TUNË mayˈäjtën okˈëxtäˈäy mä mBiiblyë mä Salmo 83:18 o mä 82:19 mä näägë Biiblyë. ¿Wiˈix jyënaˈanyë tyäˈädë bersikulo? Mä Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras jyënaˈany: “Waˈanë jäˈäy tnijawëdë ko mijts, mxëwˈaty Jyobaa, mijts jeˈeyë naytyuˈuk diˈib mˈijtp Jantsy Këjxm abëtsemy nyaxwinyëdë”. Mä wiinkpë Biiblyë nanaduˈun tkäjpxnaxy. Per ta mayë Biiblyë mä kyaj myinyë tyäˈädë xëëw Jyobaa, jeˈeyë jap myiny “Wintsën” o “Dios”. Pääty, ¿wiˈixxyëp mbäät myiny kujayë mä tyäˈädë tekstë, Dios o Jyobaa?

Mä tyäˈädë tekstë myiny tuˈugë xëëw. Ko mayë liibrë diˈib mä Biiblyë yajjääy ebreo jap yajkujäˈäyë tuˈugë xëëw diˈib kyaj pën duˈun txëwˈaty. Tyäˈädë xëëw duˈun yajjäˈäy mët ja ebreo letrë יהוה (YHWH). Ets ayuk yajjäˈäy Jyobaa. ¿Jeˈeyëdaa jap tuk pëky myinyë tyäˈädë xëëw mä Biiblyë? Kyaj, pes ko yajjääy ebreo ja jap ojts yajkujayë naa jëxtujk mil okën.

¿Nuˈunën jyëjpˈamëtyë Diosë xyëëw? Nˈokwinmäˈäyëm mä padrenuestro diˈibë Jesus nyigäjpx mä wiˈixën nuˈkxtakëm. Jesus duˈun jyënany: “NDeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈanë mxëëw twäˈätsy” (Mateo 6:9, TNM). Pääty yajxon njaygyujkëm ko jantsy jëjpˈamë Diosë xyëëw ngäjpxëm ets nyajtuˈunëm. Per ¿tiko nääk diˈib të tkäjpxnaxtë Biiblyë të tjoˈtsëdë Diosë xyëëw, ets jeˈeyë të tpëjtäˈäktë Wintsën o Dios?

Ta majtsk pëky tiko të tjoˈotstë. Tuk pëky jyënäˈändë ko kyaj mbäädë Diosë xyëëw yajkajpxy, yëˈko kyaj yajnijawë wiˈixën meerë ijty yajkajpxy. Pes mä ayuk ebreo kyaj yajjäˈäyë tyäˈädë letrë a, e, i, o, u, pääty kyaj mbäät pën yajxon tnijawë diˈibë letrë tuump ko yajkajpxyë YHWH. Per ¿ti  kyaj net nyajtuˈunëmë Diosë xyëëw mët ko kyaj nnijäˈäwëm wiˈixën yajkajpxy? Okwinmay nanduˈun ja tiempë mä Jesus jyukyˈajty, waˈan ja Jesusë xyëëw nanaduˈun ojts yajkajpxy extëm Yeshúa o Yehoshúa; kyaj pën tnijawë wiˈixën meerë yajkajpxy. Abëtsemy nyaxwinyëdë wiˈixëmë jäˈäy tkäjpxtë Jesusë xyëëw mä tuˈuk tuˈugë ayuk, per kyäjpxtëp oy tkanijawëdë wiˈixën meerë ijty yajkajpxy. Duˈun extëm ko mijts mnëjkxët wiink it wiink naxwinyëdë tadë mxëëw tëgatsy yajkäjpxäˈäny. Pääty oy yajxon nganijäˈäwëm wiˈix ijtyë Diosë xyëëw yajkajpxy, kyaj yëˈë mbäät ndukäjpxëm parë kyaj nyajtuˈunëm.

Ja tuk pëky wiˈix jyënäˈändë tiko të tjoˈtsëdë Diosë xyëëw mä Biiblyë, yëˈë extëm ijty tmëdattë kostumbrë ja judiyëtëjk. May tmëbëktë ko kyaj mbäädë Diosë xyëëw yajkajpxy. Ets wyinmaytyë duˈun, yëˈko kyaj oy tjaygyukëdë tyäˈädë anaˈamën diˈib jënäämp: “Kyaj mbäädë mDios Jyobaa xyˈijxë xyëëw ko kyaj ti ttsoowëty. Yëˈko Jyobaa tyëytyunaampy ja diˈib ijxëbë xyëëw ko kyaj ti ttsoowëty” (Éxodo 20:7).

