Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

MUTHZIMBU WA MU KUYOYA

Yehova Wavethzikithile Vyuma Vinjangwile Kulinga

Yehova Wavethzikithile Vyuma Vinjangwile Kulinga

Litangwa limo mu 1939, twendukile mukati ka vuthsiki, kuya ku nganda ya Joplin ije yakala mu Missouri ku America. Twendele ola imo na minutu helu. Mutwaketele twashangumukile kushomeka tu matilakiti kwithi ya mapito ya vinjuvo vya muje mu chitingitingi. Mutwamanethele twalondele mu munyau na kuya ku chivunga chikwavo, oloni ha thimbu eyi tahi kunaki laja. Vika vyatulingithile tuye na kwambulula mukati ka vuthsiki na kutunda muje mu nganda vwathi vwathi? Njimileka vwino.

NJATHEMUKILE mu 1934. Ha thimbu eyi, tahi vithemi vange va Fred na va Edna Molohan vanapu Vaka-Kulilongetha Mbimbiliya (Vakaleho va Yehova) ha myaka 20. Njakandelelako manene ha kunjilongetha kuthzema Yehova. Twakele mu mbongi ya Parsons ya mu Kansas. Vwingi vwa vandolome na vandokathzi va mu chikungulukilo chetu vapwile va kuvwavetha. Nanga yetu thimbu yoshe yakele na kuya kukukunguluka na kuya mu lihya. Lya Sapalalo mutanya wa mangwethzi twakele na kwambulwila mu vitapalo nambe ngwetu kwambulwila ku mbunga. Thimbu imo twakele na kujuka, oloni vatate vakele na kututhzembeleka ha kutwana tu ma ice cream ha kulembuka.

Chitingitingi cha chikungulukilo chetu chapwile chakama. Mwakele vimbongi na mahya amangi. Mutwakele na kwana vanu mavulu mu membo, kuvakele na kutwana vimbongo, oloni vakele na kutwana vithapathapa na mayaki na tuthumbi. Vatate vakele na kulivanga kulambula, cho vyuma vivatwanene mu lihya vikevyo vitwakele na kulya.

CHIPANGI CHA KWAMBULULA

Vithemi vange valandele Chithandthzi (Fonongilafu) cha kupangetha mu lihya. Yange kunjathele kuchipangetha mwafwa njapwile nji mwanike manene. Oloni njakele na kukwatha vanana na vatete ha kwimbitha viñanda vya Ndolome Rutherford ha mangendthzi a kwilukila na vilongetha vya Mbimbiliya ha chithandthzi.

Njili hamo na vanana na vatate ku munyau wetu wa masipika

Vatate vakutiyiye ma sipika helu ya munyau wetu uje uvatumbwile ngwavo 1936 Ford. Ou munyau watukwathele manene mu kwambulula muthzimbu wa Vumwene. Twakele na kulivanga kwimbitha myatho mangana tukoke vithinganyeka vya vanu, athinoni twohyetha ñanda ya Mbimbiliya. Muyahwile ñanda, twakele na kwana mavulu vanu vaje vavwahelelele.

Vatate vakele na kwitangana na munyau wavo wa masipika mu mbonge ya Cherryvale, Kansas ha thimbu ivakele na kulihwimitha vanu lya Chalumingo. Cho tupokola valekele vatate ngwavo kuvapandele kwendethela munyau wavo mu mbongi. Vatate kuvalingile vimata, oloni vaile lika ku mukulo wa mbongi na kukengetha masipika ku mbongi mangana vanu vathzive muthzimbu, cho vatwaleleleleho kwohyetha viñanda. Ha vithimbu vije, njakele na kulithziva mwamuvwa kukala hamo na vatate na yayange Jerry.

Mu ma 1930, twakele mu kampeni ya kulitila, cho twakapangelele mu mitamba muje mwakele vaka-kulwitha vavangi. Twakele na kwinduka chimenemene (ngwe mutwakele na kulingila mu Joplin ku Missouri) cho twakele na kwaka matilakiti na mavulu kwithi ya vikolo vya vanu. Hanima tuvacvoshe twakele na kulikungulwila ku mwela umo na kumona indi tupokola vanakwataho vamo.

