1, 2. 1) ¿Wiˈixë María ojts yajkäjpxpoˈkxy? 2) ¿Wiˈixë netyë María tyëgatsäˈänyë jukyˈäjtënë ko kyuˈijxë ja jäˈäy diˈib kyaj tˈixyˈaty?

MARÍA duˈunyë ojts wyëˈëmë ko ajotkumonë tˈijxy tuˈugë jäˈäy jyaˈty mä tyëjk. Tyäˈädë jäˈäy kyaj yajtëëwë pën japë tyääk tyeety, ¡pes yëˈë nety nimiinëp! María yˈijx ko tyäˈädë jäˈäy kyaj jam kyugäjpnëty. Pes mä tuˈugë käjpn diˈib mutsk, pojënë jabyoˈkxyjyaˈay yaˈëxkapy. Ta kyäjpxpoˈkxë extëm kyaj pën duˈun nyaygyäjpxpoˈkxyëty: “Dios maygyepyëty Mariië. Niˈigyë mij ja Nintsënˈäjtëm mtsekyëty, [Jyobaa] yˈity mët mijts” (käjpxë Lukʉs 1:26-28).

² Duˈunë Biiblyë tmaytyaktsoonyë María, ja nyëëxë Helí, diˈib kugäjpnˈäjt Nazaret. María yëˈë nety mëët pyëkäˈänyë José diˈib tsajtsp, kyaj nëgoo meeny sentääbë tmëdaty, per myëdäjtypy mëkë mëbëjkën mä Dios. María nyijäˈäwëbë nety wiˈix ja jyukyˈäjtën yˈixˈatäˈäny: adëyë nety jyukyˈatäˈäny, tpudëkëyaˈany ja nyaˈay ets tmëdatäˈändë fyamilyë. Per ko ojts nyiminyëty ja jäˈäy, ta ajotkumonë tyuknipëjkë tuˈugë tuunk diˈib tsoˈomp mä Dios, diˈibë nety yajtëgatsanëp ja jyukyˈäjtën.

3, 4. Parë yajxon nˈixyˈäjtëmë María, ¿ti kyaj yˈoyëty nwinmäˈäyëm, ets mä mbäät nbëjtakëmë winmäˈäny?

³ Mayë jäˈäy nyayajtëwëdë tidaa ko María kyaj nëgoo yajmaytyaˈaky mä Biiblyë. Pes kyaj nëgoo yajnimaytyaˈaky wiˈix yeˈky pyejty, wiˈix jyaˈayˈajty ets kyaj tyim yajmaytyaˈaky wiˈix yˈixˈäjty. Per oyë María kajaa kyayajmaytyaˈaky mä Biiblyë, mëjwiin kajaa diˈib xytyukniˈˈijxëm.

⁴ Parë yajxon nˈixyˈäjtëmë María, kyaj yˈoyëty nwinmäˈäyëm wiˈix mayë relijyonk nyimaytyaˈagyëty. Kyaj njamyajtsëm wiˈixë yˈawinax të dyajkojëdë, të tnikooytyuˈuttë, të tnitsajtstuˈuttë o të tnipojtstuˈuttë. Nan kyaj yëˈë njamyajtsëm tijaty tukniˈˈijxëdëbë relijyonk diˈib mëj yajnäjxtëbë María, diˈib yujy tudaˈaky ijt ets jyënäˈändë ko yëˈë “Diosë Tyääk” ets ko “Reyna jam Tsäjpotm”. Mas oy ko nbëjtakëmë winmäˈäny wiˈixë Biiblyë tnimaytyaˈaky, pes jap kanäk pëky tmaytyaˈaky wiˈix tmëdäjtyë mëbëjkën ets wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën.

5. 1) ¿Wiˈixë María nyayjäˈäwë ko ojts kyäjpxpoˈkxyëty ja anklës Gabriel? 2) ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë María yˈijxpajtën?

