Tuyeni Kulutwe—‘Litangwa Lya Yehova Lili Muyehi’

“Tulifwiteni kukola ku sipilitu.”—HEV 6:1.

 YESU mwakele hano hasi, bandongesi bendi bamushwenyene na kumwihwila ngwabo: “Cizibukiso muka cikamwesa kukalako kwobe na mamaneselelo a katumameno ka myaka ino?” Yesu wabalekele byuma bije binapu cizibukiso, co byuma byapolofwetele byashangumukile kulishulisilila mu simbu ya baka-Klistu bakulibanga. Yesu wendekele byuma bikalingiwa bije bimwesa ngwabyo kukotoka kwa kaye kuli muyehi manene. Ebi byuma mubyashangumukile kulingiwa, ‘baje bakele mu Yundeya bapandele kushangumuka kutewela ku minkinda.’ (Mate 24:1-3, 15-22) Kuma bandongesi ba Yesu banangukile cizibukiso na kulinga byuma byabalekele Yesu ndi?

² Munima ya myaka ya kweta ku 30, mu 61 C.E., kapositolo Paulu wasonekelele baka-Klistu ba Bahebelu baje bakele mu Yelusalema na baje bakele muyehi nayo muzimbu wa seho manene. Kapositolo Paulu na bakwabo baka-kukulahela kubazibukile ngwabo kwasalele lika myaka itanu mangana “kayando kakama” kashangumuke. (Mate 24:21) Mu mwaka wa 66 C.E., Cestius Gallus watwamenene maswalale ba Baloma mu kulwisa Yelusalema, co bashakele kuifungulula. Oloni kukapwa muje balikelele kulwa, co balingile ngwe banana baka-Klistu ba kunyanyama simbu ya kutewa mu Yelusalema na mu Yunda.

³ Baje baka-Klistu bapandele kunanguka ngwabo byuma byalingiwile byashulisililile majwi endekele Yesu, co bapandele kutewa. Oloni bamo bakele na “bulwa mu kuziba” kwabo. Bapwile ngwe tumbututu ba ku sipilitu baje batonda kujamwa “mabele.” (Tandeni Vahevelu 5:11-13.) Nameme baje bakele mu busunga ha myaka yaingi bashangumukile kukala na bifwa bije byamwesele ngwabyo bakele na ‘kutunda kuli Njambi wa kuyoya.’ (Hev. 3:12) Bamo bakele na “kalingolingo” ka kujeneka kuya ku biwano bya baka-Klistu okuni te bali muyehi manene na “kayando kakama.” (Hev. 10:24, 25) Paulu wabanangwile ha simbu yaibwa ngwendi: “Ha kuwana ngwe tunatubakana bilongesa bya mashangumukilo bya Klistu, tulifwiteni kukola ku sipilitu.”—Hev. 6:1.

⁴ Tuli na kuyoya mu simbu ibuli na kulishulisilila bupolofweto bwa Yesu. Litangwa lyakama lya Yehova lije likanyongesa kano kaye ka Satana “lili muyehi.” (Zefa 1:14) Ino ikeyo simbu itunapande kukanyamesa manene busamba bwetu na Yehova na kunanguka mubuli na kulishulisilila bupolofweto. (1 Pet. 5:8) Kuma tuli na kulinga ngoco ndi? Kukola ku sipilitu kutukwasa tuyoye mu ngila ije imwesa ngwayo twanangu mwamubwa simbu ituli na kuyoya.

Kukola ku Sipilitu Kwapwa Kuka?

⁵ Paulu kashongangeyeye lika baka-Klistu ba Bahevelu ngwendi bakole ku sipilitu, oloni wabakwasele lalo bazibuke byalibungila mu kulinga ngoco. (Tandeni Vahevelu 5:14.) “Banu ba kukola” kubasa kuyoyela lika ha kujamwa “mabele” embwe. Bakali “byakulya bya kukola.” Ngeci bazibuka “byuma bya mashangumukilo” na “byuma bya kuloba” bya mu Lijwi lya Njambi. (1 Koli. 2:10) Kutundaho, bakapangesa cashu cabo ca kunanguka mu kupangesa byuma bibanalilongesa mangana bibakwase kwangununa byabibwa ku byabibi. Co lalo bakapangesa eci cashu mu kwanuka binangulo bya mu Mbimbiliya simbu kanda bangule byakulinga na kumona mubasa kubipangesela.

