MÄ TADË liibrë diˈib xyëwˈäjtypy Diˈibʉ Jatanʉp o Apocalipsis, myaytyakypy tijaty diˈib tëgatsy nikajp. Extëm nˈokpëjtakëm, jap tmaytyaˈaky tuˈugë toxytyëjk diˈib mëˈinduump ets wyimbokkëjxy tmëdaty këxjäˈäy “mëj Babilonia”. Nanduˈun yajmaytyaˈaky ko yˈuˈunyë “mä may gyäjpn” (Diˈibʉ Jatanʉp 17:1, 5, 15). Tyäˈädë mëj Babilonia kyaj yëˈë tjantsy myaytyaˈaky tuˈugë toxytyëjk diˈib tyukˈunyaabyë nax käjpn. Tëgatsy tmëdatyë nyikajën, ¿wiˈix nyikejy?

Mä Diˈibʉ Jatanʉp 17:18 tmaytyaˈaky ko mëj Babilonia, “yëˈë dëˈën yˈandijpy ja mëj käjpn diˈibë yˈaneˈempy ja naxwinyëdë ryeyëty”. Ko jyënaˈany “mëj käjpn”, ta yajjaygyukë ko nimayë jäˈäy tmaytyaˈaky. Etsë tyäˈädë “mëj käjpn” yëˈë “yˈaneˈempy ja naxwinyëdë ryeyëty”. Pääty njaygyujkëm ko mëj Babilonia yëˈë yˈandijpy tuk grupë mayjyaˈay diˈib abëtsemy nyaxwinyëdë myëdäjtypyë madakën. ¿Pënë duˈun yajmaytyakp? Yëˈë yajmaytyakpë relijyonk diˈib të ttuktëjkëtyaˈayë naxwinyëdë. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë tekstë tiko duˈun njënäˈänëm.

Mbäät tmëdatyë madakën o yˈity mëj abëtsemy nyaxwinyëdë, tuˈugë gobiernë, relijyonk etsë jäˈäyëty diˈib myëdäjttëbë mëjatypyë negosyë. Perë mëj Babilonia kyaj yëˈë tˈandijˈyë gobiernë, yëˈko Diosë yˈAyuk jyënaˈany ko “naxwinyëdë jäˈäyë ryeyëty [o tukëˈëyë gobiernë] të nyaygyëyakëdë es pyekytyundë mët yëˈë”. Ko mëj Babilonia yajmaytyaˈaky pyokytyuny mët tukëˈëyë gobiernë diˈib jaˈäjtp yä naxwiiny, yëˈë yˈandijpy ko tuˈugyë  yˈittë. Pääty yajjaygyukë tiko yajtijy “mëj kujenytyoˈoxy” o mëˈinduumbë (Diˈibʉ Jatanʉp 17:1, 2; Santya̱ˈa̱gʉ 4:4).

Biiblyë jyënaˈany ko “ajuuy adoˈkpë” o jäˈäyëty diˈib myëdäjttëbë mëjatypyë negosyë, nyiyäˈäxandëbë tyäˈädë toxytyëjk ko nety kyutëgoy. Pääty mbäät njaygyujkëm ko mëj Babilonia kyaj yëˈë tˈandijˈyë jäˈäyëty diˈib myëdäjttëbë mëjatypyë negosyë. Biiblyë nanduˈunën jyënaˈany ko duˈunë reyëty etsë ajuuy adoˈkpë “jagam” jeˈeyë tˈixäˈändë mëj Babilonia (Diˈibʉ Jatanʉp 18:3, 9, 10, 15-17). Päätyë net yajxon njaygyujkëm, ko mëj Babilonia yëˈë yˈandijpyë relijyonk, kyaj yëˈëjëtyë gobiernë ets ni ajuuy adoˈkpë.

Ja tuk pëky diˈib xytyuknijäˈäwëm ko mëj Babilonia yëˈë duˈun yajtijpë relijyonk, yëˈë ko mä Biiblyë duˈun yaˈˈanëëmë ko “twinˈëëndë nidëgekyë naxwinyëdë jäˈäyëty mët ja bryujë winmäˈänyëty” (Diˈibʉ Jatanʉp 18:23). Tukëˈëyë xëmaaky o brujëˈäjtk yëˈë jyaˈäjtypyë kaˈoybyëty. Päätyë Biiblyë txëëmoˈoyë mëj Babilonia “mëjkuˈu tsënääytyakn” (Diˈibʉ Jatanʉp 18:2; Deuteronomio 18:10-12). Tyäˈädë mëj Babilonia nan yˈaxëkˈijxypy mëktaˈagyë relijyonk diˈib tëyˈäjtën, pes pyajëdijtypy ja “Diosë yˈayuk käjpxwäˈkxpëty” ets pënatyë “Dios jyaˈayˈajtypy” (Diˈibʉ Jatanʉp 18:24). Mëk tˈaxëkˈixyë relijyonk diˈib tëyˈäjtën, ets pyajëdijtypy mëktaˈaky “pënaty nyidestiigëˈäjttëbë Jesus” ets axtë dyaˈooktë (Revelación 17:6, TNM). Duˈunën tyëyˈäjtëndëkë ko tyäˈädë toxytyëjk diˈib xyëwˈäjtypy mëj Babilonia, yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty ets diˈib kyaj ttuny ti Jyobaa tsyejpy.