Ngila ikwavo yaivwa itwakele na kwambulwilamo yapwile ya kupangetha mapapelo a vithona vyakama. Twakele na kupakata awa mapapelo na kuchaula nawo mu vitapalo mangana twambulule vya Vumwene. Thimbu imo, vandolome vetile mu mbaka oku vanapakata mapapelo ha kuthoneka ngwavo, “Vulombelo Vunapu Nganjo, cho Vuli na Kunyanyamena Vanu.” Ava vandolome vashangumukilile kuchaula ha njuvo yetu, cho vaile na kuchaula mu mbongi makilomita a kupwa 1.6, na kwiluka lalo ha njuvo yetu. Vavethzikile mwafwa vawanene vanu vavangi vaje vavwahelelele muthzimbu, cho wai wavalwithile.

VIWANO KUNJAKUNGULUKILE KU VWANIKE

Nanga yetu yakele na kutunda ku Kansas kuya ku Texas ku viwano vya mutambela. Vatate vakele na kupanga ku kampani ya vaka-kutala vya vinjanji, ngechi twalondele kumboyo kwa kujeneka kufweta, cho twakalimwene na va vushoko vwetu na kukunguluka navo. Vanananu va Fred Wismar, na vateñathzi va Eulalie vakele mu mbonge ya Temple Texas. Vanananu va Fred valilongethele vuthunga mu ma na kuvambwitika, cho valongethele vishongo vavo na vayayavo na vaina vuthunga. Vandolome va mu Texas vathzivukile manene vanananu mwafwa vapwile ntwama wa kuthzenguluka. Vanananu vakele na ngothzi, vapwile va kuvwahelela, cho vakele na ndthzandthzu. Vathzemene manene vuthunga, cho vanjakelele mwanja wauvwa.

Mu 1941 twalondele mu kumboyo kuya ku St. Louis, Missouri ku chiwano cha mutambela. Vanike voshe vavalekele kutumbamena ha mutambela umo wa mu alena uvavavwaethelele mangana vatolilile ñanda ya Ndolome Rutherford ya “Vana va Mwene.” Muyahwile ije ñanda, Ndolome Rutherford na vakwathi vendi vanene umo na umo wetu livulu lyaliha lya “Vanike.” Kwakele vanike va kutuvakana 15,000 vaje valikuwile evi vivethzikitho vya ku sipilitu.

Mu April 1943, twalikuwile lalo Chiwano cha Chitingitingi cha “Lingeniko Vimo” mu Coffeyville Kansas. Kuje ku chiwano vatambekele ngwavo mu vikungulukilo vyoshe mukala Sikola ya Kulilongetha Kwambulula. Cho vatwanene ka livulu ka vilongetha 52 ka kupangetha omu mu sikola. Mutwatundile kuje ku chiwano njakendekele ñanda yange ya kulivanga. Chije chapwile chiwano cha kulitila kuli yange mwafwa hakeho ha vanjimbwitikilile. Vanjimbwitikile mu mema a kutonola mu lishali lyakele kumukulo wa lihya.

NJASHAKELE KUYA KU MBETELE

Njamanethele sikola yange mu 1951, cho njapandele kwangula vyuma vya kulinga mu vuyoye vwange. Yayange Jerry wapangelele ha Mbetele, cho nange njashungwiyiye kulinga ngocho. Ngechi njatumine mukanda wa kulomba kupangela ha Mbetele ku Brooklyn. Vyuma vinjangwile kulinga vyanjikwathele manene ku sipilitu. Kwetile lika thimbu yaindondo, cho vanjilanyele ku Mbetele ha 10 March , 1952.