⁶ Paulu wasonekele ngwendi: “Kunapu kwa seho kuli yetu kwaka manene mbunge ku byuma bitunazibi mangana keti tungumuke.” (Hev. 2:1) Tunasa kungumuka kwa kujeneka kunanguka. Oloni kutungumuka nga ‘twaka manene mbunge’ ku byuma bitulilongesa mu Mbimbiliya ipwe ku biwano nambe ku binjibo byetu. Ngeci, umo na umo wetu napande kulihula ngwendi: ‘Kuma njizibuka lika byuma bya mashangumukilo ndi? Kuma bipangi bya ku sipilitu njili na kubipangela lika lishiko mbunge yange ili kweka ndi? Njinapande kulinga bika mangana njikole ku sipilitu?’ Nga tushaka kukola ku sipilitu, co tunapande kulifwita ha kulinga byuma bibali binatako. Tunapande kuzibuka mwamubwa Lijwi lya Njambi. Co lalo tunapande kulilongesa kupangesa bitulilongesa.

Zibukeni Mwamubwa Lijwi lya Njambi

⁷ Paulu wasonekele ngwendi “woshe atwalelelaho kuyoya mabele kazibuka lijwi lya kusungama, mwafwa napu mwanike wamundondo.” (Hev 5:13) Nga tushaka kukola ku sipilitu tunapande kuzibuka mwamubwa Lijwi lya Njambi, muzimbu uje wanatwana. Mwafwa ou muzimbu uli mu lijwi lyendi Mbimbiliya, tunapande kutanda-tanda bisoneka na mabulu aje abanasoneka kuli “ndungo wa kulongwa na kunyanyama.” (Mat 24:45-47) Nga tulinga ngoco, co kutukwasa kuzibuka mwakasinganyekela Njambi, co lalo tulilongesa na mwakupangesela nzili yetu ya kunanguka. Tusimutwiyeniko ha cakumwenako ca muka-Klistu umo wa lizina lya Orchid. a Wendekele ngwendi cinangulo ca kutanda Mbimbiliya simbu yoshe cinanjikwasa manene mu kuyoya kwange. Kunanjambatelele myaka ibali mangana njimanese kutanda Mbimbiliya yoshe yamutunu, oloni njalizibile ngwe uje acishangumuka kuzibuka Ishamatanga yange. Njalilongesele byuma byashaka nebi byazinda na nzili yakama yakala nayo, hamolika na mana endi akulitila. Kutanda Mbimbiliya ha litangwa na litangwa kunanjikwasa mu bisimbu byabikalu binjinakala na kuliwana nabyo mu kuyoya kwange.

⁸ Kutanda Lijwi lya Njambi ha litangwa na litangwa kulingisa muzimbu ulimo utwane nzili. (Tandeni Vahevelu 4:12.) Co lalo, kutulingisa tutengulule bunu bwetu bwa mukati na kuzibisa Yehova kubwaha ku mbunge. Kuma mu kawana simbu yaingi ya kutanda Mbimbiliya na kusinganyekesesa ha byuma bimuli na kutanda ndi?

⁹ Kuzibuka mwamuba Mbimbiliya kukulumbununa lika kuzibuka biyendeka. Baka-Klistu bakujeneka kuhya ku sipilitu ba mu simbu ya Paulu hamo bazibukileko kamandondo biyendeka Mbimbiliya. Oloni kubapangesele biyendeka na kumona seho ya kulinga ngoco. Kubakele na kutanda muzimbu wakele mu Lijwi lya Njambi mangana ubatwamenene na kubakwasa kwangula mwamubwa byakulinga mu buyoye bwabo.

¹⁰ Kuzibuka mwamubwa lijwi lya Njambi kulumbununa kuzibuka bilimo na kubipangesa. Muzimbu wa mu kuyoya wa ndokazi umo wa lizina lya Kyle utumwesa mutwasa kulingila ngoco. Kyle wakele na kulikanangana na mumbanda umo yakele na kupanga nendi. Bika byalingile ou ndokazi mangana amanese buje bukalu bwakatukile mukati kabo? Ou ndokazi wendekele ngwendi, “Cisoneka ca Loma 12:18 cinanjikwasele. Eci cisoneka ngwaco: ‘Nga citaba, lingeni mwoshe mumwasela mangana mukale mu kwoloka na banu boshe.’ Ngeci, njehwile uje injalisebukile nendi indi twasa kuwanako simbu munima ya bipangi mangana tukamanese buje bukalu bwa katukile mukati ketu. Watabele, co bakamanesele buje bukalu, eci calingisile umo ibakele na kupanga nendi abwahelele kumona Kyle mwa maneselelemo bije bicokocoko. Kyle ngwendi, “Njalilongesa ngwange kupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya kukakwasa manene.

