1-3. Vyuma muka vyalingithile litangwa lya Pentekosita kupwa lya kulitila, cho evi vyuma vyashulithilile vati vyuma vivapolofwetele mu Vithoneka? (Kengeni chikupulo ha liputa 17)

LYA CHALUMINGO ku thimbu ya mutondo, vanu vavwahelelele manene mu Yelusalema. Vakele na kulinga chilika cha Pentekosita, chije chapwile cha kulema manene ha thimbu ya kushangumuka kuteja tiliku. Ku thimbu ije ya mutondo, kapilisitu wakama wakele na kwana milambu. Cho kweta ku thimbu ya 09:00, wanene mikasha ivali ya makende a kujeneka muthima. Awa makende apwile a tiliku ya kulivanga. Kapilisitu wakama wahwingithile awa makende noku noku na kuwana kuli Yehova. Eyi yapwile Pentekosita ya mu mwaka wa 33.—VaLevi 23:15-20.

² Kapilisitu wakama wanene ovu vwana vwa kuhwingitha mwaka na mwaka, ha myaka yaingi. Ovu vwana vwemaneneneko chuma chimo cha kulema chije chalingiwile ha Pentekosita ya mu mwaka wa 33. Chalingiwile kuli vandongethi va Yesu 120 vaje vakele na kulombelela mu mulili wa helu mu Yelusalema. (Vilinga 1:13-15) Kapolofweto Njwele wavangelele kuthoneka vya chilika echi, myaka 800 thimbu kanda ou mwaka wete. (Njwele 2:28-32; Vilinga 2:16-21) Chuma muka cha kulema chalingiwile?

 ³ Tandeni Vilinga 2:2-4. Ha litangwa lije, Njambi wanene vaje vaka-Kilisitu sipilitu yendi ya kujela, cho wavavwavethele. (Vilinga 1:8) Ngechi mbunga yakama ya kungulukilile kuli vakevo, cho vandongethi vashangumukile kuvaleka vyuma vya kukomoketha vije vivamwene na kuthziva. Kapositolo Petulu walumbunwine vyuma vyalingiwile na theho yavyo. Cho walekele mbunga ngwendi: “Munu na munu napande kutenguluka ku vivi vyendi na kumumbwitika mu lithzina lya Yesu Kilisitu, ngechi vene, amithambethe ku vivi vyeni, cho mukatambula vwana vwa Njambi, mundthzindthzime wa kujela.” Ha litangwa lije, vanu va kupwa 3,000 vavambwitikile, cho navo vatambwile sipilitu ya kujela.—Vilinga 2:37, 38, 41.

4. (a) Vika tunapande kuthzivukila vyuma vyalingiwile ha Pentekosita? (b) Vyuma muka vikwavo vyalingiwile ha litangwa lije lya Pentekosita ku myaka ya kuthañulu? (Kengeni viñanda vya kushongo.)

⁴ Kapilisitu wakama na vwana vwakele na kwana ha Pentekosita vyemaneneneko vika? Kapilisitu wakama wemaneneneko Yesu. Makende emaneneneko vandongethi va Yesu va kulivanga va kuvwavetha. Ava vandongethi na vanu veka vavangi vavavwavethele munima yavo, vavangwile mu vanu vaka-vuvi, cho vavatumbula ngwavo “mushoke wa kulivanga.” (Yakomba 1:18) Njambi natava ava vanu vapwe vana vendi, cho navangula vapwe vimyene vaje vakayula na Yesu mu Vumwene vwa Njambi vwa mwilu. (1 Petulu 2:9) Yehova akapangetha Vumwene vwendi mu kuvethzikitha vanu voshe va kwononoka. Nameme tukakala hamo na Yesu mwilu, nambe mu palandaisi hano hathi, Pentekosita ya mwaka wa 33 inapu ya kulema kuli yetu. ^[1] (Kengeni viñanda vya kushongo.)

