Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

Kanyametheni Likulahelo Lyeni ha Vyuma Vivamikulahetha

Kanyametheni Likulahelo Lyeni ha Vyuma Vivamikulahetha

“Likulahelo lyapwa kuvandamena na mbunge imo vyuma vije vi tuli na kulavelela. ”—HEVE. 11:1, NWT.

MYATHO: 81, 134

1, 2. (a) Vika twendekela ngwetu lilavelelo lya vaka-Kilisitu va vuthunga kulyalifwile na lilavelelo lya vanu va mu kaye ka Satana? (b) Tuthimutwiya ha vihula muka vya theho?

VAKA-KILISITU va vuthunga vakala na lilavelelo lyalivwa ha vyuma vya kulutwe. Tuvavoshe, tupwe vakuvwavetha nambe “vimanga veka” twalavelela kukamona kulishulithilila kwa chithzango cha Njambi cha kulivanga na kujela kwa lithzina lya Yehova. (Yowa. 10:16; Mateo 6:9, 10) Olyo linapu lilavelelo lyalivwa lyanapande kukala nalyo munu woshe. Tunalavelela lalo kukatambula vivethzikitho vya kukayoya myaka yoshe. Vamo vakakala mu “lilu lyaliha” lya Njambi, veka cho ha “kaye [kendi] kakaha.” (2 Petu. 3:13) Ha thimbu ino twalavelela kumona omwo vanu va Njambi vatwalelelaho kufuka ku sipilitu.

2 Vanu vaje vanakundama ku kaye ka Satana navo vakalavelelako vimo, oloni kuvakulahela ngwavo tangwa vikalishulithilila. Chakumwenako, vaka-kweha vweho vwa kulihyana vavangi, vakathinganyeka ngwavo nga vahyana cho vatambula fweto, oloni kuvethi kukulahela ngwavo vatha kuhyana vene. Oloni likulahelo lya vuthunga lyapwa “kuvandamena na mbunge imo” lika vivanatukulahetha ha kupwa vaka-Kilisitu. (Heve. 11:1) Oloni munatha kwihula ngweni twatha kuthzivuka vati ngwetu vyuma vivanatukulahetha vya vuthunga? Cho vivethzikitho muka vitwatha kuwana nga tukala na likulahelo lya kukanyama ha vyuma vivanatukulahetha?

3. Mwafwa vika vaka-Kilisitu va vuthunga vakala na likulahelo?

3 Likulahelo kulyapwile chifwa chivathemuka nacho vanu vaka-vuvi, cho kulyethi kulithzila lika. Nga sipilitu ya Njambi ya kujela ipanga mu mbunge ya munu, cho yatha kumukwatha akale na likulahelo. (Ngala. 5:22) Mbimbiliya kuyendekele ngwavo Yehova wakala na likulahelo nambe ngwavo napande kukala na likulahelo. Yehova wapwa muka-ndthzili yoshe, cho lalo wapwa wa mana, ngechi katha kwonowa kushulithilila vyuma vyanayongola. Tate yetu wa mwilu athzivuka ngwendi akalinga vyuma vyanakulahetha, ngechi kuli ikeye kunapu ngwe vinalingiwa laja. Mukemwo nendeka ngwendi: “Vyalingiwa laja.” (Tandeni Kujombolola 21:3-6.) Vaka-Kilisitu vakulahela ngwavo Yehova wapwa “Njambi wa kulongwa,” cho akashulithilila vikulahetho vyendi.—Kwitu. 7:9.

KUTEMBWININA VANGAMBA VA NJAMBI VA KULONGWA VA KUTHAÑULU

4. Lilavelelo muka livakele nalyo vanalume na vanakathzi vaje vakeleko thimbu Kilisitu kanda akaleko?

4 Mu Kapetulu 11 ka livulu lya VaHevelu, vanatumbulamo mathzina a vanalume na vanakathzi va kulongwa va kupwa 16. Uje ivapangethele mu kuthoneka eli livulu wendekele hali ava vanalume na vanakathzi na vakwavo vavangi vaje ‘vavwahelelethele Njambi ha kukulahela kwavo.’ (Heve. 11:39) Voshe ‘vavandamenene na mbunge imo’ ngwavo Njambi akathangula uje emanena “mbuto” ije ikanyongetha vilinga vya Satana vya kutengulukila mangana viyongola vya Yehova vya kulivanga vilishulithilile. (Kusha. 3:15) Ovo vanu va kulongwa vathsile thimbu kanda Yesu Kilisitu “mbuto” ivakulahethele ashokolole ngila ya kukayoya mwilu. (Ngala. 3:16) Oloni twakandelela kuli Yehova omwo akashulithilila vikulahetho vyendi, cho vakathanguka na kukayoya mu palandaisi ya hathi.—Myatho 37:11; Isaya 26:19; Hozi. 13:14.

