CAPITA 11
Bika Tuyando Tunatumu Ngacije mu Kaye?
1, 2. Cihula muka cibali na kwihula banu babangi?
MU KAYE muli tuyando twatungi. Mishongo ya kufwa ngwe kansa ili na kutsiya bisemi babangi na kuseza bana bayanda. Ku mitambela imo, tunkumba bakanakwila mema a mu kalunga-ndonga ku nunda, co akai na kupujula binjubo na kutsiya banu. Mapwepwe bamo bakai mu bicaci na kuloya banu, co babangi bakabulumuka nameme kutsa.
2 Nga kunaija bukalu bwa cifwa eci, babangi bakehula ngwabo: “Bika kunezila bukalu bwa ngacije?” Bakehula mangana bazibuke obyo mu kaye mwakela bizindo na tuyando. Neni mwalihulaho laja ngoco ndi?
3, 4. (a) Hambakuke wehwile bihula muka? (b) Yehova wamukumbulwile bati?
3 Mbimbiliya inatuleka ngwayo banalume bamo baje bakulahelele manene Njambi, nabo behwile bihula bya cifwa eci. Cakumwenako, kapolofweto Hambakuke wehwile Yehova ngwendi: ‘Bika biunanjecelela njimone byuma byabibi? Bikajo biutabesela banu babapakese ngacije? Bika binjili na kumwena kubiisa na lwozi? Kulicokota na kulilwisa binatumina bika ngacije?’—Hambakuke 1:3, NWT.
4 Njambi wakumbulwile bihula bya Hambakuke ku Hambakuke 2:2, 3 na kumukulahesa ngwendi bubi abutundisako. Yehova wazema manene banu. Mbimbiliya inendeka ngwayo: “[Yehova] ali na kumilela,” nambe wamyaka mbunge. (1 Petulu 5:7) Njambi wazinda manene kumona banu bayanda kutubakana mutukalizibila yetu. (Isaya 55:8, 9) Tusimutwiyeni ha cihula ca kwendeka ngwaco, Bika tuyando tunatumu ngacije mu kaye?
BIKA TUYANDO TUNATUMU NGACIJE MU KAYE?
5. Bakulunu babangi ba bulombelo bali na kwendeka bika ha tuyando bali na kumona banu? Indi Mbimbiliya ilongesa bika?
5 Bakulunu ba bulombelo bali na kwendeka ngwabo Njambi ikeye ali na kunena tuyando ku banu. Bamo ngwabo Njambi nangwila laja banu byuma byoshe bije bilingiwa kuli bakebo, co kutuzibuka byanalingila ngoco. Beka lalo ngwabo banu bali na kutsa mangana bakakale na Njambi mwilu. Awa anapu makuli. Yehova keti ikeye ali kunena byuma byabibi. Mbimbiliya ngwayo: “Njambi kesi kulinga bubi nambe kamandondo, co Muka-nzili Yoshe kesi kulinga bubi embwe.”—Yombi 34:10.
6. Bika banu babangi bali na kwanena Njambi mulonga ha tuyando tuli mu kaye?
6 Banu babangi bali na kwana Njambi mulonga ha tuyando bali na kumona mwafwa ngwabo ikeye ali na kuyula kaye. Oloni mu Capita 3 twalilongesele ngwetu Satana Liyabolo ikeye ali na kuyula kaye.
7, 8. Bika tuyando tunatumu ngacije mu kaye?
7 Mbimbiliya ituleka ngwayo ‘kaye koshe kali mu nzili ya Liyabolo.’ (1 Yowano 5:19) Muka-kuyula kano kaye, Satana Liyabolo, wapwa cikenya. Ali na ‘kukwisa kaye koshe.’ (Kujombolola 12:9) Banu babangi bali na kumutembwinina. Oku kunalingisa mu kaye mulisale manene makuli, bizindo na bukenya.
8 Kuli byuma bikwabo lalo bili na kunena tuyando muno mu kaye. Adama na Eva mubatengulukilile Muka-kwambulula 4:1; 8:9) Bisimbu bimo, banu bali na kuyanda mwafwa ya “lubinda.” (Muka-kwambulula 9:11) Nga bali ku mwela waubi ha simbu yaibi, co basa kukobela mu monde nambe mu bukalu bweka.