5. Vika twendekele ngwetu vanu voshe vaje vavwavetha kuvethi kuvavwavetha mu ngila ya kulifwa?

⁵ Vandongethi vaje vakele mu mulili wa helu kuvakevala lije litangwa. Munu na munu wakele na vyuma vije vyasholokele ngwe mulangi wa tuhya ha mutwe wendi. Yehova wavanene ndthzili ya kwendeka mu vindaka vyeka. Valithzivile vene ngwavo vanavavwavetha na sipilitu ya kujela. (Vilinga 2:6-12) Oloni evi vyuma kuvyethi kulingiwa kuli vaka-Kilisitu voshe nga vanavavwavetha. Chakumwenako, Mbimbiliya kuyendekele ngwayo kwasholokele lalo chuma cha kufwa ngwe milangi ya tuhya ha mitwe ya vanu vavangi vaje vavavwavethele hanima mu Yelusalema ha litangwa lije vene. Vakevo vavavwavethele omwo vavambwitikile. (Vilinga 2:38) Kethi ngwe vaka-Kilisitu voshe vakavavwavetha ha thimbu ivavambwitika. Vaka-Samaliya vavavwavethele hanima ya kuvambwitika. (Vilinga 8:14-17) Cho lalo, Konelyasi na vavushoko vwendi vavavwavethele thimbu kanda vavambwitike.—Vilinga 10:44-48.

6. Vaka-Kilisitu va kuvwavetha voshe vakatambula vika, cho vakalithzivi vati?

⁶ Vaka-Kilisitu vakananguka mu vingila vya kulithethzathethza ngwavo vanavavwavetha. Vamo vakathzivuka oho vene ngwavo Yehova navavwavetha. Veka haketi thimbu athinoni vathizuke ngwavo vanavavwavetha. Oloni kapositolo Paulu walumbunwine vyuma vikalingiwa kuli vakevo. Wendekele ngwendi: “Mwakulahelele muli Kilisitu, cho Njambi namyaka chithzivukitho cha kupwa mu vendi ha kumyana mundthzindthzime wa kujela uje yamikulahethele, mundthzindthzime ikeye chishimbikiya ngechi tukatambule vije Njambi na kulahetha vanu vendi.” (Efeso 1:13, 14) Yehova akapangetha sipilitu yendi mu kukwatha ava vaka-Kilisitu va kuvwavetha vathzivuke ngwavo navangula kuya mwilu. Sipilitu ya kujela inapu ngwe “chishimbikiya,” nameme vukaleho vuje vuvamwetha ngwavo vakayoyela mwilu, kethi hano hathi.—Tandeni 2 Kolinte 1:21, 22; 5:5.

7. Vika vyanapande kulinga muka-Kilisitu woshe wa kuvwavetha mangana akatambule fweto yeni mwilu?

⁷ Nga muka-Kilisitu vanamuvwavetha, cho kulumbununa ngwavo akatambula fweto  yendi ndi? Embwe. Athzivuka ngwendi vanamulanya kuya mwilu. Oloni akutambula fweto nga apwa wa kulongwa kuli Yehova. Petulu walumbunwine ngwendi: “Ngechi vene vathamba vange, ethekeni manene na ndthzili kupwitha kuthana na kwangula kweni ngwe vyuma vyeni vya myaka yoshe, omwo nga mulingamo, cho kumukatundu ku kukulahela kweni. Mu ngila eyi vene, vakamyana moko ya kukovela mu Vumwene vwa Mwene yetu na Muyoyethi wetu Yesu Kilisitu vuje vwa myaka yoshe.” (2 Petulu 1:10, 11) Ngechi muka-Kilisitu woshe wa kuvwavetha kapandele kwechelela chuma chimo chimwonowethe kupangela Yehova. Nameme vanamuthana kuya mwilu, nga kapu wa kulongwa, cho kakatambula fweto yendi.—VaHevelu 3:1; Kujombolola 2:10.

8, 9. (a) Mwafwa vika vanu vavangi kuvethi kuthzivithitha vyuma vikalingiwa ku munu nga vanamuvwavetha? (b) Munu atha kuthzivuka vati ngwendi vanamulanya mwilu?

