1. ¿Pënatyë Jyobaa myëjwoopy parë myëwingonëdët, ets tiko jyëjpˈamëty naygyuentˈäjtëm?

JESUS ojts jyënaˈany ko “ja jäˈäyëty diˈibë [jyantsy] yˈawdäjttëp ja Dios, tˈawdattët mët winë jyot jyäˈäjën es mëdë tëyˈäjtën, mët ko dëˈënë dëˈën ttseky ja Dios es yˈawdatëdët ja jäˈäyëty” (Fwank 4:23). Ko Jyobaa tpäätyë jäˈäy diˈib jantsy awdatanëp “mët winë jyot jyäˈäjën es mëdë tëyˈäjtën”, ta tmëjwoy ets myëwingonëdët ets nanduˈun tmëwingonëdë Jesus (Fwank 6:44). Jantsy oy nayjäˈäjëm ko Jyobaa të xymyëjwoˈojëm, per tsojkëp naygyuentˈäjtëm parë kyaj xyajkäˈäjëmë Mëjkuˈu diˈib jyajtypy wyinˈëënët. Parë njëjpkudijëm, tsojkëp nmëdäjtëmë wijyˈäjtën ets nijäˈäjëm “midiˈibë dëˈën ja Dios tsyojkpy” (Efesios 5:10, ØXN; Diˈibʉ Jatanʉp 12:9).

2. Nimaytyäˈäk wiˈixë Jyobaa tˈixy ko yaˈˈaduunmukyë relijyonk diˈib tëyˈäjtën mët diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty.

² Nˈokjamyajtsëm ti tuun jäjtë tëëyëp mä ja Sinaˈii gopk, ko ja israelitë tˈanmääytyë Aron ets dyaˈoyët tuˈugë dios. Aron ojts tmëmëdoy ja käjpn ta dyaˈoˈoyë tuˈugë tsäjkää maxuˈunk diˈib oorë ets dyajnäjxy extëmë Jyobaa, pääty jyënany: “¡Jëbom tuˈuk yëˈë [Jyobaa] myëjxëëw nduˈunëmëty!”. Per ¿wiˈixë Jyobaa nyayjäˈäjë ko tˈijxy ja israelitëty tˈaduunmuky ja relijyongë tëyˈäjtënbë mët diˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty? Axëëk ojts jyantsy nyayjawëty. Pääty ojts yˈooktë tëgëk mil ja israelitë diˈibë naty të tˈawdattë awinax (Éxodo 32:1-6, 10, 28, MNM). ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko jëjpˈam ets “kyaj ndoˈon nmëwäˈänëm nitii axëkˈäjtën” pën itäˈänëm mä Diosë tsyojkën,  ets nduˈunëmë mëjää parë kyaj ja tëyˈäjtën nyajmäˈtëm (Isaías 52:11; Ezequiel 44:23; Galasyʉ 5:9).

3, 4. ¿Tiko jyëjpˈamëty nˈijxëm wiˈix jyënaˈanyë Biiblyë pën oy tuˈugë kostumbrë o xëë diˈibë jäˈäy tyuundëp?

³ Ko apostëlëtëjk jyukyˈäjttë ojts nääk tmëdëkëdë tukniˈˈijxënë diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Per kyaj nëgoo myëjwindëjkë mët ko ja apostëlëtëjk ojts tjëjpkuwäˈägëdë. Per ko ojts yˈoˈktääynyëdë, ta ja jäˈäyëty diˈib kyaj tkuytyundë tëyˈäjtën tmëdëjkëdë ja kostumbrë etsë xëë diˈibë naty tyuundëp pënaty kyaj tpanëjxtë Jesus, etsë tyäˈädë xëë yëˈë diˈib axtë tyambäät tyuundëbë jäˈäy (2 Tesalónikʉ 2:7, 10). Mä tyäˈädë kapitulo nˈixäˈänëm tuˈuk majtskë tyäˈädë xëë, ets nijawëyäˈänëm ko yëˈë naxwinyëdë jäˈäy ojts dyajtsondaˈaky ets ko Dios kyaj ttukjotkëdaˈaky. Pes tijaty tyuundëp jam tsyoony mä relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, extëm xyëwëj xyëmaytyë, tˈatsoktë tijaty ets tmëbëktë diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty (Diˈibʉ Jatanʉp 18:2-4, 23). * Nˈokjamyajtsëm nanduˈun ko Jyobaa yajxon tnijawë wiˈix tsyondaky mayë kostumbrë diˈib axtë tyambäädë jäˈäy tyuundëp, ets duˈunyëm axëëk yajnayjawëty. Pääty ko nijäˈäjëm wiˈixë Jyobaa tˈixyë tyäˈädë kostumbrë yëˈë mbäät xypyudëjkëm parë nanduˈun nˈijxëm (2 Fwank 6, 7).

