila vakwetu ngothzi?

5 Yehova kamwethele lika ngothzi ku vanu, oloni wavalongethele kuthzivila vakwavo ngothzi. Achithinganyekeni ha lishiko lyanene Njambi kuli Vaisalele vaje vakumwithile vakwavo vyuma. (Tandeni Kutuhuka 22:26, 27.) Muka-kukumwitha uje wakele na mbunge ya kukindama wanyekele munu yakumwithile lipayi na kumuthethza mavokovoko. Oloni Yehova wavindikile vanu vendi kulinga ngocho. Vanu vendi vapandele kukala na ngothzi kuvakwavo. Eli lishiko litunangula kukala na ngothzi. Kutwapandele kwechelela vandolome vetu oku vayanda nga tuli na vyuma vya kuvana.—Kolo. 3:12; Yako. 2:15, 16; tandeni 1 Yowano 3:17.

6. Vika vitulilongetha kuli Yehova ha kwilukila ilukila kunangula Vaisalele vaje vatwaleleleho kulinga vuvi?

6 Yehova wathzivilile ngothzi Vaisalele nameme valingile vuvi. Mbimbiliya ngwayo: “Shukulu Kalunga Njambi ya vakukulwila vavo, wakele na kutuma vaka-kwimanena vanangule vanu vendi, omwo wakele na ngothzi navo, na njuvo yendi.” (2 Mithzi. 36:15) Netu tunapande kuthzivila ngothzi vanu vaje vatenguluka na kuthethza vuvi vwavo na kupwa vavuthamba va Njambi. Yehova kashaka ngwendi vanu vakanyonge ha litangwa lya kuthompa. (2 Petu. 3:9) Tutwaleleniho kwambulula muthzimbu wa kwovola vanu kweta noho Njambi akanyongetha vanu vavavi.

7, 8. Vika vyalingithile nanga imo yendeke ngwavo Yehova wavamwethele ngothzi?

7 Kuli vyakumwenako vyavingi vije vitukwatha kuthzivithitha ngothzi ya Njambi. Achithinganyekeni ha vyuma vyalingiwile mu nanga ya Milan wa myaka 12. Mu ma 1990 kwakele kulilwitha hakati ka miyati. Milan na shongo yendi wa munalume na vithemi vendi na vakwavo Vakaleho vatundile ku Bosnia na kuya ku Serbia mu mbasi. Vakele na kuya ku chiwano cha mutambela, kuje kuvakambwitikilile vithemi va Milan. Oloni omwo vetele ha nginga ya lifuti, mashwalale vatundithile vaka-nanga ya Milan mu mbasi, mwafwa vapwile va muyati weka na kutavetha vaje vandolome vakwavo vavakele navo kuya. Munima ya kukala matangwa avali haje ha nginga, lishwalale umo watuminine mukulunu wa mashwalale mangana avaleke vivapandele kulinga kuli vaka-nanga ya Milan. Uje lishwalale wemanene halutwe lwa ije nanga, cho voshe vathzivile uje mukulunu akumbulula ngwendi, “vatuhwithe hanja na kuvapilula.”

8 Omwo uje lishwalale wakele na kuthimutwiya na vanu vendi, kwasholokele vanalume vavali vaje valitumbwile kuli vaka-nanga ya Milan ngwavo navo vapwile Vakaleho. Vathzivile vyovu vukalu ku vakwavo. Ovo vandolome vavali valekele Milan na shongo yendi ngwavo vakovele mu munyau wavo na kwita ha nginga ya lifuti, mwafwa mapapelo a vanike kuvakele na kuwelula. Vaje vandolome valekele vithemi va Milan ngwavo vathzenguluke kunima ya vinjuvo vije vyakele ha nginga na kuvomboloka. Milan wakathamene ha kuthziva vivavalekele vaje vandolome. Vithemi vendi vehwile ngwavo: “Muthinganyeka ngweni vatutavetha kutunda hano ha tuli ndi?” Oloni omwo vashangumukile kuya, vaje mashwalale vavakengele lika shwi. Vaje vithemi vakaliwanene na vana vavo munima ya kujomboka nginga. Omwo vaketele kuje ku chiwano cha mutambela vamwene ngwavo Yehova wakumbulwile lilombelo lyavo. Oloni tuthzivuka ngwetu mu Mbimbiliya muli myanja imo ije imwetha ngwavo Yehova kovwele vanu vendi mu kukomoketha. (Vili. 7:58-60) Milan wendekele mwalithzivilililemo ha thimbu oyo ngwendi: “Kwasholokele ngwe tungelo va Yehova vathzivalethele mesho a vaje mashwalale, cho twovokele.”—Myatho 97:10.