⁸ Kukapu kwakukalu kuli vangamba va Njambi vavangi ano matangwa kuthzivithitha vyuma vikalingiwa nga Njambi na vwavetha munu. Vakonwa kuthzivithitha mwafwa vakevo kuvavavwavethele. Njambi watangele vanu ngwendi vayoye myaka yoshe hano hathi, kethi mwilu embwe. (Kushangumuka 1:28; Myatho 37:29) Oloni Yehova nangulako vamo vakapwe vimyene na tupilisitu mwilu. Ngechi nga navavwavetha, lilavelelo na vithinganyeka vyavo vyoshe vikatenguluka na kuvandamena kukayoyela mwilu.—Tandeni Efeso 1:18.

⁹ Oloni munu atha kuthzivuka vati ngwendi vanamulanya kuya mwilu? Taleni majwi endekele Paulu kuli vandolome va kuvwavetha va ku Loma, vaje ‘vavathanene vapwe vanu va Njambi.’ Wavalekele ngwendi: “Omwo mundthzindthzime uje wanamyana Njambi kamipwithile mu vindungo ngechi mukale na lyova, oloni mundthzindthzime namipwitha vana va Njambi cho na ndthzili ya mundthzindthzime tuli na kutambeka kuli Njambi ngwetu: ‘[Abba, Ove Tate!’ NW] Mundthzindthzime wa Njambi unalitombola na mundthzindthzime wetu mu kusholola ngechi tunapu tu vana va Njambi.” (Loma 1:7; 8:15, 16) Sipilitu ya Njambi ikeyo ikaleka munu athzivuke nga vanamwangula kukayula na Yesu mwilu.—1 Tesalonika 2:12.

10. Chithoneka cha 1 Yowano 2:27 chilumbununa vika omwo chendeka ngwavo muka-Kilisitu wa kuvwavetha kashaka munu kumulongetha?

¹⁰ Vaje vanalanya Njambi ngwendi vaye mwilu, naumo wai napande kuvaleka ngwendi vanavavwavetha. Yehova ikeye akavalingitha valithzive ngocho. Kapositolo Yowano naleke vaka-Kilisitu va kuvwavetha ngwendi: “Oloni yeni vanamivwavetha laja na sipilitu ya kujela, ngechi vene yeni voshe munathzivuka vuthunga.” Navaleke lalo ngwendi: “Oloni ngechi mweni, Kilisitu netila mundthzindthzime wendi hali yeni. Ngwe omwo mundthzindthzime wendi ali muli yeni, kumushaka munu kumilongetha. Omwo mundthzindthzime wendi ali na kumilongetha vyuma vyoshe, cho vije ali na kumilongetha vinapu vya vuthunga, kethi vya makuli embwe. Ngechi vene, ononokeni vilongetha vya mundthzindthzime, cho kaleni muli Kilisitu.” (1 Yowano 2:20, 27) Vaka-Kilisitu va kuvwavetha vanapande kuvalongetha kuli Yehova ngechi mwa vanu voshe. Oloni munu kapandele kuvaleka ngwendi vanapu va kuvwavetha. Yehova akapangetha sipilitu yendi ya kujela mu kuvakwatha vathzivuke ngwavo navavwavetha.

11, 12. Vika vyanatha kulihula muka-Kilisitu wa kuvwavetha, oloni kethi kuthinganyeka vika?

¹¹ Nga vaka-Kilisitu vanavavwavetha na sipilitu ya kujela, vakatenguluka manene, mukemwo Yesu wendekele ngwendi ‘vanathemuka luvali.’ (Yowano 3:3, 5) Walumbunwine lalo ngwendi: “Kethi ukomoke omwo njikuleka ngwange unapande kuthemuka luvali. Lihundthzi lihuwa kwoshe kulishaka, watha kuthziva chililimo chalyo, oloni kuwatha kuthzivuka kuje kulitunda nambe kuje kuliya.  Ngechi vene, mukemwo mu chinapu na voshe vaje vanathemuka ku mundthzindthzime wa kujela.” (Yowano 3:7, 8) Kwapwa kwakukalu munu wa kujeneka kuvwavetha alumbunune mwakalithzivi munu wa kuvwavetha. ^[2]—Kengeni viñanda vya kushongo.