⁵ María kyaj yëˈë kyuˈijxë tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy, yëˈë kuˈijxë ja anklës Gabriel. Ko ojts yˈanëˈëmxëty “niˈigyë mij ja Nintsënˈäjtëm mtsekyëty”, ta ja María “oj jyotmayˈeeky” ets nyayajtëëwë tiko duˈun kyäjpxpoˈkxyëty (Luk. 1:29). ¿Ti tyäˈädë myaytyäˈägaampy? Ko María kyaj nety tˈawixy ets tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy myëjkumayëdët, per ja anklës yëˈë nety myaytyäˈägaampy ko mëjkumääyëbë Jyobaa. Oyë netyë María tjatseky etsë Jyobaa kyupëkëdët, yëˈë kyaj ojts nyaymyëjkugäjpxëty ko tukjotkëdakëbë Jyobaa. Nanduˈun ëtsäjtëm, pën nduˈunëmë mëjää parë Jyobaa xytyukjotkëdakëm ets kyaj nwinmäˈäygyojëm ko xykyupëjkëm, nëjkxëp njaygyujkëm ko “Dios yˈëxtijpy diˈibë mëj këjxmëp, per pyudëjkëp myayˈäjtëngyëjxm diˈibë yuunk naxypyëty” (Sant. 4:6).

6. ¿Ti tuungë jëjpˈambë yajtuknipëjkë María?

⁶ Jëjpˈamë nety etsë María yˈitët yujy tudaˈaky, pes ja anklës ta yˈanmääyë ko tnikëjxmˈatäˈäny tuˈugë tuungë jëjpˈambë: dyajmaxuˈunkˈatët tuˈugë mixyuˈunk diˈib itäämp mëj mä niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy. Ets nanduˈun yˈanmääyë: “Dios [moˈoyëdëp] ja kutujkën extëmë yˈapteety Dabitë kyutujkën, es [yˈanaˈamët] mä naxwinyëdë Israel [...]. Ninäˈä kyakëxët yëˈë yˈanaˈamën” (Luk. 1:32, 33). Seguurë ko María nyijäˈäwë ko Dios të nety ttukwandaˈagyë David naa tyuk mil jëmëjtëp ko niduˈuk ja tyëëm yˈääts yajkutukäˈäny xëmëkyëjxm (2 Sam. 7:12, 13). ¡Yëˈë nety yˈuˈunkˈataampy diˈibë Dios të tWinˈixy, diˈib kanäk siiglë ja Dios mëduumbë yˈawijx jyëjpˈijxtë!

7. 1) Extëmë María dyajtëëy ja anklës, ¿ti diˈib xytyuknijäˈäwëm? 2) ¿Wiˈix tyam mbäädë ënäˈktëjk tpanëjkxëdë yˈijxpajtënë María?

⁷ Ta ja anklës tˈakˈanmääyë María ko ja uˈunk diˈib yajmaxuˈunkˈataampy, yëˈë “Diosë Tsäjpotmëdë yˈUˈunk”. Per ¿wiˈix mbäät tuˈugë toxytyëjk diˈib pokyjyaˈay dyajmaxuˈunkˈatyë Diosë yˈUˈunk? ¿Ets wiˈix tuˈugë kiixy wyëˈëmët uˈunkmëët diˈib naytyuˈukˈäjtp? María kyajnëmë nety pyeky mëdë José, pääty dyajtëëy ja anklës: “¿Wiˈixë taadë dëˈën jyatët? Kyajpëts nmëdaty ja nˈuˈunk nnyaˈayëts” (Luk. 1:34). Yä nˈijxëm ko María kyaj ttuktsoytyuuny ko kyajnëm pën mëët tsyëënë. Niˈigyë mëj nyayjäˈäwë ko wäˈäts ja jyukyˈäjtënë dyajnëjkxy. Tyam, mayë yaˈayˈënäˈk toˈoxyˈënäˈk nyëxik tyukxiktëbë myëguˈuktëjk ko kyajnëm pën mëët tsyëënëdë. Mëjwiin kajaa të tyëgatsyë tiempë, perë Jyobaa kyaj tyëgatsy (Mal. 3:6). Yëˈë duˈunyëm  ttseky pënaty mëmëdoowëbë yˈanaˈamën, extëmë María (käjpxë Ebreeʉsʉty 13:4).

8. ¿Wiˈixë nety mbäädë María dyajmaxuˈunkˈaty tuˈugë uˈunk diˈib wäˈäts jäˈäy ets pën yëˈë pokyjyaˈay?

