TUˈUGË toxytyëjk diˈibë jyëmëjt 25 tkujäˈäyë: “Mä ja jëmëjt 1981 ja yaˈoˈkë kanser ja diˈibëtsë naty ndääkniwaampy, kajaats xyjantsy axëktuundë. Jatsë natyë njëmëjt 17 ets ja yˈuˈunk 11 diˈibëtsë naty nˈutsynyiwaampy. Mëkëts njantsy pyaˈˈayoodë ets kom duˈunëtsë naty të nyajtukniˈˈixë ko të nyijkxy tsäjpotm, tajëts njanayaˈooganë parëts mëët nnaybyäädëdët. Yëˈëtsë natyë nˈoymyëtnaymyaayëbë”.

Kyaj jyawë yˈoktimtëyˈäjtënˈäjnë ko nyajpëjkëm tuˈugë jäˈäy diˈib mëk ntsojkëm. Ets mëk njantsy jäˈäwëm ko nwinmäˈäyëm ko ninäˈä mëët nganekyxyiˈigäˈän nganekyxyoˈonäˈänëm, nganekymyaytyäˈägäˈänëm o nganekynyaymyënaˈanëm. Tadë jäj jëmuˈumën kyaj nyaxy ko nyaˈˈanmäˈäyëm ko të nyijkxy tsäjpotm.

Perë Biiblyë kyaj duˈun tyukniˈˈixë, extëm të yˈokˈyajnigäjpxpë, jyënaˈany ko mä tiempë myiny kyëdaˈaky mbäät jatëgok naybyatëm mët ja jäˈäy diˈib të yˈoˈknë. Per kyaj jyamëty tsäjpotm, yä duˈun Naxwiiny naybyäädäˈänëm mä naty jyaˈˈatyë jotkujkˈäjtën ets yajtunyë tëyˈäjtën. Ko tyäˈädë tiempë nëjkx jyaˈty, ak oy ak mëkë jäˈäy yajpäädanë, ets ninäˈä kyanekyˈoogäˈändë. Per mbäät pën jyënaˈany: “¡Nëgoobë naywyinˈëˈënëm!”.

¿Tiko mbäät xymyëbeky ko jantsy tëyˈäjtën? Parë xymyëbëkët tuˈugë wandakën, tsojkëp mˈitët seguurë ko ja diˈib të twandaˈaky myëdäjtypyë mëkˈäjtën ets tsyojkënyëˈajtypy duˈun ttunäˈäny. Ets ¿pënën të twandaˈaky ko oˈkpë jyukypyëkäˈäny?

Mä jëmëjt 31, ja Jesukristë twandaky: “Extëmë Dios Teety dyajjikypyeky ja oˈkpëty, nandëˈën ëj, ja yˈUˈunk, nyajjikypyëkëpts diˈibëts ntsejpy. [...] Jäˈtäämp ja tiempë mä ja oˈkpëty diˈibë të nyaxtëkëdë myëdowëp kojëts ëj ngäjxët, es diˈibë oy të jyikyˈaty yä naxwiiny, yëˈë jikypyëkëp” (Fwank 5:21, 28, 29). Jesus twandaky ko miyonkˈamë oˈkpë pyëdëˈëgäˈändë ets jyukyˈatäˈändë xëmëkyëjxm mä “ja it lugäärë  tsujpë” yä Naxwiiny ko naty jyaˈˈatyë jotkujkˈäjtën (Lucas 23:43, NM; Fwank 3:16; 17:3; ix nanduˈunë Salmo 37:29 etsë Matewʉ 5:5). Ets kom yëˈë Jesus diˈib të twandaˈaky, mbäät nˈijtëm seguurë ko kyuytyunaampy. Per ¿mbäät duˈun ttuny?

Kyajnëmë naty yˈabety majtsk jëmëjt mä duˈunë Jesus twandaky, ko dyaˈijxë ko myëdäjtypyë mëkˈäjtën ets ko tsyojkënyëˈajtypy dyajjukypyëkäˈänyë oˈkpë.

