KAPETULU 15
Waneni Kuvwahelela mu Vipangi Vije Muli na Kulinga
‘Vanu voshe vanapande kuwana kuvwahelela mu vipangi vije vali na kulinga.’—MUKA-KWAMBULULA 3:13.
1-3. (a) Vanu vavangi vakalithzivi vati kupanga vipangi? (b) Mbimbiliya yamwetha vika kukundama ku vipangi? Vihula muka vituthimutwiya muno mu kapetulu?
VANU vavangi ano matangwa kuvethi kuvwahelela na vipangi vyavo. Litangwa na litangwa kuvethi kuvwahelela nga vathinganyeka vya kuya ku vipangi mwafwa vakapanga vipangi vije kuvashakele. Vika vivanapande kulinga vanu va chifwa echi mangana vapange vipangi vyavo mu kushuvuluka?
2 Mbimbiliya yamwetha ngwavo kwapwa kwakuvwa kupanga vipangi. Yendeka ngwavo vipangi na vuvwa vukatundu mu kupanga vyapwa vwana. Solomoni wathonekele ngwendi: “Vwana vwa Njambi ku vanu vunapu kuvwahelela kuje tuwana mu kulya na mu kunwa na kuvwahelela lalo kuje tuwana mu vipangi vije tuli na kulinga.” (Muka-Kwambulula 3:13) Yehova watuthzema, cho washaka kutwana vyavivwa thimbu yoshe. Washaka ngwendi tuvwahelele mu vipangi vyetu na kulikuwa vuvwa vutundamo. Nga tushaka kukala mu chithzemo chendi, cho tunapande kuyoya mwaya viyongola vyendi na mashiko endi kukundama ku vipangi vyetu.—Tandeni Muka-Kwambulula 2:24; 5:18.
3 Omu mu kapetulu tuthimutwiya ha vihula viwana evi: Twatha kuvwahelela mu vipangi vyetu ndi? Vipangi muka vije kuvapandele kupanga vaka-Kilisitu va vuthunga? Twatha kupanga vati mwamuvwa vipangi vya ku sipilitu na vipangi vya ku muvila? Chipangi muka cha theho manene chitunapande kulinga? Tuthimutwiyeni tahi hali Yehova na Yesu vaje vakapanga manene kutuvakana vanu voshe.
MUKA-KUPANGA WA KUKOMOWETHA NA NGANGULA MU KUPANGA
4, 5. Mbimbiliya yamwetha vati ngwavo Yehova wapwa muka-kukilikita?
4 Yehova wapwa Muka-kupanga wa Kukomwetha. Ku Kushangumuka 1:1 ngwavo: “Ha kulivanga Njambi watangele lilu na kaye.” Omwo Njambi wamanethele kutanga vyuma hano hathi, wamwene ngwendi “vinavwaha manene.” (Kushangumuka 1:31) Mu ngila ikwavo, Njambi wavwahelelele manene ha vipangi vyendi vyalingile hano hathi. Yehova “Njambi wa kuvwahelela” walikuwile vipangi vyendi.—1 Timateo 1:11, NWT.
5 Njambi yetu kethi kulikela kupanga. Mukwetile myaka yaingi kutunda havatangelele lifuti-livu, Yesu wendekele ngwendi: “Tate ali na kupanga thimbu yoshe.” (Yowano 5:17) Vipangi muka vyali na kupanga? Natwalelelaho kunyunga na kutwamenena vanu va hathi oku ali mwilu. Nakako “munu wamuha,” nambe ngwetu vaka-Kilisitu va kuvwavetha vaje vakayula na Yesu mwilu. (2 Kolinte 5:17) Ali na kupanga mu kushulithilila chithzango chendi ku vanu mangana vaje vamwononoka vakayoye myaka yoshe hano hathi. (Loma 6:23) Yehova navwahelela ha vipangi vyali na kupanga. Vanu vavangi vali na kuthziva muthzimbu wauvwa, Njambi ali na kuvanena kuli ikeye na kuvakwatha vatengulule yoyethi yavo mangana vakale mu chithzemo chendi.—Yowano 6:44.
6, 7. Yesu wapangele vati na ndthzili ha thimbu yailaha?
