1. ¿Diˈibë nuˈkxtakënë yajnimaytyäˈägäämp mä tyäˈädë kapitulo?

MAYË jäˈäy kyäjpxtëbë padrenuestro. Jesus yëˈë diˈib tyukniˈˈijxë ja yˈëxpëjkpëty parë duˈun nyuˈkxtäˈäktët. ¿Per ti Jesus yˈamdoow mä tyäˈädë nuˈkxtakën? ¿Tiko jyëjpˈamëty njaygyujkëm wiˈix nyikejy?

2. Extëmë Jesus jyënany, ¿ti tëgëk pëky mbäät nˈamdoˈowëm ko nnuˈkxtakëm?

² Jesus jyënany: “Miitsëty duˈun mnuˈkxtäˈäktët: NDeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈanë mxëëw twäˈätsy. Waˈan tminy ja mˈAnaˈam mGutujkën. Waˈan dyajtuny ja mtsojkën, duˈun extëm jam tsäjpotm nanduˈun yä naxwiiny” (käjpxë Mateo 6:9-13, TNM). ¿Tiko Jesus ojts tnigajpxy tëgëk pëky diˈib mbäät nˈamdoˈowëm? (Ixë notë 18).

3. ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä tyäˈädë kapitulo?

³ Të nnijäˈäwëm ko Dios txëwˈaty Jyobaa. Nan të nnijäˈäwëm ti diˈib xytyukmëtsojkëm ets ti diˈib tyunaampy yä Naxwiiny. Per ¿tidënë Jesus myaytyäˈägan ko jyënany: “Waˈan tminy ja mˈAnaˈam mGutujkën”? Mä tyäˈädë kapitulo nnijawëyäˈänëm ti yˈandijpy Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ti tyunaampy, ets wiˈix dyajwäˈätsäˈänyë Diosë xyëëw.

4. ¿Ti yˈandijpy Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ets pën anaˈamäämp?

⁴ Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, yëˈë tuˈugë gobiernë diˈibë Jyobaa të dyajnaxkëdaˈaky jam tsäjpotm. Ets yëˈë Jesus të  twinˈixy parë tyunët Rey mä tyäˈädë Anaˈam Kutujkën. Biiblyë jyënaˈany ko Jesus: “Yëˈë Wintsënˈäjtp mä wintsënëty es Reyˈäjtp mä reyëty” (Diˈibʉ Jatanʉp o Apocalipsis 17:14). Jesus xytyukmëdunäˈänëmë oyˈäjtën diˈib nituˈugë gobiernë mbäät duˈun tkatuny. Ets mas niˈigyë kyumëjääwëty këdiinëm niˈamukë gobiernë diˈib yä Naxwiiny.

5. ¿Pënaty yˈanaˈamaampy ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ets mä yˈitäˈäny?

⁵ Ko nyajxy 40 xyëëw mä Jesus jyukypyejky, ta pyatëjkë tsäjpotm. Per ko tiempë nyajxy, ta Jyobaa ojts tnikäjpxpetyë Jesus parë tyunët Rey mä yˈAnaˈam Kyutujkën (Apostʉlʉty 2:33). Tyäˈädë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën desde tsäjpotm tˈanaˈamäˈänyë naxwinyëdë jäˈäy (Diˈibʉ Jatanʉp 11:15). Päätyë Biiblyë txëëwmoˈoy, “tsäjpotmëdë kyutujkën” (2 Timotee 4:18).

6, 7. ¿Tiko kyaj jyaˈˈatyë duˈumbë gobiernë extëmë Jesus?

⁶ Biiblyë jyënaˈany ko nituˈuk duˈunë gobiernë kyajaˈˈaty yä Naxwiiny extëmë Jesus, pes yëˈë “ninäˈä kyanekyˈoogäˈäny” (Romanʉs 6:9). Niˈamukë anaˈambëtëjk tyam yˈooktë, perë Jesus ninäˈä kyanekyˈoogäˈäny. Pääty ja kunuˈkxënë diˈibë Jesus yajminaampy winë xëëw winë tiempë yˈitäˈäny.

