1-3. (a) Mwafwa bika cisemi wa munakazi akajelesela munendi na kumuzika mwamubwa? (b) Bika Yehova ashakela ngwendi banu bendi bapwe ba kujela?

 CISEMI wa munakazi akalingi bati kuli munendi uje ali na kukobela sikola? Akamujwelesa na kumuzika buzalo bwa kujela. Oku kulingisa munendi alikangule ku mubila, co na banu beka lalo bamona ngwabo bisemi bendi bali na kumunyunga mwamubwa.

² Tate yetu Yehova ashaka ngwendi tupwe ba kujela. (Myaso 18:26) Azibuka ngwendi nga tupwa ba kujela, tukala bwino, co lalo tunena kasingimiko kuli ikeye.​—Ezekiyele 36:22; tandeni 1 Petulu 2:12.

 ³ Kupwa ba kujela kulumbununa bika? Co bika bitunapande kupwila ba kujela? Omwo tusimutwiya ha bihula ebi, tumoneni byuma bimo bitwasa kutengululako mangana tupwe ba kujela.

4, 5. (a) Bika bitunapande kupwila ba kujela? (b) Byuma bya kutanga bitukwasa bati tuzibuke ngwetu Yehova washaka byuma bipwe bya kujela?

⁴ Yehova wapwa wa kujela, co netu tulilongesa kuli ikeye kupwa ba kujela. (Valevi 11:44, 45) Ngeci, cuma cakama citushakela kupwa ba kujela, tushaka ngwetu ‘tutembwinine Njambi.’​—Efeso 5:1.

⁵ Byuma bya kutanga bitukwasa tuzibuke ngwetu Yehova washaka byuma bipwe bya kujela. Yehova nakako bingila bya kujeleselamo lino lifuti-libu mangana banu batumbame mwamubwa. Cakumwenako, mulikatuhuka litangwa munima ya kunyoka nyonzi, mema akakakumukila mwilu na kutunga mashelwa. Aje mashelwa akasangunuka lalo na kunyokesa nyonzi. Co mu libu lalo mwakala tulongolo babandondo manene baje babatumbula ngwabo microbes. Aba tulongolo bakajelesa mazilo aje asa kunena mishongo.​—Njelemiya 10:12; Loma 1:20.

6, 7. Mashiko a Mosesa amwesele bati ngwawo baje balemesa Yehova banapande kupwa ba kujela?

⁶ Mashiko a Mosesa, anamwesa mwamubwa ngwawo Yehova washaka ngwendi tupwe ba kujela. Cakumwenako, banu bapandele kulijelesa ku mubila mangana Yehova atabe kulemesa kwabo. Ha litangwa lya kukonekela bubi, kapilisitu wakama wajwelele lubali. (Valevi 16:4, 23, 24) Tupilisitu lalo bajwelele ku maboko na ku mendi simbu kanda bane ñombelo ku mutula.  (Kutuuka 30:17-21 2 Mizimbu 4:6) Bisimbu bimo, woshe wombwanesele eli lishiko lya kulijelesa bamutsiile.​—Valevi 15:31; Kulava 19:17-20.

⁷ Batico ano matangwa? Tulilongesa byabingi ku mashiko aje anene Yehova kuli Baisalele. (Malakiya 3:6) Mashiko amwesele bwino ngwawo baka-kulemesa Yehova bapandele kupwa ba kujela. Mashiko a Yehova kuwatengulukile. Ano matangwa, Yehova ashaka ngwendi baka-kumulemesa bapwe ba kujela.​—Yakomba 1:27.

8. Tunapande kulijelesa mu byuma muka?

⁸ Kupwa ba kujela ku mesho a Yehova, kukulumbununa kujelesa lika mibila yetu, buzalo bwetu na ha membo etu embwe. Oloni kulumbununa kulijelesa mu katumbameno ketu koshe. Oku kunambateselela na mu kulemesa Njambi, mu bilinga byetu na mu bisinganyeka byetu. Tunapande kulijelesa mu katumbameno ketu koshe mangana Yehova atumone ngwendi tu ba kujela.

9, 10. Kupwa ba kujela mu kulemesa Njambi kulumbununa bika?

