Bika Bitulilongesa ku Bikomokeso Byalingile Yesu?

MUNASA kukomoka kuzibuka ngweni mu mizimbu ya buyoye bwa Yesu kubapangesele lijwi mpundu lya Cigriki lya “cikomokeso.” Lijwi lya Cigriki lya dyʹna·mis libakanungulula ngwabo “cikomokeso,” lilumbununa “nzili.” (Luka 8:46) Banasa kulinungulula lalo ngwabo “cashu” nambe “bipangi bya nzili.” (Mateo 11:20; 25:15) Muka-kulilongesa umo wendekele ngwendi eli lijwi lya Cigriki “limwesa bipangi bya nzili binalingiwa, na nzili ibanapangesa mu kubilinga. Mubakalumbununa bipangi bya cifweci bakendeka ngwabo binalingiwa mwafwa ya nzili ya Njambi.”

Lijwi likwabo lya Cigriki lya teʹras bakalinungulula ngwabo “cimweso” nambe “cikomokeso.” (Yowano 4:48; Vilinga 2:19) Eli lijwi likamwesa bibakalingi banu nga bamona byuma bya cifweci. Kakangi, mbunga na bandongesi ba Yesu bakele na kukomoka na kukasama mubakele na kumona bipangi bya Yesu bya kukomokesa.—Mako 2:12; 4:41; 6:51; Luka 9:43.

Lijwi likwabo lalo lya Cigriki lya se·meiʹon lije libakapangesa kutalesa ku bikomokeso bya Yesu, lilumbununa “cimweso.” Muka-kulilongesa wa lizina lya Robert Deffinbaugh wendekele ngwendi eli lijwi “likamwesa bulumbunwisi bwa cikomokeso.” Wendekele lalo ngwendi: “Cimweso capwa cikomokeso cije citukwasa kuzibisisa busunga hali Mwene yetu Yesu.”

Wakele na Kulinga Manseno Indi Wakele na Nzili ya Kutunda Kuli Njambi?

Mbimbiliya kuimwesa ngwayo bikomokeso byakele na kulinga Yesu byapwile manseno a kushaka lika kushubulwisa banu nambe kubakwata-kwata lika ha mesho. Byamwesele “nzili yakama ya Njambi” ngwe mucalingilile cikomokeso calingile Yesu ca kutundisa ndemone wakele muli mwanike umo wa munalume. (Luka 9:37-43) Kuma Njambi Muka-nzili Yoshe uje ibanendeka ngwabo wakala na ‘nzili yakama manene’ asa kwonowa kulinga ebi bipangi bya nzili ndi? (Isaya 40:26) Embwe, kasa kwonowa.

Mikanda ya Biñanda Byabibwa inendeka ha bikomokeso byalingile Yesu bya kweta ku 35. Oloni kuimwesa totala ya bikomokeso byoshe byalingile. Cakumwenako, mukanda wa Mateo 14:14 ngwawo: “Omwo [Yesu] wamwene mbunga yakama, wabazibilile mema ku mbunge, co wakangwisile baje bakele na kubinja.” Oloni kubatulekele nambala ya banu bakangwisile.

Kulinga ebi bipangi bya nzili kwapwile kwa seho manene kuli Yesu uje wakele na kulitumbula ngwendi wapwa Muna Njambi na Mesiya ibakulahesele. Bisoneka bimwesa ngwabyo Njambi ikeye wanene Yesu nzili ya kulinga bikomokeso. Kapositolo Petulu wendekele hali Yesu ngwendi ‘Njambi wamusholwele kuli yeni. Walingile ngoco kwitila mu bipangi bya nzili na bikomokeso na bizibukiso bije byalingile Njambi mukati keni kwitila muli ikeye, ngwe mumuzibukila.’ (Vilinga 2:22) Simbu ikwabo Petulu wendekele ngwendi ‘Njambi wabwabesele Yesu na sipilitu ya kujela na kumwana nzili. Co waile mu lifuti lyoshe oku alinga byuma byabibwa na kukangwisa boshe baje babasininikile kuli Liyabolo, mwafwa Njambi wakele nendi.’—Vilinga 10:37, 38.