⁴ Niˈamukë Dios mëduumbë nijäˈäjëm diˈibatyë xëë kyaj tˈoyˈixyë Jyobaa. Pääty nˈokjëjpkudijëm ets ninëˈën ngatuktëjkëm. Min nˈokˈijxëm tiko Jyobaa axëëk yajnayjawëty, ta net nbëjtakëmë winmäˈäny parë njëjpkudijëm ets nˈijtëm mä tsyojkën.

5. ¿Tiko nˈijtëm seguurë ko Jesus kyaj myaxuˈunkˈäjty 25 äämbë disiembrë?

⁵ Mä Biiblyë kyaj mä tmaytyaˈaky yajmëjtuny ja xëë mä  Jesus myaxuˈunkˈäjty. * Ets oy kyaj pën tnijawë ti xëë ti poˈo myiiny jyajty naxwiiny, seguurë nˈijtëm ko kyaj myaxuˈunkˈäjty 25 äämbë disiembrë. ¿Tiko? Yëˈko mä tyäˈädë poˈo jantsy tuu xujxp o tëtyky jam Israel, etsë Lukʉs 2:8-11 jyënaˈany ko ja xëë mä Jesus myaxuˈunkˈäjty tamë naty “ja jäˈäy myäˈädë aamyoty diˈibë byorreegë kyuentˈäjttëp”. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko tëgokëjxm jam yˈittë, pes koxyëp jam xëmë yˈittë kyajxyëp tiko yajmaytyaˈaky myäˈädë aamyoty. Jam Belen disiembrë poˈo jantsy tuup ets axtë käˈäbë tsujx tsäjpˈoˈpyky, pääty ja borreegë kuentˈäjtpë kyaj “myäˈädë aamyoty” pes tsyuumdääytyëp ja byorreegë. Nˈokjamyajtsëm nanduˈun ko Josee mëdë Mariië pääty ojts nyëjxtë Belen parë yajkujayëdët extëmë naty ja yajkutujkpë Augusto të tniˈanaˈamë (Lukʉs 2:1-7). Tyäˈädë yajkutujkpë kyajxyëp ojts twoomukyë jäˈäy mä meerë jyantsy tyuˈuy, pes nyijäˈäbë naty ko ja judiyëtëjk kyaj pojënë kyajxykyupëkëdët.

6, 7. 1) ¿Wiˈix tsyondakyë Diosˈuˈunk Xëë ets tijaty ja yajtuump? 2) ¿Wiˈix tyëgatsyëty extëm tuˈugë Dios mëduumbë tijaty tnayaky ets extëmë jäˈäy tijaty nyaynyamoˈoyëdë ko Diosˈuˈunk Xëë?

⁶ Biiblyë kyaj tmaytyaˈagyë Diosˈuˈunk Xëë. Pesë tyäˈädë xëë yëˈë wyingudëgatsˈäjt diˈib ijty tyuundëbë jäˈäy diˈib yˈawdäjttëp mayë dios. Tuˈugë tyäˈädë xëë diˈib ijty tyuundëp yëˈë mä tmëjtundë ja dios Saturno, diˈib yaˈijtypyë kojy pëjtaˈaky. Tuˈugë Enciclopedia de la Religión Católica jyënaˈany ko nan ja ijty tmëjtundë 25 äämbë disiembrë mä “myaxuˈunkˈatyë Xëë”, ets ko mëj dyajnaxtë pënaty yˈawdäjttëp ja dios Mitra diˈib yajjaˈäjtypyë kudëˈx kujäjën. Tyäˈädë liibrë yˈakjënäˈäny ko mä jäˈäy tˈawdattë Xëë, “ja yajtuuntsondakyë Diosˈuˈunk Xëë tsäjptëgoty”. Tyäˈädë ja ttuuntsondaktë tëgëk mëgoˈpx jëmëjtë naty të nyäjxnë mä Jesus yˈooky.