⁷ Jesus tëyˈäjtën myëët yˈanaˈamäˈäny ets pyaˈˈayowaambyë jäˈäy. Mä Biiblyë ojts yajnaskäjpxë: “Jyobaa myëjääw tyukëdäˈägäˈänyëty, yëˈë mëjääw diˈib yajkypyë wijyˈäjtën etsë jaygyujkën, yëˈë mëjääw diˈib yajkypyë käjpxwijën etsë mëkˈäjtën, yëˈë mëjääw diˈib yajkypyë ëxpëkyˈäjtën ets twingutsëˈëgëdë Jyobaa. Ets tyukxondäˈägaampy ko twingutsëˈëgëdë Jyobaa. Kyaj tijaty tpayoˈoyaˈany extëm jeˈeyë tˈixy, ni kyajëjwijtsëmbitäˈäny extëm jeˈeyë tmëdoy. Yëˈë tëyˈäjtën myëët tpayoˈoyaˈanyë ayoobë jäˈäy” (Isaías 11:2-4). ¿Mmëdataampy duˈun tuˈugë mˈanaˈambë?

8. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Jesus kyaj naytyuˈuk yˈanaˈamäˈäny?

 ⁸ Biiblyë jyënaˈany ko Dios të twinˈixy näägë naxwinyëdë jäˈäy parë yˈanaˈamdët mëdë Jesus jam tsäjpotm. Extëm nˈokpëjtakëm, apostëlë Pablo ojts tˈanëëmë Timoteo: “Pën nmëdënäˈäyëm ja ayoˈon, nëjx nyajkutujkëm nandëˈën mët yëˈë” (2 Timotee 2:12). ¿Ninäägë jäˈäy yˈanaˈamäˈäny mëdë Jesus?

9. 1) ¿Ninäägë jäˈäy yˈanaˈamäˈändë mëdë Jesus? 2) ¿Näˈä ogäˈänë Jyobaa ojts twinˈijxtsondaˈaky?

⁹ Extëm të nˈijxëm mä kapitulo 7, apostëlë Juan ojts tˈixy ko Jesus yˈuˈunyë extëmë rey mët ja 144,000 diˈib nanduˈun tunandëp Rey (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 14:1). ¿Pënatyë tyäˈädë 144,000? Juan jyënaˈany ko yëˈë diˈib pyanëjkxtëp “ja Borreeguˈunk oytyim määty nyejxy. Yëˈë dëˈënëty oj nyitsoˈoktë [o të yajjuytyë] mä naxwinyëdë jäˈäy” (Diˈibʉ Jatanʉp 14:4). Ja Borreeguˈunk yëˈë Jesus. Ets ja 144,000 yëˈë ja Dios mëduumbëty diˈib të yajwinˈixtë parë “yajkutuktët naxwiiny” mëdë Jesus. Ko yˈooktë, jam jyukypyëktë tsäjpotm (Diˈibʉ Jatanʉp 5:10). Mä primer siiglë ja Jyobaa ogäˈän twinˈijxy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm.

10. ¿Tiko njënäˈänëm ko Jyobaa mëk xytsyojkëm ko të twinˈixyë Jesus mëdë 144,000 parë xyˈanaˈamëm?

¹⁰ Jyobaa mëk xytsyojkëm, päätyë naxwinyëdë jäˈäy të twinˈixy parë yˈanaˈamdët mëdë Jesus. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Mët ko Jesus jantsy oy yˈanaˈamäˈäny, pes jyaygyujkëp wiˈix nnayjyäˈäwëm, ojts jyukyˈaty yä Naxwiiny ets nan yajnäjxë ayoˈon jotmay. Apostëlë Pablo duˈun jyënany: “Yajxon tnijawë yëˈë nˈayoˈonˈäjt njotmayˈäjtëm [...] mët ko Jesus këˈëm tmëmadaky ja ayoˈon jotmay [...], extëm ëtsäjtëm nandëˈën nyajnäjxëm” (Ebreeʉsʉty 4:15; 5:8). Ets pënaty mëdë Jesus yˈanaˈamäˈändë, nan jyaygyujkëdëp wiˈix nnayjyäˈäwëm, pes nan pokyjyaˈay  yajpäättë ets yubajt päˈämbajttëp mientrës jyukyˈattë yä naxwiiny. Pääty, mbäät nˈijtëm seguurë ko Jesus mët ja 144,000, yajxon tjaygyukëyäˈändë wiˈix nnayjyäˈäwëm ets ti amay jotmay nbatëm.

