1-3. Tubaboshe tuli mu bunzinda muka? Co Yehova akatupatulamo bati?

ACISINGANYEKENI ngweni banamitumbwila kumikuta mu kamenga myaka yaingi ha mulonga uje kumwalingile. Neni babenya kumwakulahelele ngweni litangwa limo mukatundamo embwe. Munamono bene ngweni muli mu bukalu, co nacimo cahi cimwasa kulingaho. Oloni ha simbu oyo imuliziba ngoco, kwija munu umo uje ali na nzili ya kumipatula. Amikulahesa ngwendi amikwasa mangana mutundemo. Muliziba bati?

² Tubaboshe tuli mu bunzinda bwa kutsa. Nambe tulifwita bati, kutwasa kutewa kutsa. Oloni Yehova ali na nzili ya kutupatula ku kutsa. Nakulahesa ngwendi ‘kutsa kuje kunapu citozi wa kukotokela, bakacitundisako.’—1 Kolinte 15:26.

³ Mukabwahelela manene mwafwa kumukalishoshomwena bya kutsa lalo. Yehova kakatundisako lika kutsa embwe, oloni akasangula na baje batsile laja. Nakulahesa ngwendi banu baje “batsile laja” bakayoya lalo. (Isaya 26:19) Oku kukekwo kubatumbulula mu Mbimbiliya ngwabo kusanguka.

4. (a) Bika bituzembeleka nga kabushoko nambe kabusamba ketu natsi? (b) Beya bapwile babusamba ba Yesu?

⁴ Nga kabushoko nambe kabusamba ketu natsi, tukazibi kubabala ku mbunge na busiwa. Binzili byetu  byoshe bikatuhu. Tukonowa kuwana mwakulingila mangana ayoye lalo. Oloni Mbimbiliya ituzembeleka manene. (Tandeni 2 Kolinte 1:3, 4.) Tutaleni cakumwenako cimo cije cimwesa ngwaco Yehova na Yesu bakasangula babushoko na babusamba betu. Yesu mwakele hano hasi, wakele na kwendela Lazalu na bandokazi bendi ba Mata na Maliya. Boshe batatu bapwile babusamba bendi. Mbimbiliya ngwayo: “Yesu wazemene Mata na ndokazi yendi Maliya na Lazalu.” Oloni litangwa limo, Lazalu watsile.—Yowano 11:3-5.

5, 6. (a) Yesu walingile bati mwamwene babushoko na babusamba ba Lazalu balila? (b) Kuzibuka mwalizibilile Yesu ha kutsa kutuzembeleka bati?

⁵ Yesu waile na kuzembeleka Mata na Maliya. Omwo Mata wazibile ngwabo Yesu ali na kwija, watuhukile mu nganda na kumushesha. Mata wabwahelelele manene kuliwana na Yesu, oloni wendekele ngwendi: “Nga unakele kuno, ndolome yange nga katsile.” Mata wasinganyekele ngwendi Yesu nakotokela kwija. Kutundaho, Yesu wamwene Maliya ndokazi ya Lazalu alila. Co nendi walilile mwafwa camubabalesale ku mbunge ha kubamona bali mu busiwa. (Yowano 11:21, 33, 35) Wazibile busiwa buje butukazibi nga kabushoko nambe kabusamba ketu natsi.

⁶ Kutuzembeleka kuzibuka ngwetu Yesu nendi akazibi busiwa butukazibi nga kabushoko ketu natsi. Yesu wapwa ngwe Ishe. (Yowano 14:9) Yehova ali na nzili ya kutundisako kutsa, co ololo alinga ngoco.

7, 8. Mata wabyanenene bika kutundisa limanya ku mbumbo ya Lazalu? Oloni Yesu walingile bika?