5, 6. Lilavelelo muka lyakele nalyo Avilahama na nanga yendi, cho vatwaleleleho vati kukala na likulahelo lya kukanyama? (Kengeni chikupulo ha liputa 21)

5 Mukanda wa vaHevelu 11:13 wendeka vya vanu vamo vaje vayoyele thimbu kanda Kilisitu aije ngwavo: “Vanu voshe ava vathsile mu kukulahela, kuvatambwile vyuma vije vyavakulahethele Njambi, oloni vavimwenene kulyala, cho vavitambwile mwamuvwa.” Umo wavo wapwile Avilahama. Wathinganyekele ha kuvwahelela kuvakakala nakwo vanu ha thimbu ya kayula uje emanena “mbuto” ndi? Yesu wakumbulwile mwamuvwa ocho chihula omwo walekele vaka-kumulwitha ngwendi: “Ishweni Avilahama wajolelele ngechi amone litangwa lya kwija kwange, walimwene, cho wajolelele.” (Yowa. 8:56) Omwo mukemwo mwalithzivilile na Sala na Isake na Yakomba na vakwavo vavangi vaje vakulahelele Vumwene vwa kulutwe, vuje ‘vwenikile na kutunga Njambi.’—Heve. 11:8-11.

6 Avilahama na nanga yendi vakanyamethele vati likulahelo lyavo? Mpamo valilongethele vya Njambi kuli vakulunu va kulongwa na ku vyuma vya sholwele Njambi na mu kutanda mavulu a vuthunga a kuthañulu. Kuvevalele vyuma vivalilongethele, oloni vakulahelele vikulahetho vya Njambi na vinangulo vyendi, cho vavithinganyekethethele. Ava vanalume na vanakathzi vakele na lilavelelo lya kukanyama, mukemwo valyanene kulongwa kuli Njambi mu tuyando na mu mapaketho oshe.

7. Vyuma muka vyanatwana Yehova vije vyatha kukanyametha likulahelo lyetu, cho vika vitunapande kulinga?

7 Yehova natwana Lijwi lyendi Mbimbiliya mangana ikanyamethe likulahelo lyetu. Nga tushaka ‘kuvethzika,’ cho tunapande kutanda Lijwi lya Njambi litangwa na litangwa. (Myatho 1:1-3; tandeni Vilinga 17:11.) Cho lalo, tunapande kuthinganyeka ha vyuma vyanakulahetha Njambi na kulinga vyashaka ngwe vaka-kulemetha Yehova vaje vakeleko thimbu Kilisitu kanda akaleko. Yehova akatwana lalo vyakulya vyavingi vya ku sipilitu kwitila muli “ndungo wa kulongwa na kunyanyama.” (Mateo 24:45, NWT) Ngechi nga tupangetha vyuma vya ku sipilitu vyanatwana Yehova, cho tutembwinina vanu va kulongwa va kuthañulu vaje ‘vavandamenene na mbunge imo’ Vumwene.

8. Lilombelo lyatha kukanyametha vati likulahelo lyetu?

8 Lilombelo likelyo lalo lyakwathele vaka-kukulahela va kuthañulu vakanyamethe likulahelo lyavo. Kumona omwo Njambi wakele na kukumbulwilamo malombelo avo, kwakanyamethele likulahelo lyavo. (Nehe. 1:4, 11; Myatho 34:4, 15, 17; Ndanye. 9:19-21) Netu twatha kuleka Yehova vili ku mbunge yetu, na kukulahela ngwetu atuthziva na kututakametha. Nga malombelo etu vawakumbulula, cho likulahelo lyetu likanyama. (Tandeni 1 Yowano 5:14, 15.) Likulahelo lyapwa vushuka vwa sipilitu, ngechi tunapande kutwalelelaho ‘kulomba’ sipilitu ya Njambi ngwe mwatulekelele Yesu.—Luka 11:9, 13.

9. Vanu muka vakwavo vatunapande kulombelela?

9 Oloni kutwapandele kulomba lika vukwathi kuli Njambi. Twatha kukandelela na kushangathzala Yehova litangwa na litangwa ha ‘vyuma vyavingi vyanatulingila.’ (Myatho 40:5) Cho lalo malombelo etu anapande kumwetha ngwavo ‘tukanuka vaje vali mu kamenga, ngwe netu lalo tuli mu kamenga hamo navo.’ Tunapande lalo kulombelelako vandolome na vandokathzi vetu va mu kaye koshe, maneneni “vantwama” vetu. Tukalithzivi mwamuvwa mutukamono mwakakumbulwila malombelo etu Yehova.—Heve. 13:3, 7.

