1, 2. Oknimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën tiko Jyobaa jotkujk nyayjawëty ko nbëjtakëmë mëjää ets nduˈunëm tukëˈëyë tëyˈäjtën mëët.

NˈOKPËJTAKËM tuˈugë ijxpajtën: Tuˈugë mixyuˈunk tpäätyë meeny o xëdëˈëny meesë patkëˈëy, ta tkoneˈeky ets tmoˈoyë tyääk. ¿Wiˈix nyayjawëty ja uˈunktääk ko yˈuˈunk myoˈoyëty ja meeny? Jantsy jotkujk nyayjawëty ko tˈixy ja yˈuˈunk tkëyaky ja meeny.

² Duˈun extëmë uˈunktääk uˈunkteety jotkujk jyantsy nyayjawëdë ko tˈixtë yˈuˈunk yˈënäˈk kyaj ti tkuyuˈutstë. Nanduˈunë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë nyayjawëty “diˈib myëdäjtypyë tëyˈäjtën”, ko xyˈijxëm nbëjtakëmë mëjää parë tukëˈëyë nduˈunëm tëyˈäjtën mëët, ets oy mëët nˈijtëm (Salmo 31:5). Kom itäˈänëm xëmë mä Jyobaa tsyojkën ets nyajjotkujkˈatäˈänëm, pääty “ndunäˈänëm tukëˈëyë tëyˈäjtën mëët” extëm jyënanyë apostëlë Pääblë (Hebreos 13:18, NM). Min jawyiin nˈokˈijxëm taxk peky mä tsyiptaˈaky nduˈunëm tijaty tëyˈäjtën mëët, ets ok ta net nˈijxëm wiˈix yajtukˈoyˈaty ko duˈun njukyˈäjtëm.

3-5. 1) ¿Wiˈixë Biiblyë xytyuknijäˈäjëm ko kujotmay ko këˈëm naywyinˈëˈënëm? 2) ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë nijäˈäjëm wiˈix nyaˈijx nyajpatëm?

³ Tuk peky diˈib tsiptakp yëˈë ets këˈëm nduˈunëm tijaty tëyˈäjtën mëët, pes mbäät pojënë naywyinˈëˈënëm mët ko nbokyjyaˈayˈäjtëm. Extëm nˈokpëjtakëm, Jesus ojts tˈanëëmë ja Dios mëduumbë diˈib Laodiseë ko naywyinˈëˈënëdëbë  naty këˈëm ko wyinmaytyë myëkjäˈäyˈattë, pes Dios windum duˈunë naty yajpäättë extëmë “mëk ayoobë jäˈäyën es extëmë niwäˈäts ëxwäˈätspën es extëmë wiints” (Diˈibʉ Jatanʉp 3:17). Jantsy jotmaymyëëdë naty yajpäättë, pes këˈëmë naty nyaywyinˈëënëdë.

⁴ Ja neky diˈib jyaayë Santiäˈägë nanduˈun xyˈanmäˈäyëm: “Pënë jii pën myënaˈany ko jaˈa tëyˈajt kuytyuny, perë kaˈp jaˈa tyoots [o yaˈan] tˈawijtsëˈëgy, këˈëm jaˈa nyaywyinˈëënyii y kaˈp jaˈa tëyˈajt jaantsy kuytyuny” (Santiago 1:26, NTM). Pën winmäˈäyëm ko Jyobaa kyupejkypy tijaty ndukmëduˈunëm oy axëëk ja yaˈan o toots nyajtuˈunëm naywyinˈëˈënëmë naty këˈëm, pes ninëˈën kyatsobäädët tijaty nduˈunëm. Pääty, ¿ti mbäät nduˈunëm parë kyaj nbatëmë duˈumbë jotmay?