Bikomokeso bya Yesu byakele na kwendelela na muzimbu wendi. Mukanda wa Mako 1:21-27 umwesa ngwawo mbunga yakomokele ngila yalongeselelemo Yesu na cikomokeso cimo calingile. Mukanda wa Mako 1:22 ngwawo mbunga ya banu “bakomokele manene kulongesa kwendi,” co vesi 27 imwesa ngwayo aba banu “balikomokelele manene” omwo washekele ndemone. Ngeci, bipangi bya nzili byalingile Yesu na muzimbu wambulwile byamwesele ngwabyo ikeye Mesiya ibakulahesele.

Yesu kalitumbwile lika ngwendi wapwile Mesiya. Majwi endi na byuma byalingile, bije binambateselela na bikomokeso byalingile mwafwa ya nzili yamwanene Njambi byamwesele ngwabyo cili bene ikeye Mesiya. Omwo banu bamo bamwihwile kwawanene moko na nzili ya kulinga bipangi byakele na kulinga, Yesu wakumbulwile mu kusimpa ngwendi: “Yange njili na bukaleho bwa kutubakana bukaleho buje bwambulwile Yowano [Muka-kumbwitika,] omwo ebi binjilinga, binapu bipangi bije byanjanene Tate ngeci njibilinge, ebi bili na kwendeka hali yange mu kumwesa ngeci Tate wanjitumine.”—Yowano 5:36.

Bukaleho Muka Bumwesa Ngwabwo Bikomokeso bya Yesu Byapwile bya Busunga?

Bika bitulingisa tukulahele ngwetu bikomokeso bya Yesu byalingiwile bene, co lalo byatundile kuli Njambi? Tusimutwiyeniko ha bukaleho bumo.

Yesu kalingile bikomokeso mangana atsimane embwe. Wesekele mwoshe mwaselele kumona ngwendi cikomokeso na cikomokeso calingile canenele bumpau na kasingimiko kuli Njambi. Cakumwenako, simbu kanda akangwise munalume umo wa kapuputwa, Yesu wendekele ngwendi uje munalume wakangukile mangana “nzili ya Njambi isholoke muli ikeye.”—Yowano 9:1-3; 11:1-4.

Yesu walisezelele kulako na banu baje balishashele ngwabo basele kulinga bikomokeso. Kapangesele kabwibwi, manseno nambe kumikiya. Co lalo kalingile bimweso bya kukomokesa, kulombelela nambe kupangesa mikalo. Nangukeni mwalikeheselele omwo wakangwisile banalume babali baje bapwile tupuputwa. Mbimbiliya ngwayo: “Yesu wabazibilile mema ku mbunge, wakwatele ku mesho abo, haje bene batonene, co bamukabele.” (Mateo 20:29-34) Kalingile eci cikomokeso mu kushaka kulimwesa embwe. Yesu kakele na kulingila bikomokeso ku bushweke, kakangi wakele na kubilingila hakati ka mbunga. Co lalo kakele na kupangesa bindeya bya kulitila nambe kubilingila ha butenda. Oloni bikomokeso bibali na kulinga banu ano matangwa, kubyesi bwino na bukaleho.—Mako 5:24-29; Luka 7:11-15.

Bisimbu bimo, Yesu wakele na kunanguka likulahelo lya banu balingilile bikomokeso. Oloni nameme munu kakele na likulahelo, Yesu kakele na kwonowa kulinga cikomokeso. Mwakele mu Kapenauma mu Ngalileya, ‘bamunenelele banu babangi baje bakele na bandemone, co watundisile bandemone na lijwi na kukangwisa boshe baje bakele na kubinja.’—Mateo 8:16.

Yesu wakele na kulinga bikomokeso mangana akwase banu keti kulingila lika kushubulwisa baje bamumwene. (Mako 10:46-52; Luka 23:8) Co lalo Yesu kalingile bikomokeso mangana awaneneho nganyo embwe.—Mateo 4:2-4; 10:8.

Kuma Biñanda Bili mu Mikanda ya Biñanda Byabibwa bya Busunga Ndi?

Bikomokeso byalingile Yesu tubiwana mu mikanda iwana ya Biñanda Byabibwa. Kuma twasa kukulahela ngwetu biñanda bili omu mu mikanda bya kukundama ku bikomokeso byalingile Yesu bya busunga ndi? Eyo, twasa.