6 Yesu napanga na ndthzili thimbu yailaha. Omwo wakele mwilu, wapangelele hamo na Njambi mu kutanga vyuma vyoshe “vya mwilu nevi vya hathi.” (Vithimo 8:22-31; Kolose 1:15-17) Omwo wethzile hano hathi, watwalelelele kupanga na ndthzili. Ku vwanike vwendi, walilongethele chipangi cha kushonga, mukemwo vamutumbwile ngwavo “muka-kushonga.” * (Mako 6:3) Echi chipangi chapwile chachikalu manene mwafwa thimbu ije, kukwakele visaha na vintolo kwa kulandetha viti nambe vikuvo vya malaiti. Achithinganyekeni muli na kumona Yesu ashinja miti na kuthindumuna mingowa mangana ashonge chuma. Achithinganyekeni ali na kupata mushongwa wa njuvo na kushonga mapito na vitumbamo. Yesu wamwene vuvwa vwakala mu kupanga mwamuvwa vipangi.
7 Yesu wapangele lalo na ndthzili mu chipangi cha kwambulula. Wapangele echi chipangi myaka itatu na chitika. Yesu washakele kwambulwila vanu vavangi, ngechi wakele na kwinduka mungulungengu na kwambulula mutanya woshe kutwala na vuthsiki. (Luka 21:37, 38; Yowano 3:2) Waile “mu vinganda na mu membo na kwambulula viñanda vyavivwa vya Vumwene vwa Njambi.” (Luka 8:1) Yesu wakele na kwenda mangendthzi amalaha mu vingila vya likungu mu kuya na kwambulula muthzimbu wauvwa ku vanu.
8, 9. Yesu wavwahelelele vati mu kupanga vipangi vyendi?
8 Yesu wavwahelelele na chipangi chendi cha kwambulula ndi? Eyo. Wakuvile vimbuto vya muthzimbu wa Vumwene, cho wathethzele mahya anete ha thimbu ya kuteja. Yesu washuvulukile na kupanga na ndthzili chipangi cha Njambi, cho vithimbu vimo kalile vyakulya mangana athe kwambulula. (Yowano 4:31-38) Yesu washuvulukile na chipangi chendi, ngechi ku mamanethelelo walekele Ishe ngwendi: “Njinasholola vumpau vwove hano hathi, cho njinamanetha vipangi vije viwanjanene ngechi njivilinge.”—Yowano 17:4.
9 Yehova na Yesu vanatwana mwanja wauvwa mwafwa vakavwahelela mu kupanga vipangi vyavo. Kuthzema Yehova chinapande kutulingitha tumutembwinine mangana ‘tulifwe’ nendi. (Efeso 5:1) Kuthzema Yesu lalo chinapande kutushongangeya ‘tukavangeye mu myanja yendi.’ (1 Petulu 2:21) Tuthimutwiyeni mutwathela kupwa va kuvwahelela mu vipangi vitukalingi.
MUTWATHELA KUPWA VA KUVWAHELELA MU VIPANGI VYETU
Kupangetha vinangulo vya mu Mbimbiliya kumilingitha muvwahelele na chipangi cheni
10, 11. Vika vitukwatha tumone vipangi vyetu mu ngila yaivwa?
10 Vipangi vya ku muvila vyapwa vya theho mu kuyoya kwa vaka-Kilisitu va vuthunga. Twashaka ngwetu tupange vipangi vije vitushuvulwitha na kututhzivitha kuvwaha. Oloni echi chinatha kukaluwa nga kutwashakele vipangi vitukapanga. Twatha kuvwahelela vati mu vipangi vya chifwa echi?
11 Tunapande kukala na mbunge yaivwa. Vithimbu vimo kutwatha kutengulula vukalu vutuli navwo, oloni twatha kutengulula mbunge yetu. Nga tuthinganyeka omwo Njambi mwamwenamo vipangi, kutukwatha tutengulula viyongola vyetu. Chakumwenako, nga mwakala na nanga, cho anukeni ngweni vipangi vyeni vikamikwatha munyunge nanga yeni nameme vipangi vyacho kumwavishakele. Kunyunga nanga yeni kwapwa kwa theho manene kuli Njambi. Lijwi lyendi lyendeka ngwavo woshe onwa kutondela nanga yendi vyuma vije vishakewa, “navihya kutuvakana uje kethi muka-kukulahela.” (1 Timateo 5:8) Nga mwanuka ngweni vipangi vyeni vili na kumikwatha kushulithilila chipangi chanamyana Njambi, cho mwatha kushuvuluka kuvitapanga kutuvakana vakweni vamwapanga navo.