11. ¿Tiko Jesus tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty parë tˈamdowdëdë Dios ets yajtunëdë tsyojkën jam tsäjpotm?

¹¹ Jesus nan yˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty parë tˈamdowdëdë Dios ets yajtunëdë tsyojkën yä Naxwiiny ets nanduˈun jam tsäjpotm. ¿Tiko? Mä kapitulo 3 të nnijäˈäwëm ko Satanás nyibëdëˈkë Dios. Jyobaa nyasˈijxë etsë Satanás mëdë kyaˈoybyëty yˈittët tuk tiempë jam tsäjpotm. Pääty jam tsäjpotm kyaj nety niˈamukë anklës ttundë ja Diosë tsyojkën. Mä kapitulo 10, jap niˈigyë nnijawëyäˈänëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Satanás mëdë kyaˈoybyëty.

12. ¿Ti majtsk pëky tuun jäjtë diˈib yajnigäjpxp mä Diˈibʉ Jatanʉp 12:10?

¹² Biiblyë ojts tnaskäjpxë ko Jesus tsyiptunäˈäny mëdë Satanás ko nety të tyëkë Rey mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 12:7-10). Mä Diˈibʉ Jatanʉp 12:10, jap yajnigajpxy majtsk pëky diˈib tuun jäjtë. Tuk pëky, yëˈë ko Jesus tyëjkë anaˈambë. Ets myëmajtsk pëky, yëˈë ko Satanás yajkujëbijpnäjxy yä Naxwiiny. Min nˈokˈijxëm wiˈix të tyuny të jyatyëty.

13. ¿Ti tuun jäjtë jam tsäjpotm ko Satanás yaˈëxkejxy?

¹³ Ja anklëstëjk diˈib mëdoowdë ojts xyondäˈäktë ko Satanás mëdë kyaˈoybyëty yajkujëbijpnäjxtë yä Naxwiiny. Biiblyë jyënaˈany: “Xondäˈäktë miitsëty diˈibë ijttëp tsäjpotm” (Diˈibʉ Jatanʉp 12:12). Jam tsäjpotm tamˈäjtp tyamë jotkujkˈäjtën etsë tuˈugyëˈäjtën, pes niˈamukë pënaty jam yajpattëp tyuundëbë Diosë tsyojkën.

14. ¿Wiˈix të wyimbëtsëmy ko Satanás të yajkujëbijpnaxy yä Naxwiiny?

 ¹⁴ Per yä Naxwiiny tim tëgatsy tyamë jukyˈäjtën. Ayoowdëbë naxwinyëdë jäˈäy “mët ko ja mëjkuˈugopk” të kyëdaˈaky “awäˈän es nyijäˈäp ko tyim patypyë dëˈën ja tiempë” (Diˈibʉ Jatanʉp 12:12). Satanás mëk jyantsy awäˈändaˈaky, yëˈko të yaˈëxkexy jam tsäjpotm ets waanë tiempë yˈakwëˈëmxëty. Pääty mëk tyuny yä Naxwiiny parë dyajjaˈˈatyë amay jotmay etsë jäj jëmuˈumën.

15. ¿Ti Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë?

¹⁵ Perë Jyobaa kyuytyunaampy diˈib të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë. Duˈunyëm ttsoky ets yä Naxwiiny jyukyˈattëdë wäˈätsjäˈäy winë xëëw winë tiempë mä lugäärë tsujpë (Salmo 37:29). ¿Wiˈix duˈun tkuytyunäˈäny mët yëˈëgyëjxmë yˈAnaˈam Kyutujkën?