Njashungwiyiye manene kukapangela ku kupulinta mangana njikakwathe ku chipangi cha kutuwitha mangazini na mavulu akwavo. Oloni vakanjanene chipangi cha kwana vanu vya kulya, cho vanjitwala lalo kukapangela ku kichini. Njalikuwile manene echi chipangi. Kunjapangeleleho ku kupulinta. Twakele na kupanga mu vithimbu vya kulithethzethethza, ngechi oku kwanjikwathele njiwane thimbu ya kulilongetha lika lyange mu mulili wa kutandela wa ha Mbetele. Oku kwanjikwathele njikole ku sipilitu na kukanyametha vuthamba vwange na Njambi. Kwanjikwathele lalo njitwaleleleho kupangela Yehova ha Mbetele na ndthzili yange yoshe. Jerry watundile ha Mbetele mu 1949, mwambatele Patricia, oloni vakakele kuyehi na Brooklyn. Vanjikwathele manene na kunjitakametha ha thimbu injapwile wamuha ha Mbetele.

Mukwetile lika thimbu yaindondo kutunda hanjethzilile ha Mbetele, vashakele kuvwethzelela ku nambala ya vandolome va ha Mbetele vaka-kuya na kwana viñanda mu vikungulukilo. Kutunda ku Brooklyn kuya ku vikungulukilo vimo vivapandele kwendela ava vandolome apwile makilomita 322. Vapandele kukendeka viñanda na kwambulula. Nange vanjangwile. Njendekele ñanda yange ya kulivanga ya ola imo oku njijaja. Njakele na kwendela mu kumboyo ha kuya ku chikungulukilo. Lya chalumingo limo mutanya mu 1954, munjatundile ku chikungulukilo, njalondele mu kumboyo mangana njikete vwathi ha Mbetele ku New York. Oloni kwakele lihundthzi lyakama na lithika, cho mema akondele. Likina lya kumboyo lya malaiti lyathzimine, cho kumboyo yemanene. Ngechi, kumboyo muyaketele mu Nganda ya New York kuvanga ha thimbu ya 5 kiloko ya mutondo wa lya Mande. Munjatundile mu kumboyo njetile ngila ya muvatu kuya ku Brooklyn, cho njakatuvakanenene lika ku kichini. Njakotokeleleko kamandondo, cho lalo njajukile mwafwa vuthsiki vwoshe kunjalalele. Oloni kwanuka kuvwaha kunjathzivile ha kupangela vandolome vange na kuliwana na vavuthamba vavaha kwanjitakamethele manene.

Tuli na kulivwahethela kwendeka ha chithandthzi cha WBBR

Munjatundile ku kichini njakapangele hamo na vandolome vaje vakele na kupangela ku chithandthzi cha WBBR. Eyi situdiyo yakele mu mulili wa mu njuvo ya mu chivali ya vinjuvo vya kulilundakana vya 124 Columbia Heights. Njapwile umo wa vaje vakele na kukala ha pulongilamu ya ha chithandthzi ya chilongetha cha Mbimbiliya. Ndolome A. H. Macmillan uje wapangele myaka yaingi ha Mbetele ikeye wakele na kupanga manene omu mu ma pulongilamu. Twakele na kumuthana ngwetu Ndolome Mac mwafa watwakelele mwanja wauvwa yetu vanike ha kulikoletha kwendi mu kutwalelelaho kupangela Yehova nameme vyuma vyakaluwile.

Twakele na kupangetha awa mapapelo mu kukwatha vanu vathzivuke vya WBBR

Mu 1958 vanjanene chipangi cha kukwatha vaje vamanetha Sikola ya Ngilyande. Njakele na kuvavwahethela vya mapapelo a kuvatavetha kukakala mu mafuti eka na kuvwahetha muvendela ha kuya ku mafuti kuvakapangela. Ndando ye kwendela mu vifulai yalondele manene ha thimbu ije, ngechi vavandende lika vakele na kupangetha vifulai. Vaje vamanethele sikola ya Ngilyande vavatumine ku Africa na ku Asia vakele na kupangetha vimbapolo. Vindando vya kulonda vifulai muvyelukile mwithi, vamishinali vavangi vendelele mu vifulai.

