1-3. (a) Mwafwa vika chithemi washaka kujeletha munendi na kumuthzika mwamuvwa? (b) Mwafwa vika Yehova washaka vangamba vendi vapwe va kujela, cho vika vitushongangeya tushake kupwa va kujela?

CHITHEMI wa munakathzi akavwahetha munendi nga ashaka kuya kumo. Akamujweletha na kumuthzika vuthzalo vwa kujela. Athzivuka ngwendi nga munendi akala na mathzilo, cho kapu wa kulikangula ku muvila. Athzivuka lalo ngwendi sholwethi ya munendi yatha kushawitha vithemi, nambe kuvathingimika.

² Tate yetu wa mwilu Yehova ashaka ngwendi vangamba vendi vapwe va kujela. Lijwi lyendi lyendeka ngwavo: “Yove wapwa wa kujela kuli vaje va kujela.” * (Myatho 18:26) Yehova  watuthzema, cho athzivuka ngwendi kulijeletha kwapwa kwakuvwa kuli yetu. Washaka yetu Vakaleho vendi tukale na vilinga vije vinena kathingimiko kuli ikeye. Nga tupwa va kujela na kukala na futithi yaivwa, kulingitha vanu vathingimike Njambi na lithzina lyendi lya kujela.—Ezekiyele 36:22; tandeni 1 Petulu 2:12.

³ Nga tuthzivuka ngwetu Njambi wathzema vanu va kujela, kutulingitha tupwe va kujela. Tushaka ngwetu yoyethi yetu inene kathingimiko ku lithzina lyendi mwafwa twamuthzema. Tushaka lalo tukale mu chithzemo chendi. Tuthimutwiyeni vitunapande kupwila va kujela na vyuma vyalivungila mu kupwa va kujela, nomwo mutwatha kulijelethela. Kulilula mu ngila eyi kutukwatha tuthzivuke vyuma vimo vitunapande kutengululako

4, 5. (a) Chuma muka chakama chitunapande kupwila va kujela? (b) Yehova wamwetha vati kujela kwendi mu vyuma vyatanga?

⁴ Yehova akatutwamenena ha kutwana mwanja wendi. Lijwi lyendi lyatuleka ngwavo ‘tutembwinine Njambi.’ (Efeso 5:1, NWT) Tushaka kupwa va kujela mwafwa Yehova Njambi itukalombela wapwa wa kujela manene mu vyuma vyoshe.—Tandeni VaLevi 11:44, 45.

⁵ Kujela kwa Yehova, ngechi mwa vifwa vyendi vikwavo, kwasholoka mu vyuma vyatanga. (Loma 1:20) Njambi watangele lifuti-livu kupwa limbo lya kujela lya kutumbama vanu. Yehova wakako vingila vya kujelethelamo mpundthzi na mema. Tulongolo vamo vakala na chipangi cha kujeletha mathzilo aje atha kunena mishongo. Vaka-sayansi vali na kupangetha ava tulongolo mu kujeletha ha mitamba haje hanetikila mathzi na vyuma vikwavo vya kujwala vije vili na kuviyitha mpundthzi na livu. Kujela kwapwa kwa theho kuli uje “watangele kaye.” (Njelemiya 10:12) Netu tunapande kuchimona kupwa cha theho.

6, 7. Mashiko a Mosesa amwethele vati ngwavo vanu vapandele kupwa va kujela mu kulemetha Yehova?

 ⁶ Tunapande lalo kupwa va kujela mwafwa Yehova, Muka-yula wa Ndthzili Yoshe washaka ngwendi vaka-kumulemetha vapwe va kujela. Mu mashiko aje Yehova wanene vaIsalele, kulemetha Njambi na kulijeletha vyendelelele hamo. Mashiko amwethele ngwavo ha Litangwa lya Kulyamba, kapilisitu wakama wajwelele luvali. (VaLevi 16:4, 23, 24) Tupilisitu vapandele kujwela ku mavoko na ku mendi thimbu kanda vane ñombelo kuli Yehova ha mutula. (Kutuhuka 30:17-21; 2 Mithzimbu 4:6) Mashiko atumbwile vyuma 70 vije vyajwalethele munu. Nga kaIsalale umo najwala, kapandele kulinga chuma chimo cha kulemethela Njambi, mwafwa woshe walingile ngocho vamuthsiyile. (VaLevi 15:31) Woshe woshe kaIsalele wavyanene kukavangeya ngila ya kulijelethelamo, hamo lika na kujwela ha muvila na kukusha vuthzalo vwendi, ‘kuvamulavele lalo kupwa munu wa Njambi,’ nambe ngwetu vamuthsiyile—Kulava 19:17-20.

