1. ¿Wiˈix xywyinmay yˈixëtyë Jyobaa?

 ¿TË NÄˈÄ xyˈokwinmaabyë wiˈix yˈixëtyë Jyobaa? Ko xymyënuˈkxtaˈaky, ¿naa wiˈixën xywyinmay? Oy ngaˈijxëm, Biiblyë jyënaˈany ko duˈun yëˈë extëmë “Xëëw, eskuudë” etsë “jëën” (Sal. 84:11; Eb. 12:29). Ezequiel yajtukˈijx wiˈixë Jyobaa kyëxëˈëky, yëˈë duˈun tnimaytyaky ko yˈixëty extëmë tsää mëdiˈibë ajäj adëˈkxp, pujxn mëdiˈibë tëˈkx jäjp ets extëmë iˈtsy (Ezeq. 1:​26-28). Ko duˈun nnijäˈäwëm, waˈan mëjˈixy mëjmëdoy njäˈäwëm etsë net ntsëˈkëm.

2. ¿Tiko näägë jäˈäy tsyiptakxëdë ets tmëwingondëdë Dios?

² Mbäät xytsyiptakxëm nmëbëjkëm ko Jyobaa xytsyojkëm mët ko kyaj nˈijxëm. Waˈan mët ko kyaj ja ndeetyˈäjtëm të xytsyojkëm o mët ko wiˈixëm të njäjt të ngëbajtëm ets päätyë net tsyiptaˈaky nmëbëjkëm ko Jyobaa xytsyojkëm. Perë Jyobaa jyaygyujkëp wiˈixën nnayjyäˈäwëm ets wiˈixën xyˈaxëktuˈunëm ko duˈun të nyaˈk të nbajtëm. Pääty mä Biiblyë të yajkujayë wiˈixën yëˈë jyaˈayˈaty parë njaygyujkëm ko yëˈë xyjyantsy xytsyojkëm.

3. ¿Tiko nimaytyäˈägäˈänëm wiˈixë Jyobaa xytsyojkëm?

³ Biiblyë jyënaˈany ko “Dios yëˈë dëˈën ja tsojkën” (1 Fwank  4:8). Mä tukëˈëyë tijaty tyuumpy ja dyajnigëxëˈëky ko mëk xytsyojkëm. Ets niˈamukënë jäˈäy ttsojktäˈäy axtë mëdiˈibë kyaj myëdunyëty (Mat. 5:​44, 45). Mä yäˈädë artikulo yëˈë nimaytyäˈägäˈänëmë Jyobaa ets wiˈixën xytsyojkëm. Ko niˈigyë nˈixyˈäjtëm, ta niˈigyë ntsokäˈänëm.

JYOBAA MËK XYTSYOJKËM

4. ¿Wiˈix mnayjyawëty ko të xynyijawë ko Jyobaa mtsojkëp? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁴ “Yëˈë Diosteety mtsojkëdëp” (Fwank 16:27). Mä Biiblyë yaˈijxkijpxyë Jyobaa mët tuˈugë uˈunktääk mëdiˈibë mëkë yˈuˈunk yˈënäˈk tsyojkypy (Is. 66:​12, 13). Okwinmay tuˈugë uˈunktääk mëdiˈibë mëk tsyojkypyë yˈuˈunk, ta ttsäˈänëˈëky ets tmëtkajpxy tmëtmaytyaˈaky tsuj yajxon. Ets ko pyeky yˈixyëty o tyëkë jëëy yaxpë, ta pojënë tninëjkxy parë tˈixäˈäny tidën jäjtëp. Nanduˈunënë Jyobaa xyˈagujkmoˈoy xyjyotkujkmoˈoyëm ko nyajpatëm mon tuk. Pääty niduˈuk mëdiˈibë jyaayë salmo duˈun jyënany: “Kots ojts xyaˈˈayoownë tijatyëts nmëmaapy nmëdajpy, mijtsëts xyjyotkujkmooy etsëts xyajnayjyäˈäwë oy” (Sal. 94:19).

5. ¿Ti yˈandijpy ko Jyobaa xëmë mtsokäˈänyëty?