Ngwe mutunamwena, Yesu wakele na kulingila bikomokeso hakati ka mbunga, oku banu babangi banatalelela. Mikanda ya Biñanda Byabibwa ibabangele kusoneka, baisonekele oku bwingi bwa banu baje balimwenenene bikomokeso bya Yesu baciyoya. Libulu lya Miracles and the Resurrection lyendekele kutalesa ku kulongwa kwa baka-kusoneka mikanda ya Biñanda Byabibwa ngwalyo: “Kunapu kubiisa kwendeka ngwetu baje basonekele mikanda ya Biñanda Byabibwa basonekele bikomokeso bya makuli mu kushaka kulingisa banu bakulahele bibakulahelele . . . . Bapwile baka-kusoneka ba kulongwa.”

Bayunda baje bakele na kulwisa bulombelo bwa baka-Kilistu kubabyanene ngwabo bikomokeso bibanasoneka mu mikanda ya Biñanda Byabibwa kubyakeleko. Babyanene lika kukulahela ngwabo nzili yapangesele Yesu mu kulinga bikomokeso yatundile kuli Njambi. (Mako 3:22-26) Nameme baka-kulwisa bezile munima yabo nabo kubabyanene bikomokeso bya Yesu. Co lalo kuli mabulu amangi abasonekele myaka 200 kutunda hayoyelele Yesu hano hasi aje endekele ha bikomokeso byalingile. Ngeci, tuli na bukaleho bwa kushula butulingisa tukulahele ngwetu biinendeka mikanda ya Biñanda Byabibwa ha bikomokeso byalingile Yesu, bya busunga.

Yesu Wapwile Munu wa Kufwa Bati?

Nga tushaka kuzibisisa mwamubwa bikomokeso bya Yesu kutwapandele kuwana lika bukaleho bumwesa ngwabwo byalingiwile. Mikanda ya Biñanda Byabibwa kuyatulekele lika bipangi bya nzili byalingile Yesu, oloni inatuleke lalo mwafwililile. Imwesa ngwayo Yesu wakele na cizemo cakama na ngozi yakama, co lalo wakele manene bakwabo mbunge.

Tusimutwiyeni hali muka-mbumba uje wezile kuli Yesu na kumulomba ngwendi: ‘Nga ushaka, wasa kunjijelesa.’ “Yesu wamuzibilile mema ku mbunge,” co wamukwatele na kumuleka ngwendi: “Njishaka, jela.” Co oho bene owo munalume wakangukile. (Mako 1:40-42) Ngeci, Yesu wamwesele ngwendi ngozi ikeyo yakele na kumulingisa apangese nzili yamwanene Njambi mu kulinga bikomokeso.

Kuma mwanuka byalingiwile omwo Yesu waliwanene na banu baje bakele na kutuhwisa mutsi hanja ya nganda ya Naine ndi? Uje mukwenje watsile ikeye lika wapwile mwana wa munalume wa fwile umo. Yesu ‘wazibilile mema ku mbunge’ uje munakazi, co wamushwenyene na kumuleka ngwendi “Kesi ulile.” Kutundaho, wasangwile munendi.—Luka 7:11-15.

Kuli cilongesa cimo citulilongesa ku bikomokeso bya Yesu cije cituzembeleka. Tulilongesako ngwetu Yesu wakele na ‘kuzibila banu mema ku mbunge’ co walingileko bimo mangana abakwase. Ebi bikomokeso keti biñanda lika bya kusañulu. Mukanda wa Vahevelu 13:8 ngwawo: “Yesu Kilistu ikeye umolika na izau na lelo na ku myaka yoshe.” Ha simbu ino, Yesu ali na kuyula mwilu, co nalibwahesela kupangesa nzili yanamwana Njambi ya kulinga bikomokeso mu kukwasa banu kutubakana mwalingilile te acili munu hano hasi. Ololo apangesa ei nzili mu kukangwisa banu ba kulongwa. Bakaleho ba Yehova babwahelela kumikwasa kuzibuka byabingi ha bikulaheso ebi bitunabandamena.

[Bikupulo]

Bikomokeso bya Yesu byamwesele “nzili yakama ya Njambi”

[Bikupulo]

Yesu wakele na cizemo cakama