DIˈIB MËËT KYAˈPXY
1914 ja jëmëjt mä tijaty yˈadëëy diˈib yajnaskäjpxë mä Biiblyë
NAA 40 jëmëjtë nety tyëgoyˈaty parë jyäˈtët 1914, ko tuk grupë jäˈäy diˈib yˈëxpëjktëbë Biiblyë ojts tnigäjpxtë ko mä tyäˈädë jëmëjt ja nety tijaty tyunäˈäny jyatäˈänyëty diˈib mëjwiin kajaa nikajp. ¿Tijaty? ¿Ti diˈib yaˈijxëp ko 1914 yëˈë tuˈugë jëmëjtë jëjpˈambë?
Mä Lukʉs 21:24 Jesus ojts jyënaˈany: “Es ja wiink jäˈäyëty diˈibë kyaj yˈisraelitëty yˈanaˈamdët mä ja Jerusalén käjpn axtë ko kyäˈpxët ja tiempë diˈibë Dios të tpëjtaˈaky”. Ja israelitëty yëˈë nety myëj käjpnˈäjtëbë Jerusalén. Ets jam mä yˈanaˈamdë ja reyëty diˈib mä David ja tyëëm yˈääts (Salmo 48:1, 2). Tyäˈädë reyëty tëgatsy mëdë wiinkpë rey diˈib kyaj yˈisraelitëty, yëˈko jam yˈuˈunyëdë mä “Jyobaa yˈunyaaybyajn”, diˈib yˈandijpy ko yëˈë nety jamë Jyobaa anaˈamp mët yëˈëgyëjxm ja reyëty (1 Crónicas 29:23). Pääty ko yajmaytyaˈagyë Jerusalén, yëˈë yˈandijpy ja anaˈamën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy.
Per ¿näˈä ojts dyajjëgaˈaktë ja Diosë yˈanaˈamën ja jäˈäyëty diˈib kyaj yˈisraelitëty, ets wiˈix ojts ttundë? Ja ojts dyajjëgaˈaktë mä ja jëmëjt 607 k.m.J. ko ja jäˈäyëty diˈib Babilonia ojts tniwäˈändë Jerusalén käjpn. Ta kyaj pën ojts nyekyˈuˈunyë mä “Jyobaa yˈunyaaybyajn”, ets kyaj ojts nyekyˈanaˈamdë ja reyëty diˈibë David tyëëmˈäjt yˈäätsˈäjt (2 Reyes 25:1-26). ¿Yëˈë tyäˈädë yˈandijpy ko kyaj netyë Jyobaa yˈanaˈamënë nyekyjaˈˈatäˈäny? Kyaj, pes mä tadë liibrë diˈib xyëˈäjtypy Ezequiel, tnigajpxy wiˈix ojts yaˈˈanëëmë Sedequías diˈib ok aktuun rey jam Jerusalén: “Yajjëgaˈak ja kupit, ets konëˈëk ja koronë. [...] Ets kyaj pën tjaˈˈatäˈäny axtë koonëm myinët pën myëdäjtypyë madakën, ets yëˈëjëts diˈibë tyäˈädë nmoˈoyaampy” (Ezequiel 21:26, 27). Tadë jäˈäy diˈibë nety “myëdäjtypyë madakën” ets tmëwëˈëmët ja koronë yëˈë Jesukristë (Lukʉs 1:32, 33). Pääty ko Jesus tyëjkë Rey, ta ja tëgokë Jyobaa yˈanaˈamën tyëjkë tuumbë.
