YAJTËˈËWËN 9
¿Mbäädëts nmëbëkyë evolución?
¿TIXYËP MIJTS MDUUMPY?
Okwinmayë tyäˈädë: Alex kyaj tˈoknijäˈäwënë ti myëbëkëp. Yëˈë xëmë të tmëbëky ko tamë Dios diˈib tijaty të dyajkojtäˈäy. Per tyam ja myaˈestrë diˈib yajkypyë Biología, mëktaˈaky jyënaˈany ko të científicos tˈëxpëjkpëtsëmdë ko tëyˈäjtënë evolución. Alex kyaj nyayajnaxäˈänyëty tsuujäˈäy, ta wyinmay: “Pënë científicos jënandëp ko duˈunyë tijaty të yajtukˈijxpety, ¿pëntsën ëjts parëts njëjpkugäjpxët?”.
Koxyëp mijts Alex, ¿waˈanxyëp xymyëbëkyë evolución mët ko duˈun kanäägë liibrë dyajtëyˈäjtëndëkë?
WÄˈKWËˈËMË ETS WINMAY
Ta jäˈäy diˈib myëbëjktëp ko duˈunyë tijaty yajtukˈijxpejty o ko tam pën të xyajkojëm, per kyaj tnijawëdë wiˈix tnimaytyäˈäktët tiko duˈun tmëbëktë.
-
Nääk ta diˈib myëbëjktëp ko tam pën diˈib të xyajkojëm mët ko duˈun të yajtukniˈˈixëdë mä tsyäjptëjk.
-
Wiinkpëty myëbëjktëbë evolución mët ko duˈun të yajtukniˈˈixëdë mä eskuelë.
TËDUJK PËKY DIˈIB MBÄÄT MNAYAJTËYËTY
Ebreeʉsʉty 3:4 jyënaˈany: “Tëgekyë tëjk, tam diˈibë yajkojëp. Nandëˈën jäjtpë dëˈënë Dios diˈibë yajkoj nëˈën tëgekyë jyaajëty”. ¿Mmëbëjkypy extëmë tyäˈädë tekstë jyënaˈany?
JYËNÄˈÄNDË: Tukëˈëyë diˈib jamˈäjtp tsäjpotm ets yä Naxwiiny, jyaˈˈaty mët ko ajotkumonë ti ojts pyëjwaˈkxy.
1 ¿Ti o pën ojts dyajpëjwaˈkxy?
2 ¿Ti diˈib mas yajmëbëjkp: ko ajotkumonë tijaty yajtukˈijxpejty o ko tam pën diˈib tijaty yajkojtääy?
JYËNÄˈÄNDË: Jäˈäy jam tsyoony mä jëyujk animal.
3 Pën jam ntsoˈonëm mä jëyujk animal, extëm mä mikë, ¿tiko ëtsäjtëm mas niˈigyë nwijyˈäjtëm ets kyaj dyuˈunˈattë yëˈëjëty?
4 ¿Tiko axtë diˈib “yiˈin waanë” nˈijxëm, tsip njaygyujkëm wiˈix të kyojy?
JYËNÄˈÄNDË: Evolución tëyˈäjtën yëˈë.
5 Pënaty duˈun jënäämp, ¿tëdaa këˈëm tpayoˈoy?
6 ¿Ninäägëdaa jäˈäy diˈib myëbëjktëbë evolución mët ko yaˈˈanëëmëdë ko niˈamukë wijyjyaˈay yˈakmëbëjktëp?
Julia, jyënaˈany: “Okwinmay ko mnëjkxy yugoty ets ta xyˈijxpääty tuˈugë kepytyëjk diˈib jantsy tsuj. Seguurë ko kyaj mjënäˈänët: Ixëgaˈa tyäˈädë tëjk, waˈandaa yä kepy myaygyëdääy ets ta këˈëm ojts kyojy. Tsip duˈun njënäˈänëm. Pääty, ¿tiko net nmëbëjkëm ko tukëˈëyë diˈib jamˈäjtp tsäjpotm ets yä Naxwiiny duˈunyë yajtukˈijxpejty?”.
Gwen, jyënaˈany: “Koxyëp pën mˈanëˈëmxëty ko të ti pyëjwaˈkxy mä kyojˈyë neky ets ko ja tintë të nyidäˈkxëtyaˈayëty ja potsy ets ta të pyëtsëmy tuˈugë diksionaaryë, ¿mmëbëkëp?”.
¿TIKOTS MBÄÄT NMËBËKYË DIOS?
Biiblyë mˈanmääyëp parë xyajtunët ja mwijyˈäjtën (Romanos 12:1, TNM). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko parë xymyëbëkëdë Dios, kyaj mbäät jeˈeyë:
-
XYJAWË: “Tap ti diˈibëts xyˈanmaapy ko taaˈäjtp ti diˈib mas kumëjääw”.
-
XYMYËBËKY EXTËMË WIINKPË TMËBËKTË: “Pënatyëts mëët nyajpäättë myëbëjktëbë Dios”.
-
XYMYËBËKY MËT KO PËN DUˈUN MˈANËˈËMXËTY: “Mätsë ndëjk nyaˈˈanëëmëts ko tsojkëbëts nmëbëkëdë Dios”.
En lugäär duˈun jeˈeyë xymyëbëkët, tsojkëp xynyijawët tiko duˈun tijaty xymyëbëky.
Teresa, jyënaˈany: “Kotsë nmaˈestrë tnimaytyaˈaky wixaty tyunyë niniˈkx këbäjk, tats niˈigyë nmëbëky ko tamë Dios. Ets ak tuundaapy oy ngaˈijxtëˈëwëm. Kyaj nbëjkëmë kuentë tijaty tuun jäjtëp mä niniˈkx këbäjk. ¡Tyäˈädë xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëm!”.
Richard, jyënaˈany: “Kots nˈixy tuˈugë tëjk diˈib kanäk nikëˈëy, tuˈugë barkë o tuˈugë karrë, tats nnayajtëyëty: ¿Pëndaa ojts dyaˈoyë? Extëm nˈokpëjtakëm, parë yˈoyët tuˈugë karrë, tsojkëp tuˈugë jäˈäy diˈib kuwijy, pesë karrë jantsy mayˈit tijaty tmëdaty, tsojkëp yajxon yajmäˈkxtäˈäyët parë oy tyunët. Pääty pën tuˈugë karrë tam pën të yajkojˈyëty, nanduˈun ëtsäjtëm”.
Anthony, jyënaˈany: “Mientrësëts mas nˈëxpëkyë ciencia, tats kyaj nëgoo nˈokmëbëjknë evolución. [...] Nwinmayëts ko tsipëts niˈigyë nmëbëkëdë evolución ets kyaj dyuˈunëty ko tam pën diˈib tijaty yajkojtääy”.
WINMAYË TYÄˈÄDË
Oyë científicos jeky kujk tjapayoˈoytyë, duˈunyëm kyaj oy nyayjaygyukëdë mä wiˈixën tijaty duˈunyë të yajtukˈijxpety. Ets pën ni yëˈë ëxpëkyjyaˈay kyanayjaygyukëdë, kyaj wyiˈixëty ko mijts nanduˈun xypyayoˈoyët tijaty tukniˈˈijxëdëp.