⁷ Nameme kutwethi mu Lishiko lya Mosesa, oloni eli Lishiko litukwatha kuthzivuka vithinganyeka vya Njambi vya kupwa va kujela. Awa Mashiko amwethele ngwavo vaka-kulemetha Njambi vanapandele kupwa va kujela. Yehova katengulukile. (Malakiya 3:6) Njambi atava kulemetha kwetu kuvanga lika nga kupwa “kwakuvwa.” (Yakomba 1:27) Ngechi tunapande kuthzivuka vyashaka ha ñanda eyi.

8. Yehova washaka ngwendi tulijelethe mu vyuma muka?

⁸ Mu Mbimbiliya, kupwa va kujela ku mesho a Njambi kuchilumbununa kulijeletha lika ku muvila embwe. Oloni kulumbununa kulijeletha mu vyuma vyoshe vya mu vuyoye vwetu. Yehova washaka tupwe va kujela mu vyuma vino viwana. Washaka ngwendi tupwe va kujela ku sipilitu na mu vilinga na mu vithinganyeka na ku muvila. Tuthimutwiyeni mutwatha kupwila va kujela mu vyuma evi.

9, 10. Kujela ku sipilitu kulumbununa vika, cho vaka-Kilisitu va vuthunga vanapande kujenjuka ku vyuma muka?

 ⁹ Kujela ku sipilitu. Kujela ku sipilitu kulumbununa kujeneka kukumbathana kulemetha kwa vuthunga noku kwa makuli. VaIsalele muvatundile mu Mbambilone na kwiluka ku Yelusalema, Njambi wavashikile ngwendi: “Tundeni mu Mbambilone . . . Kethi mukwate chuma cha kujwala, lijeletheni.” (Isaya 52:11) VaIsalele velukile kwimbo lyavo mangana vakashangumuke lalo vulombelo vwa Yehova. Ovu vulombelo vwapandele kupwa vwa kujela. Kuvapandele kuvujwaletha na vilongetha na vilinga nambe vilika vya mu vulombelo vwa makuli vwa vaka-Mbambilone.

¹⁰ Netu vaka-Kilisitu va vuthunga ano matangwa, tunapande kunyanyama kutewa tulijwalela na vilongetha vya mu vulombelo vwa makuli. (Tandeni 1 Kolinte 10:21.) Tunapande kunyanyama mwafwa vulombelo vwa makuli vunatumu. Mu mafuti amangi, vilongetha na vilika vyavo vyakundama ku vulombelo vwa makuli vuje vwalongetha ngwavwo nga munu nathsi, kuli chuma chimo chikatwalelelaho kuyoya. (Muka-kwambulula 9:5, 6, 10) Vaka-Kilisitu va vuthunga vanapande kujenjuka ku vilongetha vije vyalikwatathana na vulombelo vwa makuli. * Kutwapandele kwechelela vakwetu vatuthindiye kupokola mashiko a mu Mbimbiliya aje endeka ha kulemetha Njambi mu ngila ya kujela.—Vilinga 5:29.

11. Kupwa va kujela mu vilinga kulumbununa vika, cho mwafwa vika vitunapande kupwila va kujela mu vilinga?

¹¹ Kujela mu vilinga. Kupwa va kujela mu vilinga kulumbununa kujenjuka ku vilinga vyoshe vya vupangala. (Tandeni Efeso 5:5.) Kwapwa kwa theho kukala na vilinga vya kujela. Ngwe mutulilongethela mu kapetulu kanatako, tunapande “kutewa vupangala” mangana tukale mu chithzemo cha Njambi. Vaka-vupangala “kuvakashwana Vumwene vwa Njambi.” (1 Kolinte 6:9, 10, 18) Vanu va chifwa echi vanapu “vaka-kulinga vya vunyengwe” ku mesho a Njambi. Nga  kuvatenguluka, cho “mwela wavo ukapwa . .  kuthsa kwa mu chivali.”—Kujombolola 21:8.