⁹ Kupwa ba kujela mu kulemesa Njambi. Kutwapandele nambe kamandondo kulikwatasana na bulombelo bwa makuli. Baisalele mubakele mu bunzinda mu Mbambilone, batungile na banu baje balemesele binjambi ba makuli. Isaya wapolofwetele ngwendi Baisalele mubakeluka, bakashangumuka kulemesa kwa busunga. Yehova wabalekele ngwendi: “Tundeni mu Mbambilone . . . Kesi mukwate cuma ca kujwala, lijeleseni.” Baisalele bababindikile ngwabo keti bajwalese kulemesa kwabo ha kucikumbasana na bilongesa, futisi, nambe bilika bya bulombelo bwa makuli bwa mu Mbambilone.​—Isaya 52:11.

 ¹⁰ Netu baka-Kilisitu ba busunga ano matangwa kutwesi kulikwatasana na bulombelo bwa makuli. (Tandeni 1 Kolinte 10:21.) Bilika byabingi bya mu kaye, bilongesa byabo na byuma bibakulahela banu, byakundama ku bulombelo bwa makuli. Cakumwenako, mu bisemwa byabingi banu bakulahela ngwabo nga munu natsi, kuli cuma cimo cikatwalelelaho kuyoya. Oku kunalingisa ha kutsa hakale bilika bya kulisezaseza. (Muka-kwambulula 9:5, 6, 10) Yetu baka-Kilisitu kutwapandele kulinga bilika bya cifwa eci. Babushoko bwetu basa kutusindiya ngwabo tulinge ebi bilika. Oloni kutwapandele kutaba mwafwa tushaka Yehova atumone ngwendi tu ba kujela.​—Vilinga 5:29.

11. Kupwa ba kujela mu bilinga kulumbununa bika?

¹¹ Kupwa ba kujela mu bilinga. Tunapande kubyana bilinga bya bukwizi byoshe mangana Yehova atumone ngwendi tu ba kujela. (Tandeni Efeso 5:5.) Yehova natuleke mu Mbimbiliya ngwendi ‘tutewe bupangala.’ Yehova nalumbununa mwamubwa ngwendi banu ba bilinga byabibi baje shabo kutenguluka, “kubakaswana Bumwene bwa Njambi.”​—1 Kolinte 6:9, 10, 18; taleni Binanda bya Kushongo ha 22.

12, 13. Bika bitunapande kupwila ba kujela mu bisinganyeka?

¹² Kupwa ba kujela mu bisinganyeka. Munu na munu akalingi byuma byasinganyeka. (Mateo 5:28; 15:18, 19) Nga tukala na bisinganyeka bya kujela, co tulinga byuma mu ngila yaibwa. Oloni bisimbu bimo, tunasa kusinganyeka byuma bya kuhenga mwafwa kutwalumbunukile. Nga tusinganyeka byuma bya kuhenga, co tubibyaneni bwasi bwasi. Nga kutulingi ngoco, kutupu ba kujela mu bimbunge byetu. Co mu kwita kwa simbu, tunasa kushangumuka kulinga byuma  bije bitusinganyeka. Oloni tusinganyekeni byuma byabibwa mu bimbunge byetu. (Tandeni Filipu 4:8.) Ngeci, keti tulizimezime buli na byuma byabibi, nambe bya bukwizi embwe. Twanguleni mwamubwa mizimbu itutanda, byuma bitutala na biñanda bitwendeka.​—Myaso 19:8, 9.

¹³ Tunapande kupwa ba kujela mu kulemesa Njambi, mu bilinga na mu bisinganyeka byetu mangana tutwaleleleho kuzema Njambi. Yehova ashaka lalo ngwendi tupwe ba kujela ku mubila.

14. Bika kwapwila kwa seho kulijelesa ku mubila?

¹⁴ Nga tujelesa mibila yetu na ha membo etu, tuliziba kubwaha, co na bakwetu lalo bashubuluka kusikama netu. Oloni kuli cuma cakama citunapande kupwila ba kujela. Kupwa ba kujela kunena kasingimiko kuli Yehova. Cakumwenako, nga mwana asholoka kukala na mazilo simbu yoshe, asa kushawisa bisemi bendi. Mu ngila imo lika, nga kutulinyungu mwamubwa na kulijelesa, co twasa kushawisa Yehova. Paulu wendekele ngwendi: “Kutushaka umo awane mulonga ha bipangi byetu, ngeci bene tuli na kweseka, ngeci kesi twake citanukiso mu ngila ya munu umo. Mu ngila eyi bene, mu byuma byoshe tuli na kupanga, tuli na kusholola ngeci tunapu tu bangamba ba Njambi.”​—2 Kolinte 6:3, 4.