VAVYANENE KUPOKOLA MASHIKO

10. Vyakumwenako muka vya vangamba va Njambi vaje vavyanene kwechela likulahelo lyavo, cho vika vyavakwathele kulinga ngocho?

10 Ku mukanda wa VaHevelu kapetulu 11, kapositolo Paulu nendeka vyetheko vivaliwanene navyo vangamba va Njambi. Chakumwenako, nendeka vya vanakathzi vaje vatambwile vana vavo vaje vathangukile ku vathsi. Cho natumbula lalo vakwavo vaje “kuvatavele kutambula kupatuka ngechi vatambule chithangukilo lalo cha mwonyo wauvwa.” (Heve. 11:35) Nameme kututhzivuka mwamuvwa vanu vakele na kwendeka Paulu, oloni vanu vamo va kufwa ngwe Navote na Zakaliya vavathsiyile mwafwa ya kwononoka kuli Njambi na kulinga chithzango chendi. (1 Vimye. 21:3, 15; 2 Mithzi. 24:20, 21) Ndanyele na vavuthamba vendi vakele na vwana vwa “kutambula kupatuka” ngwe vapokwele mashiko. Oloni omwo vakulahelele, tungelo va Njambi ‘vashokele tunwa twa vindumba’ na ‘kuthzima tuhya twatukalu.’—Heve. 11:33, 34; Ndanye. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.

11. Vyetheko muka vivaliwanene navyo tupolofweto vamo mwafwa ya likulahelo lyavo?

11 Tupolofweto va kufwa ngwe Mikaya na Njelemiya “vavashendumwine . . . na kuvaka mu kamenga.” Veka lalo vakufwa ngwe Elinja “vendanganene ngwe vaka-kwendangana mu mambo na mu malundu, vayoyele mu mandthzendthzengoma na mu viteke.” Voshe vakanyamene mwafwa ‘vavandamenene na mbunge imo vyuma vije vivavakulahethele.’—Heve. 11:1, 36-38; 1 Vimye. 18:13; 22:24-27; Njele. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

12. Iya natwakela mwanja wa kulitila mu kukanyamena vyetheko, cho vika vyamukwathele alinge ngocho?

12 Paulu mwamanethele kwendeka vya vanalume na vanakathzi va likulahelo vakulithethzathethza, wendekele hali Mwene Yesu Kilisitu, uje napu chakumwenako chakulitila kutuvakana voshe. Ku VaHevelu 12:2 ngwavo: “Omwo kujolela chije chamuvandamenene, kathzivile shwamwa omwo kuthsa ha chilindakano [chiti], cho ololo natumbama ku livoko lya chilyo lya litanda lya Njambi.” Ngechi tunapande ‘kuyongola muje mwetile’ Yesu omwo wakele mu vyetheko vyakama. (Tandeni VaHevelu 12:3.) Vaka-Kilisitu va kulivanga vamo va kufwa ngwe ndongethi Antipase kuvavyanene kukulahela kwavo, noho vavathsiyile, ngwe Yesu. (Kujo. 2:13) Vakatambula chithangukilo cha “mwonyo wauvwa” chije chivavandamenene vanu va kulongwa va kuthañulu na kukayoya mwilu. (Heve. 11:35) Mu 1914, munima ya kushimbika Vumwene, ava vanu va kuvwavetha va kulongwa vaje vathsile, vashangumukile kuthanguka na kuvana mivila ya ku sipilitu mwilu mangana vakayule vanu hamo na Yesu.—Kujo. 20:4.

KUTEMBWININA VANU VA KULONGWA VA MATANGWA ANO

13, 14. Vyetheko muka vyaliwanene navyo Rudolf Graichen, cho vika vyamukwathele avikanyamene?

13 Vaka-kulemetha Njambi vavangi vali na kutembwinina Yesu mu kuvandamena na mbunge imo vivavakulahetha na kukanyamena vyetheko. Thinganyekeni chakumwenako cha Rudolf Graichen uje wathemukilile mu Germany mu 1925. Wanukile vikupulo vije vimwetha vyuma vya mu Mbimbiliya vije vyakele ha chivumbe cha Njuvo yendi. Wathonekele ngwendi: “Chikupulo chimo chamwethele kangunga na muna manga, muna membe na ingwe, muna ngombe na ndumba. Voshe vakele na kuvatwamenena kuli mwanike wa mukwenje, cho vakele mu kwoloka. . . . Vikupulo vya chifwa echi kunjethi kuvivala, vyanjithzivithile kuvwaha.” (Isaya 11:6-9) Nameme vaka-Nazi Gestapo na tupokola va Communist va ku East Germany vaje vavatumbwile ngwavo maStasi vayandethele Rudolf ha myaka yaingi, oloni watwaleleleho kukanyametha likulahelo lyendi mu palandaisi ya hathi.