⁵ Ko duˈunë Santiäˈägë jyënany të naty tmaytyaˈaky ja anaˈamën diˈib yajpatp mä Biiblyë ets tˈijxkijxyë mët tuˈugë ijxn mä mbäät naygyuˈijxëm ets nijäˈäjëm wiˈix mbäät oy ngëxëˈkëm (Santya̱ˈa̱gʉ 1:23-25). Duˈunë duˈun, Biiblyë yëˈë xytyuknijäˈäjëm wiˈix nyaˈijx nyajpatëm ets xytyukˈijxëm mä mbäät nayaˈoˈoyëm (Lamentaciones 3:40; Ageo 1:5). Jëjpˈam nanduˈun parë Jyobaa nˈanmäˈäyëm ets xytyukˈijxëm mä ndëgoˈoyëm ets xypyudëjkëm parë mbäät yajxon njukyˈäjtëm (Salmo 139:23, 24). Mbäät näˈäty nwinmäˈäyëm ko tëyˈäjtën mëët tijaty nduˈunëm, per oy ko winmäˈänyoty nmëdäjtëm wiˈixë Jyobaa tˈixët. Mä Proverbios 3:32, jyënaˈany ko “tadë jäˈäy diˈib winˈëˈëmp jantsy axëëgë Jyobaa yˈixyëty, per diˈib tëyˈäjtën mëët tijaty tyuumpy jantsy oy mëët yˈity”. Jyobaa mbäät xypyudëjkëm parë nijäˈäjëm wiˈix yëˈë xyˈijxëm ets nduˈunëm ti yëˈë tsyejpy. Duˈuntsoo mbäät njënäˈänëm extëmë apostëlë Pääblë jyënany: “Ndunäˈänëm tukëˈëyë tëyˈäjtën mëët”. Ets oy tyam nyajpatëm pokyjyaˈay, nduˈunëmë mëjää parë njukyˈäjtëm tëyˈäjtën mëët.

6. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets pënaty të pyëktë kyaj ti tkuyuˈutstët, ets tijaty mbäät tjëjpkudijëdë?

⁶ Mä familyë tsojkëp tijaty nduˈunëm tëyˈäjtën mëët. Pënaty të pyëktë, jëjpˈam parë kyaj ti tkuyuˈutstët. Tsojkëp nyaygyuentˈatëdët parë kyaj tˈix ttunëdë wiink yetyëjk o wiink toxytyëjk, o kyaj pën mëët ayuˈutsyë nayˈixyˈatëdët extëm mä Internet, ets nan kyaj tmëdowët, tkäjxët ets tˈixët mä jäˈäy ttundë axëkˈäjtën. Jotmaymyëët njënäˈänëm ko näägë Dios mëduumbë aˈëxkëˈëy duˈun yˈadëˈëtstë ets kyaj ttuknijawëdë jyamyëët. ¡Ninëˈën kyaˈoyëty ko duˈun yˈadëˈëtstë! Min nˈokpanëjxëmë yˈijxpajtënë rey Dabit, diˈib ojts jyënaˈany: “Kyajts nduˈukmuky mëdë jäˈäy diˈib andakp, ets ni yëˈë mët diˈibë yuˈtsypy wiˈix jyaˈayˈaty” (Salmo 26:4). Pën të mbëjknë ninäˈä kyaˈoyëty ets ti xykyuyuˈutsët mä ja mjamyëët.

7, 8. Oknigäjx diˈibatyë ijxpajtën mbäät dyajtundë tääk teety parë ttukniˈˈixëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ko jëjpˈam ttundët tijaty tëyˈäjtën mëët.

⁷ Uˈunktääk uˈunkteety oy ko dyajtundëdë ijxpajtën diˈib yajpatp mä Biiblyë parë ttukniˈˈixëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk nëˈënën jyëjpˈamëty ets kyaj ti tkuyuˈutstët. Mä Biiblyë tap myinyë ijxpajtën diˈib xytyukˈijxëm tijaty kyaj yˈoyëty nduˈunëm. Extëm tmaytyaˈagyë Akan, diˈib ojts myeetsy ets ojts tkuyuˈutsy ti naty të ttuny, o extëmë Geˈasii, diˈib ojts yˈandaˈaky parë tmëdäjty ti naty tsyejpy, o Juudës diˈib ojts  myeetsy ets ojts twinˈëënyë Jesus ko nyayajnäjxë extëmë myëtnaymyaayëbë (Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 Reyes 5:14-16, 20-27; Matewʉ 26:14, 15; Fwank 12:6).

