1. Vanu va Njambi vakamwetha vati chithzemo?

VANU va Njambi vapwa nanga ya ku sipilitu, cho valithzema umo na mukwavo. (1 Yowa 4:16, 21) Vakamwetha vakwavo chithzemo ha kwendeka navo majwi amavwa na kuvalingila vyuma vyavivwa. Nga twaka vakwetu mbunge, cho ‘tutembwinina Njambi ha kupwa vana vendi vamuya ku mbunge.’—Efeso 5:1.

2. Yesu wamwethele vati chithzemo cha Njambi?

² Yesu watembwininine mwamuvwa Ishe. Yesu wendekele ngwendi: “Ijeni kuli yange, yeni voshe munajuka na kwambata vya kulema, cho njikamihwimitha . . . , omwo yange njimuka-lyovwaovwa na kulikehetha mu mbunge.” (Mateo 11:28, 29) Nga tutembwinina Kilisitu mu kwaka mbunge “vaka-kuthzeya,” cho tuthzivitha Tate yetu wa mwilu kuvwaha, netu tupwa va kuvwahelela. (Myatho 41:1) Tuchithimutwiyeni mutwatha kwakela vakwetu mbunge mu nanga na mu chikungulukilo na mu chipangi cha kwambulula.

3. Munalume atha kwaka vati mbunge munakathzi wendi? (Kengeni chikupulo ha liputa 28)

³ Vanalume vanapande kumwetha mwanja mu kwaka mbunge vaka-nanga yavo. (Efeso 5:25; 6:4) Chakumwenako, vanalume vanavaleka ngwavo vanapande “kuthzivithitha mwamuvwa” vanakathzi vavo. (1 Petu 3:7) Kuthzivithitha na kwaka munu mbunge kukapangela hamo. Chakumwenako, munalume athzivuka ngwendi nalithethza na munakathzi wendi uje wapwa mukwathi wendi, oloni kethi kumumona ngwendi wapwa wa ngocho. (Kusha 2:18) Ngechi akamwaka mbunge na kumuthingimika. Munakathzi umo wa ku Canada ngwendi: “Munalume wange kethi kwombwanetha viyongola vyange, cho lalo kethi kunjileka ngwendi: ‘Kethi wendeke ngocho.’ Akanjitolilila mwamuvwa. Nga anjikwatha kutengulula viyongola vyange, akalingi ngocho mu chithzemo.”

4. Nga munalume apanga na vanakathzi veka, amwetha vati ngwendi naka mbunge munakathzi wendi?

⁴ Munalume wamuvwa akaka munakathzi wendi mu viyongola omwo athimutwiya na kupanga na vanakathzi veka. Kethi kulipashula navo nambe kukala na mashungu amavi nambe kulinga ngocho omwo apangetha foni nambe intaneti. (Yombi 31:1) Apwa wa kulongwa kuli munakathzi wendi, kethi lika mwafwa wamuthzema, oloni mwafwa ya chithzemo chendi kuli Yehova na kuthzinda vuvi.—Tandeni Myatho 19:14; 97:10.

5. Munakathzi atha kumwetha vati ngwendi naka mbunge munalume wendi?

⁵ Nga munalume atembwinina Yesu Kilisitu, cho akwatha munakathzi wendi ‘amuthingimike manene.’ (Efeso 5:22-25, 33) Kathingimiko kakwatha munakathzi ake mbunge munalume wendi, maneneni nga munalume nathzethzama na vipangi vya Njambi nambe nga ali mu vishoti. Munalume umo wa ku Britain ngwendi: “Ha thimbu imo munakathzi wange akananguka ngwendi kuli vimo vinanjiluvaletha. Cho akapangetha chinangulo chili ku Vithimo 20:5. Akavandamena thimbu yaivwa ya kuthzivuka viyongola vyange, cho kethi kukakateya ngwendi njimuleke nga kuvyamupandele.”