15, 16. Bika bitunapande kulinga mangana tupwe ba kujela?

¹⁵ Kujelesa mibila yetu na buzalo bwetu. Tunapande kupwa ba kujela simbu yoshe. Tunapande kujwela ha mubila ha litangwa na litanga nga citaba. Tunapande kutana ku maboko na mulola simbu kanda tulye, nameme kukwata byakulya. Tunapande lalo kulinga  ngoco nga tunatundu ku cimbushu, nambe nga tunakwata byuma bimo bya mazilo. Kutana ku maboko kusholoka ngwe cuma cacindondo, oloni kutunyungilila ku tulongolo baje bakanene mishongo. Oku kwasa kwobola myonyo yetu. Nga kutwesi na bimbushu bya miyengo ya mema, co twasa kupangesa bimbushu bya kwinda mu libu. Baisalele kubakele na bimbushu bya miyengo ya mema, oloni bendile biteke kulako na membo na masima a mema mangana bashitikemo mazilo a mwimo.​—Kwituluka mu Mashiko 23:12, 13.

¹⁶ Tunapande kukusha buzalo bwetu mangana busholoke mwamubwa. Buzalo bwetu kubwapandele kupwa bwa ndando ya helu, nambe bwabuha embwe. (Tandeni 1 Timateo 2:9, 10.) Oloni sholwesi yetu inapande kunena kasingimiko kuli Yehova simbu yoshe.​—Tito 2:10.

17. Bika bitunapande kujelesela binjubo byetu na ha membo etu?

 ¹⁷ Kujelesa binjubo byetu na ha membo etu. Tunapande kujelesa ha membo etu nameme twakala ku mutambela wa kufwa bati na bati. Nga tuli na mota, honda, nambe kinga, co tunapande kuijelesa, maneni nga tuipangesa mu kuya ku biwano, nambe mu kwambulula. Mwafwa mutukai mu kwambulula, tukaleke banu ngwetu hano hasi bakajelesaho na kupwa palandaisi. (Luka 23:43; Kujombolola 11:18) Sholwesi ya ha membo etu na binjubo byetu, inapande kumwesa ngwayo tuli na kulibwahesela kukakala mu kaye kakaha ka kujela.

18. Bika bitunapande kujelesela myela yetu ya kulemesela Njambi?

¹⁸ Kujelesa myela yetu ya kulemesela Njambi. Tunapande kujelesa myela yetu ya biwano, ya kufwa ngwe Njubo ya Bumwene na mwela wa biwano byakama. Nga tujelesa eyi myela, co tumwesa ngwetu twamona kujela kupwa kwa seho. Omwo banu babaha baija ku Njubo ya Bumwene, kubapandele kuwana mazilo. Yetu baka-cikungulukilo, tunapande kukwasa mu kujelesa Njubo yetu ya Bumwene na kuibwahesa. Oku kunena kasingimiko kuli Yehova.​—2 Mizimbu 34:10.

19. Futisi muka itunapande kuseza?

¹⁹ Mbimbiliya kuyatulekele futisi yaibi ije itunapande kuseza, oloni inatwana binangulo bije bitukwasa tuzibuke mwakalizibila Yehova nga tukala na futisi yaibi. Yehova kesi kushaka ngwendi tusipe, kunwa manene bwala, nambe kupangesa bumbanda mu ngila yaibi. Nga twamona Njambi kupwa kabusamba ketu, co kutulingi ebi byuma. Mwafwa bika? Mwafwa twamona kuyoya  kupwa kwa seho. Eyi futisi itulingisa tutse bwasi, kutunenela mishongo na kwaka buyoye bwa bakwetu mu bushonde. Banu babangi bakaseze eyi futisi yaibi kubanga banamono ngwabo ili na kubanenela bukalu bumo ku mibila yabo. Oloni yetu babusamba ba Yehova, tukaseze eyi futisi mwafwa twamuzema. Mumbanda umo wendekele ngwendi: “Yehova wanjikwasele, co njasezele futisi yange yaibi mangana njikale na buyoye bwabubwa. . . . Mu nzili yange lika, ngwe kunjasele kutenguluka.” Tusimutwiyeni binangulo bya mu Mbimbiliya bitanu bije byasa kukwasa munu aseze futisi yaibi.