Njambi, batambwisileko bana babo bubi. Obu bubi buli na kulingisa banu bayandese bakwabo. Banu bashaka manene kulimona bulemu kutubakana bakwabo. Bali na kulinga lwozi, bali na kulwa binzita, bali kuyandesa lalo bakwabo. (9. Bika twendekela ngwetu kuli bimo binalingisa Yehova ecelele tuyando tutwaleleleho?
9 Yehova keti ikeye ali na kunena tuyando. Kutwapandele kumwana mulonga ngwetu ikeye ali na kunena binzita, bukenya na mapakeso embwe. Njambi kesi kunena mandunduma, tunkumba na mabazi. Oloni mwasa kwihula ngweni, ‘Nga Yehova wapwa wa nzili mwilu na hasi, co bikoni byanecelela byuma byabibi bilingiwe?’ Tuzibuka ngwetu Njambi watwaka mbunge, ngeci kuli bimo binamulingisa ecelele tuyando tutwaleleleho.—1 Yowano 4:8.
NJAMBI BYANECELELA TUYANDO TUTWALELELEHO
10. Satana walwisile bati Yehova?
10 Liyabolo wakwisile Adama na Eva mu citungu ca Edeni. Satana wendekele ngwendi Njambi kazibuka kuyula mwamubwa. Wendekele ngwendi Njambi washwekelele Adama na Eva byuma bimo byabibwa. Satana washakele Adama na Eva bamone ngwabo ikeye asa kubayula mwamubwa kutubakana Yehova na kusinganyeka ngwabo Njambi napu wangoco.—Kushangumuka 3:2-5; taleni Biñanda bya Kushongo ha 27.
11. Cihula muka citunapande kukumbulula?
11 Adama na Eva kubononokele Yehova mukemwo bamutengulukilile.
Basinganyekele ngwabo bali na nzili ya kulyangwila bibashaka kulinga. Yehova wapandele kumwesa bati ngwendi baka-kumutengulukila babiisile na kumwesa lalo ngwendi ikeye azibuka byuma bije byasa kutukwasa?12, 13. (a) Mwafwa bika Yehova katsiile baka-kumutengulukila haje bene? (b) Bika Njambi natabesa Satana ayule kano kaye na kwecelela banu balitwamenene bakebo babenya?
12 Yehova kanyongesele Adama na Eva haje bene. Oloni wabecelelele mangana bakite bana. Yehova walingile ngoco mangana bana ba Adama na Eva bakalyangwile babenya owo napande kubayula. Yehova wayongwele ngwendi hano hasi hashule banu ba kulumbunuka. Ngeci Liyabolo kesi na nzili ya kwonowesa ebi biyongola bya Yehova.—Kushangumuka 1:28; Isaya 55:10, 11.
13 Satana walwisile Yehova ha mesho a tungelo babangi. (Yombi 38:7; Ndanyele 7:10) Yehova wanene Satana simbu mangana amwese nga majwi endekele apwile a busunga. Wanene lalo banu simbu mangana balitungile bifulumende bije bikala mu maboko a Satana mangana bamwese indi basa kuliyula babenya kwa kujeneka kubakwasa kuli Njambi.
14. Myaka yaingi ibanaliyulu banu inamwesa bika?
14 Banu banaliyulu bakebo babenya ha myaka yaingi oloni banonwa. Oku kunamwesa ngwabo Satana wapwa muka-makuli. Banu bashaka Njambi abakwase. Njelemiya wapolofwetele majwi a busunga. Wendekele ngwendi: “Shukulu Kalunga, njazibuka ngeci munu ikeye babenya na mana endi kasa kwangula ngila yaibwa ngeci endemo. Munu ikeye babenya kesi na nzili ya kwenda mwoshe mwashakela.”—Njelemiya 10:23.
MWAFWA BIKA YEHOVA NECELELA TUYANDO SIMBU YAILAHA?
15, 16. (a) Mwafwa bika Yehova necelela tuyando simbu yailaha? (b) Mwafwa bika Yehova katundisileko bukalu bwananene Satana?