9. Yesu walingile vika kuli vanu vaje vamukavangeyeye? (Kengeni chikupulo ha liputa 8.)

9 Kuli vyuma vimo vitulilongetha kuli Yesu. Wathzivilile vanu ngothzi mwafwa “vakele na kuyanda na kujuka, ngwe vimanga kuvethi na kanyungi.” Vika vyalingile omwo wavamwene? “Washangumukile kuvalongetha vyuma vyavingi.” (Mateo 9:36; tandeni Mako 6:34.) Vithinganyeka vyendi vyalithevukile nevi vya Vafaliseo vaje kuvathzivilile vanu ngothzi. (Mateo 12:9-14; 23:4; Yowa. 7:49) Neni munapande kutembwinina Yesu mu kukwatha vanu vaje vali mu njala ya ku sipilitu.

10, 11. Kuma tunapande kumwetha ngothzi thimbu yoshe ndi? Lumbununeni.

10 Oloni echi kuchimwetha ngwavo tunapande kumwetha ngothzi thimbu yoshe. Njambi wamwethele ngothzi ku vanu vavanendeka mu Mbimbiliya ha thimbu inapande. Oloni Mwene Saulu kononokele omwo wamwethele ngothzi ha thimbu kuyapandele. Wayoyethele Angange, uje wapwile chitothzi cha vanu va Njambi, cho lalo kathsiyile vimanga na vingombe vavavwa. Ngechi, Yehova wavyanene Saulu kupwa mwene wa Vaisalele. (1 Samwe. 15:3, 9, 15) Yehova wapwa Lyako wa vuthunga. Athzivuka vili mu vimbunge vya vanu na kuthzivuka hanapande kuvamwethela ngothzi. (Mbimbi 2:17; Ezeki. 5:11) Thimbu muiketa, akanyongetha vaje vatwalelelaho kulinga vuvi. (2 Tesa. 1:6-10) Ha thimbu oyo, Njambi kakathzivila vanu vavavi ngothzi. Oloni kuvanyongetha kukekwo kukamwetha ngothzi ku vanu vaje vakovoka.

11 Yetu kutwethi na ndthzili ya kwakula vanu vaje vakanyonga na vaje vanapande kukovoka. Ha thimbu ino tunapande lika kuvakwatha ku sipilitu. Twatha kumwetha vati ngothzi ku vakwetu? Tuchithimutwiyeniko ha vingila vimo.

MWAKUKELA NA NGOTHZI NA KUIMWETHA MU NGILA YAIVWA

12. Mwatha kumwetha vati ngothzi ku vakweni?

12 Kwatheni vakweni ha litangwa na litangwa. Kumwetha ngothzi ku vanu vatwatunga navo na kuli vandolome vetu inapu ngila imo ya kutembwinina Yesu. (Yowa. 13:34, 35; 1 Petu. 3:8) Lijwi lya ngothzi linatha kulumbununa “kuyandela hamo.” Munu uje wakala na ngothzi akakwatha vakwavo nga vali mu vukalu. Waneni vingila mwakukwathelamo vakweni. Chakumwenako, mwatha kukwatha munu umo mu kumulingilako vipangi vimo nambe kukamulandelako vyuma vimo.—Mateo 7:12.

Mwetheni vakweni ngothzi mu kuvakwatha (Kengeni palangilafu 12)

13. Vifwa muka vivakamwetha vanu va Njambi nga kunasholoka vukalu?

13 Lyaneni mu chipangi cha kukwatha vaje vali mu vukalu. Nga kunasholoka vukalu vumo, vanu vavangi vakathzivila vakwavo ngothzi. Vanu va Yehova vakalyana kukwatha vakwavo ha thimbu ya vukalu. (1 Petu. 2:17) Ndokathzi umo wa ku Japan wakele mu mutambela muje mwetile lindunduma na lihundthzi lyakama lije lyavihithile vyuma vyavingi mu 2011. Wendekele ngwendi, “kwamutakamethele manene na kumuthzembeleka” kumona kufwitangana kwa vanu va mu Japan na vaku mafuti eka vaje valyanene kwakuvwahetha vyuma vije vyavihile. Uje ndokathzi wathonekele ngwendi: “Evi vyuma vya kuliwana navyo vyanjilingitha njimone ngwange Yehova wanjaka mbunge. Cho lalo vakwetu Vakaleho vakaka vakwavo vimbunge. Vandolome na vandokathzi vavangi mu kaye koshe vali na kutulombelelako.”