20, 21. Yehova ashaka ngwendi tuseze futisi muka?

²⁰ “Bikulaheso byoshe ebi babilingilile yetu, basamba bange, ngeci bene tulijeleseni ku byuma byoshe bije bijwalesa mubila na mwonyo, co tupweni ba kujela njwa ha kuyoya kwetu mu kusingimika Njambi.” (2 Kolinte 7:1) Yehova ashaka ngwendi tuseze futisi yaibi ije yasa kubiisa bisinganyeka byetu na mibila yetu.

²¹ Ku 2 Kolinte 6:17, 18, banatuleke obyo bitunapande ‘kulijelesela ku byuma bije bitujwalesa.’ Yehova natuleke ngwendi: “Kesi mulinge cuma cimo ha byuma bya kujwala.” Co natukulahesa ngwendi: “Njikamitambula. Njikapwa nji ishweni, co yeni mukapwa mu bana bange ba banalune naba ba banakazi.” Tusezeni byuma byoshe bije bitujwalesa ku mubila, nambe kutujwalesa ku mesho Yehova. Nga tulinga ngoco, co atuzema ngwe mwakazemena cisemi munendi.

22-25. Binangulo muka bya mu Bisoneka bije bitukwasa tuseze futisi yaibi?

²² “Zema [Yehova] Njambi yobe na mbunge yobe  yoshe, na mwonyo wobe woshe, na mana obe oshe.” (Mateo 22:37) Eli lishiko likelyo lyakama manene ku mashiko oshe. (Mateo 22:38) Yehova ashaka ngwendi tumuzeme manene. Kutwasa kwendeka ngwetu twazema manene Yehova nga tulinga byuma bije bitulingisa tutse bwasi, nambe kubiisa bisinganyeka byetu. Tulingeni mutwasela mwoshe mangana tumwese ngwetu twasingimika kuyoya kwanatwana Njambi.

²³ “[Yehova] akana mwonyo na muku ku byuma byoshe na kuli banu boshe.” (Vilinga 17:24, 25) Nga kabusamba keni namyana bwana bwabubwa, kuma mwasa kubumbila kuti nameme kububiisa ndi? Yehova natwana bwana bwabubwa bwa kuyoya. Tumukandelela manene kutwana obu bwana. Ngeci, tuyoyeni mu ngila ije inena kasingimiko kuli ikeye.​—Myaso 36:9.

²⁴ “Unapande kuzema mukweni ngwe muwalizema yobe babenya.” (Mateo 22:39) Futisi yaibi kuinene bukalu kuli yetu lika, oloni na ku banu batwazema baje batulikwatasana nabo. Cakumwenako, kukala mu njubo imo lika na muka-kusipa makaya, kwasa kutunenela mushongo mwafwa ya kuhwima bwisi bwa makaya. Nga tuseza futisi yaibi, co tumwesa ngwetu twazema bakwetu.​—1 Yowano 4:20, 21.

²⁵ ‘Pweni ba kulikehesa kuli baka-kushwana na kwononoka baje bali na moko ya kushwana.’ (Tito 3:1) Mu mafuti amo, mashiko abindika banu kukala na muyati umo wa bumbanda nambe kubupangesa. Ngeci, tunapande kwononoka awa mashiko mwafwa Yehova natuleke ngwendi tusingimike bifulumende.​—Loma 13:1.

26. (a) Bika bitunapande kulinga mangana tupwe babusamba ba Yehova? (b) Bika bitushakela kupwa ba kujela ku mesho a Njambi?

 ²⁶ Nga tushaka ngwetu tupwe babusamba ba Yehova, co tunapande kuseza futisi yaibi. Tunapande kulinga ngoco hano bene. Kwapwa kwakukalu kuseza futisi yaibi, oloni twasa kuiseza. Yehova natukulahesa ngwendi atukwasa. Natukulahesa ngwendi: “Yange Yehova, yange Njambi yeni, uje ali na kumilongesa mangana mumone bubwa, uje ali na kumitwamenena mu ngila imunapande kuya.” (Isaya 48:17, NWT) Nga tupwa ba kujela, co tunena kasingimiko kuli Njambi yetu.