1, 2. ¿Pënatyë Jyobaa mëët nyaymyaayë?

¿PËN diˈib mwinˈixëp extëmë mmëtnaymyaayëbë? Yëˈë ja diˈib oy mëët mnaymyënëjkxyëty, ja diˈib oy jäˈäyˈäjtp ets diˈib mdukˈoyˈijxypy wiˈix jyaˈayˈaty.

² Jyobaa të mëët nyaymyayëty näägë naxwinyëdë jäˈäy. Extëm ja Abrahán, yëˈë niduˈuk diˈib mëët nyaymyaayë (Isaías 41:8; Santya̱ˈa̱gʉ 2:23). Nan ojts nyaymyayëty mëdë rey David, pes duˈun jyënany: “Tuˈugë yetyëjk diˈibë ntsejpyëts” (Apostʉlʉty 13:22). Etsë Jyobaa nan ojts jyënaˈany ko mëk ttsoky ja kugajpxy Daniel (Daniel 9:23).

3. ¿Tiko Jyobaa nyaymyaayë mëdë Abrahán, David etsë Daniel?

³ ¿Tiko Jyobaa nyaymyaayë mëdë Abrahán, David etsë Daniel? Jyobaa duˈun tˈanmääyë Abrahán: “Mijts të xymyëmëdoyëts” (Génesis 22:18, MNM). Jyobaa yëˈë mëët nyaymyayëty pënaty mëmëdoowëp ets pënaty ijttëp yujy tudaˈaky, axtë mbäät nyaymyayëty mët niˈamukë jäˈäy diˈib tsënääytyëp mä tuˈugë paˈis. Jyobaa duˈun tˈanmääy ja israelitëty: “Mëmëdowdëtsë nˈääw nˈayuk, ets ëjtsëts xyDiosˈattëp, ets miitsëty ngäjpnˈattët” (Jeremías 7:23). Nanduˈun mijts, pën mjantsy nyaymyayanëp mëdë Jyobaa, tsojkëp xymyëmëdowët.

4, 5. ¿Wiˈixë Jyobaa tpudëkë pënaty mëët nyaymyayëty?

⁴ Taaˈäjtp tuˈugë mëtsip diˈib kyaj xytyukmëtsojkëm ets mëdë Dios nnaymyaˈayëm. Perë Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm (käjpxë Salmo 55:22). Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa  yˈëxtaabyë winmäˈäny “parë ttukpudëkëyaˈanyë myëjääw pënaty mëduunëp amumduˈukjot” (2 Crónicas 16:9). Mä Salmo 32:8 japë Jyobaa ttukwandaˈagyë myëtnaymyaayëbëty ko myoˈoyaambyë wijyˈäjtën etsë ëwij käjpxwijën.

⁵ Kom yëˈë mëët nnaymyaˈayëm, ta nmëduˈunëm amumduˈukjot, ets kyaj nmastutëm oy nyajnäjxëmë ayoˈon jotmay. Duˈun ndukˈijxpajtëmë Dios extëmë apostëlë Pablo diˈib kyujäˈäyë: “Yëˈë Nintsënˈäjtëm Dios yëˈëts xypyudëjkëp. Kyajts ntsëˈëgët kots pën wiˈix xytyunäˈänët” (Ebreeʉsʉty 13:6). Per ¿ti diˈibë Satanás tyuumpy parë kyaj nnaymyaˈayëm mëdë Jyobaa?

6. ¿Wiˈixë Satanás tniwäämbetyë naxwinyëdë jäˈäy?

