1-3. (a) Bwana muka bumo bwabubwa bwanatwana Yehova? Co tunasa kubupangesa bati mwamubi? (b) Tunapande kupangesa bati bwana bwa kwendeka?

 ACISINGANYEKENI cisemi uje nalandela munendi kinga. Uje cisemi akalizibi kubwaha mwafwa nana munendi bwana babubwa. Oloni aliziba bati nga munendi endesa mwamubi ije kinga, alyata banu, nambe kulibulumuna babenya?

² Yehova wapwa muka-kwana “cashu coshe cacibwa na bwana bwoshe bwabubwa.” (Yakomba 1:17) Bwana bumo bwabubwabwanatwana bunapu cashu ca kwendeka. Obu bwana bukatukwasa twendeke bituli na kusinganyeka, nomwo mutuli na kulizibila. Twasa kwendeka byuma bije bikwasa banu na kubazibisa kubwaha. Oloni byuma bitwendeka lalo byasa kuzibisa bakwetu kubihya.

³ Majwi akala na nzili, co Yehova ali na kutulongesa mwakupangesela bwino majwi etu. Natuleke ngwendi: “Kesi mupangese majwi amabi omwo mwendeka, oloni pangeseni majwi amabwa a kukwasa, aje asa kutunga na kumyana bije bimunajeneka, ngeci byoshe mwendeka  bikapwe byabibwa kuli boshe baje bamitolilila.” (Efeso 4:29) Tusimutwiyeni mutwasa kupangesela bwino majwi mangana azibise Njambi kubwaha na kushongangeya bakwetu.

4, 5. Visimo bya mu Mbimbiliya binamwesa bati ngwabyo majwi akala na nzili?

⁴ Majwi akala na nzili, co tunapande kwangula bwino majwi atwendeka, nomwo mwakuwendekela. Ku Visimo 15:4 banendeka ngwabo: “Majwi a ngozi apwa cemba cacibwa, oloni majwi a bukalu, akababalesa ku mbunge.” Byemba byasa kukangula munu na kumuyoyesa, co na majwi amabwa nawo atakamesa baje bawatolilila. Oloni majwi a bukalu, ababalesa bakwetu na kubazibisa kubihya.​—Visimo 18:21.

⁵ Mukanda wa Visimo 12:18 ngwawo: “Kwendeka majwi alishamena abinjisa ku mbunge ngwe munu batibi moko ya mukwale.” Majwi amabi asa kubinjisa bakwetu ku mbunge na kutsiya busamba bwetu. Hamo mwasa kwanuka mumwalizibilile omwo munu wamyendekele majwi amabi. Oloni eci cisimo cinendeka lalo ngwaco: “Majwi a kwendeka mwamubwa akahwimisa mbunge.” Majwi amabwa asa kukangwisa mbunge na kukanyamesa busamba buje bunatsile mwafwa ya kulyendeka majwi amabi. (Tandeni Visimo 16:24.) Nga tuzibuka ngwetu majwi etu asa kuzibisa bakwetu kubihya, kutulingisa twangule bwino majwi atwendeka.

6. Bika kwapwila kwakukalu kwangula majwi atunapande kwendeka?

⁶ Kuzibuka ngwetu tubaboshe kutwalumbunukile, kutulingisa twangule mwamubwa majwi etu. “Biyongola bya bimbunge [byetu] byapwa byabibi,” co majwi  atwendeka amwesa bili mu mbunge yetu. (Kushangumuka 8:21; Luka 6:45) Kwakukalu kwangula majwi atunapande kwendeka. (Tandeni Yakomba 3:2-4.) Oloni tunapande kulifwita mangana twendeke mwamubwa ku bakwetu.

7, 8. Majwi etu asa bati kubiisa nambe kutsiya busamba bwetu na Yehova?

⁷ Tunapande lalo kwangula mwamubwa majwi etu mwafwa Yehova akatusompa ha majwi etu atwendeka. Mukanda wa Yakomba 1:26 ngwawo: “Nga munu umo ayongola ngwendi ikeye muka-kulemesa, co kononwesa ndaka yendi, kulemesa ngwendi kunapu kwangoco, co ali na kulikwisa ikeye babenya.” Nga twendekela kuti, tunasa kubiisa nambe kutsiya busamba bwetu na Yehova.​—Yakomba 3:8-10.