⁸ Per nan tap mä Biiblyë ijxpajtën diˈib mbäät xypyudëjkëm. Extëm tmaytyaˈagyë Jakoob ko ojts tnijawë ko ja myäängëty të tpäättë meeny xyäˈkˈagëˈëy, ta ojts tˈanëëmëdë ets jatëgok dyajjëmbittët, pes wyinmääy ko waˈanë naty ja jäˈäy të tkaˈixy. O Jeftee mëdë nyëëx diˈib ojts tkuytyundë ti naty të twandaˈaky oy kajaa ojts tsyiptakxëdë. O extëmë Jesus diˈib amëk jotmëk ojts twinguwäˈägë ja may jyaˈay ko myäjtsëdë ets kyaj ojts tkuyuˈutsy pënën yëˈë, duˈun dyaˈijxë ko kyaj ttsejky ets wiˈix jyatët ja yˈëxpëjkpëty ets nanduˈun parë yˈadëwët tijaty yajnaskäjxë mä Biiblyë (Génesis 43:12; Jueces 11:30-40; Fwank 18:3-11). Tyäˈädë yëˈë jeˈeyë tuˈuk majtskë ijxpajtën diˈib xytyuknijäˈäjëm ko mä Biiblyë tap mayë ijxpajtën diˈib mbäät pyudëkëtyë tääk teety parë ttukniˈˈixëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ko jëjpˈam tijaty ttundët tëyˈäjtën mëët.

9. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë tääk teety tmoˈoytyëdë yˈuˈunk yˈënäˈkë oybyë ijxpajtën ko ttundët tijaty tëyˈäjtën mëët, ets ti mbäät tjëjpkudijëdë?

⁹ Per kyaj jeˈeyë tsyekyëty etsë tääk teety tmëgäjxtët ja yˈuˈunk yˈënäˈk, jëjpˈam ets ttukniˈˈixët wiˈix yëˈëjëty tkuytyundë. Extëmë apostëlë Pääblë jyënany: “Mij myaˈëxpejkypy ja wiinkpëty, ¿tiko mganayaˈëxpekyëty mij këˈëm? Mij mjënäämp ko kyaj nmaˈtsëm, ¿es maˈtsp mij?” (Romanʉs 2:21). Taaˈäjtpë tääk teety diˈib yˈanmaabyë yˈuˈunk yˈënäˈk ets kyaj yˈandäˈäktët o kyaj ti tton tmëwäˈändët, per yëˈëjëty kyaj duˈun ttundë. Pes näˈäty mbäät kyaj tëyˈäjtën myaytyäˈäktë o mbäät tton tmëwäˈändë diˈib kyaj tjaˈˈattë, extëm tijaty ttujkaˈaktët o tkoongaˈaktët. Ko duˈunë tääk teety yˈadëˈëtstë mbäädë net ja uˈunk ënäˈk kyaj tnijawëdë ti tyundëp. Pes oy mëjwiin kajaa pën kyameetsy, maˈtspë duˈun nyaxy, ets oy mëjwiin kajaa  pën kyaˈˈandaˈaky, andakpë duˈun nyaxy (Lukʉs 16:10). * Uˈunk ënäˈk pojënë tpëktë kuentë ko tyääk tyeety kyaj tijaty ttundë tëyˈäjtën mëët, ets axëktuunëdëp mëjwiin kajaa (Éfesʉ 6:4). Per pënë tääk teety tyuundëbë mëjää parë dyaktë oybyë ijxpajtën, ta ja yˈuˈunk yˈënäˈk dyajmëjpëtsëmdëdë Jyobaa axtë nyamëjäˈäy nyamëˈënäˈkënët, oyë jäˈäy kyaj duˈun jyukyˈattë (Proverbios 22:6).