Njili na kuvwahetha mikanda ya Vaka-Ngilyande vaje vamanetha sikola yavo

KUYA KU VIWANO VYA MUTAMBELA

Mu 1960 vanjanene lalo chipangi cha kukafwetela fulai ya mutunu ije yakele na kwambata vandolome va ku America na kuvatwala ku viwano vya mafuti. Nange njaile na fulai kutunda ku New York kuya ku chiwano ku Hamburg, mu Germany. Munima ya chiwano, yange na vandolome vatatu mutwatundilile ha Mbetele twalondele munyau kutunda ku Germany kuya ha MbeteIe ya Rome mu Italy. Kutundoho, twaile ku France, cho twetile ha minkinda ya Pyrenees na kuketa mu Spain muje muvashokele chipangi chetu cha kwambulula. Twanene vandolome vetu va mu Barcelona mavulu aje atwavungilile mu vyuma vimo, cho asholokele ngwe vwana. Twavwahelelele manene kuliwana na vandolome vetu. Twaile mu Amsterdam, cho twakalondele fulai na kwiluka ku New York.

Mu 1962, vanjanene chipangi cha kuvwahethela ngila vandolome na vandokathzi vaje vaile ku viwano vya mafuti mu mitambela ya kulithethzathethza mu kaye. Echi Chiwano cha mu 1963 chakele na mutwe wa kwendeka ngwawo “Muthzimbu Wauvwa wa ku Myaka Yoshe.” Vandolome na vandokathzi 583, valipangele kukalingila viwano ku Europe, Asia, na ku South Pacific, cho vaile lalo ku Honolulu, Hawaii, na ku Pasadena, mu California. Cho vaile na kumona ku mitambela imo ivathoneka mu Mbimbiliya ya Lembanone na Yondau. Ndipatimenti yetu ikeyo yavwahethele vya ngila na kutufwetela milili ya kulala na mapapelo akututavetha kuya mu mafuti eka.

NJAWANENE WA KWENDA NENDI MANGETHZI

Mwaka wa 1963 wapwile wa theho kuli yange. Ha 29 June, njambatele Lila Rogers wa ku Missouri, uje wapangelele ha Mbetele ha myaka itatu. Munima ya chalumingo chimo kutunda ha kulyambata kwetu, twendelele mafuti a kulithethzathethza. Cho twaile ku Greece, Egypt, na ku Lembanone. Kutundoho, twalondele fulai na kuya ku Jordan. Oloni chipangi chetu vachishokele muje mu lifuti, cho Vakaleho va Yehova kuvakele na kuvana mapapelo a kuvatavetha kuya ku mafuti eka. Ngechi, kutwathzivukile vikalingiwa mutuketa. Twalikomokelele na kuvwahelela mutwamwene mbunga ya vanu vaje vemanene ku livala lya fulai oku vanakwata nanga ya kuthoneka ngwayo “Twamitambula Vakaleho va Yehova.” Twavwahelele manene kulimwena mitamba ije ivathoneka mu Mbimbiliya. Twendelele mitambela kuje kuvayoyele vanu va kuthañulu na kuje kwambulwilile Yesu na tupositolo vendi na kuje kuvashangumukilile kwambulula muthzimbu.—Vili 13:47.

Lila wanjikwathele manene mu vipangi ha myaka 55. Twakele na kuya hamo ku Spain na Portugal kuje kuvashokele chipangi chetu cha kwambulula. Twakatakamethele vandolome na vandokathzi na kuvatwalela mavulu na vyuma vikwavo vya kulikwathetha. Twendelele na vandolome vetu vaje vakele mu kamenga ka ku Cádiz, mu Spain. Njavwahelele manene ha kwendeka viñanda vije vya vatakamethele.