⁵ Jyobaa ninäˈä xykyamastutëm (Sal. 103:8). Yëˈë duˈunyëm xytsyokäˈänëm oy näˈäty ndëgoˈoyëm. Yëˈë israelitëty kanäkˈok tmëdëgooytyë Jyobaa, per ko jyodëmbijttë, ta jatëgokë Jyobaa tyukˈijxëdë ko tsojkëdëp. Tëgok duˈun tˈanmääy ja kyäjpn: ‘Mëj këjää mijts mtsobääty ets ntsojkypy njäˈäwëp’ (Is. 43:​4, 5, TY). Jyobaa kyaj tyëgatsy, mbäät nˈijtëm seguurë ko yëˈë duˈunyëm xytsyojk xyjyäˈäwëm ets kyaj xymyastuˈudäˈänëm oy nmëbokytyuˈunëm mëjwiin kajaa. Pën jodëmbijtëm yëˈë duˈunyëm xytsyokäˈänëm. Jyobaa xytyukwandakëm ko xypyokymyaˈkxäˈänëm “mëjwiin kajaa” (Is. 55:7). Ko Jyobaa xypyokymyaˈkxëm, ta xymyoˈoyëm ja “nikˈäjt xeemyˈäjtën” (Hech. 3:​19, TNM).

6. ¿Wiˈixë Jyobaa yajnimaytyaˈaky mä Zacarías 2:8?

⁶ (Käjpxë Zacarías 2:8). Jyobaa yëˈë mëët xyˈijxkijpxyëm ja wyintsää. Yëˈë wiin jantsy amääy ets yëˈë ndimyyajtuˈunëm. Pääty ko pën axëëk xytyuˈunëm duˈunë Jyobaa tjawë extëmxyëp pënë wyiin tyoˈonxëty. Kom mëk xytsyojkëm, pääty mëk tjawë ko axëëk njäjt ngëbajtëm ets xykyuwäˈänäˈänëm, ayoop  ko xyˈijxˈayoˈowëm. Pääty oy ko nˈanmäˈäyëm: ‘Kuentëˈäjtkëts ijxtëm yëˈë mwiin xykyuentëˈatyën’ (Sal. 17:​8, TY).

7. ¿Tiko mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xyjyantsy xytsyojkëm?

⁷ Jyobaa mdukˈijxëp ko mtsojkëp, per jyaygyujkëp ko mbäät näˈäty tsip xymyëbëkët ko yëˈë mtsojkëp mët ko xypyaatyë amay jotmay o ko wiˈixëm të mˈyeeky të mbety. Pääty, ¿ti mbäät mbudëkëty parë niˈigyë xymyëbëkët ko Jyobaa mjantsy tsyojkëp? Ko xynyijawët wiˈixën ttsokyë Jesus, pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ets wiˈixën xytsyojkëm. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈaky.

JYOBAA NYIGAJPXYPY KO XYTSYOJKËM

8. ¿Tiko netyë Jesus yˈity seguurë ko tsojkëbë Tyeety?

⁸ Jyobaa yëˈë ojts jawyiin dyajkojˈyë Jesus ets kanäk mil jëmëjtën mëët yajpaty tsäjpotm, pääty mëk nyaytsyokëdë. Mä Matewʉ 17:​5, japë Jyobaa ojts tnigajpxy ko mëk ttsokyë Jesus. Perë Jyobaa kyaj jeˈeyë jyënany ko yajjotkujkˈatyëtyë yˈUˈunk, nanduˈunën jyënany: “Tyäädëtsë dëˈën ja nˈUˈungëts diˈibëts ëj njantsy tsyejpy”. Ko duˈun jyënany, yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa mëk ttsokyë Jesus ets jotkujkë nety nyayjyawëty ko ja jyukyˈäjtën tkëyakäˈäny (Éfes. 1:7). Jesus ijtpë nety seguurë ko Tyeety mëkën tsyokyëty mët ko kanäkˈokën duˈun yˈanmääyë (Fwank 3:35; 10:17; 17:24).

9. Oknimaytyäˈäk tiko njënäˈänëm ko Jyobaa tsyojkypy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm (Romanʉs 5:5).

⁹ Jyobaa tyukˈijxypy nanduˈunën ko tsyojkypy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm (käjpxë Romanʉs 5:5). Ko yäˈädë tekstë yajjääy mä ayuk grieegë, yëˈë yajjaygyukëyanëp ko ja tsojkën mëdiˈibë Jyobaa myëdäjtypy, duˈun myëkëty extëm ja mëjnëë mëdiˈibë mëk pëyëˈkp. Pënaty jukyˈatandëp tsäjpotm, nyijäˈäwëdëp ko “Dios mëk tsyokëdë” (Juud. 1, TNM). Duˈun nyayjyawëdë extëmë apostëlë Juan jyënany: “Jaygyukëdë extëm ja Diosteety xyjantsytsyojkëm es xyˈuˈunkniwäˈänëm” (1 Fwank 3:1). ¿Yëˈëyëdaa Jyobaa tsyojkypy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm? Kyaj, extëm yä nˈixäˈänëm niˈamukën xytsyojktäˈäyëm.