 ⁷ Ko ijty duˈun xyëdundë ja jeky jyaˈay, ta nyaynyamoˈoyëdë tijaty ets ttundë mëj käˈäy mëj ukën, diˈib axtë tyambäädë jäˈäy tyuundëp mä Diosˈuˈunk Xëë. Per kyaj tijaty nyaynyamoˈoyëdë extëm jyënaˈany mä 2 Korintʉ 9:7: “Niduˈuk niduˈugëty miits xyaktët ja mbudëjkën extëmë naty të xytyukniwinmayëdë, kyaj majtsk ää majtsk jot es kyaj aguanëbë, mët ko Dios tsyejpy ko ti yajˈyaky xondaˈakyˈää xondaˈakyjot”. Niˈamukë Dios mëduumbë nyayäjktëp tijaty mët ko tmëdattë tsojkën, kyaj tjëjpˈixtë pën dyajjëmbitët ets naynyamooyëdëp tijaty oytyim näˈäjëty (Lukʉs 14:12-14; Apostʉlʉty 20:35). Nan jotkujk nayjäˈäjëm ko kyaj nmëmäˈäy nmëdäjëmë juy nuˈkxy diˈib käˈäp ko jäˈäy xyëdundë (Matewʉ 11:28-30; Fwank 8:32).

8. ¿Näˈä ojts tnamoˈoytyë tijatyë Jesus ja jäˈäyëty diˈibë mëtsäˈä yˈëxpëjktëp? Nimaytyäˈäk tiko duˈun mˈatsoy.

⁸ Mbäät pën jyënaˈany: “Wenë, ¿per ti kyaj Jesus tijaty  yajnamooy ko myaxuˈunkˈäjty ko nyimiinëdë ja jäˈäyëty diˈibë mëtsäˈä yˈëxpëjktëp?”. Kyaj. Tyäˈädë jäˈäyëty kyaj ojts tijatyë Jesus tnamoˈoytyë mët ko naty të myaxuˈunkˈaty, yëˈë duˈun mët ko tˈëxkäjptë ko Jesus mëj yˈity, pes duˈun ijty ja jäˈäy tmëdattë ja kostumbrë (1 Reyes 10:1, 2, 10, 13; Matewʉ 2:2, 11). Ets nan kyaj ojts tninëjxtë ja ux mä Jesus myaxuˈunkˈäjty, jaanëm ojts tninëjxtë mä tyëjk ko naty kanäk poˈo të nyäjxnë.

9. ¿Ti mbäät nijäˈäjëm mä tadë majtskpë kumpleˈanyë diˈibë Biiblyë myaytyakypy?

⁹ Duˈun tëëyëp ets nanduˈun tyam jotkujkë jäˈäy nyayjawëdë ko yˈuˈunk myaxuˈunkˈaty. Per mä Biiblyë nituˈugë Dios mëduumbë tkamaytyaˈaky tmëjtuunyë kyumpleˈanyë  (Salmo 127:3). ¿Ti waˈandaa kyaj ojts yajkujayë? Kyaj, pes myaytyakypy majtskë xëë diˈib yajtuun mä kumpleˈanyë. Tuˈuk, yëˈë mä tuˈugë faraongë jyëmëjt dyaˈˈabejty ets jatuˈuk mä Eroodës (Génesis 40:20-22; Markʉs 6:21-29). Tyäˈädë majtskpë kumpleˈanyë axëëk yajmaytyaˈaky, pes extëm mä Eroodësë kyumpleˈanyë ja ojts yajˈyoˈkpoˈtuˈuty ja Fwank Yajnëbajtpë.

10, 11. ¿Wiˈix tˈijxtë kumpleˈanyë pënaty tim jawyiin ojts tpanëjxtë Jesus, ets tiko?

