CAPITA 2
Mbimbiliya Yapwa Libulu lya Kutunda Kuli Njambi
1, 2. Mwafwa bika Mbimbiliya inapu bwana bwabubwa bwa kutunda kuli Njambi?
MULIZIBA bati nga kabusamba keni amyana bwana? Mubwahelela manene na kukandelela kabusamba keni ha kumyanuka.
2 Mbimbiliya inapu bwana bwa kutunda kuli Njambi. Ikatuleke biñanda bije kutwasa kuwana kweka. Cakumwenako, inatuleka ngwayo Njambi watangele lilu, lifuti-libu na banu ba kulibanga. Ili na binangulo bije bitukwasa nga tuli mu bukalu. Mbimbiliya inatuleka omwo Njambi akashulisilila biyongola byendi bya kutengulula hano hasi kupwa hahabwa. Mbimbiliya inapu bwana bwabubwa manene.
3. Bika bimunanguka omwo mulilongesa Mbimbiliya?
3 Omwo mulilongesa Mbimbiliya, munanguka ngweni Njambi ashaka ngwendi mupwe kabusamba kendi. Nga mulilongesa bya Njambi busamba bweni bukanyama.
4. Bika binalingisa Mbimbiliya ipwe ya kulitila?
4 Mbimbiliya banainungulula mu bindaka bya kweta ku 2,600, co bali na kuipulinta mu bwingi. Banu babangi mu kaye bali na kulitandela Mbimbiliya mu bindaka byabo. Mu calumingo na calumingo, banu ba kutubakana milyoni imo bali na kutambula Bimbimbiliya. Cili bene, kukwesi libulu lyeka lya kutubakana Mbimbiliya.
5. Bika twendekela ngwetu Mbimbiliya yatunda kuli Njambi?
5 Mbimbiliya yatunda kuli Njambi. (Tandeni 2 Timateo 3:16.) Oloni bamo basa kwihula ngwabo, ‘Mbimbiliya yatunda bati kuli Njambi, okuni banu bakebo baisonekele?’ Mbimbiliya ngwayo: “Banu babatwamenenene kuli munzinzime [sipilitu] wa kujela omwo bambulwile Lijwi lije lyatundile kuli Njambi.” (2 Petulu 1:21) Oku kunalifu na muje mwakalingi kuku ya munu. Nasa kuleka mutekulyendi amusonekele mukanda. Ou mukanda upwa weya? Upwa wa kuku ya munu, keti wa mutekulu embwe. Mu ngila imo lika, Njambi ikeye babenya Mbimbiliya keti banu baje bapangesele mu kuisoneka embwe. Njambi wabatwamenenene basoneke biyongola byendi. Mbimbiliya inapu “lijwi lya Njambi.”—1 Tesalonika 2:13; taleni Biñanda bya Kushongo ha 2.
Mbimbiliya ya New World Translation of the Holy Scriptures banaisoneka mu bindaka byabingi
MBIMBILIYA INENDEKA BYUMA BYA KUSUNGAMA
6, 7. Bika twendekela ngwetu Mbimbiliya inalitombola?
6 Mbimbiliya yambatele myaka ya kutubakana 1,600 asina ihwe kuisoneka. Baje baisonekele bayoyele mu bisimbu bya kulisezaseza. Bamo bapwile banu ba kulilongesa, bamo kwahi. Cakumwenako, umo wapwile ndotolo. Bamo bapwile bandimi, baka-kuta bisi, tunyungi, tupolofweto, maako na bimyene. Nameme baje basonekele Mbimbiliya bapwile banu ba kulisezaseza, oloni biinendeka Mbimbiliya binalitombola. Byuma bibanendeka mu capita imo kubyalisebukile nebi bibanendeka mu capita ikwabo.
7 Macapita a maputukilo mu Mbimbiliya endeka mubwaputukile bukalu mu kaye. Co macapita a mamaneselelo anamwesa ngwawo Njambi akamanesa obu bukalu omwo akatengulula hano hasi hoshe kupwa paladaisi. Mbimbiliya inendeka ha byuma binalingiwa mu buyoye bwa banu kushwa bene kusañulu, co inamwesa ngwayo simbu yoshe Njambi akalingi byuma byanayongola.