Nange na Patricia na Jerry Molohan tuli na kuya ku chiwano cha mu 1969 cha “Kwoloka Hano Hathi”

Kushwa mu 1963, njakele na chipangi cha kuvwahetha vya viwano vya mafuti vije vivalingilile mu Africa, Australia, Central, South America, Europe, Asia, Hawaii, New Zealand, na mu Puerto Rico. Nange na Lila twalikuwu viwano vyavingi hamo lika, cho chimo chavyo chakele ku Warsaw, mu Poland, mu 1989. Vwingi vwa vandolome na vandokahzi va ku Russia vethzile oku ku chiwano. Twaliwanene na vandolome na vandokathzi vaje vakele mu kamenga ha myaka yaingi mu Soviet mwafwa ya likulahelo lyavo.

Chipangi chikwavo chanjithzivithile manene kuvwaha chapwile cha kwendela vinanga vya Mbetele na vamishinali na kuvatakametha. Ha vungethzi vwetu vwa mamanethelelo, twaile ku South Korea kuje kutwakawanene vandolome va kupwa 50 vavakutile mu kamenga mu Suwon. Vaje vandolome vapwile va kuvwahelela, cho vavandamenene thimbu ivakatunda mu kamenga mangana vakatwaleleleho kupanga chipangi chavo cha kwambulula. Kuliwana navo kwatutakamethele manene.—Loma 1:11, 12.

KULIVWETHZELELA KUKATHZIVITHA KUVWAHA

Ha myaka yoshe eyi, njalimwena Yehova mwanavethzikitha vanu vendi. Muvanjimbwitikile mu 1943, kwakele lika vaka-kwambulula va kupwa 100,000, oloni ha thimbu ino kuli vaka-kwambulula va kutuvakana 8,000,000, vaje vali na kupangela Yehova mu mafuti 240. Kufwitangana kwa vandolome na vandokathzi vetu vaje vakatundu ku Ngilyande nakwo kunalingitha nambala ilivwethzelele. Njikalithzivi kuvwaha munjikanuka myaka injinapangela hamo na ava vamishinali na kuvakwatha vaye ku mafuti kuvavatumine kukapangela.

Njinavwahelela manene mwafwa njalyangwilile kuvwethzelela ku chipangi change cha kwambulula na kukapangela ha Mbetele tai njichili njimwanike. Yehova nanjitwamenena mu kuyoya kwange kwoshe. Nange na Lila twalikuwu kupangela ha Mbetele na kupangela hamo na vikungulukilo vya mu Brooklyn mu chipangi cha kwambulula, cho tuli na vavuthamba vavangi.

Njili na kupangela ha Mbetele, cho Lila ali na kunjikwatha ha litangwa na litangwa. Nameme njili na myaka ya kutuvakana 84, oloni njichili na kukwatha mu chipangi cha kuthoneka mikanda.

Nange na munakathzi wange

Kunapu kuvethzika kwakama kukala mu munga ya Yehova na kulimwena kulithethza kwakala mukati ka vanu vaje vali na kupangela Yehova na vaje kuvethi na kumupangela. Twalimwena vuthunga vwa majwi ali ku mukanda Malakiya 3:18 uje wendeka ngwawo: “Athinoni mukamona kwangunuka hakati ka vaka-vuthunga na vaka-vuvi, na hakati ka vaje vaka-kupangela Njambi na vaje kuvethi kumupangela.” Ha litangwa na litangwa tuli na kulimwena kano kaye ka Satana mukali na kuvihya, cho mwashulu vanu va kujeneka lilavelelo na kuvwahelela. Oloni vaje vathzema Yehova na kumupangela vapwa va kuvwahelela nameme vali na kuyoya mu kaye ka tuyando, cho vali na lilavelelo lya kukayoya myaka yoshe. Kunapu kuvethzika kwakama kwambulula Muthzimbu wauvwa wa Vumwene. (Mateo 24:14) Tuvavoshe twavandamena kukamona Vumwene vwa Njambi muvukanyongetha futithi yaivi ya kano kaye na kunena kaye kakaha muje mutukapwa va kulikangula na kulikuwa vuyoye vwa myaka yoshe. Ha thimbu ije vangamba va Yehova va kulongwa vakayoya myaka yoshe hano hathi.