DOREEN wakomokele manene omwo munalume wendi Wesley, uje wakele na myaka 54, vamuwanene na vimbandu vya ku vwongo. * Vandotolo vamulekele ngwavo kwathalele lika vingonde vyavindondo ngwavo Wesley athse. Doreen wendekele ngwendi: “Njakathamene manene ha chuma chinjathzivile. Echi chanjithzeyethele ha vyalumingo vyavingi. Njalithzivile ngwe vili na kulingiwa kuli vakwetu veka, kethi kuli yetu. Vuvethzi vwacho vwethzile mu kukathumuna.”

Vanu vavangi vali na kuliwana na vukalu ngwe vwaliwanene navwo Doreen. Vuvethzi vunatha kwithzila munu woshe woshe ha thimbu yoshe yoshe. Nameme ngocho, vanu vavangi vakatwalelelaho kunyunga kavushoko kavo uje ali na kuvinja. Kuvinjitha munu kethi chuma chachathi. Vaka-nanga vatha kutwalelelaho vati kuthzembeleka na kunyunga kavushoko kavo uje ali na kuvinja manene? Vika vyatha kukwatha vaje vali na kuvinjitha vatwaleleleho kulikoletha omwo vavinjitha kavushoko kavo uje ali na kuvinja manene? Vika vivanapande kulinga vavushoko, omwo vananguka ngwavo mushongo wacho utwala munu kukuthsa? Tuchithimutwiyeni ha vyuma vikanenetha ngwavo kuvinjitha munu ali na kuvinja manene kupwe kwakukalu.

Vumbanda vuvali na kupanga vaka-sayansi vuli na kukwatha. Mu myaka ya kunima, nameme mu mafuti a kufuka vanu kuvakele na kuyoya myaka yaingi. Mavethzi a kulitambwitha nambe vimonde vyakele na kuthsiya manene vanu. Vipatela vyapwile vyavindondo, cho vanu vakele na kuvinjila na kuthsila ha membo avo.

Ano matangwa, kulivwethzelela kwa vumbanda kunathiwitha vaka-kuthaka vathake mwamuvwa  mishongo na kukwatha vanu vayoyeko myaka yaingi. Mishongo yaingi ije yakele na kwitula vwathi vanu kunima vanaiwanena oni vumbanda. Nameme ngocho, echi kuchilumbununa ngwavo mishongo yoshe vanaimanetha. Vanu vamo anga vakavinji mishongo ije ikavonowetha kulinyunga vakevo vavenya. Cho kunyunga vanu vaje vavinja eyi mishongo kukapu kwakukalu manene.

Ngechi, vanu vavangi vali na kuthsila mu vipatela, kethi mu membo lalo embwe. Vanu vavangi kanda vamoneho laja munu uje athsa, oloni kuli vamo vakelaho laja munu athsa. Kujeneka kuthzivuka vyuma vinatha kulingiwa kulutwe, kunatha kuthzeyetha vaka-kunyunga muvethzi. Vika vyatha kukwatha?

Vanu vavangi vakathzeye ngwe mwalingile Doreen, nga munu ivathzema avinja mushongo wakama. Nga muli mu vishoti vyakama nambe lyova nambe vuthiwa, vika vimikwatha mulikolethe? Ngamba ya Njambi wa kulongwa, walombelele kuli Njambi ngwendi: “Tulongethe kulava matangwa etu, ngechi tukale na mbunge ya mana.” (Myatho 90:12) Lombeleni kuli Yehova Njambi amilongethe ‘kulava matangwa eni’ mwamuvwa mangana mupangethe vwino matangwa anathalako na munu imwathzema.

Mwatha kulinga ngocho nga mulivwahethela. Nga munu imuvinjitha achatha kwendeka, cho lalo nashuvuluka kuthimutwiya, mwihuleni angule munu uje akamwendekelako nga mushongo wendi uya kwithi manene. Nga muvethzi endekela chimweja thakethi yashaka thimbu kanda mushongo wendi wame manene, cho chikwatha vaka-nanga yendi vathzivuke vya kulinga nomwo mwa kumunyungila omwo vamuvinjitha. Mbimbiliya ngwayo: “Ha kujeneka kunangula kwakuvwa vyuma vikaviya.”—Vithimo 15:22.