12. Mu kupanga na ndthzili na kukala na vuthunga muli kuvethzika muka?
12 Tunapande kupanga na ndthzili na kukala na vuthunga. Mu kupanga na ndthzili na kulilongetha mwamuvwa chipangi chetu muli kuvethizika. Vaka-kupanga na ndthzili na vutongwe vakavathzeme manene ku vakulunu vavo. (Vithimo 12:24; 22:29) Yetu vaka-Kilisitu tunapande kukala na vuthunga mu vipangi vyetu. Kutwapandele kwiva vimbongo, nambe vyuma vya kupangetha, nambe thimbu ya ku vipangi. (Efeso 4:28) Ngwe mutunalilongethelele mu kapetulu katunatundu, kupwa vaka-vuthunga kukanene vivethzikitho. Muka-kupanga na vuthunga vakamukulahela manene. Nameme mukulunu wa vipangi ali na kumona kukilikita kwetu indi embwe, oloni kulinga vyuma vya vuthunga kutukwatha tukale na “chitakutaku” chachivwa, mwafwa tuthzivitha ngwetu tuli na kuthzivitha kuvwaha Njambi yetu itwathzema.—VaHevelu 13:18; Kolose 3:22-24.
13. Vuvwa muka vunatha kutunda mu kumwetha vilinga vyavivwa ku vipangi?
13 Tunapande kwanuka ngwetu vilinga vyetu vyatha kwaletha Njambi. Nga tumwetha vilinga vyavivwa vya vuKilisitu ku vipangi, cho vakwetu vatha kumona vilinga vyetu. Vika vyatha kutundamo? Tumwetha “vuvwa vwa vilongetha vya Njambi Muyoyethi wetu.” (Tito 2:9, 10) Vilinga vyetu vyavivwa vyatha kulingitha vanu vathzeme vulombelo vwetu. Muvwahelela manene nga munu imukapanga nendi aija mu vuthunga mwafwa ya kumona vilinga vyeni vyavivwa. Thzivukeni lalo ngweni vilinga vyeni vyavivwa vikalingitha vanu vashangathzale Yehova na kumuthzivitha kuvwaha.—Tandeni Vithimo 27:11; 1 Petulu 2:12.
KALENI NA MANA MU KWANGULA VIPANGI
14-16. Vihula muka vyakama vitunapande kulihula nga tushaka kwangula vipangi?
14 Mbimbiliya kuyalumbunwine vipangi vya ku muvila vitunapande kupanga, nevi vitunapande kuvyana. Oloni echi kuchilumbununa ngwavo tunapande kupanga vipangi vyoshe vyoshe vituwana. Vithoneka vyatha kutukwatha kwangula vipangi vyavivwa vije vithzivitha Njambi kuvwaha na kujenjuka ku vije vimuthzivitha kuvihya. (Vithimo 2:6) Nga tushaka kwangula chipangi, tulihuleni vino vihula vyakama vivali.
15 Omu mu chipangi mwalivungila na vyuma viyavindika Mbimbiliya ndi? Mbimbiliya yavindika kwiva na makuli na kulemetha tumponya. (Kutuhuka 20:4; Vilinga 15:29; Efeso 4:28; Kujombolola 21:8) Kutwatha kupanga vipangi vije vitukoveletha mu kulinga evi vyuma. Nga twathzema Yehova, cho tujenjuka ku vipangi vije vitukoveletha mu kulinga vyuma vije kuvilitombola na mashiko endi.—Tandeni 1 Yowano 5:3.
16 Kupanga evi vipangi kunjilingitha njikundwiye vilinga vivavindika ndi? Kengeni chakumwenako. Chipangi cha kutambula vangendthzi ha mulili wa kuhwimina kuchavihile. Oloni vati nga muka-Kilisitu vamwana chipangi cha chifwa echi ku chipatela cha kutunditha memo? Ou ndolome nambe ndokathzi kethi ikeye atunditha vanu memo embwe. Oloni kumuthinganyeka ngweni nendi ali na kukundwiya chipangi cha kutunditha vanu memo, chuma chije chivavindika mu Mbimbiliya ndi? (Kutuhuka 21:22-24) Yetu vangamba va Yehova kutushaka kukundwiya vyuma vije vivavindika mu Vithoneka.
17. (a) Vika vitunapande kuthinganyeka nga tushaka kwangula vipangi? (Kengeni chipalo chili ha liputa 177.) (b) Chitakutaku chetu chitukwatha vati kwangula vyuma vije vithzivitha Njambi kuvwaha?