¹² Munu ivanavwavetha natha kulihula ngwendi, ‘Vika Yehova nangula yange kutuvakana kwangula weka?’ Natha kulithziva ngwendi kapwilemo kupanga echi chipangi. Nameme ngocho, kethi kuthinganyeka ngwendi Yehova kamwangwile. Oloni akavwahelela manene na kukandelela ha vwana ovu. Vanu va kuvwavetha vakalithzivi ngwe mwalithzivilile kapositolo Petulu omwo wendekele ngwendi: “Tukandeleleni kuli Njambi na Ishe wa Mwene yetu Yesu Kilisitu. Omwo ha mema ku mbunge endi akama manene, natwana mwonyo wauha ha kuthangula Yesu Kilisitu ku vathsi. Echi chikecho chitushulitha na chinyangavili cha kuyoya, cho yetu tuli na kukengelela ku lutwe tukafuke vufuko vwa vivethzikitho vije Njambi natulikila vanu vendi. Namitulikilavyo mwilu, kuje kuvyatha kuthothonyoka nambe kuvihya nambe kupiluka.” (1 Petulu 1:3, 4) Vanu va kuvwavetha muvakatanda awa majwi, vakalithzivi ngwavo Ishavo ali na kwendeka kuli vakevo.

13. Vithinganyeka vya munu vikatenguluka vati nga vanamuvwavetha na sipilitu ya kujela, cho vika vikamulingitha atenguluke?

¹³ Thimbu kanda Yehova alanye ava vaka-Kilisitu kuya mwilu, vakele na likulahelo lya kuyoya myaka yoshe hano hathi. Vavandamenene thimbu ije Yehova akatengulula hano hathi kupwa palandaisi na kutundithaho vuvi vwoshe. Mpamo vathinganyekele omwo muvakatambula vavushoko nambe vavuthamba vavo vaje vathsile. Valavelelele kukatunga vinjuvo na kutumbamamo na kukakuna miti na kulya vushuka vwayo. (Isaya 65:21-23) Vika vyatengulwile vithinganyeka vyavo? Vatengulukile mwafwa ya kwombwa, nambe kuyanda manene ndi? Vathinganyekele ngwavo kukayoya myaka yoshe hano hathi kukavathzivitha vuli ndi? Indi vashakele lika vakathzive mu kwafwa kuyoyela mwilu? Embwe. Njambi ikeye wavangwile. Omwo wavalanyele, wapangethele sipilitu yendi ya kujela itengulule vithinganyeka vyavo vya kutumbama hano hathi.

14. Vaka-Kilisitu va kuvwavetha vakalithzivi vati omwo vachili hano hathi?

¹⁴ Aha valumbununa ngwavo vaka-Kilisitu va kuvwavetha vashaka kuthsa ndi? Paulu walumbunwine muvakalithzivila vanu va kuvwavetha. Wethekethele mivila yavo ku “mbalaka,” cho wendekele ngwendi: “Omwo tuchili na kuyoya mu mbalaka ya hano hathi, tuli na kukemanga vene na kuyanda, kethi ngwe tushaka vatutundithemo mu muvila wa hano hathi embwe, oloni tushaka vatuthzike na muvila wa mwilu, ngechi vene, chije cha kuthsa vakachimwitha cha mwonyo.” (2 Kolinte 5:4) Ava vaka-Kilisitu kuvashaka kuthsa. Vakalikuu kuyoya, cho vashaka kupangela Yehova hamo na vinanga vyavo na vavuthamba vavo. Nameme vali na kulinga vyavingi hano hathi, oloni kuvevalele vyanavakulahetha Njambi kulutwe.—1 Kolinte 15:53; 2 Petulu 1:4; 1 Yowano 3:2, 3; Kujombolola 20:6.

