1, 2. Oknigäjpx pënatyë Jyobaa mëët nyaymyaayëdë.

¿PËN diˈib mˈëxtäˈäyëp ets mëët mnaymyayëdët? ¿Këdii yëˈë jäˈäy diˈib mëët tyuˈugyë mjot mwinmäˈäny, mtsojkën etsë mjäˈäyˈäjtën? Seguurë ko yëˈë mwinˈixëbë jäˈäy diˈib oyë jyot wyinmäˈäny ets diˈib oy jäˈäyˈäjtp.

² Nuˈun kujkë tiempë nyaxy, Dios të twinˈixy näägë naxwinyëdë jäˈäy diˈib yëˈë mëët nyaymyayëdë. Extëm nˈokpëjtakëm, Abrahán ojts dyajnaxy extëmë myëtnaymyaayëbë (käjpxë Isaías 41:8; Santya̱ˈa̱gʉ 2:23). Mä David, duˈunë Dios jyënany: “Tuˈugë yetyëjk diˈibë ntsejpyëts”, Dios jyënany duˈun, yëˈko yˈoyˈijx extëmë David jyaˈayˈajty (Apostʉlʉty 13:22). Mä ja kugajpxy Daniel nanduˈun jyënany ko jantsy mëk ttseky (Daniel 9:23).

3. ¿Tiko Jyobaa twinˈixy näägë naxwinyëdë jäˈäy ets mëët nyaymyayëdët?

³ Min nˈokˈijxëm tiko Jyobaa ojts mëët nyaymyayëdë  Abrahán, David, etsë Daniel. Abrahán yaˈˈanmääy: “Mijts të xymyëmëdoyëts” (Génesis 22:18, MNM). Duˈunë duˈun, Jyobaa myëwingoompy pënaty xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot tyuumpy ti yëˈë tsyejpy. Jyobaa ojts tˈanëëmëdë israelitëty: “Mëmëdowdëtsë nˈääw nˈayuk, ets tajëts miitsëty xyDiosˈattët, ets ta miitsëty ngäjpnˈattët” (Jeremías 7:23). Nanduˈun mijts, pën mëmëdoobyë Jyobaa ta mëët mnaymyayëdët.

4, 5. ¿Wiˈixë Jyobaa tpudëkë pënaty mëduunëp?

⁴ Okwinmay wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ko mijts mnaymyayëdët mëdë Dios. Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa yˈëxtaabyë winmäˈäny wiˈixë “myëjääw dyaˈixëdët mä pënatyë jyot kyorasoon ijtp amuum parë mët yëˈë” (2 Crónicas 16:9). ¿Wiˈix mbäädë Dios dyaˈixyëtyë myëjääw mët mijtskyëjxm? Tuk nax, yëˈë extëm jyënaˈanyë Jyobaa mä Salmo 32:8: “Nmoˈoyaambyë wijyˈäjtën ets nëˈëmoˈoyaampy nduˈumoˈoyaampy mä ja nëˈë tuˈu diˈib mbäät xynyijkxy. Mëdëtsë nwiin mä mijts, nmoˈoyaˈanyë käjpxwijën”.

⁵ ¡Jantsy oy yä Jyobaa mˈanëˈëmxëty mguentˈatäˈänyëty! Yëˈë moˈoyanëbë ëwij käjpxwijën, ets pën mguytyuumpy ta mguentˈatäˈänyëty. Dios mbudëkëyanëp ets xymyëmadäˈägëdë amay jotmay diˈib mdukjäjtëp (käjpxë Salmo 55:22). Pääty, pën mmëduumbyë Jyobaa mët tukëˈëyë mjot mgorasoon, ta nëjkx mnayjawëty seguurë duˈun extëm jyënaˈanyë Salmo: “Xëmëtsë Jyobaa nyaˈity nwinduuyëts. Mët ko yëˈë yajpääty nˈaˈoytsyoowëts, ninäˈäts ngakumin ngakumatsët” (Salmo 16:8; 63:8). Duˈunë duˈun, Jyobaa  mbäät mbudëkëty ets mjukyˈatët extëm yëˈë ttseky. Per extëm të nnijäˈäwëm, taaˈäjtp tuˈugë Diosë myëtsip diˈib kyaj ttseky ets duˈun mjukyˈatët.

6. ¿Ti Satanás yajjaygyukëyanë mä naxwinyëdë jäˈäy?