16, 17. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Daniel 2:44 mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

¹⁶ Mä Daniel 2:44 ojts yajnaskäjpxë: “Ko nety yˈanaˈamdë tadë reyëty, yëˈë Dios diˈib tsäjpotm dyajnaxkëdäˈägäˈäny tuˈugë anaˈamën diˈib ninäˈä kyakutëgoyaˈany ets ni wiink käjpn tkamëwëˈëmëyaˈany. Tyäˈädë anaˈamën yëˈë yajjëmbitaampy puˈxm ets dyajjëjpkëxäˈäny tukëˈëyë anaˈambëty, ets yëˈëyë tukpäjk itäämp winë xëëw winë tiempë”. ¿Ti diˈibë tyäˈädë tekstë xytyukniˈˈijxëm mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

¹⁷ Tim jawyiin tnigajpxy ko Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën yˈanaˈamtsondäˈägäˈäny “ko nety yˈanaˈamdë tadë reyëty”. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko taanëmë nety jyaˈˈatyë anaˈambëtëjk yä Naxwiiny ko tyëkët tuumbë. Myëmajtsk pëky, ko Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën jyakäˈäny winë xëëw winë tiempë ets ko ni tuˈugë gobiernë kyayajnitëgatsäˈänyëty. Ets myëdëgëk pëky, ko tsyiptunäˈäny ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mët ja gobiernëtëjk diˈib jaˈäjtp yä naxwiiny.  Per yëˈë madäˈägäämbë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets yëˈëyë anaˈamäämp yä Naxwiiny. Ko nëjkx yˈadëyë tyäˈädë tekstë, taanëmë naxwinyëdë jäˈäy tmëdatäˈäny tuˈugë gyobiernë diˈib kyajnëm duˈun ttimmëdaty.

18. ¿Ti txëwˈaty ja tsip mä tsyiptunäˈändë gobiernëtëjk diˈib yä naxwiiny mëdë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

¹⁸ ¿Ti jawyiin tunan jatanëp mä kyatsiptundënëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mët ja anaˈambëtëjk diˈib yä naxwiiny? Mä kyaminyëm ja tsip diˈib xyëwˈäjtypy Armajedon, ja kaˈoybyëty twinˈëënäˈändë “ja reyëty mäjatyë naxwinyëdë es nyaymyujktäˈäyëdët es tsyiptunäˈändë mët ja Nintsënˈäjtëm Dios diˈibë tëgekyë mëkˈäjtën myëdäjtypy”. Duˈunë duˈun, ja gobiernëtëjk diˈib yä naxwiiny tsyiptunäˈäny mëdë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (Diˈibʉ Jatanʉp 16:14, 16; ixë notë 9).

19, 20. ¿Tiko nyajtëgoyˈäjtëm ets myinëdë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

¹⁹ ¿Tiko nyajtëgoyˈäjtëm ets myinëdë Diosë gyobiernë? Min nˈokˈijxëm tëgëk pëky. Myëduˈuk, kom pokyjyaˈay nyajpatëm, ta nmëjjäˈäyëm ets nˈoˈkëm. Per ko tyuundëkët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ta njukyˈatäˈänëm winë xëëw winë tiempë. Biiblyë jyënaˈany: “Dios nëgoo oj tˈoktsojknë ja naxwinyëdë jäˈäyëty, pääty ttuknigejxy ja tyuˈukˈUˈunk, es pënaty myëbëjktëp jikyˈattëp winë xëëw winë tiempë es kyaj kyutëgoytyët” (Fwank 3:16).

²⁰ Myëmajtsk pëky tiko ntsojkëm ets myinëdë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, yëˈko tyam njukyˈäjtëm mä jyaˈˈaty mayë axëkjäˈäy, yˈandäˈäktë, wyinˈëëndë ets yˈit tsyëënëdë oypyënëty mëët. Ëtsäjtëm kyaj mbäät njëjpkuwäˈkëm, perë Jyobaa mbäät. Pën kyaj nyayajtëgatsëdë, ta kyutëgoyäˈändë mä Armajedon (käjpxë Salmo 37:10). Ets myëdëgëk pëky, yëˈko gobiernëtëjk diˈib jaˈäjtp yä naxwiiny, axëkjäˈäyëty, kyaj oy tijaty ttundë ets kyaj mbäät  dyaˈoyëdë amay jotmay. Nan kyaj tpudëkëdë jäˈäy ets tmëmëdowdëdë Dios. Päätyë Biiblyë jyënaˈany: “Jäˈäy tˈaneˈemyë myëguˈuk parë tˈaxëktuny” (Eclesiastés 8:9).