15. Vyuma muka vije kuvimwetha ngwavo munu vanamuvwavetha na sipilitu ya kujela?

¹⁵ Mpamo muli na kuhuhwathana ngwe Yehova namilanya kuya mwilu indi embwe. Nga munalithzivi ngweni namilanya, cho thinganyekeni ha vihula evi vya kulema: Mukalithzivi ngweni muli na ndthzili mu chipangi cha kwambulula ndi? Mukalikuu kutanda Mbimbiliya na kulilongetha “vithzango vya Njambi vya kulova” ndi? (1 Kolinte 2:10) Mukalithzivi ngweni Yehova namivethzikitha mu chipangi cha kwambulula ndi? Mushaka kulinga chithzango cha Yehova kutuvakana kulinga vyuma vyeka ndi? Mwathzema manene vanu na kushaka kuvakwatha mangana vapangele Yehova ndi? Muli na vukaleho vumwetha ngwavo Yehova namikwatha mu vingila vyavingi mu kuyoya kweni ndi? Nga mukumbulula ngweni eyo ku vihula vyoshe evi, kuma kulumbununa ngwavo vanamilanya mwilu ndi?  Embwe. Mwafwa vika? Mwafwa vangamba va Njambi voshe, va kuvwavetha nambe embwe, vakalithzivi ngocho. Yehova akapangetha sipilitu ya kujela mu kwana ndthzili vangamba vendi voshe, vaje vakaya mwilu, na vaje vakakala hano hathi. Umona kumwathzivukile nga mukaya mwilu, cho kulumbununa ngwavo kuvamilanyele. Vaje vanangula Yehova kuvethi kuhuhwathana.

16. Vika twendekele ngwetu kethi ngwe voshe vaje vatambula sipilitu ya Njambi vakaya mwilu?

¹⁶ Mu Mbimbiliya vathonekamo vanu va kulongwa vaje vatambwile sipilitu ya Yehova ya kujela oloni kuvaile mwilu. Umo wavo wapwa Yowano Muka-kumbwitika. Yesu wendekele ngwendi kukwakele munu watuvakanene Yowano, oloni wendekele lalo ngwendi Yowano kakai mwilu na kupwa mwene. (Mateo 11:10, 11) Ndaviti nendi, sipilitu ya kujela yamutwamenenene. (1 Samwele 16:13) Sipilitu ya kujela yamukwathele athzivithithe vyuma vya Njambi vya kulova na kumutwamenena mu kuthoneka mitamba imo ya Mbimbiliya. (Mako 12:36) Nambe ngocho, kapositolo petulu wendekele ngwendi: ‘Ndaviti kaile mwilu.’ (Vilinga 2:34) Yehova wanene sipilitu yendi ya kujela kuli ava vanu mangana valinge vyuma vya kukomoketha, oloni kaipangethele mu kuvalayanya vaye mwilu. Kuma kulumbununa ngwavo kuvapwile va kulongwa mukemwo kuvavangwile kuya mwilu ndi? Embwe. Yehova akavathangula mangana vakuyoye mu Palandaisi hano hathi.—Yowano 5:28, 29; Vilinga 24:15.

17, 18. (a) Vika vivanalaveleha kukatambula vangamba va Njambi vavangi kulutwe? (b) Vihula muka vitukumbulula mu mutwe wa ñanda unakavangeyaho

¹⁷ Vangamba va Njambi vavangi matangwa ano kuvakai mwilu. Vakayoyela hano hathi ngechi mwa Avilahama na Ndaviti na Yowano Muka-kumbwitika na vanalume na vanakathzi va kulongwa va kuthañulu omwo fulumende ya Njambi ikayula. (VaHevelu 11:10) Va 144,000 vakevo vakayula na Yesu mwilu. Oloni Mbimbiliya inendeka vya vanu va kuvwavetha ‘vanathala’ hano hathi mu thimbu ino ya kukotoka. (Kujombolola 12:17) Oloni vungi vwa va 144,000 vathsa laja, cho vali mwilu.

¹⁸ Nga munu endeka ngwendi vamuvwavetha, cho vaje vali na lilavelelo lya kuyoya hano hathi vanapande kulinga vati? Nga mu chikungulukilo cheni muli umo ashangumuka kulya likende na kunwa vinyu ha thimbu ya Chanukitho, cho munapande kumumona vati? Nga totala ya vaka-Kilisitu va kuvwavetha ili na kuya helu, munapande kulishoshomwena ndi? Evi vihula tuvikumbulula mu mutwe wa ñanda unakavangeyaho.