⁸ Tunamono obyo bitunapande kwangwila mwamubwa majwi atwendeka, nomwo mwakuwendekela. Nga tushaka ngwetu tupangese obu bwana bwa kwendeka  mu ngila yaibwa, tuzibukeni tahi majwi muka aje kutwapandele kwendeka.

9, 10. (a) Majwi muka abali na kupangesa manene banu mu kaye ano matangwa? (b) Bika bitunapande kulikelela kwendeka majwi amabi?

⁹ Ano matangwa banu bali na kupangesa manene majwi amabi nambe a kujwala. Babangi bakasinganyeka ngwabo banapande kulisinga nambe kwendeka majwi amabi mangana bakwabo bazibisise byuma bibendeka. Baka-kulinga sanda bakaseseka na majwi a kujwala, nambe kwendeka majwi amabi mangana bajolese banu. Oloni kapositolo Paulu wendekele ngwendi: “Munapande kumbila kuti byuma byoshe ebi: butenu, matoto, bubi, kwendeka na likamba na endekesi yaibi mu tunwa tweni.” (Kolose 3:8, NWT) Wendekele lalo ngwendi ‘kuseseka ca likamba, keti bacitumbwile hakati ketu’ baka-Kilisitu ba busunga.​—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Endekesi yaibi ikazibisa Yehova kubihya na banu baje bamuzema. Yapwa ya kujwala. Mu Mbimbiliya, lijwi lya ‘kujwala’ banalilabela ha bilinga bya ku situ. (Ngalatiya 5:19-21) Lijwi lya ‘kujwala’ linambateselela bubi bwabungi. Nga munu alinga cuma cimo ca kujwala, cimutwala ku kulinga byuma bikwabo bya kujwala. Nga munu shendi kutenguluka, oloni atwalelelaho kulinga byuma bya kujwala manene na kwendeka majwi amabi, banasa kumutundisa mu cikungulukilo.​—2 Kolinte 12:21; Efeso 4:19; taleni Biñanda bya Kushongo ha 23.

11, 12. (a) Byuma bituzibuka hali bakwetu binasa kutulingisa bati tubafweye? (b) Mwafwa bika kutwapandele kubangeya bakwetu?

¹¹ Kutwapandele lalo kukala na lufwe. Tukazibi kubwaha  kuzibuka buyoye bwa babusamba betu na babushoko bwetu, co tukalekeko bakwetu mubali na kuyoyela. Baka-Kilisitu ba kulibanga bashakele kuzibuka buyoye bwa bandolome na bandokazi babo na kuwana bingila bya kubakwaselamo. (Efeso 6:21, 22; Kolose 4:8, 9) Oloni tunapande kunyanyama mwafwa byuma bituzibuka hali bakwetu binasa kutulingisa tubafweye. Nga tuya na kulangulula byuma bitunazibi, tunasa kwendeka makuli, nambe kwendeka byuma bije binapandele kupwa bya kushweka. Umona kutunyanyama, kufweya kutulingisa tubangeye bakwetu. Bafaliseo babangeyeye Yesu byuma bya makuli. (Mateo 9:32-34; 12:22-24) Kubangeya bakwetu kubiisa lizina lyabo, kunena kulicokota na kutsiya busamba bwetu.​—Visimo 26:20.

¹² Yehova ashaka ngwendi tupangese majwi etu mu kukwasa bakwetu na kubatakamesa, keti mu kulitumisila bitozi embwe. Yehova wazinda ‘munu uje ashangumuna bukalu hakati ka bakwabo.’ (Visimo 6:16-19) Satana Liyabolo ikeye wapwile muka-kubangeya wa kulibanga mwafwa wabangeyeye Njambi. (Kujombolola 12:9, 10) Ano matangwa mu kaye, banu bali na kukwisa manene bakwabo. Oloni mu cikungulukilo ca baka-Kilisitu, banu kubapandele kukwisa bakwabo. (Ngalatiya 5:19-21) Ngeci, tunapande kunyanyama na byuma bitwendeka. Tubangeni tahi kusinganyeka ha byuma bitushaka kwendeka simbu kanda tubyendeke. Simbu kanda mwendeka muzimbu umunazibi, lihuleni ngweni: ‘Ou muzimbu wa busunga ndi? Njimwesa ngwange njili na ngozi nga njiwendeka ndi? Ukwasa bakwetu nga njibalekawo ndi? Nga babenya anjiziba, abwahelela ndi? Njiliziba bati nga mukwetu weka ikeye endeka ngoco hali yange?’​—Tandeni 1 Tesalonika 4:11.