⁶ Extëm të yajnimaytyaˈaky mä kapitulo 11, Satanás nyibëdëˈkë Jyobaa ets nyiwäämbajt ko yˈandaˈaky. Nan nyiwäämbajt ko kyaj ttunyë tëyˈäjtën ko tkanaˈijxyë Adán mëdë Eva twinˈixtët këˈëm diˈib oy ets diˈib axëëk. Mä liibrë diˈib xyëwˈäjtypy Job, xytyukniˈˈijxëm ko Satanás nan nyiwäämbejtypyë naxwinyëdë jäˈäy diˈib mëdë Dios nyaymyayaˈanyëty. Satanás jyënaˈany ko naxwinyëdë jäˈäy, pääty tmëdunyë Dios mët ko tijaty myoˈoyëty, kyaj mët ko tsyokyëty. Ets ko mbäät oypyënëty ttuknibëdëˈëgyë Dios. Min nˈokˈijxëm ti diˈibë Job xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtën ets pën ojts tmëmëdoyë Jyobaa o kyaj.

7, 8. 1) ¿Wiˈixë Jyobaa jyënany mä Job? 2) ¿Ets wiˈixë Satanás jyënany?

⁷ ¿Pën xëwˈäjt Job? Yëˈë tuˈugë yetyëjk diˈib ijt oyjyaˈay, tam nyëjkxnë naa 3,600 jëmëjt mä jyukyˈajty. Jyobaa jyënany ko nipënë nety duˈun yä naxwiiny extëmë Job, mëjwiin kajaa wyingutsëˈëgëty ets yˈaxëkˈijx diˈib axëëk (Job 1:8). Jyobaa jantsy oy mëdë Job nyaymyaayë.

⁸ Satanás jyënany ko Job pääty tmëdunyë Dios mët ko tijaty myoˈoyëty. Pes duˈun tˈanmääyë Jyobaa: “¿Ti kyaj  mijts të xynyagemyë Job, jyëën tyëjk ets tukëˈëyë tijaty myëdäjtypy? Mgunuˈkxypy tijaty tyuumpy, etsë jyëyujk tsyäjpkää të tjantsy yajwindujktäˈäyë naxwinyëdë. Per tyam okxäjtëw, ets nibëdëˈëk tijaty myëdäjtypy, seguurë ko mëgäjpxtëgoyaˈanyëty mwingëjxm mjëjpkëjxm” (Job 1:10, 11).

9. ¿Ti Jyobaa nyasˈijxë ets ttunëdë Satanás?

⁹ Satanás nyiwäämbajtë Job ko jyënany ko pääty tmëdunyë Dios mët ko tijaty myoˈoyëty. Nanduˈun jyënany ko mbäät ttukmastuˈutyë Jyobaa. Jyobaa kyaj nety duˈun wyinmay extëmë Satanás, pääty tnasˈijxë ets tˈayoˈonmoˈoyëdë Job. Duˈuntsoo nyigëxëˈëgët pënë Job jyantsy tsyojkypyë Jyobaa.

10. 1) ¿Wiˈixë Satanás tˈayoˈonmooyë Job? 2) ¿Ti tyuunë Job?

¹⁰ Diˈibë Satanás tim jawyiin tyuun, yëˈko ja jyëyujk tsyäjpkääjë Job yajwijtskaktääy, ja byorreegë ojts yˈoˈktäˈäy ets ja tyuumbë myosë nan ojtsë jäˈäy yaˈoogëdë. Job tukëˈëyë dyajtëgooytyaay diˈibë nety myëdäjtypy. Ets diˈibë Satanás tim ok tyuun, yëˈë ko dyajnijijtpejty ja nimäjkpë yˈuˈunk yˈënäˈk. Per oy duˈunë ayoˈon jotmay tpaty, Job kyaj tmastutyë Jyobaa, Biiblyë jyënaˈany ko “Job kyaj pyokytyuuny ets ni tkaniwäämbejtyë Dios ko axëëk yˈadëˈëtsy” (Job 1:12-19, 22).

11. 1) ¿Wiˈixë Satanás tˈakˈayoˈonmooyë Job? 2) ¿Wiˈixë Job jyënany?