¹⁰ Tuˈugë liibrë diˈib xyëˈäjtypy: Las cosas nuestras de cada día jyënaˈany ko pënatyë ojts tpanëjxtë Kristë duˈun “tˈijxtë tyäˈädë xëë [...] ko yëˈë nyastuˈunëdë ja jäˈäyëty diˈib yˈawdäjttë kanäägë dios”. Extëm nˈokpëjtakëm, ja gryeegë jäˈäy mëdë romanë jäˈäy duˈun ijty tmëbëktë ko niˈamukë jäˈäy myëdäjtypy tuˈugë espiritë diˈib kuentˈäjtëdëp, ets ko “tyäˈädë espiritë yëˈë mëët tyuˈugyë ja dios diˈib nanduˈun yaˈˈabejtypy ja xyëë jyëmëjt ko tyäˈädë jäˈäy dyaˈˈabetyë jyëmëjt” (The Lore of Birthdays [La tradición de los cumpleaños]). Nëˈën kujkë xëë tiempë nyaxy xëmë jäˈäy twowdë xëwëj xëmaabyë ko tmëjtundë kyumpleˈanyë.

¹¹ Pënaty tim jawyiin ojts tpanëjxtë Jesus kyaj tmëjtuundë kumpleˈanyë, pes yëˈë ijty duˈun naymyëjtuunëdëbë jäˈäy diˈib kanäägë dios yˈawdäjtypy ets tˈaduunmuktë mëdë xëwëj xëmaaky. Per ta ja tuk peky tiko kyaj tmëjtuundë, yëˈko yujy tudaˈaky yˈijttë, kyaj mëj dyajnäjxtë ko të myiny të jyäˈttë naxwiiny parë tnixëdundët (Miqueas 6:8; Lukʉs 9:48). * Yëˈë myëjkumääytyë Jyobaa mët ko yëˈë diˈib yajkypyë jukyˈäjtën (Salmo 8:3, 4; 36:9; Diˈibʉ Jatanʉp 4:11). *

12. ¿Wiˈix niˈigyë yˈoyëty ja xëë mä jäˈäy yˈooky ets kyaj mä myaxuˈunkˈaty?

 ¹² Ko tuˈugë Dios mëduumbë yˈooky kyaj jyaˈaytyëgoyëtyë Jyobaa, seguurë jatëgok yajjukypyëkäˈänyëty (Job 14:14, 15). Mä Eclesiastés 7:1 jyënaˈany: “Mas oy tuˈugë jäˈäyë xyëë ets kyaj dyuˈunëty tuˈugë oybyë aseytë, ets nan mas oy ja xëë mä yˈooky ets kyaj dyuˈunëty ja xëë mä myaxuˈunkˈaty”. Ko jyënaˈany “jäˈäyë xyëë” yëˈë yˈandijpy wiˈix ja xyëë të dyajweˈemy Dios windum nëˈën të tmëduny. Pääty yëˈëyë yajtukˈanaˈamëm ets njamyajtsëm ja xëë mä Jesus yˈoˈky, kyaj mä myaxuˈunkˈäjty, pesë Jesusë “xyëë” yëˈë diˈib xyajnitsoˈogäˈänëm (Lukʉs 22:17-20; Ebreeʉsʉty 1:3, 4).

13, 14. ¿Tijaty kostumbrë tyuundëbë jäˈäy ko Amääy Xyëë?

¹³ Mä Amääy Xyëë yëˈë jäˈäy jyamyajtstëp mä Jesus yˈoˈky ets jyukypyejky, per tyuundëp mayë kostumbrë diˈib tsoˈomp mä relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, extëm tyäjnaxtë ets kyaj tsyuˈutstë. ¿Mä tsyoony tukëˈëyë tyäˈädë kostumbrë? Mä Biiblyë kyaj mä tnigajxy parë yajwintsëˈëgëdë Amääy Xyëë. Ets tukëˈëyë tijaty yajtuump mä tyäˈädë xëë yëˈë diˈibë Biiblyë kyaj tniˈanaˈamë ets nduˈunëm.

¹⁴ Jyobaa ninäˈä tkatukjotkëdäˈägët tijatyë jäˈäy tyuundëp ko tjamyatstë mä Jesus yˈoˈky ets pyëdeˈky (2 Korintʉ 6:17, 18). Biiblyë kyaj dyajnigutukë ets nan kyaj tniˈanaˈamë parë njamyajtsëm ja xëë mä Jesus jyukypyejky. Pääty, nmëdëgoˈoyëmë natyë Jyobaa ko nmëjtuˈunëmë tyäˈädë xëë.

15. ¿Mä tsyoonyë tadë kostumbrë ko jäˈäy tmëjtundë oˈkpë anmë?