Pweni Baka-Kwononoka

¹¹ Kwononoka mashiko atunalilongesa mu Mbimbiliya kukatukaluwila bisimbu bimo nga byuma byakaluwa. Cakumwenako, kutunda lika Yehova mwapatwile Baisalele mu bundungo, ‘bayayabalele kuli Mosesa na kweseka Yehova.’ Bika byabalingisile ngoco? Bayayabalele mwafwa kukwakele mema akunwa. (Kut 17:1-4) Kukwetile na bingonde bibali kutunda habalingilie cikumiiyo na Njambi na kutaba ngwabo balinga “byuma byoshe bije byanendeka [Yehova]” bapwokwele lishiko lyendi mu kulemesa kaponya. (Kut 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Kuma lyoba likelyo lyabalingisile balemese kamponya mwafwa Mosesa weshwalele kwiluka ku Munkinda wa Holeve kwakele na kutambula mashiko ndi? Kuma basinganyekele ngwabo Baamaleke basa kwija lalo na kubalwisa, co wahi wasele kubamena mwafwa Mosesa te wahi uje wemikile maboko endi mwilu mangana bahyane nzita ibalwile hakulibanga ndi? (Kut 17:8-16) Hamo bikebyo byabalingisile balemese kamponya, nameme ngoco Baisalele “babyanene kwononoka.” (Vil 7:39-41) Paulu wanangwile baka-Klistu boshe balinge mubasela mwoshe kujenaka kulinga ngwe mubalingilile Baisalele omwo bazibile lyoba kukobela mu Lifuti lya Cikulaheso.—Hev 4:3, 11.

¹² Kutwalelelaho kukola ku sipilitu kulumbununa kweseka mutwasela mwoshe kwononoka Yehova. Kwesekesa na mwanja wa Yesu Klistu, kakangi tuyando tutukaliwana natwo tukatukwasa tupwe ba kwononoka. (Tandeni Vahevelu 5:8, 9.) Simbu kanda Yesu aije hano hasi, wononokele Ishe. Nameme ngoco, mwakele hano hasi waliwanene na tuyando hamolika na bishoti. Oloni mwafwa ya kwononoka kwendi kwakama, Yesu “bamupwisile wa kulumbunuka” na kumwana citwamo caciha kuli Njambi ca kupwa Mwene na Kapilistu Wahakamwa.

¹³ Batico yetu? Kuma twalibwaesela kwononoka Yehova nameme tuliwane na bukalu bwakufwa bati ndi? (Tandeni 1 Petulu 1:6, 7.) Binangulo bya Njambi bitushongangeya kukala na bifwa byabibwa, kwendeka busunga, kupangesa majwi amabwa, kutanda na kulilongesa Mbimbiliya munu endilika, kuya ku biwano bya baka-Klistu na kwambulula. (Yos 1:8; Mat 28:19, 20; Efe 4:25, 28, 29; 5:3-5; Hev 10:24, 25) Kuma tukononoka ebi binangulo nameme tuli mu bukalu ndi? Nga twanonoka, co tumwesa ngwetu tunakolo ku sipilitu.

Mwafwa Bika Kwapwa kwa Seho Kukola ku Sipilitu?

¹⁴ Kwa seho manene kuli muka-Klistu kukala na biyongola byabibwa bibanalongesa mwamubwa, “ha kuwana ngwe shwamwa [inahu]” muno mu kaye. (Efe 4:19) Cakumwenako, ndolome James uje wakele na kutanda na kusinganyekesesa ha mabulu a kukundama ku Mbimbiliya, wawanene cipangi cakele na kupanga na banakazi lika. James wendekele ngwendi: “Nameme bwingi bwa banakazi bakele na kupanga nabo bakele na biyongola byabibi, oloni kwakele umolika washakele kulilongesa busunga bwa mu Mbimbiliya.” Litangwa limo mutwakele ku bipangi mu mulili umo tubabali lika, washangumukile kulinga byuma bije byamwesele biyongola byakele nabyo bya kushaka kulilala nange. Yange ngwange wakele na kulinga lika lyepe, co kwanjikaluwilile kumubindika. Haje bene njanukile ceseko ca kulifwa caliwanene naco ndolome umo ku bipangi cibendekele mu Kaposhi ka Kukengela. Aka kaposhi kendekele ha mwanja wa Yosefa na munakazi wa Potifalo. b Co haje bene njasindikile uje mumbanda, mukemwo watewele. (Kus 39:7-12) James wakandelele ha kuwana ngwe kalingile bupangala na uje mumbanda, co watwaleleleho kukala na citakutaku cacibwa.—1Ti 1:5.