Chipangi chakama cha muka-kuvinjitha chapwa cha kuthzembeleka. Muka-kuvinja akalithzivi mwamuvwa nga mumushwenya muyehi na kumumwetha chithzemo. Mwatha kulinga vati ngocho? Tondeniko ñanda ya kumutandela nambe kumwimbila mwatho uje umutakametha na kumuthzivitha kuvwaha. Vavethzi vavangi vakalithziviko inaho nga muvathzembeleka oku mwavakwatelela ku livoko.

Kunapu kwakuvwa lalo kutumbula mathzina a vanu vaje vanaija na kuvamenekela. Muthzimbu umo ngwawo: “Ndthzili ya kuthziva kuyethi kuhwa vwathi. Nameme nga muvethzi asholoka ngwe nalala tulo, kethi mwendeke vyuma vije vyatha kumuvavaletha ku mbunge.”

 Nga chitava, lombeleni hamo nendi. Mbimbiliya ngwayo thimbu imo omwo kapositolo Paulu na vakwavo vavapakethele, vathinganyekele ngwavo hamo vathsa. Vukwathi muka vuvatondele? Paulu walekele vavuthamba vendi ngwendi: “Muli na kutukwatha ha malombelo eni a kutulombelela.” (2 Kolinte 1:8-11) Kulombelela munu uje ali mu vishoti nambe uje ali na kuvinja kumukwatha manene.

Mutukathsitha munu itwathzema, tukalithzivi manene vuthiwa. Naumo wai wethzilila kuthsa. Njambi mwatutangele kayongwele ngwendi tuthse. (Loma 5:12) Mukemwo Lijwi lyendi lyatumbula kuthsa kupwa “chitothzi.” (1 Kolinte 15:26) Ngechi, kutwethi kushaka kuthinganyekela munu itwathzema ngwetu athse.

Oloni kulivwahethela chimweja vyuma vyoshe vije vinatha kulingiwa, kumikwatha mujeneke kushatothzoka nga kusholoka vukalu. Vyuma vinatha kusholoka vanavyendeka ha ka mutwe ka “ Vyuma Vikamwetha Ngwavo Mushongo Unama Manene.” Oloni evi vyuma kuvyethi kusholoka kuli muka-kuvinja woshe woshe nambe kulikavathana ngwe muvanavinonekelamo ha mukana. Oloni evi vyuma vikasholoka kuli vaka-kuvinja vamo.

Nga munu imwathzema nathsi, kunapu kwakuvwa kuleka vavuthamba vendi na vaka-nanga ngweni uje munu nathsi. Vaje vakele na kumuvinjitha na vaka-nanga vanapande kuthzivuka ngwavo kavuthamba kavo nathsi, kethi na kuvinja lalo, embwe. Ishamatanga wa chithzemo watuleka ngwendi “vathsi nechi vene vathzivuka chahi.”—Muka-kwambulula 9:5.

Kukulahela Njambi kunapu kwa theho manene. Akatukwatha ha thimbu ya kuvinjitha, na kututhzembeleka nga tunathsitha munu itwathzema. Atha kututhzembeleka kupangetha vakwetu. Doreen wendekele ngwendi: “Njalilongetha kutambula vukwathi vwoshe vwoshe. Mutwakele mu vukalu vanu vavangi vatukwathele manene. Yange na munalume wange twalithzivile lika ngwe Yehova ali na kutuleka ngwendi, ‘Njili hamo neni mu kumikwatha mu vukalu vweni.’ Kunjikevala vuje vukwathi vwatwanene Njambi.”

Chili vene, Yehova Njambi wapwa muka-kuthzembeleka wakama. Ha kupwa Ishamatanga yetu, athzivuka kuvavala na vuthiwa vutukathzivi. Atha kutukwatha na kututakametha, cho nalivwahethela kulinga ngocho. Cho lalo nakulahetha ngwendi ololo atundithako vuthsi na kuthangula vathsi vavangi vaje vali mu vithinganyeka vyendi. (Yowano 5:28, 29; Kujombolola 21:3, 4) Cho voshe vakendeka ngwe Paulu uje wathonekele ngwendi: “Ove kuthsa, kuhyana kwove kulikulijo? Ove kuthsa, ndthzili yove ya kuvulumuna ilikulijo?”—1 Kolinte 15:55.