1. Bika bitunapande kuzibukila bwino tungelo?

YEHOVA ashaka ngwendi tuzibuke naanga yendi. Tungelo nabo bapwa naanga yendi. Mbimbilliya ibatumbula ngwabo “bana ba Njambi.” (Yombi 38:7, NWT) Cipangi muka cibakala naco tungelo? Bakwasele bati banu kusañulu? Basa kutukwasa ano matangwa ndi?—Taleni Biñanda bya Kushongo ha 8.

2. Tungelo batunda kuli? Njambi watangele tungelo bangahi?

² Tunapande kuzibuka kubatunda tungelo. Ku Kolose 1:16 batuleka ngwabo Yehova mwamanesele kutanga Yesu, “watangele byuma byoshe bya mwilu nebi bya hasi.” Ebi byuma byoshe binambateselela na tungelo. Njambi watangele tungelo bangahi? Mbimbiliya ngwayo mwilu mwakala tungelo babangi manene.—Myaso 103:20; Kujombolola 5:11.

3. Ku Yombi 38:4-7 batuleka bika ha tungelo?

³ Mbimbiliya ituleka lalo ngwayo Yehova wabangele kutanga tungelo asinoni atange lifuti-libu. Tungelo balizibile bati mubamwene lifuti-libu? Ku mukanda wa Yombi batuleka ngwabo tungelo babwahelelele manene. Balikwatasanene kupwa naanga imo mu kupangela Yehova.—Yombi 38:4-7.

4. Bika twendekela ngwetu tungelo bashaka banu?

⁴ Tungelo bazema banu, co bashaka ngwabo banu bakale mwamubwa hano hasi ngwe mwayongwele Yehova. (Visimo 8:30, 31; 1 Petulu 1:11, 12) Omwo Adama  na Eva batengulukilile Njambi, tungelo bazibile kubihya. Matangwa anoni bali na kuziba manene kubihya omwo banu babangi banabyana Yehova. Oloni nga munu umo atenguluka na kwiluka kuli Njambi, tungelo bakazibi kubwaha. (Luka 15:10) Tungelo bashaka banu baje bapangela Njambi. Yehova ali na kupangesa tungelo mu kukwasa na kunyunga bangamba bendi hano hasi. (Vahevelu 1:7, 14) Tusimutwiyeni byakumwenako bimo.

5. Tungelo bakwasele bati bangamba ba Njambi kusañulu?

 ⁵ Yehova watumine tungelo babali kukobola Lote na naanga yendi omwo wanyongesele binganda bya Sondoma na Ngomola. (Kushangumuka 19:15, 16) Omwo mwetile myaka yaingi, kapolofweto Ndanyele bamumbilile mu mbulu ya bindumba, oloni kubamubulumwine mwafwa Njambi ‘watumine kangelo kendi kukashoka ku tunwa twa bindumba.’ (Ndanyele 6:22) Simbu ikwabo lalo, Yehova watumine kangelo kukapatula kapositolo Petulu mu kamenga. (Vilinga 12:6-11) Tungelo bakwasele lalo Yesu mwakele hano hasi. Cakumwenako, munima ya kumumbwitika, “tungelo bezile na kumukwasa.” (Mako 1:13) Simbu kanda Yesu bamutsiye, kangelo wezile na “kumutakamesa.”—Luka 22:43.

6. (a) Bika twendekela ngwetu tungelo bali na kukwasa banu ba Njambi ano matangwa? (b) Bihula muka bitukumbulula?

⁶ Ano matangwa tungelo kubesi kusholoka ku banu. Oloni Njambi acili na kubapangesa mu kukwasa bangamba bendi. Mbimbiliya ngwayo: “Kangelo ka Shukulu Kalunga akanyungu baje bakomoka Shukulu Kalunga na kubapatula ku bushonde.” (Myaso 34:7) Bika tutondela kutunyunga? Mwafwa kuli bitozi ba nzili baje bashaka kutubulumuna. Bitozi muka obo? Batunda kuli? Bashaka kutubulumuna bati? Tukumbulula bwino ebi bihula nga tusimutwiya tahi byuma byalingiwile mubatangele Adama na Eva.

7. Satana nakwisi banu balinge bika?

⁷ Mu Capita 3 twalilongesele ngwetu kangelo umo watengulukilile Njambi mwafwa washakele kuyula banu. Mbimbiliya imutumbula ngwayo Satana Liyabolo. (Kujombolola 12:9) Satana washakele ngwendi na bakwabo  batengulukile Njambi. Wakwisile Eva, co natwalelelaho kukwisa banu babangi. Oloni banu bamo ba kufwa ngwe Abele, Inoke na Nowa bapwile ba kulongwa kuli Yehova.—Vahevelu 11:4, 5, 7.

8. (a) Tungelo bamo balimukile bati kupwa bandemone? (b) Bika bibalingile bandemone mangana keti banyonge ku Libazi?