Tëyˈäjtën, tyäˈädë anaˈamën yajkubojkypy ko axëëk nyajtuˈunëmë Diosë xyëëw. Per ¿yëˈë yˈandijpy ko kyaj mbäät nyajtuˈunëm wintsëˈkën myëët? Kyaj, kyaj yëˈë tˈandijy. Niˈamukë ja yetyëjk diˈib jyaaytyë ja “Antiguo Testamento” mä ayuk ebreo, yëˈë diˈib xëmë myëmëdoowdë ja Ley diˈib Dios myooyë israelitëty. ¿Kyujäˈäyëdë tyäˈädë yetyëjkëtyë Diosë xyëëw ko tjääytyë Biiblyë? Kyujäˈäyëdë kanäk ok. Extëm nˈokpëjtakëm, kyujäˈäyëdë Diosë xyëëw mä ja salmo o ja ëy diˈib ijty yˈëëwdëbë mayjyaˈay ko tˈawdattë Dios. Jyobaa axtë ojts tˈanëëmë pënaty mëduunëdëp ets tnigäjpx tnimaytyäˈägëdë xyëëw, ets ja diˈib mëduunëdë ojts myëmëdowëdë (Joel 2:32; Hechos 2:21, TNM). Pääty tyamë Dios mëduumbëty yajtuundëbë Diosë xyëëw wintsëˈkën myëët, duˈun extëm ttuunyë Jesus (Juan 17:26, TNM).

Mëjwiin kajaa tadë jäˈäy tyëgoytyë ko tjoˈotstë Diosë xyëëw, ets jeˈeyë tpëjtakëdë Wintsën o Dios. Pääty mayë jäˈäy winmaytyë ko jantsy jagamë Dios o kyaj tmëbëktë pën jamën yëˈë. Perë Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ets nnaymyaˈayëm yajxon  mëdë Jyobaa (Salmo 25:14). Okwinmay mä tuˈugë jäˈäy diˈib oy mëët mjantsy nyaymyayëty, koxyëp xykyanijawë ti txëwˈaty, ¿jantsy oyxyëp mëët mnayjawëty? Nanduˈunën jyaty mëdë Dios. ¿Wiˈix mëët oy njantsy nnaymyaˈayëm pën kyaj nnijäˈäwëm ko yëˈë txëwˈaty Jyobaa? Nanduˈun pënaty kyaj tkäjpxtë tyäˈädë xëëw Jyobaa, kyaj mbäät tnijawëdë wiˈix nyikejy. ¿Wiˈix nyikejˈyë Diosë xyëëw?

Dios nyimaytyak wiˈix nyikejˈyë xyëëw, ko Moisés yajtëëwë ti txëwˈaty, ta tˈatsooy: “Ëjts duˈun mëdiˈibë ëjtsˈajtpën” (Éxodo 3:14, MNM). O extëm jyënaˈany ja tuˈugë Biiblyë diˈib Rotherham: “Ëjtsën Jäˈtäämp wiˈixëts ëjts ntseky”. Päätyë Jyobaa mbäät jyaˈty extëm yëˈë ttseky, ets mbäät ttuundäˈäy tukëˈëyë diˈib yëˈë tyuknibëjtakëp ets ko mbäät ttuktuny tijaty të dyajkojy parë yˈadëwët diˈib të ttuknibëjtäägë.

Nˈokpëjtakëm koxyëp mijts mbäät xytyuny ti mdimtsejpy. ¿Ti mayˈäjtënë mdukmëduumpyxyëbë mëtnaymyaayëbë? Koxyëp tuˈuk pyäˈämbety mëjtaˈaky, mbäätxyëp mjëmbity oy doktoor ets xyaˈˈagëdaˈaky. Ets koxyëp ja tuˈuk dyajtëgooytyaˈayë myeeny syentääbë, mbäätxyëp mjëmbity mëkjäˈäy ets xypyudëkë. Per mijts kyaj mbäät mjëmbity extëm xytsyeky, yëˈko niˈamukë ëtsäjtëm kyaj nmëdäjtëmë madakën ets duˈun nduˈunëm. Per ko xyˈakˈëxpëkëdë Biiblyë, ta xyˈixäˈäny ko Jyobaa mbäät tukëˈëyë ttuuny ti tyimtsejpy. Ets yëˈë oy nyayjawëty ko dyajtunyë myëjääw mä tpudëkë jäˈäy diˈib tsojkëp (2 Crónicas 16:9). Pënaty kyaj tnijawëdë Diosë xyëëw ets ti nyikejy, kyaj mbäät tˈixyˈaty wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty.

Të net njaygyujkëm ko Diosë xyëëw seguurë ko yajpäädët mä Biiblyë. Mbäädë net mas pojënë nmëwingoˈonëmë Jyobaa ko nnijäˈäwëm ti xyëëw nyikejy ets ko nyajtuˈunëm mä nˈawdäjtëm. *