13, 14. (a) Banu baliziba bati nga babendeka majwi a likamba? (b) Kushaula kwapwa kuka? Co bika baka-Kilisitu kubapandele kushawila bakwabo?

 ¹³ Bisimbu bimo, tubaboshe tukendeka majwi aje atulingisa tulibeye. Oloni kutushaka kukala na cizililo ca kwana bakwetu milonga, nambe kubendeka byuma byabibi. Kutwapandele kwendeka na likamba. Paulu wendekele ngwendi: “Umbileni kuti nkulundundu, matoto, butenu, kukangoka na kwendeka na likamba.” (Efeso 4:31, NWT) Bimbimbiliya bimo byatengulula eli lijwi lya “kwendeka na likamba” ngwabyo “majwi amabi,” “endekesi yaibi” na “majwi a matuka.” Kwendeka na likamba kulingisa bakwetu balizibe kupwa bangoco. Kutwapandele kupangesa awa majwi ku bana betu, mwafwa baliziba kubihya na kubalingisa bapwe ba kwombwa.​—Kolose 3:21.

¹⁴ Mbimbiliya yabindika lalo kwendeka majwi a kushaula bakwetu. Kushaula kunapu kutuka munu mu kushaka kumuzibisa shwamwa. Calubinda manene nga munu ashaulu muka-limbo lyendi nambe bana bendi. Munu uje atwalelelaho kushaula bakwabo basa kumutundisa mu cikungulukilo. (1 Kolinte 5:11-13; 6:9, 10) Tunalilongesa ngwetu nga twendeka byuma byabibi na makuli, co tutsiya busamba bwetu na Yehova na bakwetu banu.

15. Majwi muka aje asa kutakamesa bakwetu?

¹⁵ Twasa kupangesa bati mwamubwa bwana bwatwana Yehova bwa kwendeka? Mbimbiliya kuyatulekele majwi muka atunapande kwendeka na aje kutwapandele kwendeka. Yatuleka lika ngwayo twendeke “majwi amabwa a kukwasa, aje asa kutunga” bakwetu. (Efeso  4:29) Majwi amabwa, a cizemo na busunga akewo atunga bakwetu. Yehova ashaka ngwendi tupangese majwi etu mu kushongangeya bakwetu. Kunasa kupwa kwakukalu kulinga ngoco. Mwafwa kwendeka byuma byabibwa, kwakukalu kutubakana kwendeka byuma byabibi. (Tito 2:8) Tusimutwiyeni mutwasa kwendekelamo byuma bije bitunga bakwetu.

16, 17. (a) Bika bitunapande kushangazalela bakwetu? (b) Beya batunapande kushangazala?

¹⁶ Yehova na Yesu bakendeka majwi a kushangazala. Ngeci, tunapande kubatembwinina. (Mateo 3:17; 25:19-23; Yowano 1:47) Nga tushaka kushangazala bakwetu mu ngila ije ibatakamesa, co tunapande kusinganyeka mwamubwa majwi atwendeka. Ku Visimo 15:23, NWT ngwabo: “Majwi abendeka ha simbu inapande apwa amabwa manene.” Nga munu amwesa kukandelela nambe kutushangazala ha byuma bimo bitunalingi, kutulingisa tukale na nzili.​—Tandeni Mateo 7:12; taleni Biñanda bya Kushongo ha 27.