Xyajjotˈamutskëm ko nnijäˈäjëm wiˈix yajmaytyaˈagyë Lasarë. Yëˈë mëkë naty pyekyëty, ta ja myëgaˈaxëty Martë mëdë Mariië kyajpxykyajxtë mä Jesus diˈibë naty yajpatp Jordan mëj nëë awiiny: “Wintsën, yëˈë diˈibë mët oy mnaymyayëty mëjtaˈaky pyekyëty” (Fwank 11:3). Yëˈëjëty nyijäˈädëbë naty ko Jesus mëk ttseky ja Lasarë ets yˈixaambyë naty ja myëtnaymyaayëbë diˈib pëjkëp. Per mbäät naa tëgatsy yajmëdoy ko Jesus kyaj netyë ojts nyijkxy Betanyë, majtsk xëë ojts yˈakwëˈëmë (Fwank 11:5, 6).

Waanë jeˈeyë tiempë nyajxy mä Jesus yaˈˈawäˈänë, ko Lasarë yˈoˈky. Jesus netyë tnijäˈäjë, per yëˈë të naty ttukniwinmayë ti tyunaampy. Ko jyajty Betanyë, të naty yˈoˈknë tyaxk xëëjëp ja myëtnaymyaayëbë (Fwank 11:17, 39). ¿Mbäädë natyë Jesus dyajjukypyeky diˈib të yˈoˈknë tyaxk xëëjëp?

Ko tnijäˈäjë Martë ko ta Jesus wyingony, ta tnitsoˈony pëyeˈegyë ets ojts tjëjpäädeˈeky (ix nanduˈunë Lukʉs 10:38-42). Ko Jesus tˈijxy ko jantsy jotmayˈoˈkp, ta tˈanmääy: “Yëˈë mmëgaˈax jikypyëkëp jatëgok”. Martë ta jyënany ko jukypyëkäämp ko naty ja oˈkpë jyukypyëktë, ta  Jesus yajxon yˈanmääyë: “Ëjtsë dëˈën ja jikypyëjkën es ja jikyˈäjtën. Diˈibëts xymyëbëjkp, oy yˈoogët, jikypyëkëp” (Fwank 11:20-25).

Ko jyäjttë mä naty të nyaxtëkë, ta Jesus ojts tniˈanaˈamë ets tjëdijttët ja tsää diˈibë naty ja jut yˈagëˈëyˈajtypy, ta nyuˈkxtaky ets jyënany mëk: “¡Lasarë, pëtsëm jap!” (Fwank 11:38-43).

Ak jamë natyë jäˈäyë yˈijxënë të tpëjtäˈäktë jutˈagëˈëy, ko ajotkumonë pyëtseemy agootstuuy tuˈugë jäˈäy, nipityë nyiniˈkx kyëbäjk etsë wyiin jyëjp, ta Jesus ojts tniˈanaˈamë: “Nikajtuˈuttë es waˈan tnejxy”. Ko tnikajtutääytyë, ta tˈijxtë ko jantsy yëˈë natyë Lasarë diˈib të yˈity ooky taxk xëë (Fwank 11:44).

Ko apostëlë Fwank tmaytyaˈaky mä Lasarë jyukypyejky, duˈun tkujäˈäyë extëm tyuun jyäjtë. Ets extëm tnimaytyaˈaky, tsip nwinmäˈäyëm ko jaa pën diˈib ojts twaabyë tyäˈädë maytyaˈaky. Pääty, ko pën tkamëbëkäˈänët, nan kyaj naty tmëbeky tukëˈëyë miläägrë diˈib miimp mä Biiblyë, axtë diˈib mä Jesus jyukypyejky. Ets ko pën jyënäˈänët ko Jesus kyaj jyukypyejky, kyaj naty tmëbeky (1 Korintʉ 15:13-15).

