1, 2. (a) Vika vyendekele Yehova ngwendi vilingiwa mu matangwa etu? (b) Vihula muka vivakumbulula muno mu mutwe wa ñanda? (Kengeni chikupulo ha liputa 22.)

YEHOVA wendekele ngwendi mu matangwa etu, “vanalume likumi va ku vindaka vya ku mafuti oshe vakakwata ku chikoveyo cha kaYunda na kwendeka ngwavo: ‘Tuya nove mwafwa tunathzivi ngwavo Njambi ali nove.’” (Zakaliya 8:23 NW) Ou kaYunda nemanenako vanu vaje vanavwavetha Njambi na sipilitu ya kujela. Vavatumbula lalo ngwavo “Isalele wa Njambi.” (Ngalatiya 6:16 NW) Vanalume likumi vemanenako vanu vaje vali na likulahelo lya kuyoya myaka yoshe hano hathi. Vathzivuka ngwavo Yehova nakwithula ava vanu va kuvwavetha, ngechi vanamono ngwavo kunapu kuvethzika kulemetha Njambi hamo lika navo.

² Ngwe muje mwendekele kapolofweto Zakaliya, Yesu nendi wendekele ngwendi vanu va Njambi vakalikwatathana. Watumbwile vaje vakele na lilavelelo lya kukayoya mwilu ngwendi “mbunga yaindondo” nambe ngwetu ‘kavutanga ka vimanga,’ cho vaje vakayoyela hathi wavatumbwile ngwendi “vimanga veka.” Oloni Yesu wendekele ngwendi voshe vakapwa “vutanga vumo,” cho vakakavangeya ikeye ha kupwa ‘kanyungi kavo umo.’ (Luka 12:32; Yowano 10:16) Omwo kuli vivunga vivali, vamo vanatha kwihula ngwavo: (1) Kuma vimanga veka vanapande kuthzivuka mathzina a  vanu voshe va kuvwavetha vaje valiko ndi? (2) Vanu va kuvwavetha vanapande kulimona vati? (3) Nga mu chikungulukilo cheni muli umo ashangumuka kulya likende na kunwa vinyu ha thimbu ya Chanukitho, cho munapande kumumona vati? (4) Tunapande kulishoshomwena nga totala ya vaka-Kilisitu va kuvwavetha ili na kuya helu ndi? Evi vihula vavikumbulula muno mu mutwe wa ñanda.

3. Mwafwa vika kutwatha kuthzivuka mpundu munu muka 144,000?

³ Kuma vimanga veka vanapande kuthzivuka mathzina a vanu voshe va kuvwavetha valiko ndi? Embwe. Mwafwa vika? Mwafwa wai atha kuthzivuka veya vaje vakatambula fweto yavo. ^[1] (Kengeni viñanda vya kushongo.) Nameme navalanya kuya mwilu, oloni vakatambula vwana vwavo nga valongwa. Satana nendi athzivuka ngocho, ngechi akapangetha ‘tupolofweto va makuli’ mangana ‘avatangule.’(Mateo 24:24) Vaka-Kilisitu va kuvwavetha kuvatha kuthzivuka mpundu ngwavo vakatambula vivanavakulahetha, kuvanga noho hakavalekela Yehova ngwendi vanapu va kulongwa. Yehova akavangula nambe kuvaka chithzivukitho thimbu kanda vathse, namme thimbu kanda “ñavava yakama” ishangumuke.—Kujombolola 2:10; 7:3, 14.

4. Nga kutwatha kuthzivuka mathzina a vanu va kuvwavetha valiko matangwa ano, cho twatha vati “kuya hamo” navo?

⁴ Nga vimanga veka kuvatha kuthzivuka mathzina a vanu va kuvwavetha valiko matangwa ano, cho vatha vati ‘kuya hamo’ navo? Mbimbiliya yendeka ngwayo vanalume likumi “vakakwata ku chikoveyo cha kaYunda na kwendeka ngwavo: ‘Tuya nove, mwafwa tunathzivi ngwavo Njambi ali nove.’” Nameme eyi vesi inatumbula kaYunda umo ha kwendeka ngwayo “nove,” oloni ili na kwendeka vanu vavangi. Oku kulumbununa ngwe, ou kaYunda umo lika nemanenako chivunga choshe cha vanu va kuvwavetha. Vimanga veka navo vathzivuka ngocho, cho vali na kulikwatathana navo mu kupangela Yehova. Kuvashaka kuthzivuka mathzina avo voshe na kutembunwina munu na munu embwe. Yesu ikeye Ntwama yetu, mukemwo Mbimbiliya yatuleka ngwayo ikeye lika itunapande kukavangeya.—Mateo 23:10.

