Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

NGILA YA KUPWILAMO VA KUVWAHELELA

Kuthzivuka Vituli na Kuyoyela

Kuthzivuka Vituli na Kuyoyela

YETU VANU TUKALINGI VYUMA VYA KULITHETHZATHETHZA, TUKATHONEKA NA KUPENTA NA KUPANGA VYUMA, CHO LALO TUKEHULA VIHULA VYAKAMA VYA KUFWA NGWE EVI: Vika kwakela lilu na hathi? Twatunda kuli? Vika tuli na kuyoyela? Vika vikalingiwa kulutwe?

Vanu vamo kuvethi kwihula evi vihula, mwafwa vakathinganyeka ngwavo vikumbululo vyacho vyapwa vyavikalu kuvithzivithitha. Vakwavo vakathinganyeka ngwavo evi vihula kethi vya theho, mwafwa vyuma vyalithzilile lika ngocho. Munalume umo wa kulilongetha manene, William Provine, wendekele ngwendi: “Kukwakele vinjambi, cho nevi vituli na kuyoyela vene vyai. Nevi kwakela mashiko akuthzivuka vyavivwa nevi vyavivi vene vyai, cho lalo kulutwe kukwethi vuyoye vwavuvwa.”

Oloni vamo kuvethi kutava evi vyendekele ou munalume. Vakathinganyeka ngwavo kuli mashiko ali na kututwamenena mwamuvwa hano hathi. Vakalikomokela na kuvwahelela ha kumona vyuma vivatanga, cho vakavitembwinina mu kupanga vyuma vimo. Muvakamono evi vyuma vya kukomoketha, vakathinganyeka ngwavo kuvyalithzilile ngocho, oloni kuli munu umo wa mana manene wavitangele.

Vithinganyeka vya chifwa echi vinalingitha vaje vatava ngwavo vyuma vyalithzilile ngocho vatengulule vithinganyeka vyavo. Tuchithimutwiyeni ha myanja eyi.

NDOTOLO WA VWONGO ALEXEI MARNOV wendekele ngwendi: “Ha sikola hanjakovelele valongethele ngwavo kukwakele Njambi, cho vyuma vyalithzilile ngocho.” Valongethele lalo ngwavo “munu uje akulahela Njambi kethi na mana.” Oloni mu 1990, watengulwile vithinganyeka vyendi.

“Ou ndotolo wendekele ngwendi: “Njashakele kuthzivuka vuthunga ha vyuma vya kutanga, nomu muvukapangela vwongo vwa munu. Ha vyuma vyoshe vya mu kaye, vwongo vavutanga mu ngila ya kukomoketha manene. Vwongo vwa munu vatha kuvutanga vati na chashu cha kuthzivithitha vyuma, cho kutundaho athse lalo? Kuchapandele kukala ngocho. Ngechi njalihwile ngwange: ‘Vika vituli na kuyoyela?’ Munjathinganyekele ha ñanda eyi, njamwene ngwange Ishamatanga kwali.”

Kushaka kuthzivuka vituli na kuyoyela kwalingithile Alexei alilongethe Mbimbiliya. Munakathzi wendi uje wapwa ndotolo, cho lalo katavele ngwendi Njambi kwakala, nendi washangumukile kulilongetha Mbimbiliya, mangana amone indi vyuma vyakele na kulilongetha munalume wendi vyapwile vya vuthunga.

DR. HUABI YIN UJE WALILONGETHA VYA SAYANSI. Huabi Yin walilongethele vilongetha vya Sayansi vya kukundama ku litangwa nomwo mulikapangela.

Huabi wendekele ngwendi: “Omwo yetu vaka-sayansi tukalilongetha ha vyuma vya kutanga, tukawana ngwetu mashiko akewo akatwamenena vyuma vyoshe. Cho njalihwile ngwange, ‘Awa mashiko atunda kuli? Nga tuhya twatundondo kuvanga munu atunyunge mwamuvwa, cho iya wakeleko mashiko akunyunga litangwa?’ Mu kwita kwa thimbu, Mbimbiliya yakumbulwile mwamuvwa vihula vyange. Yendeka ngwayo: ‘Ha kulivanga Njambi watangele lilu na kaye.’”—Kushangumuka 1:1.

Sayansi inakwatha vanu vawane vikumbululo ku vihula vya kufwa ngwe evi: Maseluzi a mu vwongo akapanga vati? Litangwa likatu vati cheke, cho lalo likanene vati kushaluka? Mu ngila imo lika, Mbimbiliya yakumbulula vihula vya theho vya kufwa ngwe evi: Vika kwakela lilu na kaye? Vika kwakela mashiko aje akavitwamenena? Vika tuli na kuyoyela? Alexei na Huabi vanawana ngwavo Mbimbiliya yakumbulula evi vihula.

Mbimbiliya ngwayo: “[Njambi] katangele kaye ngechi kapwe ngwe mambo embwe, oloni hapwe ha kuyoyela vanu.” (Isaya 45:18) Kuli vimo vyatangelele Njambi kaye, ngwe mutumwena mu chilongetha chinatako. Vyuma vyatangelele Njambi kano kaye vinakundama ha lilavelelo lyetu lya kulutwe.