⁶ Extëm të yajnimaytyaˈaky mä kapitulo 11, Satanás ojts tnibëdëˈëky ja kutujkën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy parë yˈanaˈamët. Ojts tniwäämbetyë Jyobaa ko yëˈë andakp ets ojts dyajjaygyukëyaˈanyëty ko kyaj oy yˈaneˈemy, mët ko kyaj tnaˈixy etsë Adán mëdë Eva twinˈixtët këˈëm diˈib oy ets diˈib axëëk. Ko ja Adán mëdë Eva pyokytyuundääytyë, ta ja Naxwinyëdë tyuktujky mët ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Ta netë Satanás ojts dyajjaygyukëyaˈanyëty ko naxwinyëdë jäˈäy kyaj tmëdunyë Dios mët ko ttseky. Ets ko pën yajnaˈijxp, mbäät niˈamukë jäˈäy ttukmëjagamgeˈegyë Dios. Extëm yajmaytyaˈagyë Job, yëˈë xytyukˈijxëm ko Satanás duˈun wyinmay. Per, ¿pën Jobˈäjt, ets wiˈix yˈaxëktuunë ko Satanás tniwäämbetyë naxwinyëdë jäˈäy?

7, 8. 1) ¿Tiko njënäˈänëm ko extëmë Job jyukyˈajty kyaj nety pën duˈun jyukyˈaty yä naxwiiny? 2) ¿Wiˈix ja Mëjkuˈu ojts jyënaˈany tiko Job tmëdunyë Dios?

⁷ Tam nyëjkxnë tiempë naa 3,600 jëmëjt mä Job jyukyˈajty. Yëˈë tuˈugë yetyëjk diˈib ijt jantsy oyjyaˈay, päätyë Jyobaa jyënany: “Nipën jap naxwiiny extëm yëˈë. Yëˈë tuˈugë yetyëjk diˈib jukyˈäjtp tëyˈäjtën mëët, tsyëˈkëbë Dios ets jyëjpkudijëbë axëkˈäjtën” (Job 1:8). Duˈunë duˈun, Jyobaa yˈoyˈijx extëmë Job jyukyˈajty.

⁸ Mëjkuˈu tëgatsy ojts dyajjaygyukëyaˈanyëty tiko Job tmëdunyë Dios. Ojts tˈanëëmë Jyobaa: “¿Ti kyaj  mijts xykyuwäˈänyë Job ets tukëˈëyë jyëën tyëjk ets tukëˈëyë tijaty myëdäjtypy? Mgunuˈkxypy tijaty tyuumpy, etsë jyëyujk yˈanimal të tjantsy yajwindujktäˈäyë naxwinyëdë. Per parë nyajtëgäjtsëm, okxäjtëw, ets xytyonët tukëˈëyë diˈib myëdäjtypy, ets yëˈë mˈaxëkmëgäjpxanëp mwingëjxm mjëjpkëjxm (Job 1:10, 11).

9. ¿Ti tyuunë Jyobaa ko Satanás jyënaˈany ko Job myëdunyëty mët ko tkunuˈkxy, ets tiko?

⁹ Satanás ojts jyënaˈany ko Job tmëdunyë Dios mët ko yajkunuˈkxy. Nanduˈun jyënany ko myastuˈudëbë Dios pën pyatypyë ayoˈon jotmay. ¿Ti tyuunë Jyobaa ko duˈunë Satanás jyënany? Ojts tnasˈixë etsë Satanás tmoˈoyëdë ayoˈon jotmayë Job, ets yaˈixët tiko Job myëdunyëty. Duˈuntsoo kyëxëˈëgët pënë Job jyantsy tsyeebyë Dios o kyaj.

10. ¿Tijaty ayoˈon jotmay pyatë Job, ets ti kyaj ttuuny?

¹⁰ Satanás ta net ojts tmoˈoyë Job kanäk pëkyë ayoˈon jotmay. Ojts dyaˈoˈkë jyëyujk yˈanimal ets dyajwijtskakë, ets ja maybyë tyuumbëtëjk yaˈoˈkëdë jäˈäy. Ko Job dyajtëgooytyaay tukëˈëyë, ta yˈayoowdëjkë. Ok, ta ja Mëjkuˈu myooyë ja tuˈugë mëj jotmay, yˈoˈky nimäjkë yˈuˈunk. Per oy duˈunë ayoˈon jotmay tpaty, “Job kyaj pyokytyuuny ets kyaj tkäjpxpatyë Dios ko kyaj oy ti ttuny” (Job 1:22).

11. 1) ¿Wiˈixë Satanás niˈigyë wyinmääy mä Job, ets ti Jyobaa tyuun? 2) ¿Wiˈixë Job jyënany ko ja axëk päˈäm pyatë?