5. Va kuvwavetha vanapande kuthinganyeka majwi muka, cho mwafwa vika?

⁵ Va kuvwavetha vanapande kuthinganyeka manene majwi ali ku 1 Kolinte 11:27-29. (Tandeni.) Muka-Kilisitu wa kuvwavetha atha kulya vati likende na kunwa vinyu ha Chanukitho “na chilika chachivi,” nambe ngwetu mu ngila ije kuyapandele? Nga kanyungu mwamuvwa vuthamba vwendi na Yehova na kupwa wa kujeneka kulongwa kuli ikeye, cho kamwetha kathingimiko omwo alya likende na kunwa vinyu. (VaHevelu 6:4-6; 10:26-29) Awa majwi anangula va kuvwavetha vapwe va kulongwa mangana vakatambule “chikandelela chije chinapu kuthana kwa Njambi hali Kilisitu Yesu.”—Filipu 3:13-16.

6. Vaka-Kilisitu va kuvwavetha vanapande kulimona vati?

⁶ Paulu walekele vaka-Kilisitu va kuvwavetha ngwendi: “Njili na kumithindiya, yange njinapu chindthzinda omwo kupangela Mwene ngwange, yoyeleni ha mwonyo uje unalitheteka na theteko ije yanamyakela Njambi omwo wamithanene.” Vanapande kupangetha vati awa majwi? Paulu walumbunwine ngwendi: “Thimbu yoshe pweni vaka-kulilumbilitha, vaka-kulikehetha na vaka-lukakateya. Shololeni chithzemo cheni mu kuliyandela umo na mukwavo. Nyungeni mwamuvwa manene kulitombola kwa mbunga ije yanamyana mundthzindthzime ha kwoloka chije  chinamikutila hamo lika muvavoshe.” (Efeso 4:1-3) Sipilitu ya Yehova ikakwatha vangamba vendi vapwe va kulikehetha, kethi va kulyaletha. (Kolose 3:12) Ngechi, va kuvwavetha kuvethi kulimona vukama kutuvakana vakwavo. Vathzivuka ngwavo Yehova kethi kuvavwethza sipilitu ya kujela kutuvakana vangamba vendi vakwavo. Cho kuvethi kuthinganyeka ngwavo vakevo lika vatha kuthzivithitha Mbimbiliya mwamuvwa kutuvakana vakwavo. Kuvethi kulanya munu ha thimbu ya Chanukitho ashangumuke kulya likende na kunwa vinyu ha kumuthinganyekela ngwavo nendi vanamuvwavetha. Oloni vapwa va kulikehetha, cho vathzivuka ngwavo Yehova lika ikeye atha kulanya vanu vakaye mwilu.

7, 8. Vyuma muka kuvethi kushaka kulinga va kuvwavetha, cho mwafwa vika?

⁷ Nameme va kuvwavetha vathzivuka ngwavo kunapu kuvethzika kwakama kuvalanya kuya mwilu, oloni kuvethi kushaka vanu vavalemethe. (Efeso 1:18, 19; tandeni Filipu 2:2, 3.) Vathzivuka lalo ngwavo naumo wai wathzivukile mwavavwavethele Yehova. Ngechi va kuvwavetha kuvethi kukomoka nga vanu vamo vavavyana ngwavo vapwa va kuvwavetha. Vathzivuka lalo ngwavo Mbimbiliya yavyanetha kukulahela munu uje alitumbula ngwendi Njambi namwana chipangi cha kulitila. (Kujombolola 2:2) Va kuvwavetha kuvethi kulithzimbula ku munu woshe ivawana ngwavo vavavwavetha, mwafwa kuvethi kushaka kuvana kathingimiko ka kutuvakanetha. Kuvethi kulishasha ha vyuma vyavivwa vivakalinga mwilu.—1 Kolinte 1:28, 29; tandeni 1 Kolinte 4:6-8.

⁸ Vaka-Kilisitu va kuvwavetha kuvethi kushaka kuthikama lika na vakwavo va kuvwavetha, ngwe ngwavo vakala mu chivunga cha kulimanena embwe. Kuvethi kuthetela vakwavo va kuvwavetha mangana vathimutwiye navo viñanda vya kuvwavetha kwavo, nambe kuliwana mu vivunga mangana valilongethe Mbimbiliya. (Ngalatiya 1:15-17) Chikungulukilo kuchatha kulikwatathana nga va kuvwavetha valinga ngocho. Kulinga ngocho, kunapu kulwitha sipilitu ya Njambi ije ikalingitha vanu va Njambi vapangele hamo lika mu kwoloka.—Tandeni Loma 16:17, 18.