⁸ Mu simbu yayoyele Nowa, tungelo bamo batundile mwilu kwija na kuyoya hano hasi kupwa banu. Mwafwa bika? Mbimbiliya ngwayo bashakele kwambata banakazi. (Tandeni Kushangumuka 6:2.) Oloni baje tungelo babiisile kulinga ngoco. (Yunda 6) Banu babangi ha simbu ije balingile byuma byabibi, co bakele na bukenya ngwe baje tungelo. Ngeci Yehova wanyongesele banu bababi boshe na libazi. Oloni wobwele bangamba bendi ba kulongwa. (Kushangumuka 7:17, 23) Baje tungelo bababi belukile mwilu kutewa banyonga. Mbimbiliya ibatumbula ngwayo bandemone. Batembwininine Satana Liyabolo mu kutengulukila Njambi, ngeci Liyabolo ikeye muka-kubayula.—Mateo 9:34.

9. (a) Bika byalingiwile omwo bandemone belukile mwilu? (b) Bika bitusimutwiya?

⁹ Yehova wabindikile baje bandemone kukobela mu naanga yendi mwafwa bamutengulukilile. (2 Petulu 2:4) Bandemone kubasa kulimuka kupwa banu lalo. Oloni bacili na ‘kukwisa banu mu kaye koshe.’ (Kujombolola 12:9; 1 Yowano 5:19) Tusimutwiyeni mubali na kukwisilamo nambe kungumwinamo banu babangi.—Tandeni 2 Kolinte 2:11.

10. Bandemone bali na kukwisa bati banu?

¹⁰ Bandemone bakala na bingila byabingi bya kukwisilamo banu. Baka-kwendeka na bandemone, bakapangesa  cimbanda, muka-kutaha nambe kwendeka nabo bakebo babenya. Kwendeka na bandemone bacitumbula ngwabo bundemone, nambe kupanda. Oloni Mbimbiliya yatubindika kulikwatasana na bandemone. (Ngalatiya 5:19-21) Mwafwa bika? Bandemone banafu ngwe ciyambi uje ata muheto mangana akwate tusitu. Bali na kupangesa makuli mangana bakwate banu nambe kubendesa.—Taleni Biñanda bya Kushongo ha 26.

11. Kutaha kwapwa kuka? Mwafwa bika kutwapande kuya mu kutaha?

¹¹ Ngila imo ibali na kukwisilamo banu inapu kutaha. Kutaha kunapu kupangesa nzili ya bandemone mangana munu azibuke byuma bikalingiwa kulutwe, nameme byuma bije kubazibuka banu. Bamo bali na kutahesa bingongonosi, bitaho, njuka, ngombo ya kalibanjelo nameme mifunda ya mu maboko a munu. Babangi bamona ngwabo ebi byuma kubyasa kunena bukalu. Owo anapu makuli. Byasa kunena bukalu bwakama. Cakumwenako, Mbimbiliya yamwesa ngwayo bandemone na baka-kutaha bakapangela hamo. Ku Vilinga 16:16-18 batuleka ngwabo ‘ndemone wa kutahesa’ wakwasele mumbanda umo “kumikiya byuma bya kulutwe.” Omwo kapositolo Paulu watundisile uje ndemone, uje mumbanda kasele lalo kumikiya.

12. (a) Mwafwa bika kutwapandele kusimutwiya na batsi? (b) Bika bangamba ba Njambi kubesi kulikobelesa mu bilika bya bundemone?

¹² Bandemone bali na kukwisa banu mu ngila ikwabo lalo. Bashaka tutabe ngwetu kuli kumo kubali na kuyoya batsi, co basa kusimutwiya netu nambe kutubulumuna. Cakumwenako, munu uje natsisa kabusamba nambe  kabushoko kendi asa kuya kuli muka-kutaha. Muka-kutaha asa kuleka uje munu byuma bimo hali kabusamba nambe kabushoko kendi uje natsi, nameme kutembwinina bene lijwi lya uje mutsi. (1 Samwele 28:3-19) Bilika byabingi bya ha kutsa binemana ha kukulahela ngwabo batsi kuli kumo kubali na kuyoyela. Ebi bilika binambateselela na biwano bya kukina ha myala, bilika bya kwanuka batsi, kwana batsi milambu, kujelesa bafwile na kwingama ha myala. Baka-Kilistu mubakabyana kulinga ebi bilika, babushoko bwabo na banu mu citingitingi bakabombwanesa na kubatuka, nambe kubayengula. Oloni baka-Kilistu bazibuka ngwabo na kumo kwahi kubali na kuyoya batsi. Kutwasa kusimutwiya nabo, co kubasa kutubulumuna. (Myaso 115:17) Ngeci, munapande kunyanyama. Keti musimutwiye na batsi, nambe na bandemone. Keti mulikobelese mu bilika bya bundemone.—Tandeni Kwituluka mu Mashiko 18:10, 11; Isaya 8:19.