6. Tuvavoshe tukwatha vati vanike vake vakwavo mbunge, cho vamona vuvwa muka?

⁶ Nga vithemi valyaka mbunge umo na mukwavo, cho vakela vana vavo mwanja wauvwa. Vithemi vali na chipangi chakama cha kulongetha vana vavo mwakwakela vakwavo mbunge. Chakumwenako, vatha kulongetha vana vavo mangana kethi vashatothzoke mu Njuvo ya Vumwene. Nga vali mu mukana wa kutambula vyakulya ku chilika, vithemi vatha kuleka vana vavo vechele vakulunu valivange kutambula vyakulya. Vanu voshe mu chikungulukilo vatha kukwatha vithemi. Chakumwenako, nga mwanike nalingi chuma chachivwa, hamo kutushokolwela chikolo, tunapande kumushangala. Kulinga ngocho kukwatha mwanike amone ngwendi, “muli kujolela kwakama manene mu kwana kutuvakana mu kutambula.”—Vili 20:35.

7. Yesu wakele vati mbunge uje kathinda matwi, cho tulilongetha vika ku mwanja wendi?

⁷ Yesu mwakele mu Ndekapolisi, vanu “vamunenelele munalume umo wa kuthinda matwi, cho wakele lalo na kalaka.” (Mako 7:31-35) Yesu kamukangwilile ha mbunga, oloni “wamutwalele kwendi lika.” Mwafwa vika? Hamo uje munalume kalithzivile kushuvuluka mwafwa ya chifwa chendi. Hamo vikevyo vyalingithile Yesu akamukangwile kwendi lika. Kutwethi na ndthzili ya kulinga vikomowetho.  Oloni tunapande kwaka vakwetu mbunge na kuvathzivila ngothzi. Kapositolo Paulu ngwendi: ‘Tulyakeni mbunge umo na mukwavo na kulikwatha umo na umo na kumwetha chithzemo na kulinga mwamuvwa.’ (Heve 10:24) Yesu wathzivukile mwalithzivilile uje kathinda matwi, ngechi wamukwathele. Ou unapu mwanja wauvwa manene kuli yetu.

8, 9. Twatha kwaka vati mbunge tukulukathzi na viyanga? (Endekeni chakumwenako.)

⁸ Akeni mbunge ku tukulukathzi na viyanga. Chikungulukilo cha vaka-Kilisitu vachithzivukila ku chithzemo kethi ku kundangana vyavingi. (Yowa 13:34, 35) Echi chithzemo chikatulingitha tukwathe tukulukathzi na viyanga vaye na kukunguluka na kwambulula muthzimbu wauvwa. Kulinga ngocho kunapu kwakuvwa nameme kuvatha kulinga vyavingi. (Mateo 13:23) Michael uje akendela mu chitwamo cha kuthindumuna akakandelela manene ku vukwathi vwakatambula ku nanga yendi na ku chivunga cha vaka-kuya mu lihya. Wendekele ngwendi: “Njikakala ku viwano na kwambulula thimbu yoshe mwafwa ya vukwathi vwavo, cho njathzema manene kwambulwila ku mbunga.”

⁹ Ha Vimbetele vyavingi hali tukulukathzi na viyanga. Tunyungi va chithzemo vakaka mbunge ava vangamba va Njambi va kulongwa, ha kuvakwatha kwambulula kupangetha mikanda nambe mafoni. Bill uje ali na myaka 86 ngwendi: “Twavethzika manene kuthonekela vanu mikanda.” Akathonekela vaje vakala mu makolokolo. Nancy uje ali na myaka ya kweta ku 90 ngwendi: “Kunjethi kuthonekela lika mikanda kushulitha maingilopu. Echi chinapu chipangi cha kwambulula. Vanu vanapande kuthzivuka vuthunga.” Ethel uje wathemukile mu 1921 ngwendi: “Njavinja. Ha vithimbu vimo nameme kuthzala kukanjikaluwila.” Nameme ngocho akalikuwu kwambulula kupangetha foni, cho ali na mangendthzi a kwilukila. Barbara uje ali na myaka 85 ngwendi: “Kukanjikaluwila kwambulula thimbu yoshe mwafwa njavinja. Oloni kwambulula kupangetha foni kukanjikwatha njithimutwiye na vanu. Yehova, njakandelela manene.” Mu vingonde lika vya kutanda tukulukathzi va kulongwa va ha Mbetele imo, vapangele maola 1,228 na kuthoneka mikanda 6,265, cho vatumine mafoni a kutuvakana 2,000 na kwana mavulu a kupwa 6,315. Kulifwita kwavo kwathzivithile Yehova kuvwaha ku mbunge.—Vithi 27:11.

