Kulibwezelela kwa Mishongo ya ku Bwongo mu Kaye
“Simbu yoshe njikalishoshomwena nameme njili likalyange mu mulili.”
“Munjikalizibi ngwange njili mwamubwa njikashangumuka kulishoshomwena. Njananguka ngwange nga njabwahelela manene, co mu simbu yaindondo lika lalo njikala na bishoti.”
“Njikeseka mwoshe munjasela kwaka mbunge ku byuma binjinanoneka litangwolyo. Oloni simbu imo njikalishoshomwena na bya matangwa anatako.”
Kuma neni mukalizibi ngoco ndi? Kuma neni muli na kulifwita na mushongo wa ku bwongo ndi? Indi hamo kuli munu umo imwazema ali na kulifwita na mushongo umo wa ku bwongo?
Anukeni ngweni keti yeni lika muli na kulifwita nobu bukalu. Banu babangi ano matangwa bali na kubinja mushongo wa ku bwongo nambe hamo banu babazema bali na kuubinja.
Kwendeka lika busunga, ‘byuma binakaluwa’ muno mu simbu ituli na kuyoya. Co tuli na kuliwana na bukalu bwa kuliseza-seza. (2 Timothi 3:1) Baka-kutondesesa banawana ngwabo munu umo hakati ka banu ba kupwa 8, ali na kubinja mushongo wa ku bwongo. Mwafwa ya mushongo wa COVID-19, mu 2020 banu ba kweta ku 26 pesenti banakala na kuliwana manene na bishoti, kutubakana mu 2019, co banu ba kweta ku 28 pesenti nabo banombwele manene mu 2020 kutubakana mu 2019.
Kwa seho manene kuzibuka totala ya banu baje bali na kuliwana na bishoti na baje bali na kwombwa. Oloni kwa seho lalo kuzibuka mumuli na kulizibila yeni na babushoko bweni nomwo mumuli na kuyoyela.
Mushongo wa ku bwongo wapwa mushongo muka?
Munu uje kesi na kubinja mushongo wa ku bwongo akalizibi mwamubwa, co akasinganyeka bwino. Nasa kulishoshomwena mu ngila inapande, kulinga mwamubwa bipangi byendi bya ku mubila na kulikuwa kuyoya.
Kubinja mushongo wa ku bwongo . . .
-
Kukulumbununa ngwabo mwapwa ba kuzeya.
-
Kukalingisa munu alishoshomwene manene, co kukatengulula mwakasinganyekelamo, mwakalizibila, nomu mwakalingilamo byuma.
-
Kwasa kulingisa munu onowe kulikwatasana mwamubwa na bakwabo, nambe kumulingisa onowe kulinga mwamubwa bipangi bya ha litangwa na litangwa.
-
Bunapu bukalu bubanasa kuliwana nabwo banu boshe, banike na bakulunu, banu ba bisemwa byoshe, miyati yoshe, bindaka byoshe, banu boshe baje bali na kulikwatasana na bulombelo, banu ba kulilongesa na baje kubalilongesele, baka-kufuka na tuhutu.
Byuma byasa kumikwasa nga muli na kubinja mushongo wa ku bwongo
Nga yeni nambe munu imwazema ashangumuka kutengululako byuma bimo mu kuyoya kwendi, cakumwenako hamo bunu bwendi butenguluka, mwakalila kutenguluka, kesi na kulala ngwe mwakele na kulalela, akala manene na bishoti nambe kuliziba manene busiwa, munapande kulomba bukwasi mangana muwane bili na kunena bukalu. Kuli kumwasa kuwana bukwasi?
Yesu Kristu, munalume wa mana uje wayoyele hano hasi wendekele ngwendi: “Bakangule kubesi kutonda muka-kusaka, oloni baje babinja bakebo bakamutondo.” (Mateu 9:12) Babezi baje bakalombo bukwasi ku bandotolo nambe banu baje banalilongesa kukwasa banu baje bali na kubinja, bakatepulula ku byuma bije bikababinjisa, co bakayoyo mwamubwa na kujeneka kulishoshomwena manene. Banu ba cifweci kubapandele kwishwala kulomba bukwasi, maneneni nga baliziba ngwabo bubezi bwabo bwakama, co lalo buli na kulibwezelela. a
Mbimbiliya kuyapwile libulu lije lyendeka mwakusakela mishongo. Oloni biñanda bilimo byasa kukwasa baje bali na kubinja mishongo ya ku bwongo. Tumilomba ngwetu mutande biñanda bili muno mu Kaposhi bije bimwesa muyasa kumikwasela Mbimbiliya kukolesa nga muli na kubinja mushongo wa ku bwongo.
a Muno mu Kaposhi kubamyangwila byakulinga, oloni umo na umo wetu napande kusinganyekesesa ha bukalu bwendi na kulyangwila ikeye babenya byakulinga.