12, 13. Vithinganyeka na vilinga vyalikwatathanena hali, cho twatha vati kupwa va kujela mu vithinganyeka?

¹² Kujela mu vithinganyeka. Munu na munu akalingi vyuma vyanathinganyeka. Nga tuthinganyeka vyuma vyavivi mu vimbunge vyetu, cho litangwa limo tukalinga vyuma vyavivi. (Mateo 5:28; 15:18-20) Oloni nga tuthinganyeka vyuma vyavivwa, cho chitulingitha tukale na vilinga vya kujela. (Tandeni Filipu 4:8.) Twatha kukala vati na vithinganyeka vya kujela? Twatha kulinga ngocho nga tujenjuka ku vyuma vya thenga vije vijwaletha vithinganyeka vyetu. * Twatha lalo kukala na vithinganyeka vyavivwa kwitila mu kulilongetha Lijwi lya Njambi thimbu yoshe.—Myatho 19:8, 9.

¹³ Tunapande kupwa va kujela ku sipilitu na mu vilinga na mu vithinganyeka mangana tukale mu chithzemo cha Njambi. Evi vyuma vanavithimutwiya mu kushula mu tupetulu tukwavo twa lino livulu. Tuthimutwiyeni ha chuma cha mu chiwana cha kupwa va kujela ku muvila.

14. Mwafwa vika ñanda ya kulijeletha kuyakundamene ha munu endi lika?

¹⁴ Kupwa va kujela ku muvila kulumbununa kujeletha mivila yetu na ha membo etu. Eyi ñanda ya kulijeletha kuma inakundama ha munu endi lika ndi? Kuli yetu vaka-kulemetha Yehova, eyi ñanda kuyakundamene ha munu endi lika. Ngwe mutunathimutwiya laja, Yehova washaka tupwe va kujela ku muvila, mwafwa tuli na kwimanena lithzina lyendi. Anukeni chakumwenako chitunendekele ku maputukilo. Nga mwana asholoka kukala na mathzilo thimbu yoshe, atha kushawitha vithemi vendi, indi vati? Kutushaka ngwetu sholwethi yetu, nambe yoyethi yetu ishawithe Tate yetu wa mwilu, nameme kulingitha vanu vavyane muthzimbu wauvwa. Lijwi  lya Njambi ngwavo: “Kutushaka umo awane mulonga ha vipangi vyetu, ngechi vene tuli na kwetheka, ngechi kethi twake chitanukitho mu ngila ya munu umo. Mu ngila eyi vene, mu vyuma vyoshe tuli na kupanga, tuli na kusholola ngechi tunapu tu vangamba va Njambi.” (2 Kolinte 6:3, 4) Twatha vati kupwa va kujela ku muvila?

15, 16. Kulijeletha mwamuvwa kulumbununa vika, cho vuthzalo vwetu vunapande kufwa vati?

¹⁵ Kujela ku muvila na kusholoka mwamuvwa. Nameme vithemwa vya vanu na yoyethi yavo vyalithethzatheza mu mafuti, oloni twatha kuwana mulola na mema a kujwela thimbu yoshe na kumona ngwetu tunajele hamo lika na nanga yetu. Tunapande kujwela ku mavoko na mulola thimbu kanda tulye, nambe kukwata vyakulya, nambe munima ya kuya ku chimbushu na munima ya kujweletha mbututu na kumuthzika. Kujwela ku mavoko na mulola kutunyunga ku mishongo  yaingi. Kwatha lalo kutunyunga ku tulongolo vaje vakanene mishongo ya kwititha. Ku vitingitingi kuje kukwethi vimbushu vya miyengo ya mema, vanatha kwinda vimbushu nambe kwinda viteke na kushitikamo mathzilo a mwimo ngwe muvalingile vaIsalele kuthañulu.—Kwituluka mu Mashiko 23:12, 13.