⁸ María yëˈë nety tuˈugë Dios mëduumbë diˈib pokyjyaˈay yajpatp. Pääty, ¿wiˈixë nety mbäät dyajmaxuˈunkˈatyë Diosë yˈUˈunk? Ja anklës Gabriel yˈanmääyë: “Minëp ja Espiritë Santë mä mijts es ja Dios Tsäjpotmëdë myajnitukëdëp mët ja myëkˈäjtën extëm tuˈugë yoots. Päätyë tadë uˈunk diˈibë jäˈtäämp naxwiiny, yëˈë Diosë yˈUˈunk es kyaj tmëdaty ja [poky]” (Luk. 1:35). Ko jyënaˈany “kyaj tmëdaty ja [poky]”, yëˈë yˈandijpy ko wäˈäts jäˈäy. Komë naxwinyëdë jäˈäy pokyjyaˈay yajpäättë tyukninäjxtëbë yˈuˈunk yˈënäˈkë poky. Per kyaj nety duˈun jyatäˈäny mä ja uˈunk diˈibë María yajmaxuˈunkˈataampy, pesë Jyobaa yëˈë nety tyunaampy tuˈugë miläägrë: tpëjtäˈägäˈäny ja yˈUˈungë jyukyˈäjtënë María jyodoty, ets mëdë myëjää tkuwäˈänäˈäny parë kyaj ja poky nyinaxëdët. ¿Myëbëjkë María extëm ja anklës yˈanmääyë? ¿Wiˈix tˈatsooy?

9. 1) ¿Ti näägë jäˈäy kyaj tjaygyukëdë ko María ojts wyeˈemy uˈunkmëët? 2) ¿Wiˈixë anklës Gabriel ojts tpudëkë María parë niˈigyë kyëktëjkë myëbëjkën?

⁹ Ta näägë jäˈäy diˈib kyaj tmëbëktë pën tuˈugë kiixy ojts wyeˈemy uˈunkmëët ets kyaj pën tmëttsëënë. Axtë pënaty yˈëxpëjkpëtsëëmdëp pënën Dios, nan tsip tmëbëktët. Oy nuˈun tjapayoˈoytyë kyaj tjaygyukëdë tyäˈädë tëyˈäjtën diˈib ja anklës Gabriel ojts tnigajpxy: “Mët ja Dios kyaj nyimëjääty es ti ttunët” (Luk. 1:37). María myëbëjk extëm ja anklës yˈanmääyë, pes myëdäjt mëkë mëbëjkën. Tam tiko tmëbëjky, kyaj nyanëgoobëty. Pes ja anklës yˈanmääyë ko myëguˈuk Elisabet, diˈib kyaj mbäät yˈuˈunkpääty ets të myëjjäˈäyënë, të nety wyeˈemy uˈunkmëët myëjˈäjtëngyëjxmë Dios.

10. ¿Tiko netyë María tsyiptäˈägäˈänxëty ja tuunk diˈib yajtuknipëjk?

¹⁰ ¿Ti net tyuunë María? Tsojkëbë nety ttunët diˈib të yajtuknipëky ets të nety tnijawë tiko mbäät tmëbëky ko Dios kyuytyunaampy extëmë anklës yˈanmääyë. Seguurë ko jantsy oyë María nyayjäˈäwë ko yajtuknipëjky tyäˈädë tuunk, per tsiptäˈäganxëbë nety. Pes tsojkëbë nety twinmayët ja kompromisë diˈib myëdäjtypy mëdë José. ¿Waˈandaa nety yˈakpëkäˈänëdët ko tnijawët ko uˈunkmëët? Waˈan nanduˈun tmëmääy tmëdäjy wiˈix dyajˈyaagët ja uˈunk. Pes yëˈë nety nyikëjxmˈataambyë Diosë yˈUˈunk, diˈib mëk  tsyejpy. Nan tsojkëbë nety tkuentˈatët mä myutskˈaty ets tkuwäˈänët mä axëkjäˈäyëty. ¡Kajaa nety ja tuunk diˈib nyikëjxmˈataampy!

11, 12. 1) ¿Wiˈix näägë Dios mëduumbë ojts tsyiptakxëdë tkuytyundët diˈib yajtuknipëjktë? 2) ¿Ti xytyuknijäˈäwëm extëmë María tˈatsoojëmbijty ja anklës?