8. Endekeni byakumwenako bije bimwesa ngwabyo Mbimbiliya yapwa ya kusungama mu biñanda bya sayansi.
8 Mbimbiliya kubaisonekele mangana ilongese biñanda bya sayansi nambe kupwa libulu lya baka-sikola embwe. Nameme ngoco, inendeka mu kusungama ha biñanda bya sayansi. Omwo mukemwo mulinapande kupwa libulu lya kutunda kuli Njambi. Cakumwenako, mukanda wa Valevi uli na binangulo bije byanyungililile Baisalele kutewa balitambwisa mishongo. Ebi binangulo babisonekele laja simbu kanda baka-sayansi bazibuke omwo tulongolo bakanenelamo mishongo. Mbimbiliya inamwesa lalo ngwayo lifuti lyakala ha bukambwila. (Yombi 26:7) Omwo banu babangi bakulahelele ngwabo lifuti lyapwa lya kulipasha, Mbimbiliya yendekele ngwayo lifuti lyapwa lya mubundungulu.—Isaya 40:22.
9. Kuzibuka ngwetu baka-kusoneka Mbimbiliya bendekele busunga kutukwasa bati?
9 Mbimbiliya inendeka lalo busunga mu biñanda bya kusañulu. Oloni mabulu amangi a biñanda bya kusañulu alisebuka mwafwa baka-kuwasoneka kubendekele busunga. Cakumwenako, kubasonekele bisimbu bije mafuti abo bawahyanene mu nzita. Oloni baka-kusoneka Mbimbiliya basonekele busunga nameme omwo Baisalele babahyanene mu nzita. Basonekele lalo tupenga twabo babenya. Cakumwenako, ku mukanda wa Kulava, Mosesa nalumbununa ngwendi wabulumwine mulonga wakama, co Njambi wamwanene kashitiko. (Kulava 20:2-12) Mbimbiliya cili bene yatunda kuli Njambi mwafwa baka-kuisoneka bendekele busunga. Ngeci, tunapande kukulahela Mbimbiliya.
MBIMBILIYA ILI NA KUNANGULA MWAMUBWA
10. Mbimbiliya itukwasa bati ano matangwa?
10 Mbimbiliya ‘yatunda kuli Njambi, ngeci ili na seho mu kulongesa busunga, mu kwendekela na mu kusungamesa.’ (2 Timateo 3:16) Mbimbiliya itukwasa ano matangwa. Yehova azibuka bisinganyeka byetu, nomwo mutukalizibila, mwafwa ikeye watutangele. Atuzibuka mwamubwa kutubakana mutulizibukila yetu babenya, co ashaka ngwendi tupwe ba kubwahelela. Azibuka lalo byuma bije bitukwasa, nebi byasa kutunenela bukalu.
11, 12. (a) Bika byatunangwile Yesu ku Mateo capita 5 kweta ku 7? (b) Byuma muka bikwabo bitulilongesa mu Mbimbiliya?
11 Ku Mateo capita 5 kweta ku 7, tuwanako majwi atunangwile Yesu. Yesu watunangwile mwakupwila ba kubwahelela, mwakutumbamena na bakwetu, mwakulombelela na mwakukela na bisinganyeka byabibwa ha bimbongo. Yesu wendekele awa majwi myaka 2,000 kunima, oloni acili na kutukwasa.
12 Mu Mbimbiliya muli lalo binangulo bije bitukwasa kuyoya mwamubwa mu naanga, kupanga bwino bipangi na mwakutumbanena na bakwetu mu kwoloka. Binangulo bya mu Mbimbiliya bikwasa banu boshe.—Tandeni Isaya 48:17; taleni Biñanda bya Kushongo ha 3.
MWASA KUKULAHELA BUPOLOFWETO BWA MU MBIMBILIYA
Kapolofweto Isaya wendekele ngwendi Mbambilone bakaihyana
13. Bika byendekele Isaya ngwendi bikalingiwa ku nganda ya Mbambilone?
13 Bupolofweto bwabungi bwa mu Mbimbiliya bwalishulisilila laja. Cakumwenako, Isaya wapolofwetele ngwendi Mbambilone bakainyongesa. (Isaya 13:19) Walumbunwine mu kushula mubakainyongesela. Ije nganda yapwile ya kunyungilila bwino mwafwa yakele na mapito akama na ndonga ije yetileko. Oloni Isaya wapolofwetele ngwendi ije ndonga bakayumisa, co ku bikolo kukasala kwa casi. Maswalale bakakobela mu nganda kwa kujeneka kubalwisa. Isaya wapolofwetele lalo ngwendi Siluse ikeye akahyana Mbambilone.—Tandeni Isaya 44:27–45:2; taleni Biñanda bya Kushongo ha 4.