10. Twatha kukwatha vati vandolome vetu valikuwe viwano?

¹⁰ Akeni vakweni mbunge ha thimbu ya viwano. Tushaka ngwetu vandolome vetu valikuwe viwano. Nga tuvaka mbunge, cho valikuwa. Tuvaka vati mbunge? Nga tulivanga kweta ku viwano, cho kutuvatanganetha. Ha vithimbu vimo kuli vyuma vyatha kutukotoketha. Oloni nga twakala na kalingolingo ka kukotokela, cho tunapande kupangelaho. Anukeni ngweni Yehova na Munendi vakevo vavenya viwano. (Mateo 18:20) Tunapande kuvathingimika manene.

11. Mwafwa vika vaje vali na viñanda ha thimbu ya viwano, vanapande kupangetha chinangulo chili ku 1 Kolinte 14:40?

¹¹ Kwaka vandolome vetu mbunge kunambatethelela na kupangetha echi chinangulo chendeka ngwacho: “Vyuma vyoshe vinapande kulingiwa mu vuvwa na muje muvinapande.” (1 Koli 14:40) Vandolome vaje vali na viñanda vononoka echi chinangulo nga kuvatuvakanetha thimbu ivanamwetha. Nga valinga ngocho, cho vamwetha ngwavo vanaka mbunge muka-kwendeka uje natako na vaje vanakunguluka. Vandolome vamo vakala kulako manene na chikungulukilo. Vakwavo vakapangetha minyau ya mbunga. Veka valyambata na vanu vaje kethi vakaleho.

12. Mwafwa vika tunapande kumwetha “kathingimiko kakama na chithzemo” kuli vakulunu vaje vali na kupanga na ndthzili? (Kengeni chipalo cha, “Akeni Mbunge Vaje Vali na Kutwamenena.)

 ¹² Tunapande kwaka manene mbunge tunyungi va ku sipilitu, vaje vali na kupanga na ndthzili mu kutwamenena chikungulukilo na kwambulula na ntwima. (Tandeni 1 Tesalonika 5:12, 13.) Neni muli na kukandelela ku vyuma vivali na kumilingila vakulunu ndi? Mwetheni ngocho mu kulikwatathana navo na mbunge yeni yoshe. Mwafwa ‘vali na kunyunga myonyo yeni, cho vakalyambulula kuli Njambi.’—Heve 13:7, 17.

13. Tulilongetha vika ku mwanja wa Yesu mwayoyelelemo na vanu?

¹³ Isaya wapolofwetele hali Yesu ngwendi: “Kakapokola lihongo lya kutepama nambe kuthzima mulangi wa kuthsithsivala wa mu ndeya.” (Isaya 42:3) Kuthzema vanu kwalingithile Yesu avathzivile mema ku mbunge. Wathzivukile muvakele nakulithzivila vaje vafwile ngwe lihongo lya kutepama nambe ngwe mulangi uje ushaka kuthzima. Mukemwo wavakele mbunge na kuvathzivila ngothzi. Nameme vanike vashuvulukile kumushwenya. (Mako 10:14) Kutwethi na mana na chashu ngwe mwa Yesu. Oloni tunapande kwaka mbunge vanu vatwambulwila. Oku kunambatethelela mutwendekela navo, na ha thimbu itwendeka na thimbu itwambata mu kuthimutwiya navo.