¹¹ Satanás kyaj jabäät jyotkujkˈäjty. Yˈoktimˈixan pën diˈib myëdäjtypy ja tëyˈäjtën, pääty tˈanmääyë Dios: “Ko wiˈix xyˈëktunëty ma jyot nyiniˈkxën, tä xyˈëkˈixëty wiˈix mpokyën”. Ta Jyobaa tnasˈijxë etsë Satanás tmoˈoyëdë Job tuˈugë axëk päˈäm (Job 2:5, 7, TY). Job kyaj jatëgok tmastutyë Jyobaa, niˈigyë jyënany: “¡Axtë naˈoogëdëts kyajts nmastuˈudäˈänyë Dios!” (Job 27:5).

12. ¿Wiˈixë Job dyajnigëxëˈky ko Satanás andakp?

 ¹² Job kyaj nety tnijawë pën yëˈë Satanás niwäämbajtëp ets tiko dyajnaxy ja ayoˈon jotmay. Axtë winmääy ko yëˈë netyë Dios ayoˈonmooy jotmaymyooyëp (Job 6:4; 16:11-14). Per oyë netyë Job tkanijawë, kyaj tmastutyë Jyobaa. Duˈun yajxon dyajnigëxëˈky ko kyaj nety tmëdunyë Jyobaa mët ko kyunuˈkxyëty, yëˈë duˈun mët ko ttsoky. Duˈunë Satanás ojts yˈanëëgugäˈäjë.

13. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy ko Job kyaj tmastutyë Jyobaa?

¹³ Oyë Job tkanijäˈäwë wiˈixë netyë Satanás të tˈanëëmë Jyobaa jam tsäjpotm, yëˈë kyaj tmastutyë Jyobaa, ets yajnigëxëˈk ko Satanás jantsy axëkjäˈäy. Jyobaa kyunuˈkxë Job mët ko kyaj myastutë (Job 42:12-17).

14, 15. ¿Wiˈixë Satanás tniwäämbety niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy?

¹⁴ Tyamë Satanás niˈamukë Dios mëduumbë tniwäämbety. Jyënaˈany ko pääty nmëduˈunëmë Jyobaa mët ko tijaty xymyoˈoyëm. Satanás duˈun jyënany: “Yë jaˈay nyajtsˈijxëtyaapy oytyiijëty mëtiˈipë myëëtˈajtypyën, nëkoo ko këˈëm nyayajtsoˈokyë” (Job 2:4, TY). Ko duˈunë Satanás jyënany yëˈë xytyukˈijxëm ko niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy tniwäämbejty, kyaj yëˈëyëtyë Job. Pes të nety nyäjxnë kanäk mëgoˈpx jëmëjt mä Job të yˈoˈknë, ko Satanás duˈunyëm twingäjpxpetyë Jyobaa ets tniwäämbety pënaty mëduunëp. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Jaˈko mä Proverbios 27:11 Jyobaa jyënaˈany: “Uˈunk jaˈa, it wijy kejy, ets yajxondäˈäktsë ngorasoon, parëts mbäät nˈatsoowëmbity diˈibëts xynyëxik xytyukxikp” o xywyinˈëbajt xywyingäjpxpajtp.

¹⁵ Mijts mbäät xywyinˈixy xymyëdunëdë Jyobaa ets mëët mnaymyayëdët. Ko duˈun xytyunët, ta xyyajnigëxëˈëgët ko Satanás andakp. Axtë pën myajtëgäjtsypy mëjwiin kajaa mjukyˈäjtën parë mnaymyayëdët mëdë Jyobaa,  yëˈë nety diˈib mas oy mduumpy mä mjukyˈäjtën. Ets jëjpˈam duˈun xytyunët, pesë Satanás duˈun wyinmay ko mijts mastuˈudëbë Jyobaa ko xypyäädëdë amay jotmay. Yëˈë mëktaˈaky tˈëxtäˈäyë winmäˈäny parë kyaj nmëmëdoˈowëmë Jyobaa. ¿Tijaty yajtuumpy?

16. 1) ¿Tijatyë Satanás yajtuumpy parë jäˈäy kyaj tnekymyëdundëdë Jyobaa? 2) Ko mijts mˈokwinmay, ¿wiˈix mbäädë Satanás mdukmastuˈutyëtyë Jyobaa?