¹⁵ Kukola ku sipilitu kwasa kukwasa lalo mbunge yetu ya cifwisa na kutulingisa mangana keti tungumuke na bilongesa bya makuli. (Tandeni Vahevelu 13:9) Nga tulinga mwoshe mutwasela mangana tukole ku sipilitu, co twaka mbunge yetu ku byuma bya seho. (Flp 1:9, 10) Eci citulingisa tukandelele Njambi ha byuma byoshe bya na tulingila bije bili na kutukwasa. (Lom 3:24) Muka-Klistu uje na ‘kolo mu kuzibisisa kwendi’ akakandelela ku byuma bije byanamulingila Yehova, co lalo ali na busamba bwa kukanyama na Njambi yendi Yehova.—1 Koli. 14:20.

¹⁶ Ndokazi umo wa lizina lya Louise wendekele ngwendi munima ya kumumbwitika, watwaleleho kupangelele Yehova mwafwa yakushaka lika kuzibisa banu bwino ku mbunge. Wendekele lalo ngwendi “Kunjakele na kulinga byuma byabibi, oloni kunjakele manene na lishungu lya kushaka kupangela Yehova. Co mukwita kwa simbu njakunangukile ngwange njapandele kulingako bimo nga njishaka kupangela Yehova na mbunge yange yoshe. Byuma binjapandele kulinga byapwile kulyana na mbunge yange yoshe mu kumupangela. Louise walingile ngoco, co ‘wakanyamesele mbunge yendi,’ oku kwamusele lalo mwaliwanene na bukalu bwa kubinja. (Yak 5:8) Louise watwaleleho kwendeka ngwendi, “Bukalu bunjaliwanene nabwo bwa njizeyesele manene, nameme ngoco busamba bwange na Yehova bwa kanyamene manene.”

‘Pweni Baka-Kwononoka Na Mbunge Yeni Yoshe’

¹⁷ Cinangulo ca Paulu ca “kutwalelelaho kukola ku sipilitu” cakwasele na kwobola myonyo ya baka-Klistu bakulibanga baje bakele na kuyoya mu Yelusalema na mu Yundeya. Baje bononokele cije cinangulo bapwile bakukola ku sipilitu, co oku kwabakwasele mangana bazibuke cizibukiso cendekele Yesu ca kubaleka “bashangumuke kutewela ku minkinda.” Wabalekele ngwendi bacimona lika “cuma ca bunyengwe cije cinena kunyonga . . . cinemana mu mwela wa kujela, kulumbununa ngwabo maswalale ba Baloma ba cizengeleka lika Yelusalema, co bapandele kushangumuka kutewa. (Mat 24:15, 16) Baka-Klistu baje bononokele cije cinangulo, batewele mu Yelusalema simbu kanda bainyongese, co kwesekesa na bukaleho bumo bunatalesa ku biceci bwa sonekele Eusebius bumwesa ngwabwo, baje baka-Klistu batewele na kukakala ku Pela ili mu mutambela wa minkinda ya Ngilyande. Kutewela oku ku mutambela kwabalingisile mangana keti babanyongesele hamo na Yelusalema.

¹⁸ Kwononoka kuje kutumwesa mwafwa ya kukola ku sipilitu kukatukwasa na kwobola myonyo yetu omwo tukaliwana na byuma byapolofwetele Yesu ngwendi “kukakala kayando kakama” kaje kanda kacikaleko. (Mat 24:21) Kuma kulutwe tukononoka nga bakatulekako kukabangeya mashiko amo kutundilila kuli “ngamba wa kulongwa” ndi? (Luk 12:42) Kunapu kwa seho manene ha simbu ino kulizilisa kupwa ba kwononoka manene.—Lom 6:17.

¹⁹ Kutwalelelaho kukola ku sipilitu kulumbununa ngwabo tutwaleleleho kulongesa nzili yetu ya kunanguka. Twasa kulinga ngoco nga tulifwita kulilongesa manene Mbimbiliya na kupwa ba kwononoka. Keti kwakwasi kuli baka-Klistu babakwenje na bambanda kukola ku sipilitu. Cilongesa cinatako cisimutwiya byuma bikalingisa mangana kupwe kwakukalu kuli babaha kukola ku sipilitu na byuma bibakwasa.

[Mafutunoti]

Bika Bimunalilongesa?

• Kukola ku sipilitu kulumbununa bika, co bika bitukwasa tukole ku sipilitu?

• Kulilongesa Mbimbiliya na kuizibuka kutukwasa bati tukole ku sipilitu?

• Twasa kupwa bati baka-kwononoka?

• Bubwa muka butundamo nga tukola ku sipilitu?