 ¹¹ Biiblyë myaytyakypy kanäägë Dios mëduumbë diˈib näˈäty ojts tsyiptakxëdë tkupëktët ja tuunk diˈib yajtuknipëjktë. Extëmë Moisés, jyënany ko kyaj oy kyajpxy parë tkudanëdë Dios (Éx. 4:10). Jeremías jyënany ko mutsknëm, ko jeˈeyënëm “tuˈugë mixy” parë ttunët diˈibë netyë Dios të tyuknipëkyëty (Jer. 1:6). ¡Etsë Jonás axtë kyugak ja tuunk diˈib yajtuknipëjk! (Jon. 1:3.) Etsë María, ¿wiˈix yˈatsooy?

¹² Axtë tyambäät njamyajtsëm wiˈixë María myëdooy ets tˈatsooy yujy tudaˈaky ja anklës Gabriel: “Ëjtsë dëˈën Dios mëduumbë. Waˈanëts ja Dios xytyuktuny extëmëts mij të xyˈanëëmë” (Luk. 1:38). Ja toˈoxyˈënäˈk diˈib ijty yajjuuytyëp parë yajtuumbëˈattë, yëˈë diˈib jantsy ayoodëp; ets tuktuunëp ja wyintsën ti tyim tsyejpy. Nanduˈunë María nyayjäˈäwë parë mët ja Wyintsën Jyobaa, nyijäˈäwëbë nety ko seguurë yajpääty Jyobaa kyëˈëjoty, ko yëˈë kyaj tmastuˈuty pënaty kyaj myastuˈutyëty, ets ko kunuˈkxanëbë nety pën kyuytyuumpy yajxon diˈib të tyuknipëkyëty (Sal. 18:25).

13. ¿Wiˈix mbäät xypyudëjkëmë María yˈijxpajtën ko nyajtuknipëjkëmë tuunk diˈib nˈijxëm jantsy tsip o kyaj nmëmadäˈägäˈänëm?

¹³ Näˈäty, nan xyˈanmäˈäyëmë Dios ets nduˈunëm diˈib nˈijxëm jantsy tsip o diˈib kyaj nmëmadäˈägäˈänëm. Per mä yˈAyuk xytyuknijäˈäwëm tiko mbäät nmëbëjkëm ets naybyëjtakëm kyëˈëjoty extëm ttuunyë María (Prov. 3:5, 6). ¿Nbanëjkxäˈänëmë yˈijxpajtën? Pën duˈun, nëjkxëbë Dios xykyunuˈkxëm ets nëjkxëp niˈigyë kyëktëkë mëbëjkën.

14, 15. 1) ¿Ti Jyobaa tyuknijäˈäwë María ko ojts tkuˈixë Elisabet mëdë Zacarías? 2) Extëm jyënanyë Lukʉs 1:46-55, ¿ti xytyuknijäˈäwëm mä María?

¹⁴ María kajaa pyudëjkë ko ja anklës Gabriel tmaytyakyë Elisabet. Pes yëˈë nety diˈib mbäät mas oy tjaygyukë wiˈix nyayjawëty. Ta María tyuˈudëjkë parë nëjkx tkuˈixäˈäny mä ja lugäärë tunoty kopkotypyë diˈib yajpatp Judá, naa jaa ojts tyuˈuyoˈoy tëgëk xëë o taxk xëë. Ets ko tyëjkë mä tsyëënë Elisabet mëdë Zacarías diˈib tuump saserdotë, ta Jyobaa tyuknijäˈäwë diˈib niˈigyë yajkëktëjkë ja myëbëjkën. Pes ko Elisabet tmëdooy ja María kyäjpxpoˈkxyëty, ta ja maxuˈunk diˈib myëdäjtypy jyodoty jyantsy pyujtëˈky mëdë xondakën. Ta Elisabet tyuktujky mëdë Diosë myëjää ets ojts ttijy ja María “Nintsënˈäjtëmë tyääk”. Dios yëˈë tyuknijäˈäwë Elisabet ko yëˈë nety Wyintsënˈataampy ja María yˈuˈunk. Nan ojts twinmäˈänymyoˈoy  parë tmëjkumayëdë María ko tmëmëdooyë Dios, duˈun tˈanmääy: “Të ja Dios mguniˈxyëty ko mij të xymyëbeky” (Luk. 1:39-45). Extëm nˈijxëm, adëwäämbë nety tukëˈëyë diˈibë Jyobaa tyukwandakë María.