14 Rudolf waliwanene na chetheko chikwavo lalo cha kuthsitha vaina vaje vavinjile mushongo wa typhus oku vali mu chilombo cha vafunge cha ku Ravensbrück, cho lalo vaishe vasainile lipapelo lya kuvyana kupwa Mukaleho wa Yehova. Omwo wapatukile mu kamenga, Rudolf wakapwile ntwama wa kuthzenguluka, cho mu kwita kwa thimbu, vamulanyele kuya ku Sikola ya Ngilyande. Vamutumine kukapangela ku Chile ha kupwa kamishinali, cho wakapwile lalo ntwama wa kuthzenguluka. Oloni Rudolf anga wakele na kuliwana mu vyetheko. Mukwetile mwaka umo kutunda havalyambatelele na mukwavo kamishinali wa lithzina lya Patsy, mbututu wavo wa mumbanda wathsile. Kutundoho lalo, munakathzi wendi wathsile te ali lika na myaka 43. Rudolf wakanyamenene evi vyetheko vyoshe, cho nameme wakuluvalele na kuvinjavinja, oloni omwo muthzimbu wendi wa mu kuyoya washolokele mu Kaposhi ka Kukengela ka August 1, 1997, ha liputa 20-25, te mukulunu mu chikungulukilo, oku painiya. [1]

15. Vyakumwenako muka vi tuli navyo vya Vakaleho va Yehova vaje vanatwalelelaho kukanyamena mapaketho?

15 Vakaleho va Yehova vali na kutwalelelaho kuvwahelela ha lilavelelo lyavo, nameme vali na kuvayandetha manene. Chakumwenako, vwingi vwa vandolome na vandokathzi vetu va ku Eritrea na ku Singapore na ku South Korea vanavaka mu kamenga mwafwa ya kukavangeya majwi a Yesu uje wavindikile kulwa. (Mateo. 26:52) Vamo vavo vanapu Isaac na Negede na Paulos, vaje vanakala mu kamenga ka ku Eritrea ha myaka ya kutuvakana 20. Ava vandolome vanapandele kunyunga vithemi vavo va kukuluvala na kwambata, oloni hakushaka kupwa va kulongwa vanalyana kuyandela mu kamenga. Vihanga vyavo vya kuvwahelela, kwetheketha nomwo muvali na kusholokelamo ha wembusaiti yetu ya jw.org, vimwetha ngwavo vanatwalelelaho kukanyametha likulahelo lyavo. Nameme tunyungi vavo va mu kamenga vali na kuvathingimika.

Muli na kutembwinina vanu va kukulahela va kulongwa va matangwa ano mu chikungulukilo cheni ndi? (Kengeni palangilafu 15 na 16)

16. Kukala na likulahelo lya kukanyama kwatha kuminyungilila vati?

16 Vanu va Yehova vavangi kuvaliwanene na mapaketho akama manene. Vanaliwana na vyetheko vyeka vya kulithethzathethza. Vavangi vakele mu vuhutu na mu tuyando twakama mu thimbu ya vindthzita na vukalu vwa kulithzila. Vamo vanalingi mwalingilile Mosesa na vakwavo va kuthañulu, vanathethze kuyoya mwamuvwa na kuthsimana. Vakalifwiti mangana kethi vongumuke na vufuko na vyuma vya mu kaye. Vika vikavalingitha ngocho? Chithzemo chavo kuli Yehova na likulahelo lya kukanyama mu chikulahetho chendi cha kumanetha vilinga vya kuhenga na kwana vangamba vendi va kulongwa mwonyo wa myaka yoshe mu kaye kakaha kakavwa.—Tandeni Myatho 37:5, 7, 9, 29.

17. Vika vimunalyangwila kulinga, cho vika vitukathimutwiya mu chilongetha chinatako?

17 Omu mu chilongetha, twamono omwo kuthinganyekethetha ha vikulahetho vya Njambi na kulombela thimbu yoshe kwatha kukanyamethelamo likulahelo lyetu. Kulinga ngocho kutulingitha tukanyamene vyetheko omwo tuli na likulahelo lya kukanyama na “kuvandamena na mbunge imo” vyuma vivatukulahetha. Oloni Mbimbiliya imwetha ngwavo kukulahela kulumbununa vyuma vyavingi, ngwe mutukamwena mu chilongetha chinatako.

^ [1] (palangilafu 14) Kengeni lalo ñanda ya “Despite Trials, My Hope Has Remained Bright” mu Toneni! ya April 22, 2002, muje muli muthzimbu wa mu kuyoya wa Andrej Hanák wa ku Slovakia.