¹⁵ ¿Mä tsyoonyë tadë kostumbrë ko jäˈäy tmëjtundë oˈkpë anmë? Tuˈugë liibrë jyënaˈany: “Näägë mëbëjkën diˈib tyamë jäˈäy myëdäjttëp mä oˈkpë anmë xyëë tëëyëp it tsyondaky, ets yëˈë yajtsondaktë ja jäˈäyëty diˈib yˈawdäjttë kanäägë dios. Ets mayë kamduump ujts tuumbë diˈib tsënääytyëp mä paˈis diˈib katolikë tmëbëktë ko uxëp mä ja oˈkpë anmë  xyëë, jyäˈttë ja oˈkpë mä ja jëën tëjk mä naty të tsyëënëdë, ets tpäättë ja käˈäy ukën” (La edición de 1910 de The Encyclopædia Britannica). Tyam mayë jäˈäy tpanëjxtë duˈumbë kostumbrë diˈib tsoˈomp mä relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty.

16, 17. 1) Pënaty pëkandëp, ¿tiko jyëjpˈamëty tˈixtët wiˈixë Biiblyë jyënaˈany mä ja kostumbrë diˈib yajtuump ko jäˈäy pyeky? 2) Extëm ko pëjkpë yajtukuwëjeˈegyë arros o konfetë, ¿tiko mbäädë Dios mëduumbë nyaygyuentˈatëdë mëdë duˈumbë kostumbrë?

¹⁶ Tim tsojk kyutëgoyaˈany tukëˈëyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, pääty “ninäˈä [...] kyanakyyajmëdowët yajtuny ja xëë mä ja pëjkpëty” (Diˈibʉ Jatanʉp 18:23). ¿Tiko? Yëˈko ttuunkˈattë brujëˈäjtk etsë xëwëj xëmaaky. Ets nääk të dyajjëmbittë extëmë kostumbrë diˈib mbäät dyaˈˈaxëëgë ja pëjk ukën ja xëë mä jäˈäy pyeky (Markʉs 10:6-9).

¹⁷ Tuˈuk tuˈugë lugäär wiˈixëmë jäˈäy tmëdattë kostumbrë, per oy ko njamyajtsëm ko jam tsyoony mä relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, mbäät kyëxeˈeky ko kyaj yˈaxëëgëty, extëm tijaty tyuundëp parë kyaj wiˈix jyat kyëbattët ja pëjkpëty mët ja jyabyäät jyabyeˈxy (Isaías 65:11). Extëm nˈokpëjtakëm, ko pëjkpë yajtukuwëjeˈegyë arros o konfetë mbäät ojts yajtuuntsondaˈaky parë kyaj wiˈix ja tsuu poj ttunët ja näämbëk. Yëˈë arros nanduˈunë jäˈäy dyajkäjxtë parë tpäättëdë yˈuˈunk yˈënäˈk, myëkjäˈäyˈattët ets parë jeky jyukyˈattët. Pääty extëm yä nˈijxëm tsojkëp njëjpkudijëm tukëˈëyë kostumbrë diˈib kyaj wyäˈätsëty, net nëjx nˈijtëm mä Diosë tsyojkën (2 Korintʉ 6:14-18).

18. ¿Diˈibë tekstë mä Biiblyë mbäät pyudëkëdë pënaty pëkandëp ets nanduˈun pënaty nëjxandëp mä pëjkpë?

¹⁸ Dios mëduumbë nan kyaj dyajpëtsëmdë ää ayuk o ttundë tijaty diˈib mbäät ja wintsëˈkën dyajtëgoy mä ja pëjkpë yajnixëduny o diˈib mbäät pën axëëk dyajnayjawëty. Kyaj tnixiˈik ttukxiˈiktë pëjkpë, kyaj dyajpëtsëmdë ää ayukë  tëgatsypyë o diˈib yajtsoytyunëdëp ja pëjkpë ets ja jyabyeˈxyëty (Proverbios 26:18, 19; Lukʉs 6:31; 10:27). Nan kyaj nyaynyixëdunëdë extëm mbäät oypyënëty myonyˈixy myonyjawë parë jeˈeyë kyëxëˈëktët “ko myëj pyäädëdë ko ti tmëdat tjaygyaptë” (1 Fwank 2:16). Jyobaa yëˈë tsyejpy ets pënaty pëjktëp tjamyatstëdë tyäˈädë xëë mëdë jotkujkˈäjtën ets kyaj mëdë mäˈäy täjën. *

19, 20. ¿Wiˈix tuˈugë liibrë tnimaytyaˈaky mä tsyondakyë brindis, ets tiko kyaj yˈoyëtyë tyäˈädë kostumbrë parë tuˈugë Dios mëduumbë?