¹⁵ Extëmë María tˈatsooyë Elisabet, ojts wyeˈemy jääybyety mä Diosë yˈAyuk (käjpxë Lukʉs 1:46-55). Tyäˈädë María yˈayuk, yëˈë diˈib mas yeny yajpatp mä Biiblyë ets kajaa xytyukniˈˈijxëm mä pënën yëˈë. Extëm nˈokpëjtakëm, myëjkumääyë Jyobaa mët ko tmëjjäˈäwë ko yëˈë wyinˈijxë parë tˈuˈunkˈatët ja diˈibë nety tëëyëp të yajwandaˈaky. Ja yˈayuk nan yajnigëxëˈk ko myëdäjt mëkë mëbëjkën, pes duˈunë Jyobaa dyajnäjxy extëm diˈib yajnaxypyëp ja mëj këjxmbë  etsë kumëjääbë, per pyudëjkëbë ayoobë jäˈäy, diˈib yujy tudaˈaky ets pënaty mëduunëp. Nan nyijäˈäwëbë nety kajaa wiˈix jyënaˈanyë Diosë yˈAyuk, pes jaa ojts tnigajpxy naa 20 tekstë diˈib yajpatp mä Escrituras Hebreas. *

16, 17. ¿Wiˈix mbäädë María mëdë Jesus nbanëjkxëmë yˈijxpajtën parë nyaˈijxëmë tudaˈakyˈäjtën? 2) ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë María mëdë Elisabet nyaymyaayëdë?

¹⁶ Extëm nˈijxëm, María myëdäjtypyë nety ja kostumbrë parë tpawinmayëdë Diosë yˈAyuk. Yaˈijxë yujyˈat tudaˈakyˈat ko ojts ttukäjpxpety ets kyaj dyajtuunyë kyëˈëm ayuk. Ja yˈuˈunk diˈibë nety nyikëjxmˈäjtypy nanduˈunë nety ttunäˈäny, pes ojts jyënaˈany: “Diˈibëts ëj ndukˈëxpëjktëp, kyaj yëˈë myiny mëdëtsë ngëˈëm winmäˈäny, Dios yëˈëts të xykyexy es ndukˈëxpëkëdëts extëmëts nduny” (Fwank 7:16). Ko jäˈäy nmëtmaytyakëm, ¿nyaˈijxëm ko nwintsëˈkëmë Diosë yˈAyuk ets ko nmëjjäˈäwëm? ¿O niˈigyë nˈoyjäˈäwëm ko ndukniˈˈijxëmë këˈëm winmäˈäny? Oy ko nbanëjkxëmë María yˈijxpajtën.

¹⁷ María ta ojts wyeˈemy naa tëgëk poˈo mëdë Elisabet, ets mbäät nˈijtëm seguurë ko ojts nyaymyëjämoˈoyëdë (Luk. 1:56). Extëmë Biiblyë tmaytyaˈaky ojts nyaymyayëdë, yëˈë xytyukˈijxëm ko mbäät xymyëjämoˈoyëmë oybyë mëtnaymyaayëbë. Pën yëˈë mëët nnaymyaˈayëm diˈib jyantsy tsyejpyë Jyobaa, ta nëjkx niˈigyë nwimbajtëm mä Diosë jyaˈa ets nëjkxëp niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa (Prov. 13:20). Ta ja María ojts jyëmbijnë mä tyëjk. Per ¿tidaa José tyuun ko tnijäˈäwë ko María uˈunkmëët?

18. ¿Ti José tukmëtmaytyakë María, ets wiˈix nyayjäˈäwë?

¹⁸ María kyaj tˈawijxy parë José këˈëm tpëkëdë kuentë ko yëˈë uˈunkmëët. Ets waˈan wyinmääy wiˈixë net yˈokjënäˈänët ko ttukˈawanët. Per ta amëk jotmëk ttukˈawäˈänë ti të tyuny të jyatyëty. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈixë José jantsy axëëk nyayjäˈäwë. Jyamëbëkan extëm yˈanmääyë María mët ko mëk ttseky, per ta wyinmääy ko waˈan të tsyëënë mëdë wiinkpë. Biiblyë kyaj tnigajpxy tijaty wyinmääyë José, per nyigajpxypy ko yaˈˈajääywyäˈkxan mët ja María, mët ko mä tadë tiempë duˈun ijty nyaxtë pënaty pëkandëp extëmxyëp të pyëjknëdë. Per yëˈë kyaj dyajwëˈëmany ja María tsoytyuˈunmëët o parë jäˈäy pyaˈëw pyagäjpxëdët, pääty ojts twinmay ets ayuˈutsyë mëët yaˈˈajääywyäˈkxët (Mat. 1:18, 19). ¡Waˈanë María mëk tjäˈäwë! Per kyaj tpokyˈijxyë José ko tkamëbëjky. Niˈigyë ojts tmëkjawë ko tˈijxy wiˈixë José jantsy axëëk nyayjawëty.