9. Mwafwa vika munapande kukala na vithinganyeka vyavivwa hali vaje vakali likende na kunwa vinyu ha Chanukitho? (Kengeni ñanda ya “Chithzemo Kuchethi Kulilwitha.”)

⁹ Munapande kumona vati vandolome na vandokathzi va kuvwavetha? Yesu walekele vandongethi vendi ngwendi: “Yeni voshe munapu vathamba.” Wendekele lalo ngwendi: “Woshe alyametha ikeye vavenya, vakamupwitha wamundondo, cho woshe alikehetha ikeye vavenya, vakamwametha.” (Mateo 23:8-12) Ngechi, kukomoka manene munu kwapwa kwakuvi, nameme wapwa wa kuvwavetha. Mbimbiliya muikendeka hali vakulunu, ikatushongangeya kutembwinina likulahelo lyavo, oloni ikatunangula ngwayo munu kapandele kupwa ntwama yetu. (VaHevelu 13:7) Mbimbiliya yendeka vene ngwayo vamo tunapande “kuvayongola na kathingimiko kakama.” Oloni yendeka ngocho, mwafwa ‘vakapanga mwamuvwa’ na ‘kundangana mu kwambulula na kulongetha,’ kethi omwo ya kuvavwavetha embwe. (1 Timateo 5:17) Nga twaletha na kwaka manene mbunge va kuvwavetha, cho tunatha kuvathzivitha shwamwa, nambe kuvalingitha valishashe. (Loma 12:3) Kutwapandele kulinga chuma chije chilingitha ava vandolome va Kilisitu va kuvwavetha vathevuke.—Luka 17:2.

10. Mwatha kuthingimika vati vanu vanavwavetha Yehova?

¹⁰ Twatha kuthingimika vati vanu vanavwavetha Yehova? Kutwapandele kuvehula ngwetu, ‘Vamivwavethele vati?’ Eyi yapwa ñanda ya munu endi lika, ije kutwapande kuthzivuka yetu. (1 Tesalonika 4:11; 2 Tesalonika 3:11)  Kutwapande kwihula muka-njuvo yavo, nambe vithemi vavo, nambe vavushoko vwavo nga navo vavavwavetha. Eli likulahelo kuvethi kulinga lya kushwana mu nanga. (1 Tesalonika 2:12) Tunapande kujenjuka ku kwihula vihula vije vyatha kuluvaletha vakwetu. Chakumwenako, kutwapandele kwihula munakathzi wa munu ivavwavetha mwakalithzivila kukayoya myaka yoshe hano hathi kwa kujeneka munalume wendi. Tuvavoshe twakulahela ngwetu Yehova “akakutitha mashungu a vyuma vya kuyoya vyoshe.”—Myatho 145:16. NW.

11. Twatha kulinyungilila vati yetu vavenya nga tujenjuka ku kukomoka vanu?

¹¹ Nga kutumono va kuvwavetha kupwa va kulema kutuvakana vaka-Kilisitu vakwavo, cho tulinyungilila yetu vavenya. Mu ngila muka? Mbimbiliya yatuleka ngwayo mu chikungulukilo munatha kupwa vaje ‘valikwitha ngwe vaka-kukulahela’ na kwendeka ngwavo vapwa va kuvwavetha. (Ngalatiya 2:4, 5; 1 Yowano 2:19) Cho lalo vanu va kuvwavetha vamo vanatha kuthethza kulongwa kwavo. (Mateo 25:10-12; 2 Petelu 2:20, 21) Ngechi, nga tujenjuka ku kukomoka vanu, cho kutukavangeya vakwetu, nambe va kuvwavetha, nameme vanu va kuthsimana vaje vanapangela Njambi ha thimbu yailaha. Nga ava vanu vathethza kulongwa kwavo, nambe chikungulukilo, cho yetu kutulikele kukulahela Yehova, nambe kumupangela.—Yunda 16.

12, 13. Vika kutwapandele kulishoshomwena ha totala ya vaka-kulya likende na kunwa vinyu ha Chanukitho?

¹² Kunima, totala ya vaka-kulya likende na kunwa vinyu ha Chanukitho, inakele na kutepuluka. Oloni mu myaka ino, totala yacho ili na kuya helu mwaka na mwaka. Kuma tunapande kulishoshomwena ndi? Embwe. Tuthimutwiyeni vyuma vitulingitha twonwe kulishoshomwena.