¹⁶ Tunapande lalo kukusha vuthzalo vwetu thimbu yoshe mangana vusholoke mwamuvwa. Vuthzalo vwa muka-Kilisitu kuvwapandele kupwa vwa ndando ya helu, nambe kuvanga vwavuha lika embwe, oloni vunapande kupwa vwa kujela, vuje vufwila mwamuvwa ha muvila. (Tandeni 1 Timateo 2:9, 10.) Kwoshe kwoshe kutuli, sholwethi yetu inapande kumwetha vuvwa mu “vilongetha vya Njambi Muyoyethi wetu” —Titus 2:10.

17. Mwafwa vika vinjuvo vyetu na membo etu vinapande kupwa vya kujela na kusholoka mwamuvwa?

¹⁷ Membo etu na vinjuvo vyetu. Nameme njuvo yetu kuyapwile yakama, oloni inapande kupwa ya kujela na kusholoka mwamuvwa. Nga twakala na munyau, cho tunapande kuujeletha hanja na mukati ha kuya ku viwano na mu lihya. Twanukeni ngwetu nga membo etu na vinjuvo vyetu vipwa vya kujela, navyo vyatha kwana vukaleho ku vanu. Tukalongetha vanu ngwetu Yehova wapwa Njambi wa kujela, cho a “kunyongetha vaje vakanyongetha kaye.” Cho lalo ngwetu ololo Vumwene vwa Njambi vutengulula hano hathi hoshe kupwa palandaisi. (Kujombolola 11:18; Luka 23:43) Ngechi tushaka sholwethi ya vinjuvo na vikwata vyetu imwethe vakwetu ngwetu nameme mu thimbu ino tuli na futithi yaivwa ije ikakala mu lifuti lyaliha.

18. Twatha kuthingimika vati Njuvo yetu ya Vumwene?

¹⁸ Myela yetu ya kulemethela Njambi. Kuthzema Yehova chitulingitha tuthingimike Njuvo yetu ya Vumwene itukalemethela Njambi mu chitingitingi. Omwo vanu vavaha vaija ku Njuvo ya Vumwene, tushaka vawane mwela wetu wa kulemethela kupwa wa kujela. Ngechi tunapande kujeletha na kuvwahetha Njuvo yetu ya Vumwene thimbu yoshe mangana  isholoke mwamuvwa. Tumwetha ngwetu twathingimika Njuvo yetu ya Vumwene nga tuinyunga mwamuvwa. Kunapu kuvethzika kwakama nga tupangela hamo mu kujeletha na “kuvwahetha” mwela wetu wa kulemethela Njambi. (2 Mithzimbu 34:10) Omu mukemwo mutunapande kulinga na ku Vinjuvo vya Chiwano Chakama na myela ya viwano vya chitingitingi na mitambela.

19. Tunapande kujenjuka ku vyuma muka mangana tujele ku muvila, cho Mbimbiliya itukwatha vati?

¹⁹ Nga tushaka tupwe va kujela ku muvila, cho tunapande kujenjuka ku futithi na ku vilinga vya kujwala vya kufwa ngwe kuthipa na vutakwa na kunwa mambanda a kupendetha. Mbimbiliya kuyendekele ha futithi na vilinga vyoshe vya kujwala vije viliko ano matangwa, oloni ili na vinangulo vije vitukwatha tuthzivuke mwakalithzivila Yehova ha vyuma vya chifwa echi. Nga tuthzivuka mwamwenamo vyuma Yehova, kutukwatha tulinge vyuma vije vyashaka. Tuthimutwiyeni ha vinangulo vitanu vya mu Vithoneka.

20, 21. Yehova ashaka ngwendi tupatuke ku vilinga muka, cho mwafwa vika vitunapande kukavangeya mashiko endi?

²⁰ “Vikulahetho vyoshe evi vavilingilile yetu, vathamba vange, ngechi vene tulijeletheni ku vyuma vyoshe vije vijwaletha muvila na mwonyo, cho tupweni va kujela njwa ha kuyoya kwetu mu kuthingimika Njambi.” (2 Kolinte 7:1) Yehova washaka ngwendi tupatuke ku vyuma vije vyatha kuviyitha mivila yetu na kutujwaletha ku sipilitu, nambe kuviyitha vithinganyeka vyetu. Ngechi tunapande kujenjuka ku futithi yaivi ije yatha kutuvinjitha ku muvila na mu vithinganyeka.