⁷ Omwo Yesu wetele ku mbumbo kubatsindile  Lazalu, wawanene banaka limanya lyakama ku cikolo. Co Yesu wendekele ngwendi: “Tundiseni limanya ku cikolo ca mbumbo.” Oloni Mata wabyanene, mwafwa Lazalu wakele mu mbumbo “matangwa awana.” (Yowano 11:39) Mata kazibukile ngwendi Yesu washakele kusangula Lazalu.

⁸ Yesu walekele Lazalu ngwendi: “Tuhukamo.” Mata na Maliya bamwene byuma bya kukomokesa. Lazalu “watuhukilemo, mendi endi na maboko byapwile bya kukuta na binanga bije bibamuzengelele.” (Yowano 11:43, 44) Lazalu wasangukile. Waliwanene lalo na babushoko na babusamba bendi. Bamubumbateyeye, bamukwatele, co basimutwiiye nendi. Eci cakomokesele manene. Yesu wasangwile Lazalu.

9, 10. (a) Iya wanene Yesu nzili ya kusangula batsi? (b) Mizimbu ya banu babasangwile inapwila bika ya seho kuli yetu?

⁹ Kuma Yesu wasangwile banu mu nzili yendi ndi? Embwe. Yesu mwasangwile Lazalu, wabangele tahi kulomba nzili kuli Yehova, co Yehova wamwaneneyo. (Tandeni Yowano 11:41, 42.) Yesu kasangwile lika Lazalu embwe. Mbimbiliya ituleka bya mumbanda wa myaka 12 uje wabinjile manene. Ishe Njailosi washotele mbunge, co walambelelele Yesu mangana amukangule. Ou ikeye lika mwana yakele nendi. Omwo wacikele na kwendeka na Yesu, banalume bamo bezile kuli Njailosi na kumuleka ngwabo: “Munobe natsi, keti upakese mulongesi.” Oloni Yesu walekele Njailosi ngwendi: “Keti uzibe lyoba, kulahela lika, co enduka.” Co waile nendi ku njubo yendi. Omwo betele kuyehi na njubo,  Yesu wamwene banu bali na kulila. Co wabalekele ngwendi: “Keti mulile, ou mwanike katsile embwe, oloni nalala lika tulo.” Baishe na baina hamo balikomokelele ha majwi endekele Yesu. Yesu walombele mbunga iye hanja, co wasalele na bisemi ba mwana mu mulili muje mwalalele. Yesu wamukwatele ku liboko na kwendeka ngwendi: “Mwanike wa munakazi, njikuleka ngwange induka.” Bisemi babwahelelele manene kumona munabo enduka na kushangumuka kwenda. Yesu wasangwile munabo. (Mako 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56) Kutunda ha litangwa lije, simbu yoshe ibamwene munabo, banukile bubwa bwabalingilile Yehova kwitila muli Yesu. *

¹⁰ Banu baje basangwile Yesu, batsile lalo. Oloni kutanda eyi mizimbu kunapu kwa seho mwafwa kutulingisa tukale na lilabelelo. Yehova washaka kusangula batsi, co akabasangula bene.

11. Mukanda wa Muka-kwambulula 9:5 utulongesa bika hali Lazalu?

¹¹ Mbimbiliya inendeka mwamubwa ngwayo: “Batsi neci bene bazibuka cahi.” Omwo mukemwo mwafwile Lazalu omwo watsile. (Muka-kwambulula 9:5) Ngwe muje mwendekele Yesu, Lazalu wapwile ngwe nalala lika tulo. (Yowano 11:11) Lazalu mwakele mu mbumbo, ‘neci bene cazibukile cahi.’

12. Tuzibuka bati ngwetu cili bene Lazalu wasangukile?

 ¹² Banu babangi bamwene omwo Yesu wasangwile Lazalu. Nameme bitozi ba Yesu bazibukile ngwabo Yesu nasangula Lazalu. Lazalu wayoyele lalo, co oku kwamwesele ngwabo Lazalu bamusangwile. (Yowano 11:47) Banu babangi baile na kumona Lazalu. Co bakulahelele ngwabo Yesu bamutumine kuli Njambi. Oku kwalubalesale bitozi ba Yesu, ngeci bashakele kutsiya Yesu na Lazalu.—Yowano 11:53; 12:9-11.