14. Mwatha kukwatha vati tukulukathzi na vavethzi?

14 Kwatheni tukulukathzi na vavethzi. Kumona vakwetu vali na kuyanda omwo ya vuvi vwa Andama kukatulingitha tuvathzivile ngothzi. Twavandamena thimbu omwo mishongo na vukulukathzi vikahwa njwa. Ngechi lombeni Vumwene vwa Njambi vwije. Ha thimbu ino, tulingeni mwoshe mutwathela mangana tukwathe vakwetu. Achithinganyekeni ha vyuma vyathonekele munalume umo hali vaina vaje vavinjile mushongo wa ku vwongo. Litangwa limo, valiviyithilile. Omwo vakele na kukusha vithzalo vyavo, ngenjo ya ku chikola yohyele. Vaje vohyethele ije ngenjo vapwile Vakaleho vaje vakele na kumwendela endela. Vaje vandokathzi vamwihwile ndi watondele vukwathi. Uje munakathzi wavakumbulwile ngwendi: “Eyo mwatha kunjikwatha, oloni chinapu chashwamwa.” Vaje vandokathzi vakushile vuthzalo vuje vwavihile. Vamupangelele tiyi na kumuthikamethako kamandondo. Uje munalume, wakandelelele manene. Wathonekele ngwendi: “Ava Vakaleho njavana kathingimiko kakama. Vakakavangeya vyuma vivakalongetha.” Neni mukathzivila tukulukathzi na vavethzi ngothzi mangana mutepulule ku vukalu vwavo ndi?—Fili. 2:3, 4.

15. Chipangi chetu cha kwambulula chikakwatha vati vanu?

15 Kwatheni vanu ku sipilitu. Vishoti na vukalu vuvakaliwana navwo vanu vikatulingitha tushake kuvakwatha ku sipilitu. Ngila imo itwatha kuvakwathelamo inapu kuvalongetha vya Njambi na vyuma vivukalinga Vumwene vwendi kulutwe. Ngila ikwavo inapu kuvakwatha kumona theho ili mu kwononoka mashiko a Njambi. (Isaya 48:17, 18) Mwatha kupanga thimbu yaingi mu lihya mu chipangi chije chikathingimika Yehova na kumwetha ngwavo muli na ngothzi ku vakweni ndi?—1 Tima. 2:3, 4.

KUKALA NA NGOTHZI KUMIKWATHA NENI LALO

16. Munu uje amwetha ngothzi ku vakwavo akawana vukwathi muka?

16 Vaka-kulilongetha vya vwongo vakendeka ngwavo kukala na ngothzi kwatha kunena vukangule na kuvwahelela na kulithzivathana na vanu. Nga mukwatha munu uje ali mu vukalu, cho muvwahelela na kushuvuluka manene. Kukala na ngothzi kumikwatha manene. (Efeso 4:31, 32) Vaka-Kilisitu vaje vakalyana kukwatha vakwavo vakakala na chitakutaku chachivwa na kuthzivuka ngwavo vali na kuyoya mwaya mashiko a Njambi. Kukala na vithinganyeka vya chifwa echi kukanenela munu apwe chithemi wamuvwa na kukala mwamuvwa mu vulo na kulikwatathana mwamuvwa na vanu. Vanu vaje vakathzambula kumwetha vakwavo ngothzi, navo vakavakwatha mu vwathi vwathi nga vali mu vukalu.—Tandeni Mateo 5:7; Luka 6:38.

17. Mwafwa vika mushaka kukala na ngothzi?

17 Kumwapandele kumwetha lika ngothzi mu kushaka ngweni neni vakamikwathe. Oloni munapande kumwetha ngothzi mu kushaka kutembwinina na kushangathzala Yehova Njambi uje wapwa vavenya ngothzi na mema ku mbunge. (Vithi. 14:31) Watwakelele mwanja wauvwa manene. Twethekeni mutwathela mwoshe kumutembwinina mu kuthzema vandolome vetu na kulikwatathana na vanu vatwatunga navo mu kuvamwetha ngothzi.—Ngala. 6:10; 1 Yowa. 4:16.