¹⁷ Nga tushakezeka bubwa muli bakwetu simbu yoshe, co kupwa kwakwasi kubashangazala. Cakumwenako, munasa kumona munu mu cikungulukilo uje akalibwahesela mwamubwa biñanda, nambe kukumbulula ha biwano. Munasa kumona mwanike uje ali na kwimanena busungu ku sikola, indi hamo kakulukazi uje akai mu kwambulula simbu yoshe. Nga tubashangazala, co tubana nzili ya kutwalelelaho. Munakazi nendi aliziba kubwaha nga munalume wendi amuleka ngwendi wamuzema, co ali na kukandelela ku bipangi byendi. (Visimo 31:10, 28) Majwi a kushangazala atakamesa banu ngwe omwo litanya na mema bikolesa bimbuto. Maneneni bana betu tunapande kubashangazala.  Tubashangazaleni ha bifwa byabo byabibwa na bipangi bibali na kufwitangana. Nga tushangazala bana betu, co bapwa ba kusimpa na kushaka kutwalelelaho kulinga byabibwa.

18, 19. Bika bitunapande kutakamesela bakwetu na kubazembeleka? Co twasa kulinga bati ngoco?

¹⁸ Nga tutakamesa bakwetu na kubazembeleka, co tutembwinina Yehova. Yehova akatakamesa ‘baje banazeye mu bimbunge.’ (Myaso 147:3) Ashaka ngwendi ‘tulitakamese umo na mukwabo’ na ‘kuzembeleka baje banazeye.’ (1 Tesalonika 5:11, 14) Yehova akalizibi kubwaha kumona tuzembeleka bakwetu na kubatakamesa.

 ¹⁹ Munasa kumona ndolome nambe ndokazi mu cikungulukilo nazeye nameme kwombwa. Bika bimwasa kwendeka mangana bimukwase? Nameme kumwasa kumanesa bukalu bwendi, oloni mumweseni ngweni mwamwaka mbunge. Cakumweneko, munasa kumulomba mangana musikame nendi. Mwasa kumutandela cisoneka cacibwa na kulombela hamo nendi. (Myaso 34:18; Mateo 10:29-31) Mulekeni ngweni bandolome na bandokazi mu cikungulukilo bamuzema. (1 Kolinte 12:12-26; Yakomba 5:14, 15) Endekeni nendi mu ngila ije imwesa ngwayo cili bene mwamuzema.​—Tandeni Visimo 12:25.

20, 21. Bika bilingisa munu atabe byuma bibamunangula?

 ²⁰ Twasa lalo kutunga bakwetu nga tubanangula mwamubwa. Bisimbu bimo, tubaboshe banapande kutunangula mwafwa kutwalumbunukile. Ku Visimo 19:20 ngwabo: “Nga utolilila ku bije ba kunangula na kukala na cizango ca kulilongesa, co ukapwa muka-mana.” Keti ngwe bakulunu lika bakebo banapande kunangula bakwabo embwe. Bisemi banapande kunangula bana bano. (Efeso 6:4) Bandokazi basa kunangula bakwabo bandokazi. (Tito 2:3-5) Twazema bandolome na bandokazi betu, ngeci tunapande kubanangula mwamubwa, kwa kujeneka kubababalesa ku mbunge. Twasa bati kubanangula mwamubwa?

²¹ Hamo kuli litangwa limo libaminangwile mwamubwa, co mwabwahelele mubaminangwilile. Bika byalingisile mubwahelele? Hamo mwamwene ngweni uje aminangula wakele na kwendeka mu cizemo na ngozi, co mwamwene ngweni namyaka mbunge. (Kolose 4:6) Byuma byaminangwile hamo byemanene ha Mbimbiliya. (2 Timateo 3:16) Netu omwo tunangula bakwetu tunapande kutanda nambe kukundika ku Mbimbiliya simbu yoshe. Keti tunangule bakwetu na byuma bya mu mitwe yetu, nameme kuhengesa bisoneka mangana tukundwiye bisinganyeka byetu embwe. Tunanguleni bakwetu mu ngila yaibwa ngwe mubatunangwilile yetu.

22. Mushaka kupangesa bati bwana bweni bwa kwendeka?

²² Cashu cetu ca kwendeka cinapu bwana bwa kutunda kuli Njambi. Kuzema Yehova kunapande kutulingisa tupangese mwamubwa obu bwana. Anukeni ngweni majwi atwendeka ali na nzili ya kuzeyesa bakwetu nambe kubatakamesa. Ngeci, tupangeseni majwi etu mu kutakamesa bakwetu na kubashongangeya.