CIHULA 9
Njinapande Kukulahela Ngwange Vyuma Vyalithzilile Ngocho Ndi?
ULINGA VATI?
Achithinganyeke ha mwanja ou: Alex kathzivuka vya kulinga. Nakulahela muli Njambi, cho lalo athzivuka ngwendi vyuma vavitangele. Oloni mulongethi wavo avalongetha ngwendi vyuma vyalithzilile ngocho, mwafwa mukemwo muvawana vaka-sayansi mu kutondethetha kwavo. Alex ali mu chitanga, cho lalo kashaka vakwavo vamumone kweva. Ngechi alyendeketha ngwendi, ‘Nga vaka-sayansi vanawana ngwavo vyuma vyalithzilile ngocho, cho yange iyajo mangana njivavyanene?’
Ngwe yove Alex, ngwe unatava vene ngwove vyuma vyalithzilile ngocho, mwafwa vavithoneka mu mavulu ndi?
THINGANYEKAHO MWAMUVWA
Vanu vaje vakulahela ngwavo vyuma vyalithzililile ngocho navaje vakulahela ngwavo vyuma vavitangele, kuvathzivuka mwamuvwa vivakulahelela ngocho.
-
Vanu vamo vakulahela ngwavo vyuma vavitangele, mwafwa mukemwo muvakavalongetha ku chachi.
-
Vekacho vakulahela ngwavo vyuma vyalithzilile ngocho, mwafwa mukemwo muvakavalongetha ku sikola.
VIHULA 6 VIUNAPANDE KULIHULA
Mbimbiliya ngwayo: “Njuvo yoshe vaitunga kuli munu, oloni Njambi ikeye muka-kutunga vyuma vyoshe.” (VaHevelu 3:4) Nove utava awa majwi ndi?
Kukulahela ngwetu vyuma vyalithzilile ngocho, kunalifu na kwendeka ngwetu eyi njuvo yalithzilile ngocho
MUVATHINGANYEKA VAMO: Vyuma vyoshe vya mwilu na hathi vyakeleko hanima ya chililimo chimo chakama.
1. Iya wanenele ocho chililimo chakama?
2. Majwi muka amwetha vuthunga, kwendeka ngwetu vyuma vyoshe vyalithzilile ngocho, indi ngwetu kuli umo wavitangele?
MUVATHINGANYEKA VAMO: Vanu vatunda ku tuthitu.
3. Ngwe vanu vatunda ku tuthitu, va kufwa ngwe viñima, cho vika vanu vakala na mana manene kutuvakana viñima?
4. Mwafwa vika tuvyuma twatundondo twa kuyoya tukapanga mu kukomoketha?
MUVATHINGANYEKA VAMO: Kuli vukaleho vumwetha ngwavo vyuma vyalithzilile ngocho.
5. Munu uje athinganyeka ngocho natondethetha ikeye vavenya vukaleho ndi?
6. Vanu vavangi vaje vakulahela ngwavo vyuma vyalithzilile ngocho, vatavela kuti mwafwa mukemwo muvavaleka vaka-mana vaje vakulahela ngocho ndi?
Julia wendekele ngwendi: “Nga uli na kwenda mushwata, cho utulukwa njuvo yaivwa, uthinganyeka vika? Watha kwendeka ngwove: ‘Eyi njuvo kuvwaha vayaya. Njakulahela eyi miti ikeyo inawila aha na kulimuka kupwa njuvo.’ Embwe, kuwatha kuthinganyeka ngocho. Indi vikoni vitutavela ngwetu vyuma vyoshe vya mwilu na hathi vyalithzilile ngocho ndi?”
Gwen wendekele ngwendi: “Watha kutava nga munu akuleka ngwendi ku kampani ya kupulintila mavulu kunakele chililimo chakama, cho vulombo vunashamukilile ha vivumbe na mu chiluli, ngechi vinalimuka mandikishinali?”
VIKA UNAPANDE KUKULAHELA NJAMBI?
Mbimbiliya ngwayo ‘tunyunge mana etu.’ (Vithimo 3:21) Echi chilumbununa ngwavo kutwapandele kukulahela Njambi mwafwa ya
-
VITHINGANYEKA VYETU LIKA (Njathinganyeka ngwange kuli munu umo wa ndthzili manene)
-
KUKAVA VAKWETU (Njayoya na vanu vaje vapwa vaka-kukulahela)
-
KUKUTHINDIYA (Vithemi vange vanjilekele ngwavo njikulahele Njambi, ngechi njonowele mwakulingila)
Oloni unapande kuthzivuka mwamuvwa vyuma vikulingitha ukulahele.
Teresa wendekele ngwendi: “Mulongethi wetu mwakalumbununa muikapangela mivila yetu, njikatava vene ngwange Njambi kwali. Vilyo vyoshe vya muvila vyakala na chipangi chavyo, cho vikapanga kujeneka yetu vavenya kuthzivuka. Muvila wa munu ukapanga mu ngila ya kukomoketha.”
Richard wendekele ngwendi: “Munjikamono njuvo ya mununga na mbopolo, nambe munyau, njikalihula ngwange, ‘Iya wapangele evi vyuma?’ Chakumwenako, vanu va mana vakevo lika vatha kupanga munyau, mwafwa wakala na tuma twatungi tuvakathokeka mangana wende. Nga munyau vaupangele ku munu, cho netu vene kuli umo watutangele.”
Anthony wendekele ngwendi: “Munjalilongethele manene vya sayansi, njamwene ngwange longethi ya kwendeka ngwavo vyuma vyalithzililile ngocho yapwa ya makuli. . . . Njamwene ngwange kwakwathi kukulahela Njambi kutuvakana longethi ya kwendeka ngwavo vyuma vyalithzililile ngocho.”
VIUNAPANDE KUTHINGANYEKA
Nameme vaka-sayansi vanatondethetha ha myaka yaingi, oloni kanda vachilithzivathane ha kulongetha kwa vyuma vya kulithzila ngocho. Nga vaka-sayansi vanalipyakana mukati kavo ha ñanda eyi, kuma tunapande kuvakulahela ndi?