¹⁶ Satanás yˈëxtaapy kanäk pëkyë winmäˈäny parë kyaj nnaymyaˈayëm mëdë Dios. Mbäät xynyibëdëˈkëm “extëm ja kää myuˈuy” (1 Peedrʉ 5:8). Kyaj mtsëˈëk mjawët ko mëtnaymyaayëbë, mjiiky mëguˈuk o wiink jäˈäy mˈanëˈëmxëdë parë kyaj xyˈëxpëkëdë Biiblyë o parë kyaj xytyunët diˈib oy. Ko duˈumbë jotmay xypyäädët, mbäät mwinmay ko yëˈë duˈunë Satanás yajtuunëdëp parë mnibëdëˈëgëdët (Fwank 15:19, 20). * Satanás, nan mbäät “nyayajtëgatsyëty es nyayajkëxeˈegyëty extëm tuˈugë Dios ja yˈanklës”. Pääty xywyinˈëënäˈänëm parë nmëdëgoˈoyëmë Jyobaa (2 Korintʉ 11:14). Ja tuk pëky diˈibë Satanás yajtuumpy parë nmastutëmë Jyobaa, yëˈë ko xytyukmëbëkäˈänëm ko kyaj mbäät nmëduˈunëm extëm yëˈë ttukjotkëdaˈaky (Proverbios 24:10).

17. ¿Tiko nmëmëdoˈowëmë Jyobaa?

¹⁷ Ko nmëmëdoˈowëmë Jyobaa, ta nyajnigëxëˈkëm ko Satanás andakp. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmëdoˈowëm? Biiblyë jyënaˈany: “Tsokë Jyobaa diˈib mDiosˈäjtypy amumduˈukjot ets mët tukëˈëyë mniniˈkx mgëbäjk ets  mët tukëˈëyë mjot mëjääw” (Deuteronomio 6:5). Duˈunë duˈun, nmëmëdoˈowëmë Jyobaa mët ko ntsojkëm. Ko niˈigyë nyajmëjwindëjkëm ja tsojkën mä Jyobaa, ta niˈigyë ndunäˈänëm tijaty yëˈë xytyukˈanaˈamëm. Apostëlë Juan duˈun tkujäˈäyë: “Ko ntsojkëm ja Dios, nguytyuˈunëmë nety yëˈë yˈanaˈamën. Es kom xyˈuˈunkˈäjtëm ja Dios es ntsojkëm, kyaj mëk njäˈäm es nguytyuˈunëm diˈibë yëˈë xytyukˈanaˈamëm” (1 Fwank 5:3).

18, 19. 1) Nigäjpx tuk pëky majtsk pëky tijatyë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy. 2) ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Jyobaa kyaj xyˈamdoˈowëm diˈib kyaj mbäät nmëmadakëm?

¹⁸ Per, ¿tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp ets kyaj nduˈunëm? Ixë rekuäädrë diˈib jënäämp: “ Axëkˈix diˈibë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy”. Ko xykyäjpxët, mbäät mwinmay ko ta tuˈuk majtsk diˈib kyaj nëgoo tyim axëëgëty. Per ko xykyäjpxtäˈäyëdë tekstë ets xypyawinmayët, ta xyjaygyukëyaˈany ko niˈigyë yˈoybyëtsëmy nmëmëdoˈowëmë Diosë yˈanaˈamën. Nan  mbäät xypyekyë kuentë ko tsojkëp xyyajtëgatsëdë mjukyˈäjtën ets mbäät näˈäty mtsiptakxëty. Ko duˈun xytyunët, ta nëjkx agujk jotkujk mnayjyawëty extëm nyayjyawëdë pënaty naymyaayëdëp mëdë Jyobaa (Isaías 48:17, 18). ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko mbäät nyajtëgäjtsëmë jukyˈäjtën?