¹¹ Satanás kyaj jabäät tmastutyë Job. Wyinmääy ko Job mbäät tmëmadaktäˈäy ja ayoˈon jotmay mä nety të dyajtëgooytyaˈay tukëˈëyë diˈib myëdäjtypy, duˈun ja yˈuˈunk yˈënäˈk ets ja tyuumbë myosë. Per ko  myastuˈudëbë Dios pën päˈämbajtp. Päätyë Jyobaa ojts tnasˈijxë ets tmoˈoyët ja axëk päˈäm diˈib jäj jëmuump. Per oyë Job pyäˈämbejty, kyaj dyajtëgooyë myëbëjkën mä Dios. Niˈigyë jyënany: “¡Axtë naˈoogëdëts kyajts nmastuˈudäˈänyë Dios!” (Job 27:5).

12. ¿Wiˈixë Job dyaˈijxë ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëmë Satanás nyiwäämbajtë?

¹² Job kyaj nety tnijawë pën yëˈë duˈunë Satanás diˈib mmooyëbë ayoˈon jotmay. Ojts tjëjpjawë ko waˈanë netyë Dios duˈun tyunyëty, pes kyaj nety tnijawë pën yëˈë duˈunë ja Mëjkuˈu diˈibë nety nyibëdëˈkypy ja madakën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy parë yˈanaˈamët (Job 6:4; 16:11-14). Per oyë nety tkanijawë, yëˈë kyaj tmastutyë Jyobaa. Ets duˈuntsoo dyaˈijxë ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëmë netyë Satanás të jyënaˈany, ko Job jeˈeyë tmëdunyë Dios mët ko kyunuˈkxyëty.

13. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy ko Job kyaj tmastutyë Dios?

¹³ Ko Job kyaj tmastutyë Jyobaa, ta Jyobaa ojts ttukˈixyë Satanás ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëmë nety të jyënaˈany. Job yëˈë mëdë Jyobaa jyantsy nyaymyaayë, ets mët ko kyaj Jyobaa tmastuty, ta ojts yajkunuˈkxy (Job 42:12-17).

14, 15. ¿Tiko njënäˈänëm ko Satanás kyaj nety yëˈëyë Job tniwäämbety, nanduˈunën niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy?

¹⁴ Satanás kyaj jeˈeyë ojts jyënaˈany ko yëˈëyë Job diˈib yˈixaampy pën myastutypyë Jyobaa o kyaj, nanduˈunën nety tˈixäˈäny niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy. Pääty mijts nan myaˈijxmatsäämp. Mä Diosë yˈAyuk yajxon tnigajpxy mä Proverbios 27:11,  jyënaˈany: “Uˈunk jaˈa, it wijy kejy, ets yajxondäˈäktsë ngorasoon, parëts mbäät nˈatsoowëmbity diˈibëts xynyëxik xytyukxikp”. Tyäˈädë tekstë diˈib yajkujäˈäyë mä netyë Job tëëyëp të yˈoˈknë, yëˈë xytyukˈijxëm ko Satanás duˈunyëmë nety tnibëdëˈëgyë Jyobaa ets tniwäämbety pënaty mëduunëp. Ko njukyˈäjtëm extëmë Jyobaa ttseky, ta nyajjotkujkˈäjtëmë kyorasoon ets nbudëjkëm parë ttukˈixëdë Satanás ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëm nyiwäämbetyëty. ¿Wiˈixë net mwinmay ko të xynyijawë tukëˈëyë tyäˈädë? ¿Këdii oyxyëp ko xyajtëgatsyë mjukyˈäjtën ets duˈun xypyudëkëdë Jyobaa parë ttukˈixëdë Satanás ko andakp?

¹⁵ Okˈix wiˈixë Satanás jyënany: “Tuˈugë yetyëjk yakëp tukëˈëyë diˈib myëdäjtypy mët ko ttsokëdë jyukyˈäjtën” (Job 2:4). Ko jyënany “yetyëjk”, ta Satanás yajxon dyajjaygyujkë ko kyaj nety yëˈëyë Job tniwäämbety, nanduˈunën niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy. Oy ko tyäˈädë nnijäˈäwëm, pesë Mëjkuˈu yˈijxmatsaampy aber pën xëmë xymyëdunyë Dios o kyaj. Yëˈë jyatsojkënyëˈajtypy ets xymyëduundëgoyëdë Dios, ets kyaj xynyekytyunëdë oyˈäjtën ko mdukjäˈtëdëdë ayoˈon jotmay. ¿Ti Satanás tyuumpy parë jäˈäy tmëmadaˈaky?