17 Vihula vyavingi vya kukundama ku vipangi twa kulikumbulwilavyo nga tuwana muvakumbulwila vihula vyakama vivali vili mu palangilafu 15 na 16. Cho lalo kuli vyuma vikwavo vitunapande kuthinganyekaho nga tushaka ngwangula vipangi. * Kethi tuvandamene ngwetu kuvanga ndungo wa mana atwane mashiko atunapande kukavangeya mu vyuma vyoshe. Tunapande kukala na mana mu viñanda vya chifwa echi. Ngwe mutwalilongethelele mu Kapetulu 2, tunapande kulilongetha Lijwi lya Njambi mangana chitakutaku chetu chipangethe vinangulo vituwanamo. Nga tulongetha mwamuvwa “chashu chetu cha kwilula vyuma” na “kuchipangetha,” cho chitakutaku chetu chatha kutukwatha kwangula vyuma vije vithzivitha Njambi kuvwaha na kukala mu chithzemo chendi.—VaHevelu 5:14, NWT.
TUMONENI VIPANGI MU NGILA YAIVWA
18. Vika kwapwila kwakukalu kupanga vipangi vya ku sipilitu?
18 Kupanga vipangi vya ku sipilitu kwapwa kwakukalu mu ‘matangwa ano a kukotoka, amakalu.’ (2 Timateo 3:1) Kunapu kwakukalu lalo kuwana vipangi vya ku muvila na kwishwala ha vipangi vyacho. Yetu vaka-Kilisitu tuthzivuka ngwetu tunapande kupanga na ndthzili mangana tunyunge vinanga vyetu. Oloni nga kutunyanyama, vyendeka vya vanu vatwapanga navo na kushaka manene vufuko vyatha kutungumuna na kututhzeyetha ku sipilitu. (1 Timateo 6:9, 10) Tumoneni mutwatha kupangela vipangi vya ku muvila okucho ‘tunangula vyuma vyavivwa’ vya ku sipilitu.—Filipu 1:10.
19. Vika vitunapande kukulahela Yehova, cho kumukulahela kutukwatha tulinge vika?
19 Kulaheleni Yehova. (Tandeni Vithimo 3:5, 6) Yehova ikeye itunapande kukulahela. Ikeye ali na kutulela nambe ngwetu kutunyunga. (1 Petulu 5:7) Athzivuka mwamuvwa vitushaka, cho katha kutwechelela. (Myatho 37:25) Ngechi tunapande kutolilila omwo Lijwi lyendi lituleka ngwavo: “Kethi mukakateye mu chithzemo cha vimbongo, pweni vaka-kujauka na vyuma vije muli navyo. Omwo Njambi nendeka ngwendi: ‘Kunjikamithethze na lumo lwai, nambe kumivyana.’” (VaHevelu 13:5) Vaje vali mu chipangi cha thimbu yoshe vatava ngwavo Njambi ali na kuvana vyuma vya kulikwatha navyo mu kuyoya. Nga tukulahela ngwetu Yehova atunyunga, cho kutushoto manene mbunge vya kunyunga nanga yetu.(Mateo 6:25-32) Kutulikoveletha mu vipangi vya ku muvila mangana vitwonwethe kupanga vipangi vya ku sipilitu, vya kufwa ngwe kwambulula muthzimbu wauvwa na kukunguluka.—Mateo 24:14; VaHevelu 10:24, 25.
20. Kukengetha lisho mumo lika kulumbununa vika, cho mwatha kulinga vati ngocho?
20 Kaleni na lisho lyalivwa. (Tandeni Mateo 6:22, 23) Kukala na lisho lyalivwa, kulumbununa ngwavo tunapande kwathiwitha kuyoya kwetu. Lisho lya muka-Kilisitu likakenge ha chuma chimo lika, chikecho kulinga chithzango cha Njambi. Nga lisho lyetu lipwa lyalivwa, nambe ngwetu likenga mumo lika, cho kutulithini kutonda vipangi vije vitwana vimbongo vyavingi, nambe kushaka yoyethi ya vuhando. Cho lalo kutungumuka mu kushakethzeka vyuma vyaviha vije vali na kuthsimanetha vanu ngwavo vyatha kututhzivitha kuvwaha. Mwatha kukengetha vati lisho lyeni mumo lika? Mwatha kulinga ngocho nga muvyana kulikoveletha mu mikuli. Kethi mulikungulwile vufuko mwafwa vwatha kumiviyithila thimbu nambe kumitangula. Kavangeyeni majwi avanaminangula mu Mbimbiliya a kujauka na “vyakulya na vuthzalo” vimuli navyo. (1 Timateo 6:8) Ethekeni kwathiwitha yoyethi kweni.