¹⁹ Jyobaa ninäˈä ti xykyaˈˈamdoˈowëm diˈib kyaj nmëmadakëm (Deuteronomio 30:11-14). Yëˈë diˈib mëët nnaymyaˈayëm ets yajxon xyˈixyˈäjtëm. Yˈijxypy ja oybyë jäˈäyˈäjtën ets nan nyijäˈäwëp tijaty xyyajtëgoyäˈänëm (Salmo 103:14). Apostëlë Pablo jyënany: “[Dios] kyaj mnaˈixëdët es xymyëdattët niˈigyë ja ayoˈon diˈibë mbäät xyajnaxtë. Nik niˈigyë ko mdukmin mdukjäˈtëdët ja ayoˈon, pes net ja Dios mguwäˈänëdët es xyajnaxët yajxon, duˈun extëm mbäät xymyëdanëdë” (1 Korintʉ 10:13, OTJ). Mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xëmë xypyudëkëyäˈänëm parë nduˈunëm diˈib oy. Ets moˈoyanëbë “mëkˈäjtën” diˈib jantsy mëjwiin jantsy kajaa parë xymyëmadäˈägët ja amay  jotmay (2 Korintʉ 4:7). Ko Pablo tpatyë jotmay, xëmë Jyobaa pyudëjkë. Pääty jyënany: “Mbäädëts oytyim tiijëty nwinguwäˈägë mët ko tam pënëts xymyëjääwmoopy” (Filipenses 4:13, TNM).

20. ¿Diˈibë Jyobaa jyaˈayˈäjtën mbäät niˈˈijxtutëm, ets tiko?

²⁰ Pën nnaymyayäˈänëm mëdë Jyobaa, kyaj jeˈeyë mbäät njëjpkudijëm diˈib yëˈë yˈaxëkˈijxypy, tsojkëp ti nˈaktuˈunëm (Romanʉs 12:9). Pënaty mëdë Jyobaa naymyaayëdëp, yëˈë tyuundëp diˈib yëˈë tsyojkypy. Nanduˈun jyaˈayˈattë extëm yëˈë jyaˈayˈaty, yajnigëxëˈktëbë “tsojkën, xondakën, jotkujkˈäjtën, maˈkxtujkën, oyjyaˈayˈäjtën, ajiikyˈat amëguˈukˈat, mëbëjkën, yuunkˈat naxypyˈat, nayjëjpkuwijtsëm këˈëm” (Gálatas 5:22, 23, TNM). Parë xynyijawët wiˈix jyaˈayˈattë pënaty mëët nyaymyayëdë Dios, käjpxë Salmo 15:1-5.

21. ¿Ti mbudëkëyanëp parë xymyëdatëdë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈibë Dios yˈoyˈijxypy?

²¹ ¿Ti mbudëkëyanëp parë xymyëdatëdë oybyë jäˈäyˈäjtën? Ko xynyijawët tijatyë Jyobaa yˈoyˈijxypy. Pääty jyëjpˈamëty xykyäjpxët ets xyˈëxpëkëdë Biiblyë jabom jabom (Isaías 30:20, 21). Ko duˈun xytyunët, ta niˈigyë xytsyokäˈänyë Jyobaa, ets yëˈë mbudëkëyanëp parë xymyëmëdowët.

22. ¿Wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ko nmëmëdoˈowëmë Jyobaa?

²² Ko tuˈugë jäˈäy dyajtëgatsyë jyukyˈäjtën, mbäät yaˈijxkijpxyë extëm ko tjenyë tyukwit ets ttuktëkë jembyë. Mä Biiblyë jyënaˈany: “Xymyastuˈuttë ja mjekyjyikyˈäjtënë axëëkpë. Jikyˈattë ja jikyˈäjtënë jembyë” (Kolosʉ 3:9, 10). Tsiptäˈägäämp, perë Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm mëjwiin kajaa pën nduˈunëmë mëjääw parë nnayajtëgäjtsëm ets nmëmëdoˈowëm (Salmo 19:11). Pääty mmëmëdowë Jyobaa mët ko xytsyoky amumduˈukjot, kyaj mët ko mˈawanëtyë kunuˈkxën mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Duˈun xyyaˈixëdët ko Satanás andakp, ets mnaymyayëdët xëmë mëdë Jyobaa.