¹⁹ Mä näägë it lugäär ko jäˈäy tyuˈukmuktë tmëdattë kostumbrë ko yˈuuktë dyujkondë ja kyopë ets dyajnaybyäädëdë. Mä jëmëjt 1995, tuˈugë liibrë jyënany ko tyäˈädë kostumbrë “waˈan jam tsyoony ko ijty ja jäˈäy tˈukmatstë jawyiin ja nëë ta tnastamëdë parë ttukwintsëˈëgëdë ja diosëty [...] tˈamdowdë ti tsyojktëp ets ta net nyayˈanëˈëmxëdë: ¡Waˈan kanäk jëmëjt duˈun tnaxy! o ¡Mëdatë mˈoyˈäjt mëkˈäjtën!” (International Handbook on Alcohol and Culture).

²⁰ Mayë jäˈäy wyinmaytyë ko tyäˈädë kostumbrë kyaj wiˈixë jäˈäy dyajkajxy ets ko kyaj tsyoony mä relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Per ko jäˈäyë kyopë tkoneˈeky duˈunxyëp extëm pën tˈamdoyë mayˈäjtën jam tsäjpotm, o ko tnaxkudamëdë meskal yëˈë parë tˈamdowdë it naxwinyëdë parë kyaj wiˈix jyat kyëbatët, tyäˈädë kostumbrë kyaj mä yajpääty mä Biiblyë (Fwank 14:6; 16:23). *

21. ¿Diˈibë xëë mbäädë Dios mëduumbë tjëjpkudijë, ets tiko?

²¹ Tukëˈëyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty nyaˈijxypy o axtë kyupejkypy etsë jäˈäy dyajnëjxtëdë jyukyˈäjtën axëëk.  Extëm nˈokpëjtakëm, mä näägë lugäär jëmëjt jëmëjtë jäˈäy ttundë xëë mä nyaywyinjiitsëdë ets yˈatstë tukäjpnot dyaˈˈadëˈëtstë axëëgë nyiniˈx kyëbäjk, o tˈaduunaxtë wiˈixë jäˈäy tsyëën jyukyˈattë. ¿Oyëdaa ets pënatyë Jyobaa tsyojktëp tˈixtët o nyëjxtët mä tyunyëty duˈumbë xëë? ¿Yaˈijxëbë naty ko jyantsy axëkˈijxtëbë axëkˈäjtën? (Salmo 1:1, 2; 97:10.) Oy ko nmënuˈkxtakëmë Dios extëm jyënaˈanyë Salmo 119:37: “Yajjëgaˈaktsë nˈijxënë parë këdiibëtsë nwiin tˈixët diˈib kyaj yˈoyëty”.

22. ¿Näˈä mbäädë Dios mëduumbë wyinmay pën nyasˈijxëbë wyinmäˈäny parë ttuktëkët tuˈugë xëë?

²² Ko jäˈäyë xëë ttundë diˈib kyaj yˈoyëty, jëjpˈam etsë Dios mëduumbë nyaygyuentˈatëdët parë këdii pën wyinmayët ko tyuktëjkëbë xëë. Extëm jyënanyë apostëlë Pääblë: “Oytyiity diˈibë mdiimpy, pën mgääy mˈuktëp, o mduundëp oytyiity, tëgekyë xytyundët es dëˈën ja jäˈäyëty tmëjˈix tmëjjawët ja Dios” (1 Korintʉ 10:31; ixë rekuäädrë mä jyënaˈany: “ ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë nijäˈäjëm pën oy ti ndunäˈänëm?”). Extëm nˈokpëjtakëm, pën tuˈugë xëë kyaj yëˈëjëty diˈibë relijyonk tyuumpy o kyaj yëˈë yajnixëdunyë jekyjyaˈay diˈib anaˈamdë o diˈib nyitsiptuundë it naxwinyëdë, o kyaj yëˈë yajnixëdunyë politikë, ¿ti ja mbäät nduˈunëm pën kyaj tninaxyë Diosë yˈanaˈamën? Niduˈuk niduˈuk xypyatëm ets nwinmäˈäyëm pën nyasˈijxëbë winmäˈäny ets nduktëjkëm o kyaj. Per oy ko nmëdäjtëm winmäˈänyoty wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm wyinmayët parë kyaj nyajtëgoˈoyëm.