16. 1) ¿Tijaty tyuumbyë Satanás parë jäˈäy tmëjagamgaˈagëdë Dios? 2) ¿Ti mbäädë Satanás dyajtuny parë mijts xymyastuˈudëdë Dios?

¹⁶ Extëm të nˈijxëm mä kapitulo 10, Satanás yˈëxtaapy kanäk pëkyë winmäˈäny parë jäˈäy tmëjagamgaˈagëdë Dios. Mbäät tˈëxtäˈäyë jäˈäy “extëm ja kää myuˈuy mët ja yuu es tˈëxtäˈäy ti yˈokjëˈxëp” (1 Peedrʉ 5:8). Mijts ja xypyëkäˈänyë kuentë wiˈixë  Satanás tyuny ko mëtnaymyaayëbë, mjiiky mëguˈuk o wiink jäˈäy mˈaxëkˈixëdët ko xyˈëxpëkyë Biiblyë o ko xykyuytyunët diˈib mˈëxpëjkypy (Fwank 15:19, 20). * Satanás, nan mbäät “nyayajtëgatsyëty es nyayajkëxeˈegyëty extëm tuˈugë Dios ja yˈanklës” (2 Korintʉ 11:14). Duˈunë duˈun, Mëjkuˈu mbäät kanäk pëkyë winmäˈäny tˈëxtäˈäy parë jäˈäy twinˈëënët ets kyaj jyukyˈatët extëmë Dios ttseky. Tuk pëky ja mä dyaˈëxtëkëwaˈagyë jäˈäy. Mbäät myajwinmayëty ko ninäˈä xykyamëmadäˈägët xytyunët ti Dios tsyejpy (Proverbios 24:10). Per oyë Satanás tˈëxtäˈäyëdë jäˈäy extëm ja “kää myuˈuy” o nyayajkëxëˈëgëdët extëm “tuˈugë Dios ja yˈanklës”, yëˈë duˈunyëm jyënaˈany ko seguurë xymyastuˈudëdë Dios ko mdukjäˈtëdët ja ayoˈon jotmay. ¿Ti net mdunëp ets xyaˈixëdët ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëmë Satanás jyënaˈany, ets kyaj xymyastuˈudëdë Dios extëmë Job?

17. ¿Tiko nmëmëdoˈowëmë Diosë yˈanaˈamën?

¹⁷ Pën mjukyˈäjtp extëmë Dios ttseky, ta xytyukˈixëdë Satanás ko andakp. ¿Wiˈix mbäät xyaˈixyëty? Mä Biiblyë tˈatsoowëmbity: “Tsok jäwë yëˈë mWintsën Dios winë ääw winë jot, mëët ja mjot mjäˈäw, ets ja mjot mëjääw” (Deuteronomio 6:5, MNM). Ko niˈigyë xytsyokëdë Dios, ta niˈigyë xytyunäˈänët ti yëˈë tsyejpy. Apostëlë Juan ojts tkujayë: “Ko ntsojkëm ja Dios, nguytyuˈunëmë nety yëˈë yˈanaˈamën”.  Pën ntsojkëmë Jyobaa mët tukëˈëyë jot korasoon, ta “kyaj mëk njäˈäm es nguytyuˈunëm diˈibë yëˈë xytyukˈanaˈamëm” (1 Fwank 5:3).

18, 19. 1) Nigäjpx tuˈuk majtsk diˈibë Jyobaa nyiˈanaˈamëp ets kyaj nduˈunëm. (Ixë rekuäädrë diˈib jënäämp: “ Nˈokjëjpkudijëm diˈibë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy”). 2) ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Dios kyaj xyˈamdoˈowëm diˈib kyaj mbäät nmëmadakëm?

¹⁸ ¿Tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp ets kyaj nduˈunëm? Ta tuˈunën etsë jäˈäyˈäjtën diˈib kyaj yˈoyëty. Ixë rekuäädrë diˈib jënäämp, “ Nˈokjëjpkudijëm  diˈibë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy”. Yä tnigajpxy diˈibatyë tuˈunën o jäˈäyˈäjtën yajkubojkypyë Biiblyë. Ko xykyäjpxët, mbäät mwinmay ko ta tuˈuk majtsk diˈib kyaj nëgoo tyim axëëgëty. Per ko xykyäjpxtäˈäyëdë tekstë ets xypyawinmayët, ta xypyëkëdë kuentë wiˈix mbudëkëdët ko xypyanëjkxëdë Jyobaa yˈanaˈamën. Mbäät yëˈë niˈigyë mtsiptakxëty ko xyˈixët ko tsojkëp xyajtëgatsëdë mjukyˈäjtën. Per pënaty jukyˈäjttëp extëmë Dios ttseky, ta nyayjawëdë agujk jotkujk  (Isaías 48:17, 18). Mijts mbäät duˈun mnayjawëty. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm?