10. ¿Ti mdukˈijxëp ko Jyobaa mëk mtsokyëty?

¹⁰ Ko Jyobaa ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm, duˈunën xytyukˈijxëm ko mëk xytsyojkëm. Nipën duˈun xykyatsojkëm extëm yëˈë (Fwank 3:16; Rom. 5:8). Jyobaa kyajxë yˈUˈunk mëdiˈibë mëk tsyojkypy parë ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm ets yajmaˈkxët ja poky kaytyey ets jatëgok oy nˈijtëm mëdë Jyobaa (1 Fwank 4:10). Ko nbawinmäˈäyëm wiˈixë Jyobaa mëdë Jesus ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm, ta njaygyukëyäˈänëmë ko mëkën xytsyojkëm niduˈuk niduˈuk (Gál. 2:20). Jyobaa kyaj ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm mët ko pën ojts tyukˈaneˈemyëty, yëˈë duˈun ko mëk xyjyantsy xytsyojkëm, päätyën tkejxy ja yˈUˈunk mëdiˈibë nety mëk tsyojkypy parë ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm.

11. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë Jeremías 31:3?

¹¹ Jyobaa kyaj jeˈeyë jyënaˈany ko xytsyojkëm, xytyukˈijxëmë duˈun (käjpxë Jeremías 31:3). Të xymyëjwoˈowëm mët ko xytsyojkëm (ijxkijpxyë mëdë Deuteronomio 7:​7, 8). Pääty nitii ets nipën mbäät xykyatukmastutëmë Jyobaa (Rom. 8:​38, 39). ¿Wiˈix mnayjyawëty ko Dios mëk mtsokyëty? Mientrës ngäjpxëmë Salmo 23, ix wiˈixënë Jyobaa mëk ttsojkyë David ets wiˈix nanduˈun mtsokyëty.

¿WIˈIX MNAYJYAWËTY KO JYOBAA MËK MTSOKYËTY?

12. ¿Wiˈix xynyimaytyäˈägëdë Salmo 23?

¹² (Käjpxë Salmo 23:​1-6). Mä yäˈädë tekstë japë David ojts tnigajpxy ko Jyobaa mëkë  nety tsyokyëty, ko jantsy oy yˈijxˈity kyuentëˈatyëty ets ko jantsy oy mëët yˈity. Duˈun jyënany: “Jyobaa yëˈëts nBastoorˈäjtypy”. David kyaj tsyëˈkë mët ko yëˈë Jyobaa tyukjotkujkˈäjt ets nëˈëmooy tuˈumooyë. Nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko xëmë tsyokäˈänyëty. Min nˈokˈijxëm tiko duˈun ttukjotkujkˈäjty.

13. ¿Tiko David yˈijty seguurë ko Jyobaa yëˈë ijxˈijt kuentëˈäjtëp?

¹³ “Nitiits xykyatëgoyˈatäˈänxëty”. David ijt seguurë ko Jyobaa mëkë nety tsyokyëty mët ko xëmë myooyë tijatyë nety yajtëgoyˈajtypy. Nyijäˈäwëbë nety ko oy mëët nyayjyawëty ets ko kupëjkëp. Pääty ijt seguurë ko oy ti tyun jyatëdët, Jyobaa xëmë nety myoˈoyaˈanyëty tijaty yajtëgoyˈajtypy. Ko David tnijäˈäwë ko Jyobaa tsojkëp ets ko ijxˈitan kuentëˈatanëp, yëˈë pudëjkë parë agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ets kyaj ti tmëmay tmëdäjët (Sal. 16:11).

14. ¿Wiˈixë Jyobaa xytyukˈijxëm ko xytsyojkëm?

¹⁴ Jyobaa xyˈijxˈijt xykyuentëˈäjtëm, per niˈigyë ko nmënäjxy nyajnäjxëmë amay jotmay. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajtyë Claire a mëdiˈibë nety kujk 20 jëmëjt tuunëp Betel. Yëˈë jyënany ko kyaj tnijäˈäwë wiˈix tpudëkët ja fyamilyë ko tpattë ja ayoˈon jotmay janääm jatsojk. Pes päˈämbajt ja tyeety, yaˈëxkajx niduˈugë ja myëgaˈax mä Diosë kyäjpn, yajtëgooytyë myeeny syentääbë ets nanduˈunë jyëën tyëjk. ¿Wiˈixë Jyobaa tyukˈijxëdë ko ijxˈijt kuentëˈäjtëdëp? Claire tnimaytyaˈaky: “Jyobaa xëmë tmooy ja nfamilyëts tijaty nety yajtëgoyˈäjttëp ets duˈunën xëmë tpudëjkë, nitii ojts kyatëgoyˈäjtxëdë. Kyajts njäˈäytyëgoy wiˈixëtsë Jyobaa xytyukˈixy ko mëkëts xytsyoky. Ets yëˈëjëts xypyudëjkëp parëts duˈunyëmë Jyobaa  nmëduunˈadëˈëtsy agujk jotkujk oyëts nbäätyë amay jotmay”.