13. Tuzibuka bati ngwetu Yehova akasangula batsi?

¹³ Yesu wendekele ngwendi batsi boshe baje bali “mu bimbumbo” bakasanguka. (Yowano 5:28, 29) Oku kulumbununa ngwabo boshe baje babakanuka kuli Yehova bakasanguka. Yehova napande kukanuka cifwa ca munu woshe, asinoni akamusangule. Asa kukalinga ngoco ndi? Mwilu mwakala bingongonosi byabingi manene. Mbimbiliya ngwayo Yehova azibuka mazina abyo byoshe. (Tandeni Isaya 40:26.) Nga asa kwanuka mazina a bingongonosi byoshe, co asa kukanuka lalo banu boshe baje bakasangula. Tuzibuka ngwetu Yehova ali na nzili ya kusangula banu mwafwa ikeye watangele byuma byoshe.

14, 15. Majwi a Yombi atulongesa bika ha ñanda ya kusanguka?

¹⁴ Yombi, munalume wa kulongwa, wakulahelele ngwendi batsi bakasanguka. Wehwile ngwendi: “Nga munu atsa, kuma asa kuyoya lalo ndi?” Co wendekele kuli Yehova ngwendi: “Ukanjisana, co njikakutaba. Co nobe ukashaka kutumbama nange munu iwatangele.” Yombi wazibukile ngwendi Yehova nabandamena simbu ya kulutwe omwo akasangula batsi.—Yombi 14:13-15.

 ¹⁵ Muliziba bati kuzibuka ngweni batsi bakasanguka? Munasa kwihula ngweni: ‘Kuma babushoko na babusamba bange baje batsa bakasanguka ndi?’ Kutuzembeleka kuzibuka ngwetu cili bene Yehova akasangula batsi. Tumoneni biinendeka Mbimbiliya ha banu baje bakasanguka, nokwo kubakakala.

16. Byuma muka byabibwa bibakalikuwa baje bakasanguka hano hasi?

¹⁶ Banu baje basangukile kusañulu baliwanene na babushoko na babusamba babo hano bene hasi. Omu mukemwo mucikapwa kulutwe, oloni kulutwe kukabwaha manene. Mwafwa bika? Mwafwa baje bakasanguka kubakatsi lalo, oloni bakayoya myaka yoshe hano hasi. Bakayoya mu kaye kakabwa kutubakana kano. Kumukakala binzita, bukenya, nambe kubinja.

17. Beya bakasanguka?

¹⁷ Beya bakasanguka? Yesu wendekele ngwendi: “Batsi boshe bakaziba lijwi lyendi, co bakatuhuka mu bimbumbo byabo.” (Yowano 5:28, 29) Ku Kujombolola 20:13 ngwabo: ‘Kalunga-ndonga atuhwisile batsi baje bakelemo. Co kutsa na Mbumbo lalo byecelele batsi baje bakelemo.’ Banu babangi baje banatsi bakayoya lalo. Kapositolo Paulu nendi wendekele ngwendi banu “bababwa na bababi” bakasanguka. (Tandeni Vilinga 24:15.) Oku kulumbununa bika?

18. Banu muka “bababwa” baje bakasanguka?

¹⁸ ‘Banu bababwa’ banambateselela na bangamba ba Yehova ba kulongwa baje bakeleko simbu kanda Yesu aije hano hasi. Banu ba kufwa ngwe Nowa, Abilahama,  Sala, Mosesa, Lute, na Esita bakasanguka na kuyoya hano bene hasi. Mwasa kutanda mizimbu yaba banalume na banakazi bamo ku Vahevelu capita 11. Batico bangamba ba Yehova ba kulongwa baje bali na kutsa ano matangwa? Nabo bakasanguka mwafwa banapu ‘banu bababwa.’