21. Vika vitunapande kwangwila vya kulinga, cho vika vitunapande kutwameka kulutwe mu kuyoya kwetu?
21 Anguleni tahi vyuma vya ku sipilitu, cho vilingeni. Tunapande kwangula tahi vyuma vitulinga, mwafwa kutwethi na thimbu ya kulinga vyoshe vitushaka mu kuyoya. Nga kutulingi ngocho, cho thimbu yetu ihwila ku vyuma vya ngocho na kulumbilitha vyuma vya theho. Vika vitunapande kutwameka kulutwe mu kuyoya kwetu? Vanu vavangi mu kaye vashaka kuya ku masikola a helu mangana ngwavo vakakovele vipangi vije vivanenela vimbongo vyavingi. Oloni Yesu walekele vaka-kumukavangeya ngwendi “ha kulivanga shakethzekeni Vumwene vwendi na vuthunga vwendi.” (Mateo 6:33) Yetu vaka-Kilisitu va vuthunga, tunapande kutwameka Vumwene vwa Njambi kulutwe. Yoyethi yetu na vyuma vyoshe vitwangula kulinga na vilengo vitulyakela, vinapande kumwetha ngwavo vyuma vya Vumwene na chithzango cha Njambi vikevyo vya theho kuli yetu kutuvakana vufuko na vyuma vyeka vya mu kaye.
KUPANGA NA NDTHZILI MU CHIPANGI CHA KWAMBULULA
Tumwetha ngwetu twathzema Yehova nga twaka chipangi
cha kwambulula kulutwe mu kuyoya kwetu
22, 23. (a) Chipangi muka chakama chitwakala nacho yetu vaka-Kilisitu va vuthunga, cho tumwetha vati ngwetu twachimona kupwa cha theho? (Kengeni chipalo ha liputa 180.) (b) Vika vimushaka kulinga kukundama ku vipangi vya ku muvila?
22 Yetu vaka-Kilisitu va vuthunga tunapande kupanga chipangi chetu cha kwambulula na kupwitha vanu kupwa vandongethi, mwafwa twathzivuka ngwetu tuli mu thimbu ya kukotoka. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Tushaka kupanga na ndthzili echi chipangi cha kwovola vanu ngwe mwalingilile Yesu. Tumwetha vati ngwetu twamona echi chipangi kupwa cha theho? Vanu va Njambi vavangi vapwa vaka-kwambulula mu vikungulukilo, cho vali na kupanga echi chipangi na mbunge yavo yoshe. Vamo vanatengululako vimo mu kuyoya kwavo mangana vapwe vapainiya nambe vamishinali. Vithemi vavangi vanashongangeya vana vavo vapange chipangi cha thimbu yoshe mwafwa vachimona kupwa cha theho. Indi vaje vakambulula vya Vumwene na ntwima, vavwahelela mu kupanga chipangi chavo ndi? Eyo. Munu uje apangela Yehova na mbunge yendi yoshe apwa wa kuvwahelela na kushuvuluka, cho lalo vamuvethzikitha manene.—Tandeni Vithimo 10:22.
23 Vwingi vwetu tukapanga thimbu yailaha mangana tuwane vyuma vya kuyoyetha vinanga vyetu. Anukeni ngweni Yehova washaka ngwendi tuvwahelele mu vipangi vyetu. Nga tulinga munai vithinganyeka na vinangulo vyendi, cho twatha kupwa va kuvwahelela mu vipangi vyetu. Kethi twechelele vipangi vya ku muvila vitutangule kupanga chipangi chetu chakama cha kwambulula muthzimbu wauvwa wa Vumwene vwa Njambi. Nga twaka echi chipangi kulutwe mu kuyoya kwetu, tumwetha ngwetu twathzema Yehova, cho tukala mu chithzemo chendi.
^ par. 6 Lijwi lya chiNgiliki livatengulula ngwavo “muka-kushonga,” “valithanene munu woshe woshe uje wapangethele viti mu kutunga vinjuvo, nambe mu kushonga vitumbamo na vyuma vyeka vya viti.”
^ par. 17 Nga mushaka kuthzivuka mwamuvwa mwakwangwila vipangi, kengeni Kaposhi ka Kukengela ka April 15, 1999, liputa 28-30, na July 15, 1982, liputa 26.