19. ¿Wiˈixë Jyobaa tpudëjkë José parë ttunët diˈib oybyëtsëmäämp?

 ¹⁹ Jyobaa ta tpudëjkë José parë ttunët diˈibë nety oybyëtsëmäämp. Mä tuˈugë kumäˈäy, ojts tuˈugë Diosë anklës yˈanëˈëmxëty ko tëyˈäjtën ko María të wyeˈemy uˈunkmëët mët yëˈëgyëjxmë Diosë myëjää. ¡Ta José ojts jyotkujkë! Ta ojts ttuny diˈibë María xëmë tyuun: tpanëjkxët extëmë Jyobaa tyuˈumoˈoyëty. Ta ojts pyeky mëdë María ets tkupëjky ja tuunk diˈib kyaj nyekyyajtuunëmbitäˈäny: tkuentˈatët ja Diosë yˈUˈunk (Mat. 1:20-24).

20, 21. ¿Wiˈix mbäädë kasäädë jäˈäy ets pënaty pëkandëp pyudëkëdë yˈijxpajtënë José mëdë María?

²⁰ María mëdë José ja jyukyˈäjttë naa myajtsk mil jëmëjtëp, per mbäädë yˈijxpajtënë pyudëkëty pënaty të pyëktë o pënaty pëkandëp. Ko José tˈijxy wiˈixë María tsuj yajxon ttuny diˈib nyikëjxmˈäjtypy extëmë uˈunktääk, ta jotkujk nyayjäˈäwë ko ttuuny extëmë Jyobaa yˈanklës yˈanmääyë. Nan yˈijx ko jëjpˈam ets nnaygyumäjtsëm mä Dios ko ndukniwinmäˈäyëm ti ndunäˈänëm (Sal. 37:5; Prov. 18:13). Seguurë ko José duˈunyëm ojts tkuentˈaty ja fyamilyë ets dyaˈijxë oyjyaˈayˈäjtën ko ojts ttukniwinmayë tijaty tyunaampy.

²¹ ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ko María tpëjkyë José oyë nety të tkamëbëkäˈäny wiˈix të tˈanëëmë? José ojts tsyiptakxëty tkupëkët wiˈixë María yˈanmääyë, perë María ojts maˈkxtujkën myëët tˈawixy ja yetyëjk diˈibë nety nyigëbäjkˈataampy ja fyamilyë. Tyäˈädë yëˈë oybyë ijxpajtën diˈib mbäät tpanëjkxtë toxytyëjkëty diˈib Dios mëduundëp. Diˈib tuun jäjtë, yëˈë tukniˈˈijxë José mëdë María ko jëjpˈam etsë kasäädë jäˈäy xëmë kyäjpx myaytyäˈäktët ets nitii tkakuyuˈutstët (käjpxë Proverbios 15:22). *

22. ¿Tiko José mëdë María ojts yajxon dyajtsondäˈäktë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën, ets ti tuungë nety të yajtuknipëktë?

²² Extëm nˈijxëm, José mëdë María ojts yajxon dyajtsondäˈäktë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën. ¿Tiko? Yëˈko niˈigyë ttsojktë Jyobaa ets kyaj dyuˈunëty tijaty, nan tsyojktë etsë Jyobaa tyukjotkëdäˈägëdët mä dyajˈyaagäˈändë ja yˈuˈunk. Yˈawijx jyëjpˈijxtëbë netyë kunuˈkxën, per nan pyäädandëbë nety kanäk pëkyë jotmay. Të nety yajtuknipëktë ja tuunk parë dyajˈyaaktëdë Jesus, diˈibë nety itäämp mëj abëtsemy nyaxwinyëdë.