14. Mwafwa vika tunapande kwangula mwamuvwa majwi omwo twendeka na vanu?

¹⁴ Tunapande kuthimutwiya vati na vanu? Matangwa ano, vanu vavangi vali na “kuyandangela na kujuka” mwafwa ya linyanyamena lya  vaka-mingotho na vaka-vupolitiki na vantwama va vulombelo. (Mateo 9:36) Ngechi vanu vavangi kuvethi na kukulahela vakwavo, cho kuvethi na lilavelelo. Mukemwo tunapande kukala na ngothzi na mema ku mbunge mu kwendeka kwetu. Kethi mana nambe vutongwe vwetu lika vikalingitha vanu vavangi vatolilile ku muthzimbu wetu wa mu Mbimbiliya, oloni na kuvaka mbunge.

15. Vanu vatwambulwila twatha kuvaka mbunge mu vingila muka?

¹⁵ Vanu vatwambulwila twatha kuvaka mbunge mu vingila vyavingi. Kupangetha vihula kunapu kwa theho manene. Tunapande kwihula vanu mu chithzemo na kathingimiko. Painiya uje akapangela mu chitingitingi muje mwakala vanu vaje vakathzivi manene shwamwa kwendeka, kethi kwihula vihula vije vivathzivitha shwamwa. Evi vinapu vihula vije vyanatha kwonowa kukumbulula munu. Chakumwenako, kethi kwihula ngwendi: ‘Lithzina lya Njambi mulithzivuka ndi? nambe, ‘Vumwene vwa Njambi muvuthzivuka ndi?’ Oloni akendeka ngwendi: “Njalilongetha lithzina lya Njambi kutundilila mu Mbimbiliya. Njatha kumimwethalyo ndi?” Nameme ngocho kethi mukemwo lika mutunapande kwendekela mwafwa vithemwa vya vanu vyalithethzathethza. Oloni thimbu yoshe tunapande kwaka vanu mbunge na kuvathingimika na kuthzivuka mwamuvwa vithemwa vyavo.

16, 17. Tumwetha vati ngwetu twaka vanu mbunge omwo (a) tuvendela ha vinjuvo vyavo ha thimbu inapande? na (b) kututhimutwiya navo ha thimbu ya kupwamo?

¹⁶ Thimbu muka itunapande kwendela vanu? Mutukambulwila ha njuvo na njuvo vanu kuvethi kuthzivuka ngwavo tuvendela, mwafwa kuvatulanyele. Ngechi tunapande kuvendela ha thimbu ije ivanashuvuluka kuthimutwiya. (Mateo 7:12) Chakumwenako, mu chitingitingi cheni vanu vakashaka kulala thimbu yakama ku mamanethelelo a chalumingo ndi? Nga mukemwo, cho mwatha kushangumuka kwambulwila mu tapalo na kwambulwila ku mbunga nambe kwilukila ku vanu vaje vamuthzivuka ngweni ha thimbu oyo vanenduka laja.

¹⁷ Tunapande kuthimutwiya navo thimbu ya kupwa hali? Vanu vavangi vanathzethzama, ngechi tunapande kuthimutwiya navo mu vwihi maneneni nga lwa kulivanga. Kwendeka mu vwihi kunapu kwa theho kutuvakana kwendeka vyavingi. (1 Koli 9:20-23) Nga vamona ngwavo tunaka mbunge ku thimbu yavo, cho vatha kutuleka ngwavo twilukileko lalo. Tunapande kumwetha vushuka vwa sipilitu ya Njambi mu chipangi chetu cha kwambulula. Nga tulinga ngocho, cho ‘tupangela hamo na Njambi,’ cho lalo Yehova atupangetha mu kunena vanu mu vuthunga.—1 Koli 3:6, 7, 9.

18. Vivethzikitho muka vituwana nga twaka vakwetu mbunge?

¹⁸ Ngechi tunapande kulifwita kwaka vakwetu mbunge mu nanga na mu chikungulukilo na mu chipangi cha kwambulula. Nga tulinga ngocho, cho tuwana vivethzikitho vyavingi ha thimbu ino na kulutwe. Mukanda wa Myatho 41:1, 2 ngwawo: “Navethzika munu uje ayongola hali vaka-kuthzeya. Shukulu Kalunga akamukwatha ha litangwa lya tuyando. . . . Cho akavethzika mu lifuti.”