1. Vika vikanenetha ngwavo vanu vamo vavathingimike, cho tuthimutwiya ha vyuma muka?

KUTHINGIMIKA munu kwapwa kumwana vulemu vuje vunamupande. Kakangi vanu vakathingimika munu umo uje nalingi chuma chimo chakama nambe uje ali na moko yakama. Oloni tunatha kwihula ngwetu Iya itunapande kuthingimika, cho mwafwa vika tunapande kumuthingimika?

2, 3. (a) Vika vitunapande kuthingimikila manene Yehova? (Kengeni chikupulo ha liputa 8.) (b) Iya Muna Manga ivanendeka ku Kujombolola 5:13, cho vika vitunapande kumuthingimikila?

² Ku Kujombolola 5:13 vanamwetha ngwavo tunapande kuthingimika “uje natumbama ha litanda . . . Muna Manga.” Mu kapetulu 4 ka livulu eli vene lya mu Mbimbiliya vanendekamo chuma chimo chitunapande kuthingimikila Yehova. Tungelo mwilu vali na kwimba na kushangathzala Yehova “uje wayoya ku myaka yoshe.” Vakendeka ngwavo: “Mwene yetu na Njambi yetu! Yove wafwila kutambula vumpau na kathingimiko na ndthzili. Omwo yove watangele vyuma vyoshe, cho ku chithzango chove vavyanene kuyoya na mwonyo.”—Kujo. 4:9-11.

 ³ Muna Manga napu Yesu Kilisitu, “Muna Manga wa Njambi, uje muka-kutunditha vuvi vwa vaka-kaye.” (Yowa. 1:29) Mbimbiliya ngwayo wapwa wa kulitila kutuvakana vimyene voshe vakeleko na ava valiko. Yatulumbunwina ngwayo: “Ikeye . . . Mwene ya vimyene na Shukulu ya vashukulu. Ikeye lika kethi kuthsa, wayoya mu cheke chije naumo wahi atha kushwenyako. Na umo wahi wamumona, na umo wahi atha kumumona.” (1 Tima. 6:14-16) Mwene muka lalo wanene mwonyo wendi kupwa ndando ya kutupatula ku vuvi vwetu? Echi chinapande kumishongangeya kwimbila hamo lika na tungelo mwilu ngweni: “Wafwila Muna Manga uje ivathsiyile kutambula ndthzili na vufuko na mana na vukama na kathingimiko na vumpau na kushangathzala.”—Kujo. 5:12.

4. Mwafwa vika tuvavoshe tunapanade kuthingimika Yehova na Kilisitu?

⁴ Tuvavoshe tunapande kuthingimika Yehova na Kilisitu. Kutwatha kukayoya myaka yoshe nga kutuvathingimika. Majwi a Yesu atukatanda ku Yowano 5:22, 23 atukwatha kuthzivuka vitunapande kulingila ngocho. Wendekele ngwendi: “Nambe Ishe kethi kuthompa munu. Oloni nana Mwana moko ya kuthompa, ngechi voshe vathingimike Mwana ngwe muvakathingimika Ishe. Uje kathingimika Mwana kathingimika Ishe uje wamutumine.”—Tandeni Myatho 2:11, 12.

5. Vika vitunapande kuthingimikila vanu voshe?

⁵ Vanu vavatangele “mu chifwa cha Njambi.” (Kusha. 1:27) Ngechi, voshe vakasholola vifwa vya vunjambi mu vingila vya kulithethzathethza. Vanu vakala na chashu cha kuthzema vakwavo na kuvatetela na kuvathzivila ngothzi. Vanu vavatangele na chitakutaku. Vithimbu vimo chinatha kuvakwatha, thimbu imocho kwahi. Chinatha kuvakwatha kunanguka vyuma vyavivi nevi vyavivwa na kuvakwatha kupwa va kulongwa na kuvakwatha kuthzivuka vyuma vinapande nevi kuvyapandele. (Loma 2:14, 15) Vanu vavangi vashaka manene vyuma vya kujela nevi vyavivwa. Vashaka kuyoya na vakwavo mu kwoloka. Ava vanu tunapande kuvathingimika mwafwa navo vali na kusholola vumpau vwa Yehova mu ngila imo, nameme vathzivuka ngocho nambe embwe.—Myatho 8:5.

6, 7. Vakaleho va Yehova vanalithethze vati na vanu vavangi mu chifwa chivakathingimikilamo vanu?