¹³ Yehova “athzivuka vaje vanapu vendi.” (2 Timateo 2:19) Vandolome vaje vakatanda vaka-kulya likende na kunwa vinyu ha Chanukitho valithethza na Yehova, mwafwa vakevo kuvathzivuka munu uje ivavwavetha mpundu. Ngechi vakatandela kumo na vaje valimona ngwavo vavavwavetha, oloni kethi va kuvwavetha. Chakumwenako, vanu vamo vaje vakele na kulya likende na kunwa vinyu kunima, matangwa ano valikela. Vamo kuvinja mu vwongo, kuvalingitha vakulahele ngwavo vakayula na Yesu mwilu. Ngechi kututhzivuka totala ya vanu va kuvwavetha vanathalako.

14. Mbimbiliya yendeka vika ha totala ya vanu va kuvwavetha vaje vakakala hano hathi muikashangumuka ñavava yakama?

¹⁴ Va kuvwavetha vakakala ku mitambela yaingi ya kaye omwo Yesu akaija na kuvambata. Mbimbiliya yendeka ngwayo, Yesu “akatuma tungelo twendi ku vimbango viwana vya hano hathi, cho vakakungulula vanu vendi vaje vangwile kutunda kushongo imo ya kaye na kweta kushongo ikwavo ya kaye.” (Mateo 24:31) Mbimbiliya yendeka lalo  ngwayo mu thimbu ya kukotoka, hano hathi hakathala vanu va kuvwavetha vavandondo. (Kujombolola 12:17) Oloni kuyendekele vakakalako omwo ikashangumuka ñavava yakama.

15, 16. Vika vitunapande kuthzivuka hali va 144,000 vaje vanangula Yehova?

¹⁵ Yehova athzivuka thimbu yakangula vaje vavwavetha. (Loma 8:28-30) Yehova washangumukile kwangula vanu va kuvwavetha hanima ya kuthanguka kwa Yesu. Vaka-Kilisitu va mu chita cha myaka cha kulivanga voshe vapwile va kuvwavetha. Omwo mwetile myaka yaingi, vungi vwa vaje valitumbwile ngwavo vaka-Kilisitu valikelele kukavangeya Kilisitu. Nameme ngocho, mu myaka vene oyo, Yehova wavwavethele vaje vapwile vaka-Kilisitu va vuthunga. Vapwile ngwe tiliku ije yendekele Yesu ngwendi ikakolela hamo na shaku. (Mateo 13:24-30) Mu matangwa ano a kukotoka, Yehova achili na kwangula vanu mangana vakale hali vaje 144,000. ^[2] (Kengeni viñanda vya kushongo.) Ngechi, nga Njambi ashaka kuvwavetha vanu vamo thimbu kanda mamanethelelo aije, tunapande kuthzivuka ngwetu ali na kulinga chuma chachivwa. (Isaya 45:9; Ndanyele 4:35; tandeni Loma 9:11, 16.) ^[3] (Kengeni viñanda vya kushongo.) Tunapande kunyanyama kutewa tulinga ngwe muvalingile vangamba vaje vayayavalele vyalingile shukulu yavo kuli vakwavo vangamba vaje vakotokelele kupanga.—Tandeni Mateo 20:8-15.

¹⁶ Kethi ngwe voshe vaje vali na lilavelelo lya kukayoya mwilu vanapu “ndungo wa kulongwa na kunyanyama.” (Mateo 24:45-47 NW) Ngwe muje chapwile mu thimbu ya vaka-Kilisitu va kulivanga, Yehova na Yesu vali na kupangetha vanu vavandondo mu kulitha na kulongetha vanu vavangi. Mu thimbu ije, vaka-Kilisitu vavandondo lika va kuvwavetha vakevo vavapangethele mu kuthoneka Vithoneka vya chiNgiliki vya Vaka-Kilisitu. Na matangwa ano, vaka-Kilisitu vavandondo lika va kuvwavetha vakevo vali na chipangi cha kwana vanu va Njambi “vyakulya ha thimbu yaivwa.”

17. Vika vitunalilongetha muno mu mutwe wa ñanda?

¹⁷ Vika vitunalilongetha muno mu mutwe wa ñanda? Yehova akana kuyoya kwa myaka yoshe ku vanu vendi vavangi vaje vakakala hano hathi, na kuli vaje vakayula hamo na Yesu mwilu. Yehova akavethzikitha vangamba vendi voshe, “kaYunda” hamo lika na “vanalume likumi,” cho ashaka ngwendi vononoke mashiko amo na kupwa va kulongwa. Voshe vanapande kulikehetha. Voshe vanapande kumupangela hamo mu kulikwatathana. Cho voshe lalo vanapande kulithzivathana mu chikungulukilo. Omwo mamanethelelo ali na kushwenya muyehi, tuvavoshe tunapande kupangela Yehova na kukavangeya Kilisitu ha kupwa vutanga vumo.