14, 15. Bupolofweto bwa Isaya bwalishulisilile bati?
14 Myaka 200 kutunda habasonekelele obu bupolofweto, maswalale bezile na kulwisa Mbambilone. Iya wapwile ntwama yabo? Ngwe muje mubwendekelele bupolofweto, Siluse, mwene wa Pelesha ikeye wabatwamenenene. Simbu yetele ya kushulisilila bupolofweto.
15 Bambambilone bakele na ciwano ca kulya ha butsiki buje. Bamwene ngwabo wahi abakobelela mwafwa ya bibumbe byakama na ndonga ije yetileko. Oloni Siluse na maswalale bendi bendile kapila mangana batepulule mema a ndonga. Mema atepulukile, co maswalale ba Bapelesha bajabukile. Oloni maswalale bakobelele bati mu Mbambilone ije ibazengelekele na bibumbe byakama? Ngwe muje mubwendekele bupolofweto, bikolo bya nganda babisezele casi, co maswalale bakobelele mu nganda kwa kujeneka kubalwisa.
16. (a) Isaya wapolofwetele bika kukundama ku Mbambilone? (b) Tuzibuka bati ngwetu bupolofweto bwa Isaya bwalishulisilile?
16 Isaya wapolofwetele ngwendi naumo wahi akatunga mu Mbambilone lalo. Wasonekele ngwendi: “Naumo wahi akakalamo. Kubatungumo lalo ku bisemunwino byoshe.” (Isaya 13:20) Kuma wahi watungamo ndi? Ngundu ya Mbambilone yakala ku Iraq makilomita 80 ku mbwela ya Baghdad. Nalelo lino naumo wahi watungamo. Yehova wanyongesele Mbambilone.—Isaya 14:22, 23.
Ngundu ya Mbambilone
17. Mwafwa bika twasa kukulahela byuma byoshe byanatukulahesa Njambi?
17 Bupolofweto bwabungi bwa mu Mbimbiliya bwalishulisilila laja. Ngeci, tukulahela ngwetu na byuma bikwabo bije biinendeka Mbimbiliya bikalishulisilila. Tukulahela ngwetu Yehova akatengulula hasi hoshe kupwa paladaisi. (Tandeni Kulava 23:19.) Tuli lalo na lilabelelo lya ‘kukayoya myaka yoshe, kuyoya kuje Njambi uje kesi kukwisa watukulahesele kusañulu.’—Tito 1:2. *
MBIMBILIYA YASA KUTENGULULA YOYESI YENI
18. Paulu wendekele bika ha “lijwi lya Njambi”?
18 Tunalilongesa ngwetu kukwesi libulu lyeka lya kufwa ngwe Mbimbiliya. Biinendeka Mbimbiliya binalitombola, co inendeka mu kusungama ha biñanda bya sayansi nebi bya kusañulu. Itunangula mwamubwa, co lalo ili na bupolofweto bwabungi buje bunalishulisilila laja. Oloni kuli bikwabo lalo biikalingi Mbimbiliya. Kapositolo Paulu wasonekele ngwendi: “Lijwi lya Njambi lili na kuyoya na kupanga.” Oku kulumbununa bika?—Tandeni Vahevelu 4:12.
19, 20. (a) Mbimbiliya imikwasa bati mulizibuke mwamubwa? (b) Mumwesa bati ngweni mwakandelela obu bwana bwa Mbimbiliya?
19 Mbimbiliya yasa kutengulula yoyesi yeni. Imikwasa mulizibuke mwamubwa. Imikwasa lalo muzibuke mwamubwa bisinganyeka byeni byoshe. Cakumwenako, tunasa kusiganyeka ngwetu twazema Njambi. Oloni tumwesa ngwetu twamuzema nga tupangesa byuma biinendeka Mbimbiliya.
20 Mbimbiliya yapwa libulu lya kutunda kuli Njambi. Ashaka ngwendi muitande, mulilongeseyo na kuizema. Kandeleleni bwana obu bwa Mbimbiliya na kutwalelelaho kulilongesayo. Nga mulinga ngoco, co muzibuka byanayongola Njambi kukalingila banu. Mu capita inatako, tulilongesa byabingi ha byuma ebi.
^ par. 17 Kuwa kwa Mbambilone kunapu bupolofweto bumo bwa mu Mbimbiliya buje bunalishulisilila laja. Bupolofweto bukwabo buje bunendeka hali Yesu Kilistu mubuwana mu Biñanda bya Kushongo ha 5.