23, 24. ¿Wiˈix mbäät tsuj yajxon nduknijäˈäjëm ja nmëguˈukˈäjtëm wiˈixë Jyobaa yˈanaˈamën jyënaˈany?

²³ Mayë jäˈäy wyinmaytyë ko jaayë mbäät tyuˈukmuktë mëdë fyamilyë etsë myëtnaymyaayëbë ko xëë tyunyëty. Pääty mbäät jyënäˈändë ko Jyobaa tyestiigëty yaˈˈanäjxtëp ets ko nijeˈeyëbë mbäät kyatuˈukmuktë mëdë jiiky  myëguˈuk. Ko duˈun pën xyˈanmäˈäyëm, mbäät tsuj yajxon ndukmëtmaytyakëm ko nan tuˈukmujkëm nëˈënë xëë jëmëjt yoˈoy mëdë nmëguˈukˈäjtëm (Proverbios 11:25; Eclesiastés 3:12, 13; 2 Korintʉ 9:7). Nan tsojkëp nˈanmäˈäyëm ko kyaj jotkujk nayjäˈäjëm pën nduˈunëmë kostumbrë diˈibë Dios kyaj tˈoyˈixy ets diˈib kyutijpyë yˈanaˈamën (ixë rekuäädrë mä jyënaˈany: “ Yëˈëyë relijyongë tëyˈäjtënbë xymyoˈoyëm mëjwiin kajaa jotkujkˈäjtën”).

²⁴ Ko näˈäty pën xyajtëˈëjëm tiko kyaj nduktëjkëmë xëë o kostumbrë mbäät ndukˈijxëm wiˈix jyënaˈanyë tadë liibrë ¿Ti tëyˈäjtën jantsy tukniˈijxëbë Biiblyë? * mä kapitulo 16. Oy ko njamyajtsëm ko diˈib ntsojkëm yëˈë etsë nmëguˈukˈäjtëm ttunët ti Dios tsyejpy kyaj yëˈëjëty parë nˈanmäˈäyëm ko kyaj tmëdaty ja tëyˈäjtën. Pääty, nˈokmëtmaytyakëm mëdë wintsëˈkën, yuunk naxypy ets tsuj yajxon (Kolosʉ 4:6).

25, 26. ¿Wiˈix mbäädë tääk teety tpudëkë yˈuˈunk yˈënäˈk parë tmëdatët mëkë mëbëjkën ets parë niˈigyë Jyobaa ttsokët?

²⁵ Niˈamukë Dios mëduumbë yajxon tijaty nyajtuknijäˈäjëm, extëm tiko ngupëjkëm o tiko njëjpkudijëm tijatyë jäˈäy myëbëjktëp o tyuundëp (Ebreeʉsʉty 5:14). Pääty jëjpˈam etsë tääk teety ttuknijawëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk wiˈix jyënaˈanyë Biiblyë tiko kyaj tijaty nduˈunëm. Net ja uˈunk ënäˈk tmëdattët mëk ja mëbëjkën ets tˈatsowdët mëdë Biiblyë ko pën yajtëwëdët tiko kyaj tijaty ttuny o tiko duˈun tmëbeky. Duˈunë naty tpudëkëdë parë yˈittët xëmë mä Diosë tsyojkën (Isaías 48:17, 18; 1 Peedrʉ 3:15).

²⁶ Parë Dios nˈawdäjtëm amumduˈukjot ets mëdë tëyˈäjtën, kyaj jeˈeyë tsyekyëty njëjpkudijëmë xëë diˈibë Biiblyë kyaj tniˈanaˈamë. Mä ja tuˈukpë kapitulo nijawëyäˈänëm ja tuˈugë anaˈamën diˈib tsojkëp nmëmëdoˈojëm: Nduˈunëm tukëˈëyë tëyˈäjtën mëët. Nanduˈun nijawëyäˈänëm ko xëmë yˈoybyëtsemy ko nmëmëdoˈojëmë Dios oy mayë jäˈäy kyaj myëdowdë.