15. ¿Ti pudëjkë David parë jatëgok tpëjkyë jyot myëjääw? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁵ “Yajtëjkëbëts jatëgokë njot nmëjääw”. David pyatypyë nety kanäk pëkyë amay jotmay ets näˈäty mon tuk nyayjyäˈäwë (Sal. 18:​4-6). Per ko tˈijxy wiˈixë Jyobaa tsyokyëty ets yˈijxˈity kyuentëˈatyëty, yëˈë pudëjkë parë jatëgok tpëjkyë jyot myëjääw. David duˈun tjäˈäwë extëmxyëbë Jyobaa yajnëjkxyëty “ääyoty mëëyoty” ets yajpoˈkxyëty “mä jyapëtyë komnëë”. Duˈun jatëgokë David tpëjkyë jyot mëjääw ets tmëduunˈadëtsyë Jyobaa agujk jotkujk (Sal. 18:​28-32).

16. ¿Wiˈix mijtsë Jyobaa mdukˈixyëty ko mtsojkëp?

¹⁶ Ko nbatëmë amay jotmay, mbäät njënäˈänëm ko Jyobaa ‘käˈäp yëˈë tsyojkën jyäˈäwën kyixy nyaxy’ (Lam. 3:​22, TY; Kol. 1:11). Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajty kyëbejtyë Rachel. Ko të jyaˈˈatyë COVID-19 ta nyikakë ja myëmëjjäˈäy ets nanduˈun tmastutyë Jyobaa. Rachel axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ko duˈun jyajty. ¿Wiˈixë Jyobaa pyudëjkë? Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Jyobaa xytyukˈijxëts ko mëkëts xytsyoky, pes yëˈë yajtuun ja nmëguˈukˈäjtëm, xymyooytyëts ja ngäˈäy nˈukën, xytyuknigajxtëtsë mensaje etsë tekstë mëdiˈibëts xypyudëjkë, xymyëtkäjpx xymyëtmaytyaktëts, xymyëtxik xymyëtxoondëts ets xytyukjamyajtstëts ko Jyobaa xëmëts xyˈijxˈity xykyuentëˈaty. Ngukäjpxëbëts xëmë Jyobaa ko dyajjaˈˈaty nimayë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xypyudëjkëm”.

17. ¿Tiko David jyënany: “Nitii axëkˈäjtënëts ngatsëˈëgëyaˈany”?

¹⁷ “Nitii axëkˈäjtënëts ngatsëˈëgëyaˈany, mët ko myajpääty mët ëjts”. David myëdäjt nimayë myëtsipëty ets näˈäty oˈkën jëjpˈam yajpaty. Per ko tnijäˈäwë ko Jyobaa tsojkëp, yëˈë pudëjkë parë kyaj ti ttsëˈk tjäˈäwë. Duˈun tjäˈäwë ko Jyobaa xëmë mëët yajpääty, pes duˈun tkuyˈëëy: “Yëˈëjëts xytyukniwats tijatyëts ntsëˈk njäˈäwëp” (Sal. 34:4). David pyatë amay jotmay mëdiˈibë atsëˈkë, per kyaj myëmadakë mët ko nyijäˈäwëbë nety ko Jyobaa mëk tsyokyëty.