Pën mjantsy myëbejkypy ko tamë Dios nan mmëbëkëp ko jukypyëkäämbë oˈkpë. Extëm nˈokpëjtakëm, mä telebisionk mbäät nˈijxëmë jäˈäy diˈib tëëyëp oˈknëdë, yˈëw yäˈäxtë o kyäjpx myaytyäˈäktë politikëtëjk. Nyaa mëgoˈpx jëmëjtëp kyaj naty mä duˈun yaˈixy. Ets tyam, pënaty tsënääytyëp nidëkë tsip tjaygyukëdët wiˈixën nyaxyë jäˈäy mä telebisionk diˈib tëëyëp oˈknë, pääty tˈixtët extëm tuˈugë miläägrë. Pën mbäät duˈun ttunyë ëxpekyjyaˈay, ¿këdii mbäät mas niˈigyë Jyobaa tijaty ttuny diˈib myëdäjtypyë mëkˈäjtën? Ets kom yëˈë diˈib yajkypyë jukyˈäjtën, pääty nˈijtëm seguurë ko mbäät jatëgok xymyoˈoyëm.

Ko Lasarë jyukypyejky, yëˈë diˈib pudëjkëdë jäˈäy parë niˈigyë tmëbëktëdë Jesus ets ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë (Fwank 11:41, 42; 12:9-11, 17-19). Nanduˈun ojts nyigëxeˈeky ko Jyobaa mëdë yˈUˈunk tsyojkënyëˈäjttëp dyajpëdëˈëgäˈändë oˈkpë.

Extëmë Jesus nyayjäˈäwë ko Lasarë yˈoˈky, ja dyaˈijxë wiˈixë naty nyayjawëty. Ko mëk tjantsy pyaˈˈayooy, ja dyajnigëxeˈky ko jyantsy yajjukypyëkaambyë oˈkpë. Biiblyë jyënaˈany: “Ko ja Mariië jyajty mä naty ja Jesus, net nyaygyoxtënääytyakë Jesus tyekyˈëjxm es tˈanëëmë: Wintsën, koxyëp mijë naty mjaaty yää, kyajxyëpts të yˈeeky ja nmëgaˈax. Ko Jesus tˈijxy jyëˈëy yaxtë ja Mariië es ja israelitëty diˈibë mët myiindë, net ja Jesus nyayjäˈäjë jotmaymyëët es yˈamutskˈäjty. Ta yajtëëjë: ¿Mä të xyajnaxtëkëdë? Ta yˈanmääyëdë: Wintsën, min xyˈixy. Jesus jyëëy. Net ja israelitëty jyënandë: ¡Okˈixtë! Nëgoodëmë naty tˈoktsojknë” (Fwank 11:32-36).

Yä tëgëk peky tnigajpxy wiˈixë Jesus dyaˈijxë paˈˈayoˈojën, “nyayjäˈäjë jotmaymyëët”, “yˈamutskˈäjty” o jyotˈamutskyë ets “jyëëy” yaxy. Yä nbëjkëmë kuentë ko Jesus mëk tjäˈäwë ko yˈoˈky ja myëtnaymyaayëbë ets axtë jëëy yax ko tˈijxy ja Martë jyëˈëy yaˈaxy, ja Lasarë myëgaˈax.

Diˈib yä xyajmonyˈijx xyajmonyjäˈäjëm yëˈë ko Jesus të naty tˈokˈyajukypyëjkpë nimajtskë oˈkpë ets nan yajjukypyëkaambyë natyë Lasarë (Fwank 11:11, 23, 25). Per oyë naty duˈun ttunäˈäny, jëëy yax. Jesus kyaj nëgoobë duˈun ojts  ttuny, mëkën tpaˈˈayooy, yëˈë xytyukˈijxëm ko jyantsy yajjukypyëkaambyë oˈkpë.