15 Mwafwa bika Yehova necelela tuyando simbu yailaha? Mwafwa bika necelela byuma byabibi bilingiwe? Kunambata simbu yailaha ha kumwesa ngwabo Satana nonwa kuyula banu. Banu baneseka kunena bifulumende bya kulisezaseza, oloni banonwa. Nameme kaye kanai lutwe mu byuma bya sayansi, oloni bilinga byabibi, buhutu, bukenya na binzita bili na kulibwezelela. Kutwasa kuliyula yetu babenya kwa kujeneka Njambi.
16 Yehova katundisileko bukalu bwananene Satana. Mwafwa nga alinga ngoco, co akundwiya ciyulo ca Satana. Co lalo banu basa kusinganyeka ngwabo basa kuliyula mwamubwa bakebo babenya. Oloni awa anapu makuli. Yehova kasa kukundwiya makuli, mwafwa kesi kukwisa.—Vahevelu 6:18.
17, 18. Yehova akalinga bati tuyando twoshe twananene Satana?
17 Kuma Yehova asa kumanesa bukalu bwoshe bwananene Satana na banu ndi? Eyo, asa kubumanesa, mwafwa byuma byoshe binapu byabyasi kuli ikeye. Yehova azibuka bwino litangwa libikahwa biñanda byakatwile Satana. Co akatengulula hano hasi kupwa paladaisi ngwe mwayongwele ha kulibanga. Boshe baje bali “mu bimbumbo” bakasanguka. (Yowano 5:28, 29) Banu kubakatsi nambe kubinja lalo. Yesu akamanesa tuyando twoshe twananene Satana. Yehova akapangesa Yesu mu ‘kunyongesa bije byalingile Liyabolo.’ (1 Yowano 3:8) Tukandeleleni kuli Yehova ha kutwana simbu mangana tumuzibuke mwamubwa na kulyangwila ngwetu atuyule. (Tandeni 2 Petulu 3:9, 10.) Nameme tuyanda, oloni atukwasa tukanyame.—Yowano 4:23; tandeni 1 Kolinte 10:13.
18 Yehova katusindiiye twangule ikeye kupwa Muka-kutuyula embwe. Nana banu nzili ya kulyangwila byakulinga. Tusimutwiyeni muitukwasela eyi nzili ya kulyangwila byakulinga.
MUPANGESA BATI OBU BWANA BWA KULYANGWILA BYAKULINGA?
19. Bwana muka bwabubwa bwanatwana Yehova? Mwafwa bika tunapande kukandelela kuli ikeye ha kutwana obu bwana?
19 Yetu banu twaliseze na tusitu, mwafwa Yehova natwana nzili ya kulyangwila byakulinga. Obu bunapu bwana bwabubwa. Tusitu bakalingi byuma na mana ababatangele nawo. Oloni yetu tukalyangwila bitushaka kulinga mu kuyoya kwetu na kwangula kupangela Yehova indi embwe. (Visimo 30:24) Kutwafwile lalo ngwe makina aje akapanga lika cipangi cibanawapangela. Tuli na nzili ya kulyangwila futisi itushaka, babusamba batushaka na byuma bitushaka kulinga mu kuyoya kwetu. Yehova ashaka ngwendi tulikuwe kuyoya.
20, 21. Cuma muka cacibwa cimunapande kwangula?
20 Yehova ashaka ngwendi tumuzeme. (Mateo 22:37, 38) Yehova wapwa ngwe cisemi. Akazibi kubwaha nga munendi amuleka kutundilila kwisi ya mbunge yendi ngwendi, “Njamizema tate.” Yehova natwana nzili ya kwangula kumupangela nambe kujeneka kumupangela. Satana, Adama na Eva bangwile kutengulukila Yehova. Indi yeni mupangesa bati nzili yeni ya kulyangwila byakulinga?
21 Anguleni kupangela Yehova. Kuli banu babangi baje banangula kupangela Njambi na kubyana Satana. (Visimo 27:11) Bika bimunapande kulinga ino simbu mangana neni mukakale mu kaye kakaha ka Njambi muje kumukakala tuyando? Eci cihula bacikumbulula mu capita inatako.