21. ¿Wiˈixë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ttunäˈänyë Diosë tsyojkën yä Naxwiiny?

²¹ Ko Armajedon nyaxët, ta Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ttunäˈänyë Diosë tsyojkën yä Naxwiiny. Extëm nˈokpëjtakëm, Satanás mëdë kyaˈoybyëty yajtsumäˈändë (Diˈibʉ Jatanʉp 20:1-3). Ta net jyëjptëgoyaˈanyë päˈäm etsë oˈkën. Niˈamukë pënatyë Dios myëmëdoowdëp, nëjkxëp jyukyˈattë winë xëëw winë tiempë mä ja it lugäärë tsujpë, yëˈëgyëjxm ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm (Diˈibʉ Jatanʉp 22:1-3). Nanduˈun ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën dyajwäˈätsäˈänyë Diosë xyëëw. ¿Wiˈix? Pes ko niˈamukë jäˈäy twintsëˈëgëyäˈändë Jyobaa xyëëw ko nety tyuundëkë ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën yä Naxwiiny (ixë notë 19).

22. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Jesus kyaj yˈanaˈamtsondaky ko jyukyˈajty yä Naxwiiny ets ni ko jyëmbijty jam tsäjpotm?

²² Ko Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny ojts ttukniˈˈixëdë ja yˈëxpëjkpëty ets duˈun nyuˈkxtäˈäktët: “Waˈan tminy ja mˈAnaˈam mGutujkën”. Pääty njaygyujkëm ko kyajnëmë nety nyaxkëdaˈaky ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mä Jesus  tyunäˈäny rey. Jyobaa kyaj netyë dyajtëjkë Jesus rey ko jyajty tsäjpotm, ojts waanë yˈawixy. Mä Salmo 110:1 të netyë Jyobaa jyënaˈany: “Uˈunyë nbëˈääyëts aˈoytsyoo axtë kots nbëjtäˈägëdë mmëtsipëty extëmë mdeky pyatkëyë”. Näämnëmë netyë Jesus jyukypyeky, ko apostëlë Pedro mëdë Pablo tnimaytyaktë ko yëˈë Jesus diˈib yaˈˈadëë (Apostʉlʉty 2:32-35; Ebreeʉsʉty 10:12, 13). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jesukristë awixäämbë nety axtë koonëmë Jyobaa yajtëkëdë Rey.

23. 1) ¿Näˈä Jesus tyëjkë Rey mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? 2) ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä jatuˈukpë kapitulo?

²³ ¿Näˈä Jesus tyëjkë anaˈambë? Mä jëmëjt 1914. Ets nan jaa, tuk grupë Dios mëduumbëty tjaygyujkëdë ko yˈadëëwtsondäˈägäˈäny tijatyë Biiblyë ojts tnaskäjpxë. Ets duˈunën tyuun jyäjtë, pes ja myëjwindëjkë tsip, yuu etsë päˈäm. Jesus nan ja tyëjkë anaˈambë mä tadë jëmëjt (Salmo 110:2). Ko waanë tiempë nyajxy, ta Satanás yajkujëbijpnäjxy yä Naxwiiny ets tyam “tyimpatypyë dëˈën ja tiempë” mä kyutëgoyaˈany (Diˈibʉ Jatanʉp 12:12). Mä ja tuˈukpë kapitulo nnijawëyäˈänëm wiˈix tyam nyigëxëˈëky ko njukyˈäjtëm mä ja tiempë të ttimpatnë. Nanduˈun nnijawëyäˈänëm ko tim tsojkë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ttunäˈänyë Diosë tsyojkën yä Naxwiiny (ixë notë 20).