“Mä Jesukristë, Dios teety xytyukˈijxëm wiˈixëdën yëˈë”, pääty njënäˈänëm ko Jyobaa nanduˈun ttsojkënyëˈaty (Ebreeʉsʉty 1:3, OTJ). Job, tuˈugë Dios mëduumbë, ojts tnigajpxy wiˈixë Jyobaa ttsojkënyëˈaty dyajjukypyëkäˈänyë oˈkpë, yëˈë jyënany: “Pën tuˈugë jäˈäy oˈkp, ¿mbäät jatëgok jyukypyeky? [...] Mijts xymyëgäjpxäämp ets ëjts atsowäämp. Mjantsy tsyojkënyëˈataampy xyˈixäˈäny diˈibë mgëˈë të dyajkojy” (Job 14:14, 15). Yä nbëjkëmë kuentë ko Jyobaa tsyojkënyëˈajtypyën dyajjukypyëkäˈänyë oˈkpë.

¿Mbäät njantsy myëbëjkëmë tyäˈädë wandakën? Tiko këdii, Jyobaa mëdë yˈUˈunk yëˈë diˈib yajjukypyëkandëp, pes myëdäjttëbë mëkˈäjtën ets tsyojkënyëˈäjttëp. ¿Ti diˈibë net mbäät xyˈawixy? Mnaybyäädëdët jatëgok yä Naxwiiny mët ja jäˈäy diˈib mëk mtsejpy, per ko naty të yˈoyë ja jukyˈäjtën.

Jyobaa Dios diˈib pyëjtakë jäˈäy mä “ja it lugäärë tsujpë”, yëˈë diˈib të twandaˈaky dyaˈoyëyaˈany jatëgokë Naxwinyëdë mët yëˈëgyëjxm ja Anaˈam Kutujkën diˈib të ttuknipekyë Jesukristë (Lucas 23:42, 43, NM; Génesis 2:7-9; Matewʉ 6:10). Jam mä jyukyˈatäˈändë jäˈäy winë xëë winë tiempë ets kyaj pën nyekypyäˈämbatäˈäny (Diˈibʉ Jatanʉp 21:1-4; ix nanduˈunë Job 33:25; Isaías 35:5-7). Kyaj pën nyekynyayˈaxëkˈixäˈänyëty mët ko wiink koloor yˈixëty, kyaj nyekytsyiptunäˈändë mët ko wiink paˈis tsyoondë ets kyaj pën nyekyˈayowäˈäny mët ko kyaj meeny sentääbë. Jyobaa dyajjukypyëkäˈänyë oˈkpë mët yëˈëgyëjxmë Jesukristë parë jyukyˈattët ko naty ja Naxwinyëdë të wyaˈatsy.

Tyäˈädë jotkujkˈäjtën yëˈë diˈib yˈawijxypy ja toxytyëjk diˈib të yajmaytyaktsoony mä pajina 27. Të naty kanäk jëmëjt nyaxy mä yˈooky ja diˈib tyääkniwan, ko Jyobaa tyestiigëty pyudëjkëdë parë tnijawët wiˈixë Biiblyë tyukniˈˈixë. Yëˈë jyënaˈany: “Jëëy yaxëts kojëts nnijäˈäjë wiˈixë Biiblyë tmaytyaˈaky jyukypyëkäˈänyë oˈkpë. Jantsy oyëts nmëdooy kojëts nnijäˈäjë ko nˈixaambyëts jatëgok”.

Nanduˈun mijts, pën mjantsy ixaampy jatëgok ja jäˈäy diˈib mëk mtsejpy, Jyobaa tyestiigëty yëˈë diˈib mbäät mbudëkëdë parë xynyijawët wiˈix seguurë xyˈawix xyjëjpˈixët. Ets mbäät xypyäättë ko mnëjkxët mä ja Tëjk mä yˈëxpëktë o ko xynyijayët mä tadë direksion diˈib miimp mä pajina 32 diˈib mas wingon mwëˈëmxëp.