10. Parë nduˈunëm tijaty tëyˈäjtën mëët, ¿ti tsojkëp mëët naygyuentˈäjtëm?

¹⁰ Ta kanäk peky wiˈix mbäät nyaˈijxëm ko nduˈunëm tijaty tëyˈäjtën mëët mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nˈëxpëjkëm. Të nijäˈäjëm mä kapitulo 12 ko tsojkëp nguentˈäjtëmë ää ayuk, pes mbäät pojënë nayajkäˈäjëm mä piˈtskajxy o niwäˈämbajtëmë nmëguˈukˈäjtëm. Pën nëgoobë nbagäjxëm wiˈixë jäˈäy jyënäˈändë, mbäädë naty yëˈë nmaytyakwäˈxëm diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Pääty oy ko kajabäät nyaˈˈawdijtëmë jot winmäˈäny mä ti ngamaytyakëm (Proverbios 10:19). Nan tsojkëp naygyuentˈäjtëm oyxyëp  njatimnijäˈäjëmbë ko tëyˈäjtën diˈib nmaytyäˈägäˈänëm. ¿Tiko? Yëˈko pën nimaytyakëm ja nmëguˈukˈäjtëm kyaj naty nyaˈijxëmë tsojkën o mbäädë naty nduktëjkëm diˈib kyaj xypyatëm (1 Peedrʉ 4:15). Ets kyaj mbäät njënäˈänëm: Duˈuntsën mëk ndimˈëy ndimkajxy, pes mbäät nyajpëtsëˈëmëm tsuj yajxonë ää ayuk extëm mbäädë nmëguˈukˈäjtëm oy nyayjawëty (Kolosʉ 4:6).

11, 12. 1) Ko tuˈugë Dios mëduumbë pyokytyuny mëjwiin kajaa, ¿wiˈix mbäät dyajmëjwindaˈaky niˈigyë jyotmay? 2) ¿Diˈibë anëë yajtuumbyë Satanas ko tuˈugë jäˈäy kajaa pyokytyuny, ets wiˈix mbäät njëjpkudijëm? 3) Oknigäjx wiˈix mbäät tijaty nduˈunëm extëm tyëyˈäjtënëty mä Diosë kyäjpn.

¹¹ Jëjpˈam ets kyaj ti ndukwinguyuˈtsëmë mëjjäˈäytyëjk diˈib tuundëp mä Diosë kyäjpn. Ko tuˈugë Dios mëduumbë tkuyuˈutsyë pyoky diˈib mëjwiin kajaa ets yˈandaˈaky ko mëjjäˈäytyëjk yajtëyëty, mbäät niˈigyë dyajmëjwindaˈagyë jyotmay. Pes mbäät axtë kyëxeˈeky ko tmëdunyë Jyobaa ets ayuˈutsyë pyokytyunët (Salmo 12:2). Nan mbäät myëjwindaˈagyë jotmay ko kyaj ti nmaytyaktäˈäyëm extëm tyëyˈäjtënëty ets jeˈeyë wanaty nimaytyak ngumaytyakëm (Apostʉlʉty 5:1-11). Pënaty duˈun adëtstëp yëˈë naty pyanëjxtëbë anëë diˈibë Mëjkuˈu yajtuumpy (ixë rekuäädrë mä jyënaˈany: “ Mëjkuˈu wyinˈiˈimbyë jäˈäy ko kajaa pyokytyuny”).

¹² Nan jëjpˈam ets nduˈunëm tijaty extëm tyëyˈäjtënëty mä Diosë kyäjpn. Extëm nˈokpëjtakëm, ngujäˈäyëm kaˈpxyë oorë nëˈën të nmëduˈunëmë Dios mä tuˈukpë poˈo, o ko nyajtuktujkëm tuˈugë neky parë nmëdunäˈänëm niˈigyë Jyobaa, mbäät tëyˈäjtën ngujäˈäyëm wiˈix nyaˈijx nyajpatëm o tijaty ja neky yajtiipy (Proverbios 6:16-19).

13. Ko njuˈuy ndoˈkëm mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm o nduˈun nˈayoˈojëm, ¿wiˈix nyaˈijxëm ko nduˈunëm tijaty tëyˈäjtën mëët?

¹³ Nan jëjpˈam ets nduˈunëm tijaty extëm tyëyˈäjtënëty ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëët njuˈuy ndoˈkëm o nduˈunëm. Ets extëm nijäˈäjëm, tyäˈädë kyaj mbäät ngäjx nmaytyakëm mä naymyujkën o mä nëjxëm ëwäˈx käjxwäˈxpë.  Pën nyajmëduˈunëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, oy ko nmoˈoyëm ja myëjuˈuny o nguytyuˈunëm extëm mëët të ngajxyˈäjtëm (1 Timotee 5:18; Santya̱ˈa̱gʉ 5:1-4). Ets pën ëtsäjtëm nmëduˈunëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib Testiigë, ta nduˈundäˈäyëm extëm të nyajtuknipëjkëm (2 Tesalónikʉ 3:10). Kyaj mët ko nmëduˈunëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, nˈawijxëmë net ets niˈigyë tijaty ndukˈoyˈäjtëm o niˈigyë tiempë nyajmoˈoyëm ets kyaj dyuˈunëty pënaty jam mëduundëp (Éfesʉ 6:5-8).