¹⁹ Yëˈko Jyobaa ninäˈä ti xykyaˈˈamdoˈowëm diˈib kyaj mbäät nmëmadakëm (käjpxë Deuteronomio 30:11-14). Yëˈë niˈigyë tnijawë tijaty mbäät nmëmadakëm ets tijaty kyaj (Salmo 103:14). Ets nan mbäät xypyudëjkëm parë nmëmëdoˈowëm. Apostëlë Pablo ojts tkujayë ko Dios “kyaj mnaˈixëdët es xymyëdattët niˈigë ja ayoˈon diˈibë mbäät xyajnaxtë. Nik niˈigë ko mdukmin mdukjäˈtëdët ja ayoˈon, pes net ja Dios mguwäˈänëdët es xyajnaxët yajxon, duˈun extëm mbäät xymyëdanëdë” (1 Korintʉ 10:13, OTJ). Ets parë nmëmadakëm, Jyobaa mbäät xymyoˈoyëmë “tadë mëkˈäjtën” diˈib jantsy mëjwiin jantsy kajaa (2 Korintʉ 4:7).

20. ¿Diˈibë jäˈäyˈäjtënë Dios tyukjotkëdakypy ets duˈunxyëp mijts mjäˈäyˈaty, ets tiko jyëjpˈamëty duˈun mjäˈäyˈatët?

²⁰ Parë njukyˈäjtëm extëmë Dios ttseky kyaj jeˈeyë tsyekyëty ets njëjpkudijëm diˈibë Dios yˈaxëkˈijxypy. Nanduˈunën ntsojkëm diˈib yëˈë tsyejpy (Romanʉs 12:9). ¿Këdii oy mijts mnayjawëdët mëdë jäˈäy diˈib tuˈugyëp mëdë mjot mwinmäˈäny, mtsojkën etsë mjäˈäyˈäjtën? Pes nanduˈunë Jyobaa. Pääty tsok diˈibë Jyobaa tsyejpy. Mä Salmo kapitulo 15 jap yajmaytyaˈaky wiˈix jyaˈayˈattë pënatyë Dios mëët nyaymyayëdë (käjpxë Salmo 15:1-5). Yëˈë Diosë myëtnaymyaayëbëty tëgatsyë espiritë santë yajjukyˈatëdë, myëdäjttëbë jäˈäyˈäjtën extëmë, “tsojkën, xondakën, tiˈigyëˈat, maˈxtujkën, oyjyaˈayˈat [etsë] kajxykyupëjkën” (Galasyʉ 5:22, 23).

21. ¿Ti mbudëkëdëp ets mjäˈäyˈatët extëmë Dios ttseky?

 ²¹ Ko xykyäjpxët ets xyˈëxpëkët jabom jabomë Biiblyë, yëˈë diˈib mbudëkëdëp ets xymyëdatët ja oybyë jäˈäyˈäjtën extëmë Dios ttseky. Nanduˈun ko niˈigyë xynyijawët ti diˈibë Jyobaa tsyejpy ets xytyunët, ta mwinmayët duˈun extëm yëˈë (Isaías 30:20, 21). Ko niˈigyë xytsyokëdë Jyobaa, ta mjukyˈatët extëm yëˈë ttseky.

22. ¿Wiˈix wyimbëtsëmët ko mijts mjukyˈatët extëmë Dios ttseky?

²² Mëjääw yajtunäämp parë mjukyˈatët extëmë Jyobaa ttseky. Mä Biiblyë jyënaˈany ko tuˈugë jäˈäy nyayajtëgatsyëty duˈun extëm tmastuˈuty ja jekypyë jukyˈäjtën (Kolosʉ 3:9, 10). Salmo jyënaˈany ko nguytyuˈunëm ja Diosë yˈanaˈamën, “jaˈäjtp mëjwiin kajaa kumäˈäyën” (Salmo 19:11). Pën mijts mjukyˈäjtp extëmë Dios ttseky, ta xyˈaxäjët mëjwiin kajaa kunuˈkxën. Nanduˈun xyaˈixëdët ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëmë Satanás jyënaˈany, ets duˈun xyajxondäˈägëdë Jyobaa jyot kyorasoon.