⁶ Tunapande kuthzivuka chifwa cha kathingimiko katunapande kwana vanu, nomwo mutunapande kuvathingimikila. Sipilitu ya kaye ka Satana inongumuna vanu vavangi va kujeneka kulumbunuka. Mukemwo vanu vakathingimika manene vanalume vamo na vanakathzi vamo ngwe tulunga, kutuvakana kuvana lika kathingimiko kaje kanavapande. Vakamono vakulunu va mu vulombelo nambe va mu vupolitiki na vanu vaje vakala manene na vutongwe mu vyuma vya kweha eha na vanu veka va vulemu kupwa ngwe tungelo. Mukemwo vanike na vakulunu vakamono ngwavo vanapande kuvatembwinina, cho vakatembwinina muvakalingila vyuma na thzalethi yavo na vilinga vyavo.

⁷ Vaka-Kilisitu va vuthunga vamona ngwavo kuthingimika vakwavo vanu mu ngila eyi kethi kwakuvwa. Kilisitu uje wakele hano hathi ikeye lika munu wa kulumbunuka itunapande kutembwinina. (1 Petu. 2:21) Njambi katha kuthziva kuvwaha nga twana vanu kathingimiko kaje kukavapandele. Tunapande kuthzivuka majwi awa a vuthunga a kwendeka ngwavo: “Vanu voshe vanalingi vuvi, cho vanangunuka kukwamena kwa Njambi.” (Loma 3:23) Mwa vuthunga vene, kukwethi munu itunapande kuthingimika manene ngwe Njambi.

8, 9. (a) Vakaleho va Yehova vakamono vati vakulunu va fulumende? (b) Theteko muka itwakala nayo mu kulikwatathana na vaka-fulumende?

 ⁸ Mu vifulumende vya ku kaye, muli vanu vamo vaje vakala na moko. Ava vanu vanapande kwendetha mwamuvwa vyuma mu lifuti na kukwatha vanu vavo. Echi chikanene vuvwa vwavwingi. Mukemwo kapositolo Paulu wanangwile vaka-Kilisitu ngwendi vathingimike “vaka-kushwana,” va mu vifulumende. Wavalekele lalo ngwendi: “Fweteni vije vinapu vyavo, vafweteni lithimu; . . .cho mwetheni kathingimiko kuli voshe ava.”—Loma 13:1, 7.

⁹ Kunapande, omwo Vakaleho va Yehova vanalyana kuthingimika vaka-kushwana, nameme vanu vashaka ngwavo valinge ngocho nambe hamo yapwa lishiko lya lifuti muvakala. Tukavononoka nga vatuleka kulingako vimo. Oloni kutwethi kuvononoka nga vatuleka kulinga vyuma vije kuvilitombola na Vithoneka. Kutwatha kuvononoka kweta na ha theteko ya kushaula Njambi nambe kulinga vyuma vije kuvapandele kulinga vaka-Kilisitu.—Tandeni 1 Petulu 2:13-17.

10. Vangamba va Yehova va kuthañulu vanatwakela vati mwanja wauvwa mu kulikwatathana na vifulumende na vakulunu vavyo?

¹⁰ Vangamba va Yehova va kuthañulu, vatwakelele mwanja wauvwa mu kulikwatathana na vifulumende na vakulunu vavyo. Omwo vanu va mu Vumwene vwa Loma vavashikile ngwavo valithonekethe, va Yosefa na Maliya navo vakavangeyeye eli lishiko. Vaile ku Mbetelehema nameme ha thimbu ije matangwa a Maliya a kukita munendi wa ntwatwa akele muyehi. (Luka 2:1-5) Kutundoho, omwo Paulu vamuvangeyeye vyuma vya makuli, walyamenene, oloni wamwethele kathingimiko kuli Mwene Helonde Angilipa na nguvulu Fesitase wa mutambela wa Loma ya mu Yundeya.—Vili. 25:1-12; 26:1-3.

11, 12. (a) Mwafwa vika kathingimiko katukana vaka-kushwana na vakulunu va mu vulombelo kanalithethze? (b) Vyuma muka vyatundilemo omwo Mukaleho wa ku Austria wathingimikile muka-vupolitiki?

¹¹ Vakaleho va Yehova kuvethi kuthingimika vantwama va vulombelo mu ngila ya kulitila, nameme ava vantwama vashaka ngwavo vavathingimike manene. Vulombelo vwa makuli vukalikwithi ngwavwo vuli na kwimanena Njambi, oloni kuvwethi kulongetha vyuma vya mu Lijwi lyendi. Ngechi, tukamwetha vantwama va vulombelo kathingimiko kaje kanavapande ha kupwa vakwetu vanu, cho kutwapandele kuvathingimika mu ngila ya kulitila manene. Tukanuka majwi a Yesu omwo wendekele hali vanalume va chifwa echi va mu thimbu yendi ngwendi vapwile vaka-chivembulu na tupuputwa. (Mateo 23:23, 24) Oloni thimbu imo, kumwetha vakulunu vafulumende kathingimiko kaje kanavapande kunatha kunena vuvwa vuje kutwatha kuthzivuka.