¿Näˈä duˈun tyuun jyäjtë? Jesus ojts tnigajpxy ko ja jäˈäyëty diˈib kyaj yˈisraelitëty yˈanaˈamäˈändë axtë ko “kyäˈpxët ja Daniel kapitulo 4, jap tnigajpxy wiˈix nnijäˈäwëm nuˈun jyejkyë tyäˈädë tiempë. Jap tmaytyaˈaky ko ja rey Nabucodonosor diˈib Babilonia, ojts tkumäˈäy diˈibë nety ok adëwäämp. Mä tˈijxy tuˈugë kepy diˈib jantsy këjxm yajpoˈtëˈëky, ets jeˈeyë wyeˈemy ja kepy kyopk diˈib yajtukujaanëˈkp tuˈugë pujxn etsë koobrë parë kyaj nyekyjiitsët. Ta net tuˈugë anklës jyënany: “Waˈan yëˈë duˈun tˈity jëxtujk tiempë” (Daniel 4:10-16).
tiempë diˈibë Dios të tpëjtaˈaky”. MäKo näˈätyë Biiblyë tmaytyaˈagyë ujts kepy, yëˈë yˈandijpyë gobiernëtëjk (Ezequiel 17:22-24; 31:2-5). Pääty ko ja kepy ojts yajpoˈtëˈëky yëˈë yˈandijpy ko jyëgaˈagäˈäny ja Diosë yˈanaˈamën diˈibë nety jam myëdäjtypy Jerusalén. Per mä ja kumäˈäy ojts yajnaskäjpxë ko jeˈeyë nyaxäˈäny “jëxtujk tiempë” parë jatëgok nyaxkëdäˈägët ja Diosë yˈanaˈamën. ¿Nuˈunën jyakäˈänyë tyäˈädë tiempë?
Revelación 12:6, 14, jyënaˈany ko tëgëk tiempë ja kujkm ja jyeky “1,260”. Pääty “jëxtujk tiempë” ja wyinmuky 2,520 xëëw. Per kyaj nety jeˈeyë jyëgaˈagäˈäny ja Diosë yˈanaˈamën 2,520 xëëw, niˈigyë nety nyaxäˈänyë tyäˈädë tiempë diˈib yajnaskäjpxë. Pën nˈëxtäˈäyëm mä Números 14:34 etsë Ezequiel 4:6, ta nˈijxëm ko tuˈukpë xëëw duˈunxyëp extëm tuk jëmëjt. Päätyë tyäˈädë “jëxtujk tiempë” ja jyejky 2,520 jëmëjt.
Mä Traducción del Nuevo MundoTyäˈädë tiempë diˈib 2,520 jëmëjt, ja ojts tsyondaˈaky oktuubrë mä ja jëmëjt 607 k.m.J. ko ja Babilonia jäˈäyëty ojts tniwäˈändë Jerusalén käjpn, ets ojts dyajjëgaˈaktë ja rey diˈib mä David ja tyëëm yˈääts. Etsë tyäˈädë “tiempë diˈibë naty ja Dios të tpëjtaˈaky” ja jyëjpkëjxy oktuubrë 1914. Mä tyäˈädë jëmëjt ja mä Dios tpëjtakyë Jesukristë Rey jam tsäjpotm (Salmo 2:1-6; Daniel 7:13, 14). *
Jesus ojts tnigajpxy ko tyëkët Rey tyunäˈäny jyatäˈänyëty diˈib kyajnëm duˈun tyuny jyatyëty, extëmë yuu, tsip, päˈäm etsë ujx (Matewʉ 24:3-8; Lukʉs 21:11). Ets duˈunën ja tyuny jyatyëty. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko 1914 ja nyaxkëdaky ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Pääty tyam njukyˈäjtëm mä ja xëëw tiempë jyëjpkëxanë (2 Timotee 3:1-5).
^ parr. 2 Oktuubrë 607 k.m.J. axtë oktuubrë 1 k.m.J. ja nyajxy 606 jëmëjt. Ets oktuubrë 1 k.m.J. axtë oktuubrë 1914, ja nyajxy 1,914 jëmëjt. Pën nˈawijtsmujkëm 606 mët 1,914 ta pyëtsëmy 2,520 jëmëjt. Pën mˈaknijawëyaampy niˈigyë mä wiˈixë Jerusalén käjpn ojts kyutëgoy mä jëmëjt 607 k.m.J., ëxtäˈäy mä jyënaˈany “Cronología” mä liibrë Perspicacia para comprender las Escrituras, diˈib yajpëtsëëmbyë Jyobaa tyestiigëty.