Banu ba kulikehesa bakala na kasingimiko, co kubesi kulyalesa nambe kushaka bakwabo babamone kupwa ba kulitila. Oloni munu wa kulikehesa wazema bakwabo, co washaka kulilongesa kuli bakebo.

Bisimbu bimo banu ba kulikehesa bakabamono ngwe ba kuzeya. Oloni banu baje bakananguka tupenga twabo na hayalenga nzili yabo, bapwa ba kukanyama.

• Kulikehesa kukanyamesa busamba. Libulu lya The Narcissism Epidemic ngwalyo: “Banu ba kulikehesa bakalikwatasana na bakwabo.” Lyendekele lalo ngwalyo banu ba cifwa eci “kukabapwila kwakwasi kusimutwiya na munu woshe woshe.”

• Kulikehesa kukwasa muneni mu kuyoya. Kulikehesa kukwasa muneni ha simbu ino na kulutwe. Cakumwenako, kunasa kukamukwasa akawane bipangi. Pulofesa Leonard Sax wasonekele ngwendi: “Banike baka-kulyalesa na kulishaka manene basa kulinga byuma bije byasa kubonowesa kuwana bipangi. Oloni mwanike uje asimutwiya mwamubwa na baka-kukobelesa bipangi nasa kukobela bipangi.” *

Longeseni muneni ajeneka kulishaka manene.

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: “Nga munu umo ayongola ngeci napu wakama oloni kesi mukemwo mwanapu, ali na kulikwisa lika ikeye babenya.”—Ngalatiya 6:3.

• Kesi mushangazale muneni mu kutubakanesa. Kuleka muneni ngweni: “Biyongola byobe byoshe bilishulisilila” nambe ngweni “wasa kulinga byuma byoshe biushaka,” kunasa kuzibika ngwe kumutakamesa. Oloni kuyoya kukwapwile ngoco. Bana beni basa lika kukala mwamubwa nga balyakela bilengo byabibwa na kupanga na nzili mu kubishulisilila.

• Mushangaleni kwesekesa na byuma byanalingi. Kuleka muneni ngweni “unalingi mwamubwa manene” kukumukwasa apwe wa kulikehesa. Oloni tumbuleni lika byuma byanalingi mwamubwa.

• Nanguleni muneni mwakupangesela mwamubwa mawebusaiti a kusimutwiila. Kakangi ha mawembusaiti a kusimutwiila, banu bakashaka  kulyalesa, kumwesa cashu cibali naco, na byuma bibanalingi mu buyoye.

• Shongangeyeni muneni kulomba likonekelo bwasi-bwasi. Mukwaseni azibuke byuma byanabiisa na kulitabelabyo.

Mulongeseni kupwa muka-kukandelela.

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: “Kandeleleniko.” —Kolose 3:15.

• Mukwaseni akandelele ku byuma bya kutanga. Banike banapande kukandelela ku byuma bya kutanga na kunanguka seho yabyo mu kuyoya. Twatonda mpunzi ya kuhwima, mema a kunwa na byakulya. Pangeseni ebi byuma bitunatumbula mu kukwasa bana beni bamone bubwa bwa byuma bya kutanga.

• Kusingimika banu. Lekeni muneni ngweni napande kumona banu boshe kupwa ba seho, basa kumuhyana mu byuma bimo, co kapandele kuzibila bakwabo cipululu, oloni napande kulilongesa ku cashu cabo.

• Balongeseni kukandelela. Longeseni bana beni balizilise kwendeka ngwabo njakandelela mwane kutundilila kwisi ya bimbunge byabo. Kukala na mbunge ya kukandelela kulingisa muneni apwe wa kulikehesa.

Longeseni bana beni ngweni kwapwa kwa seho kupangela bakwabo.

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: “Simbu yoshe yongoleni bakweni ngwe banapu bababwa kumihyana yeni. Simbu yoshe shakezekeni bije byasa kubwahelelesa bakweni beka lalo, kesi mulibwahelelese yeni babenya.”—Filipu 2:3, 4.

• Muneni napande kulingako bipangi bya ha njubo. Kujeneka kwana muneni bipangi bya ha njubo, kunapu lika ngwe kumuleka ngweni: ‘Yobe wapwa uwa seho manene kuwasa kulinga ebi bipangi.’ Muneni napande tai kupanga asinoni aya na kweha. Mulekeni ngweni kulinga bipangi bya ha njubo kukwasa bakwabo mu naanga, co bakandelelako na kumusingimika.

• Mulekeni ngweni kupangela bakwabo kwapwa kubezika. Kulinga ngoco kukwasa muneni akole mu bisinganyeka. Ngeci kwaseni muneni ananguke baje bali mu bujene. Simutwiyeni nendi ha byuma byanapande kulinga mangana ase kubakwasa. Shangaleni na kukwasa bana beni omwo bapangela bakwabo.