13. Bika bibanalingi banu babangi baje bakele na kutewa bandemone?

¹³ Bandemone kubesi kukwisa lika banu, oloni bakabajujwisa. Satana na bandemone bendi bazibuka ngwabo banasala lika na “kasimbu kakandondo” mangana Njambi abanyongese. Ngeci banakenyuka na kulubala manene. (Kujombolola 12:12, 17) Banu babangi baje bakele na kutewa bandemone kubesi na kubatewa. Bika byabakwasele balikele kutewa bandemone?

14. Twasa kubyana bati bandemone ngwe mubalingile baka-Kilistu ba kulibanga?

¹⁴ Mbimbiliya inatuleka mwakubyanena bandemone. Cakumwenako, banu bamo ba mu nganda ya Efeso  balikwatasanene na bandemone simbu kanda balilongese busunga. Balikelele bati kulikwatasana nabo? Mbimbiliya ngwayo: “Babangi baje bakele na kulinga manseno banenele mabulu abo na kuwenyeka ku mesho a banu boshe.” (Vilinga 19:19) Benyekele mabulu abo oshe a manseno mwafwa bashakele kupwa baka-Kilistu. Netu bikebyo bitunapande kulinga. Munu woshe uje ashaka kupangela Yehova napande kumbila byuma byoshe bije binakundama ku bundemone. Ebi byuma binambateselela mikanda, kutahesa bingongonosi, mavidio, myaso, byuma bya kupangesa ku manseno, mikalo ya kulikikiya na byuma byeka bya bundemone bije bisholoka ngwe bya senga.—1 Kolinte 10:21.

15. Byuma muka bikwabo bitunapande kulinga mangana tubyane Satana na bandemone bendi?

¹⁵ Omwo mwetile myaka kutunda ha simbu ije baka-Efeso benyekelele mabulu abo a manseno, Paulu wasonekele ngwendi baka-Efeso anga lika bakele na kulwa na basipilitu bababi. (Efeso 6:12) Nameme benyekele mabulu abo, bandemone bacikele na kutonda kubabulumuna. Byuma muka bikwabo bibapandele kulinga? Paulu wabalekele ngwendi: “Ambateni kukulahela ngwe ntelo, omwo na ikeyo mwase kuzima mikili ya tuhya ya uje muka-bubi.” (Efeso 6:16) Likulahelo lyetu lyasa kutunyungilila ngwe ntelo muikanyungilila liswalale ku nzita. Nga tukulahela ngwetu Yehova asa kutunyungilila, co twasa kubyana Satana na bandemone bendi.—Mateo 17:20.

16. Bika bitunapande kulinga mangana tukulahele manene Yehova?

¹⁶ Bika bitunapande kulinga mangana tukulahele manene Yehova? Tunapande kutanda Mbimbiliya litangwa na litangwa na kumukulahela mangana atunyungilile.  Nga tukulahela manene Yehova, co Satana na bandemone bendi kubasa kutubulumuna.—1 Yowano 5:5.

17. Bika bikwabo byasa kutunyungilila ku bandemone?

¹⁷ Byuma muka lalo bibapandele kulinga baka-Kilistu ba ku Efeso? Baka-Efeso bakele mu nganda ije yashulile bilinga bya bundemone. Ngeci Paulu wabalekele ngwendi: “Lombeleni simbu yoshe.” (Efeso 6:18) Bapandele kulomba Yehova mangana abanyungilile simbu yoshe. Batico yetu? Netu tuli mu kaye muje munashulu bilinga bya bundemone. Ngeci tunapande kulomba Yehova mangana atunyungilile. Tunapande lalo kupangesa lizina lyendi nga tulombela. (Tandeni Visimo 18:10.) Nga tutwalelelaho kulomba Yehova ngwetu atwobole kuli Satana, co Yehova atwobola.—Myaso 145:19; Mateo 6:13.

18, 19. (a) Twasa kuhyana bati Satana na bandemone bendi? (b) Cihula muka cibakumbulula mu capita inatako?

¹⁸ Nga tumbila byuma byoshe bya kukundama ku bundemone na kukulahela Yehova, co twasa kubyana Satana na bandemone bendi. Kutwapandele kubatewa embwe. (Tandeni Yakomba 4:7, 8.) Yehova ali na nzili manene kutubakana bandemone. Wabanene kashitiko mu matangwa a Nowa, co kulutwe lalo akabanyongesa. (Yunda 6) Anukeni ngweni kutwesi na kulwa eyi nzita likalyetu. Yehova ali na kupangesa tungelo mangana batunyungilile. (2 Vimyene 6:15-17) Twakulahela ngwetu Yehova atukwasa tuhyane Satana na bandemone bendi.—1 Petulu 5:6, 7; 2 Petulu 2:9.

¹⁹ Nga Satana na bandemone bendi bakebo bali na kunena tuyando, co mwafwa bika Njambi kabanyongesele hano bene? Eci cihula bacikumbulula mu capita inatako.