14. ¿Ti mbäät nduˈunëm pën jam tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm nyajnuˈxäˈänëm o jam ti mëët ngajxyˈäjtëm, ets tiko?

¹⁴ ¿Ti mbäät nduˈunëm pën jam tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm nyajnuˈxäˈänëm o jam ti tuunk o negosyë ndukmukäˈänëm? Biiblyë xymyoˈoyëmë käjxwijën ets jyënaˈany ko xëmë yˈoyëty nyajwëˈëmëm jääybyety. Extëm nˈokpëjtakëm, ko ja kugajpxy Jeremiyës ojts tkujuy tuˈugë nax, ta ojts dyajkojy tuˈugë neky mä dyajnäjxyë testiigë, ta dyajnikojtuty ets ok ta tpëjkëˈky yajxon (Jeremías 32:9-12; ix nanduˈun mä Génesis 23:16-20). Pääty ko nyajwëˈëmëm jääybyety, nyajnäjxëmë testiigë ets nbëjtakëmë firmë kyaj naty duˈun nduˈunëm mët ko njëjpjäˈäjëm ko ja nmëguˈukˈäjtëm tkanekykyuytyunëdë yˈayuk, yëˈë duˈun parë kyaj ok jyaˈˈatëdë tsip o yajmëdatëdë jotmay. Ko ti ngajxyˈäjtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm, oy ko nmëdäjtëm winmäˈänyoty ko kyaj yˈoyëty nyajtëjkëmë tsip mä naymyujkën mët yëˈëyëbë juuy nuˈxk o juuy toˈk (1 Korintʉ 6:1-8). *

15. ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixy ko nwinˈëˈënëmë jäˈäy mä njuˈuy ndoˈkëm, ets ti mbäädë Dios mëduumbë ttuny?

¹⁵ Dios mëduumbë tsojkëp tijaty ttundët tëyˈäjtën mëët mëdë jäˈäy diˈib kyaj tnijawë Diosë yˈayuk. Extëmë Pääblë  jyënany: “Ndunäˈänëm tukëˈëyë tëyˈäjtën mëët” (Hebreos 13:18, NM). Jyobaa tsyejpy ets njuˈuy ndoˈkëm extëm tyëyˈäjtënëty oytyim pënëty mëët. Mä Proverbios taxk peky jap yajmaytyaˈaky mä kyaj kaˈpxy tijaty yajtëy yajkijxy (Proverbios 11:1; 16:11; 20:10, 23). Tëëyëp yëˈë ijtyë jäˈäy yajtuundëbë balansë mä jyuy tyooktë ets nanduˈun parë ttëytyë ja oorë etsë platë ko tijaty tkujuytyë. May ijty ja ajuuy adoˈkpë diˈib myaˈtstëbë jäˈäy mët ko tmëdattë majtsk ja balansë. * Perë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ko duˈun nˈadëtsëm. Pääty pën itäˈänëm mä tsyojkën, nitii mbäät ngayajtuˈunëm parë nwinˈëˈënëmë jäˈäy ets nmaˈtsëm.

16, 17. ¿Tijaty tyamë naxwinyëdë jäˈäy kyaj ttundë tëyˈäjtën mëët, per wiˈixë Dios mëduumbë të tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny?

¹⁶ Tyamë naxwinyëdë jäˈäy diˈibë Satanas anaˈamëp kyaj tijaty ttundë tëyˈäjtën mëët, pääty tsyiptaˈaky etsë Dios mëduumbë duˈun jyukyˈattët. Mayë jäˈäy ttukpëtsëmdë wyinmäˈäny ko yˈandäˈäktë, extëm ko tyuunk tˈëxtäˈäytyë kyaj tëyˈäjtën tnigäjxtë tijaty të tniˈëxpëkëdë o tijaty nyijäˈädëp ttundët. O ta net diˈib andakp ko dyaktë kyugëbety, o mayë ënäˈktëjk diˈib eskuelëˈäjttëp ko pyäädëdë yˈeksamen ta tniˈˈijxtuˈuttë, o ko yajmoˈoytyë tyarea ta nyëjxtë mä Internet parë jap dyajpëtsëmdë ja ëxpëjkën etsë net tkëyaktë extëmxyëp yëˈë këˈëm të ttundë. Ets ta net näägë jäˈäy diˈib myeenymyooytyëbë kuduunktëjk parë yaˈˈawäˈätspëtsëmëdët. Duˈun tyamë jäˈäy jyukyˈattë, myëtsipˈäjtypy “tëgekyë diˈibë oy”, këˈëm nyaymyëjpëjtäˈägëdë ets “meenyˈoogëty” (2 Timotee 3:1-5).