¹² Leopold Engleitner wapwile Mukaleho wa kutakama wa ku Austria, uje ivakutile vaka-Nazi na kumutwala ku chilombo cha vafunge cha ku Buchenwald kupangetha kumboyo. Omwo mu kumboyo mwakele munalume wa vulemu, lithzina lyendi Heinrich Gleissner uje wapwile chindthzinda, cho lalo wapwile muka-vupolitiki mu lifuti lya Austria. Oloni walipyakanene na vaka-Nazi. Omwo vakele na kuya ku chilombo cha vafunge, Ndolome Engleitner, walumbunwine mu kathingimiko vyuma vya kulahelele kuli Gleissner. Munima ya ndthzita ya kaye ya mu chivali, Gleissner wapangethele vyuma vyathzivile, mu kukwatha Vakaleho va mu Austria. Hamo munatha kwanukako lalo vyuma vikwavo vyavivwa vije vinatha kusholoka nga Vakaleho vathingimika vaka-kushwana mu ngila ije inapande na kuvamwetha kathingimiko kaje kainendeka Mbimbiliya ngwavo vaka-Kilisitu vanapande kuvanako.

13. Maneneni veya vatunapande kuthingimika, cho mwafwa vika?

¹³ Tunapande kuthingimika vanu vaje vapwa vavushoko vwetu mu kukulahela. Maneneni tunapande kuthingimika vakulunu vaje vali na kututwamenena. (Tandeni 1 Timateo 5:17.) Tukathingimika ava vandolome, nameme vatunda ku lifuti lyeka nambe kuvalilongethele nambe kuvapangele nambe kujeneka vimbongo. Mbimbiliya yavatumbula ngwavo vapwa “vwana kuli vanu,” cho Njambi ali na kuvapangetha mu kunyunga vanu vendi ku sipilitu. (Efeso 4:8) Achithinganyekeni ha vakulunu va mu chikungulukilo na vantwama va kuthzenguluka na vamembala va mu Komiti ya Munango na vaka-Munga ya Kutwamenena. Vandolome na vandokathzi vetu va mu thimbu ya tupositolo vathingimikile vanalume vaje vakele na kuvatwamenena, cho netu tunapande kulinga ngocho matangwa ano. Kutwethi kulemetha vandolome va kuthsimana vaje vakemanena chikungulukilo cha vaka-Kilisitu nambe kuvamona ngwe vapwa tungelo. Oloni tukathingimika ava vandolome omwo ya kupanga na ndthzili kwavo mu kulikehetha.—Tandeni 2 Kolinte 1:24; Kujombolola 19:10.

14, 15. Endekeni kulithethza kuli mukati ka tunyungi vaka-Kilisitu va vuthunga na vaje valishasha kupwa tunyungi.

¹⁴ Vakulunu va chifwa echi vapwa tunyungi va ku sipilitu va kulikehetha. Vakavyana kuvambata ngwe vanu va vulemu manene mwafwa vapwa va kulikehetha. Kulinga ngocho kukekwo kunanenetha ngwavo valithethze na vantwama va matangwa ano va mu vulombelo na vaje vakeleko mu thimbu ya Yesu. Yesu wendekele hali vakevo ngwendi: “Vathzema myela ya vulemu ku viwano, na vitumbamo vyavivwa mu masinangonge, cho vathzema vanu kuvakandelela na kathingimiko mu mitambela ya kulandethela.”—Mateo 23:6, 7.

¹⁵ Tunyungi vaka-Kilisitu va vuthunga vakononoka awa majwi a Yesu a kwendeka ngwawo: “Yeni kuvapandele kumitumbula ngwavo, ‘Mulongethi,’ omwo yeni muli na mulongethi weni umo lika, cho yeni voshe munapu vathamba kuli umo na mukwavo. Cho kumwapandele kutumbula munu umo wa hano hathi ngweni, ‘Tate yetu’ embwe, omwo muli na Ishweni umo lika mwilu. Nambe kethi vamitumbule ngwavo, ‘Ntwama,’ omwo muli na Ishweni umo lika na ntwama yeni umo lika ikeye wa Kuvwavetha. Uje wakama hakati keni ikeye napande kupwa ngamba yeni. Woshe alyametha ikeye vavenya, vakamupwitha wamundondo, cho woshe alikehetha ikeye vavenya vakamwametha.” (Mateo 23:8-12) Echi chikecho chinanenetha ngwavo vakulunu va mu vikungulukilo vya mu kaye koshe vavathzeme na kuvathingimika mwamuvwa kuli vakwavo Vakaleho.