²¹ Mbimbiliya yatuleka ovyo vitunapande ‘kulijelethela ku vyuma vyoshe vije vijwaletha.’ Ku 2 Kolinte 7:1 vanashangumuka na majwi endeka ngwavo: “Vikulahetho vyoshe evi.” Vikulahetho muka vivanendeka? Mu mavesi anatako, Yehova nakulahetha ngwendi: “Njikamitambula. Njikapwa nji  ishweni.” (2 Kolinte 6:17, 18) Achithinganyekeni ha chuma echi. Yehova namikulahetha kuminyungilila na kumithzema, ngwe muje chithemi mwakalingi kuli munendi. Yehova ashulithilila evi vikulahetho vyendi kuvanga nga kumulijwaletha ku ‘muvila nambe ku sipilitu.’ Chipwa cha luvinda nga twechelela futithi na vilinga vyavivi vitwonowetha kukala na vuthamba vwavuvwa na Yehova.

22-25. Vinangulo muka vya mu Vithoneka vije vitukwatha tujenjuke ku futithi na ku vilinga vya kujwala?

²² “Thzema Shukulu Kalunga Njambi yove na mbunge yove yoshe, na mwonyo wove woshe, na mana ove oshe.” (Mateo 22:37) Yesu wendekele ngwendi eli lishiko likelyo lyakama ha mashiko oshe. (Mateo 22:38) Tunapande kuthzema Yehova mu ngila eyi. Tumwetha ngwetu twathzema Njambi na mbunge yetu na mwonyo wetu na mana etu oshe nga tujenjuka ku vilinga vije viviyitha vithinganyeka vyetu, nambe kukoveletha kuyoya kwetu mu vushonde.

²³ “[Yehova] akana mwonyo na muku ku vyuma vyoshe na kuli vanu voshe.” (Acts 17:24, 25) Kuyoya kwapwa vwana vwa kutunda kuli Njambi. Twathzema Muka-kwana kuyoya, mukemwo twathingimika mwonyo wanatwana. Tukavyana vifwa na vilinga vije vyatha kutuvulumuna, mwafwa tuthzivuka ngwetu kuvyethi kumwetha kathingimiko kuli muka-kwana kuyoya.—Myatho 36:9.

²⁴ “Unapande kuthzema mukweni ngwe muwalithzema yove vavenya.” (Mateo 22:39) Futithi yaivi ikanene vukalu kuli vavenya na kuli vaje vali muyehi nendi. Chakumwenako, kulyata na munu uje athipa makaya kwatha kutukoveletha mu vukalu. Munu uje athzinda vakwavo apokola lishiko lyakama lya kuthzema vakwetu. Munu wa chifwa echi, katha kulitumbula ngwendi njathzema Njambi.—1 Yowano 4:20, 21.

²⁵ ‘Pweni vaka-kulikehetha kuli vaka-kushwana na kwononoka vaje vali na moko ya kushwana.’ (Tito 3:1) Mu mafuti amangi, mashiko avyanetha vanu kukala na mambanda, nambe kuvupangetha. Yetu vaka-Kilisitu va vuthunga kutwethi  kukala nambe kupangetha vumbanda vuje vuvavindika.—Loma 13:1.

26. (a) Vika vitunapande kulinga mangana tukale mu chithzemo cha Njambi? (b) Mwafwa vika kupwa va kujela ku mesho a Njambi ikeyo ngila yaivwa ya kuyoya?

²⁶ Tunapande kulijeletha mu vyuma vyoshe vya mu vuyoye mangana tukale mu chithzemo cha Njambi. Kumbila kuti futithi na vilinga vyavivi kwapwa kwakukalu, oloni twatha kuvyumbila. * Eyi ikeyo ngila yaivwa ya kuyoya, mwafwa Yehova akatulongetha vyuma vije vitunganyaletha. (Tandeni Isaya 48:17.) Nga tupwa va kujela, cho tushuvuluka mwafwa tuthzivuka ngwetu tuli na kunena kathingimiko kuli Njambi uje itwathzema, ngechi tukala mu chithzemo chendi.