¹⁷ Niˈamukë Dios mëduumbë të nbëjtakëmë winmäˈäny ko njëjpkudijëyäˈänëm oytyim diˈibëtyë anëë. Per mbäät näˈäty tsyiptaˈaky ets duˈun nduˈunëm, pes mbäät nwinmäˈäyëm ko mä tyäˈädë jukyˈäjtën yëˈëyë tyukˈoybyëtseempy tijaty ets myëkjäˈäytyaˈaky diˈib winˈëˈëmp. Etsë  Dios mëduumbë mët ko tukëˈëyë ttundë tëyˈäjtën mëët, ta nääk dyajnaxtë tsip nimëjää xyëë tiempë (Salmo 73:1-8). Per mbäät nˈijtëm seguurë ko mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm ko duˈun nduˈunëm. Min nˈokˈijxëm wiˈix ndukˈoyˈäjtëm.

18. ¿Tiko kajaa tsyobääty ko tëyˈäjtën mëët tijaty nduˈunëm?

¹⁸ Kajaa tsyobääty ko nyaˈixyˈäjtëm ko nguytyuˈunëmë ää ayuk ets ko tëyˈäjtën mëët tukëˈëyë nduˈunëm. (Ixë rekuäädrë mä jyënaˈany: “ ¿Nduumbyëts tijaty tëyˈäjtën mëët?”, mä pajina 167). Mbäät oypyënëty duˈun yaˈixyˈaty, pes kyaj tsyekyëtyë mëkjäˈäyˈäjtën, ëxpekyˈäjtën, mëjˈäjt tsujˈäjtën o nmëdäjtëmë tuˈugë tuungë oybyë. Nitii mëët kyayaˈijxkijxyë extëm ko oyë xëë nyajwëˈëmëm (Miqueas 7:2). Ets oy jyaˈˈatëdë jäˈäy diˈib xytyukxikëm ko tukëˈëyë nduˈunëm tëyˈäjtën mëët, taˈˈatäämbë jäˈäy diˈib xywyintsëˈëgëyäˈänëm ets diˈib myëbëkaampy ko tëyˈäjtën mëët tijaty nduˈunëm. Axtë mbäät ndukˈoyˈäjtëm mä nmëduˈunëm, pes ko näˈätyë jäˈäy yaˈëxkaxtë diˈib kyaj ttundë tijaty tëyˈäjtën mëët, ta ëtsäjtëm niˈigyë nyajtuknipëjkëmë tuunk mët ko mëdëy tijaty nduˈunëm ets ko nitii ngakuyuˈtsëm.

19. Ko nduˈunëm tukëˈëyë tëyˈäjtën mëët, ¿wiˈix njäˈäjëm ja jot winmäˈäny ets wiˈix nˈijtëm mëdë Jyobaa?

¹⁹ Mbäät kyaj duˈun niˈamukë ndukˈoyˈäjtëm. Per diˈib mbäät jotkujk xyajnayjäˈäjëm yëˈë ko nmëdäjtëm ja jot winmäˈäny wäˈäts Dios windum extëmë Pääblë jyënany (Ebreeʉsʉty 13:18). Ja tuk peky, yëˈë ko Jyobaa yˈijxypy pënaty jukyˈäjttëp tëyˈäjtën mëët, ets tsyejpyë duˈumbë jäˈäy (Salmo 15:1, 2; Proverbios 22:1). Ko duˈun njukyˈäjtëm mbäät xëmë nˈijtëm mä ja Diosë tsyojkën etsë tyäˈädë nitii mëët kyayaˈijxkijxyë. Mä ja tuˈukpë kapitulo yëˈë nijawëyäˈänëm wiˈixë Jyobaa tˈixyë tuunk ayoˈon.