16. Mwafwa vika munapande kuthzivithitha na kupangetha vyuma viyatuleka Mbimbiliya ha kumwetha kathingimiko?

 ¹⁶ Kunatha kwambata thimbu yakama kuthzivuka mutunapande kuthingimikila vanu, nou itunapande kuthingimika. Echi chalingiwile na mu vithimbu vya vaka-Kilisitu va kulivanga. (Vili. 10:22-26; 3 Yowa. 9, 10) Oloni tunapande kufwitangana mu kupangetha vyuma viyatuleka Mbimbiliya ha kwana kathingimiko. Kulinga ngocho kukanene kuvethzika kwakama.

17. Vuvwa muka vukatundu mu kumwetha kathingimiko ku vanu vaje vali na moko?

¹⁷ Nga tumwetha vanu vali na moko kathingimiko kaje kanavapande, cho navo vanatha kwamena chipangi chetu cha kwambulula, cho tuchipanga mu kushuvuluka. Chipangi chetu vachambata mu ngila yaivwa. Kunima, Birgit uje wapwa painiya ku Germany waile ku chilika cha munendi cha kumanetha sikola. Valongethi valekele Birgit ngwavo vavwahelelele manene kukala na vaka-sikola va Vakaleho ha myaka yaingi. Vendekele lalo ngwavo, chipwa manene cha luvinda nga vajeneka kukala na vaka-sikola va Vakaleho ha sikola yavo. Cho Birgit wavakumbulwile ngwendi: “Tukalongetha vana vetu kukavangeya mashiko a Njambi aje ambatethelela na kumwetha kathingimiko ku valongethi.” Mulongethi umo wendekele lalo ngwendi: “Ngwe vanike voshe vapwile ngwe vana veni, ngwe tukalikuwu manene chipangi chetu cha kulongetha.” Munima ya vyalumingo vyavingi, umo wa ava valongethi waile ku chiwano cha mutambela ku Leipzig.

18, 19. Mwafwa vika kutwapandele kuthingimika manene vakulunu?

¹⁸ Vinangulo vya mu Lijwi lya Njambi vikevyo vinapande kutumwetha mwakuthingimikila vakulunu va mu chikungulukilo. (Tandeni Vahevelu 13:7, 17.) Tunapande kuvashangala ha chipangi chavo chakama chi vali na kulinga na kukavangeya mashiko avatwana. Nga tulinga ngocho, cho tuvakwatha vatwaleleleho kupanga chipangi chavo mu kuvwahelela. Oloni echi kuchilumbununa ngwavo tunapande kutembwinina mukulunu wa “vulemu” mwakendekela ku mbunga nambe thzalethi yendi nomwo akathimutwiya na vanu. Kulinga ngocho kunatha kunenela vanu vithinganyeka vyavivi. Tunapande kwanuka ngwetu nendi wapwa munu wa kujeneka kulumbunuka. Tunapande kutembwinina lika Kilisitu.

¹⁹ Nga tumwetha vakulunu kathingimiko kaje kanavapande na kujeneka kuvambata ngwe vanu vavulemu manene, cho tuvakwatha. Echi chivakwatha vajeneke kulyaletha na kulimona kupwa ngwe va vulemu manene nambe kupwa va kulongwa manene kutuvakana vakwavo.

20. Kumwetha kathingimiko ku vakwetu kutukwatha vati?

²⁰ Kumwetha kathingimiko ku vanu vaje vanapande, kutukwatha tujeneke kulishaka yetu vavenya. Kutukwatha lalo tujeneke kulijundula nga vanu vatuthingimika. Cho tumwetha lalo ngwetu tuli na kwendelela na munga ya Yehova ije kuyethi kwana vanu kathingimiko mu ngila ya kulitila ipwe vaka-kukulahela nambe vaka-kujeneka kukulahela. Cho lalo, kulinga ngocho kwapwa kwakuvwa, mwafwa kutukwatha tujeneke kutanuka nga munu umo itwathingimika manene athevuka.

21. Vyuma muka vya theho vinatha kulingiwa nga tumwetha kathingimiko ku vanu vaje vakanapande?

²¹ Kumwetha kathingimiko ku vanu vaje vakanapande kukathzivitha Njambi kuvwaha. Nga tulinga ngocho, cho tumwetha ngwetu tuli na kulinga mwaya chithzango chendi na kupwa va kulongwa kuli ikeye. Echi chilingitha ngwavo Njambi akumbulule munu uje amupaya. (Vithi. 27:11) Vanu vavangi mu kaye, kuvathzivuka mu vanapande kuthingimikila vakwavo vanu. Twavwahelela mwafwa Yehova natulongetha mutunapande kuthingimikila vanu.