19. ‘Banu bababi’ bakebo beya? Yehova akabana simbu ya kulinga bika?

 ¹⁹ ‘Banu bababi’ banambateselela na mbunga ya banu baje kubawanene simbu ya kuzibuka Yehova. Nameme batsa laja, oloni Yehova kabebalele. Akabasangula, co akabana simbu mangana bakamuzibuke na kumupangela.

20. Bika bitwendekela ngwetu keti banu boshe baje banatsi bakasanguka?

²⁰ Kuma banu boshe baje banatsi bakasanguka ndi? Embwe. Yesu wendekele ngwendi banu bamo kubakasanguka. (Luka 12:5) Iya akangula banu baje banapande kusanguka na baje kubapandele kusanguka? Yehova ikeye Lyako wakama, oloni nana Yesu moko ya kupwa “lyako wa baka-kuyoya na batsi.” (Vilinga 10:42) Woshe ibanahisa ngwabo muka-bubi mwafwa shendi kutenguluka kakasanguka.—Taleni Biñanda bya Kushongo ha 19.

21, 22. (a) Kusanguka na kuya mwilu kwafwa bati? (b) Iya walibangele kusanguka na kuya mwilu?

²¹ Mbimbiliya inatuleka lalo ngwayo banu bamo bakakala mwilu. Munu uje asanguka na kuya mwilu, kesi kusanguka na mubila wa bunu embwe, oloni asanguka na mubila wa ku sipilitu.

²² Yesu ikeye walibangele kusanguka na mubila wa ku sipilitu. (Yowano 3:13) Yesu mubamutsiile, wakele mu mbumbo matangwa atatu, co Yehova wamusangwile. (Myaso 16:10; Vilinga 13:34, 35) Yesu kasangukile na mubila wa bunu embwe. Kapositolo Petulu wendekele  ngwendi Yesu “bamutsiile ku mubila, oloni bamuyoyesale ku munzinzime.” (1 Petulu 3:18) Yesu mwasangukile, wapwile munu wa nzili wa ku sipilitu. (1 Kolinte 15:3-6) Mbimbiliya inamwesa ngwayo Yesu keti ikeye wa mamaneselelo kusanguka na kuya mwilu.

23, 24. Beya bendekele Yesu ngwendi “mbunga yaindondo,” co bakapwa bangahi?

²³ Simbu kanda Yesu atse, walekele bandongesi bendi ngwendi: “Njili na kuya mu kumibwahesela kwa kukala.” (Yowano 14:2) Oku kulumbununa ngwabo bandongesi bendi bamo bakasanguka na kukala nendi mwilu. Bakapwa bangahi? Yesu wendekele ngwendi “mbunga yaindondo.” (Luka 12:32) Kapositolo Yowano wendekele kutuma kwabo. Wendekele ngwendi wamwene Yesu ‘nemana ha Munkinda wa Siyone [wa mwilu], wemanene na banu ba kupwa 144,000.’—Kujombolola 14:1.

²⁴ Simbu muka ibakashangumuka kusanguka aba baka-Kilistu ba kupwa 144,000? Mbimbiliya ngwayo bakashangumuka kusanguka nga Kilistu naputuka kuyula mwilu. (1 Kolinte 15:23) Tuli oni mu simbu ije yali na kuyula Yesu. Bungi bwaba baka-Kilistu ba kupwa 144,000 banasanguka laja na kuya mwilu. Co baje bacili hano hasi basanguka oho bene na kuya mwilu nga batsa. Oloni aba banu beka boshe bakasanguka kulutwe, co bakakala hano hasi mu Paladaisi.

25. Bika bitulilongesa mu capita inatako?

²⁵ Yehova ololo apatula banu boshe ku kutsa, co kutsa kucikalako lalo. (Tandeni Isaya 25:8.) Baje bakaya mwilu, bika bibakalingamo? Mbimbiliya ngwayo bakayula na Yesu mu Bumwene bwendi. Tulilongesa byabingi hali obu Bumwene mu capita inatako.