18. Ko nbatëmë amay jotmay mëdiˈibë xyˈatsëˈkëm, ¿wiˈixë Jyobaa xytyukˈijxëm ko xytsyojkëm?

¹⁸ Ko nbatëmë amay jotmay mëdiˈibë xyˈatsëˈkëm, ¿wiˈixë Jyobaa xytyukˈijxëm ko xytsyojkëm? Tuˈugë prekursoora mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Susi, mon tuk nyayjyäˈäwë mëdë myëmëjjäˈäy ko ja yˈuˈunk nyayaˈoˈkë. Yëˈë duˈun tnimaytyaˈaky: “Ko ti ayoˈon jotmay nbatëm, mëjwiin  kajaa xyˈaxëktuˈunëm ets kyaj nekynyijäˈäwëm ti nduˈunëm mët ko yëˈëyë nmëmäˈäy nmëdäjëm. Per kojëts nnijawëdë ko Jyobaa xytsyojktëbëts, tajëts jatëgok jotkujk nnayjyawëdë ets kyajts ti nmëmay nmëdäjtë”. Rachel, mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 16, duˈun jyënaˈany: “Tëgok mon tukëtsë nety nnayjyawëty ets duˈunëts njäˈäwë ko kyajts nˈokmëmadäˈäganë ja amay jotmay, tatsë Jyobaa nmëjëëy nmëyaxy parëts xypyudëkët. Kots nnuˈkxtaktääy, tajëts jatëgok nnayjyäˈäwë agujk jotkujk, duˈunxyëp extëmtsë Jyobaa xymyëneny, extëm ko tuˈugë uˈunktääk dyaˈˈamonyë yˈuˈunk. Taanëmëts nmäänäjxy, ninäˈäjëts ngajäˈäytyëgoyaˈany wiˈixëtsë Jyobaa xypyudëjkë”. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Tasos ets tyuny mëjjäˈäy, taxk jëmëjt yˈijty pujxndëgoty mët ko kyaj tyunany soldäädë. ¿Wiˈix tpëjkyë kuentë ko Jyobaa tsojkëp ets ko ijxˈijt kuentëˈäjtëp? Duˈun tnimaytyaˈaky: “Nitiijëts ngayajtëgoyˈajty xëmëtsë Jyobaa tijaty xymyooy. Kojëts duˈun nˈijxy, yëˈëjëts xypyudëjkë parëts niˈigyë ndukjotkujkˈäjty. Xytyukpudëjkëts nanduˈun ja myëjääw parëts agujk jotkujk nyajpaty pujxndëgoty. Nˈijxëts ko pën niˈigyëts ndukjotkujkˈatyë Jyobaa, tajëts niˈigyë xytsyokäˈäny. Pääty oyëtsë nety pujxndëgoty nyajpääty, ojtsëtsë nwinmäˈäny nbëjktaˈaky kojëts nduundëkëyaˈany prekursoor regulaar”.

NˈOKMËWINGOˈONËM JA NDEETYˈÄJTËM MËDIˈIBË MËK XYTSYOJKËM

19. 1) Ko nnijäˈäwëm ko Jyobaa xytsyojkëm, ¿wiˈixë net nmënuˈkxtäˈägäˈänëm? 2) ¿Mëdiˈibë tekstë niˈigyë mˈoymyëdoopy mä yajnigajpxy ko Jyobaa xytsyojkëm? (Ixë rekuäädrë “ Tekstë mëdiˈibë xytyukˈijxëm ko Jyobaa xytsyojkëm”).

¹⁹ Extëm të nimaytyakëm kanäägë eksperiensyë, yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios mëdiˈibë tsojkp (2 Kor. 13:11). Ijtëm seguurë ko xymyëmäˈäy xymyëdäjëm niduˈuk niduˈuk ets ko xyajnadujkëm mët “ja tsyojkënë mëdiˈibë ninäˈä kyakugëxë” (Sal. 32:10). Ko niˈigyë nbawinmäˈäyëm wiˈixënë Jyobaa xytsyojkëm, ta niˈigyë nmëwingonäˈänëm ets nˈixäˈänëm ko jantsy tamën yajpääty. Pääty oy ko ndukmëtmaytyaktäˈäyëm wiˈix nnayjyäˈäwëm ets nˈanmäˈäyëm parë xytyukˈijxëm ko mëk xytsyojkëm. Nˈoktukˈawäˈänëm tijatyën nmëmäˈäy nmëdäjtëm ets nˈokˈijtëm seguurë ko xymyëmäˈäy xymyëdäjëm ets ko xypyudëkëyäˈänëm (Sal. 145:​18, 19).

20. ¿Tiko niˈigyë nmëwingonäˈänëmë Jyobaa ko nnijäˈäwëm ko mëk xytsyojkëm?

²⁰ Oy xyajnayjyäˈäwëm ko nxäˈämëm ko nëgooyë xyujxnë o tyitykyˈäjnë, nanduˈunën oy xyajnayjyäˈäwëm ko Jyobaa mëk xytsyojkëm, ets xëmë nmëwingonäˈänëm. Pääty nˈoknayjyäˈäwëm agujk jotkujk ko Jyobaa mëk xytsyojkëm ets niˈamukë duˈun njënäˈänäˈänëm: “Ntsojkypyëtsë Jyobaa” (Sal. 116:1).