1, 2. ¿Tijaty jotmay tyam nwinguwäˈkëm?

 KO NBATËMË ayoˈon jotmay, mbäät ajotkumonë dyajtëgatsyë jukyˈäjtën. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë ijxpajtën. Luis a, anmääyë ja doktoor ko të nety pyaatyëtyë kanser ets ko waanë nety jeˈeyë yˈakjukyˈatäˈäny. Monika, jantsy oyë nety Diosmëduny mëdë myëmëjjäˈäy mëdiˈibë tuump ansianë, per ta tnijäˈäwë ko tëgatsytyëmë nety ja jyukyˈäjtën dyajnëjkxy. Olivia, tsoˈon mä tyëjk mët ko tnijäˈäwë ko naxäämbë nety japë urakan. Per ko ojts jyëmbijnë të nety ja jyëën tyëjk wyindëgooytyaˈay. Yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm tëgäjtstë jyukyˈäjtënë mëjwiin kajaa. ¿Të näˈä duˈumbë jotmay xyˈokpatpë?

² Tyam niˈamukë nbatëmë amay jotmay ets nyubajt nbäˈämbajtëm, per nanduˈunë jäˈäy xytyukmëtsipˈäjtëm ko nDiosmëduˈunëm o xynyibëdëˈkëm. Jyobaa nyasˈijxëp parë nbatëmë amay jotmay, per xytyukwandakëm ko xypyudëkëyäˈänëm (Is. 41:10). Ko nnijäˈäwëm ko Jyobaa xëmë xypyudëkëyäˈänëm, mbäät duˈunyëm nyajpatëm agujk jotkujk oy nwinguwäˈkëmë amay jotmay. Jyobaa yëˈë xywyinmäˈänymyoˈoyäˈänëm parë nduˈunëm mëdiˈibë oybyëtsëmëp ets parë ninäˈä ngamastutëm. Mä yäˈädë artikulo taxk pëky nimaytyäˈägäˈänëm wiˈixë Jyobaa  xypyudëjkëm ko nbatëmë ayoˈon jotmay. Ets nanduˈun nˈixäˈänëm tiijën mbäät nduˈunëm parë xypyudëjkëm.

JYOBAA YËˈË XYKYUWÄˈÄNÄˈÄNËM

3. ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko nbatëmë ayoˈon jotmay?

³ Ko nbatëmë ayoˈon jotmay mbäät kyaj nekynyijäˈäwëm ti nduˈunëm. ¿Tiko? Yëˈko mbäät yëˈëyë nˈääwˈäjt njotˈäjtënë o nmëmäˈäy nmëdäjënë wiˈix njäjt ngëbajtëm ets kyaj net nekynyijäˈäwëm tiijën nduˈunëm. Duˈunën jyäjttë ja nimajtskpë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të yajmaytyäˈäktë mä parrafo 1. Olivia jyënaˈany: “Axëëgëts nnayjyäˈäwë kojëts nˈijxy wiˈixëtsë nety ja njëën ndëjk të yajwindëgooytyaˈayëty ja nëë tuu ets kyajts nekynyijäˈäwë tiijëts ndunëp, tim tëgooyëts ja njot nwinmäˈäny”. Monika mëdiˈibë ja myëmëjjäˈäy winˈëˈënë, jyënaˈany: “Axëëgëts njantsy nyayjyäˈäwë, tsayutpëmtsë ngorasoon njäˈäwë, duˈunxyëp extëmëts pënë tsujkn të xytyukumy. Kyajts ja njot nwinmäˈäny yˈokxondaknë parëts ti ndunët. Ninäˈäts duˈun ngawinmääy njattët”. ¿Wiˈixë Jyobaa të twandaˈaky xypyudëkëyäˈänëm ko nnayjyäˈäwëm ko kyaj nˈokmëmadäˈägäˈänënë ja ayoˈon jotmay?

4. ¿Ti Jyobaa xytyukwandakëm mä Filipʉs 4:​6, 7?

⁴ Ti Jyobaa tyuumpy. Yëˈë xytyukwandakëm xymyoˈoyäˈänëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën” (käjpxë Filipʉs 4:​6, 7). Ko oy nˈijtëm mëdë Jyobaa, yëˈë xyajnayjyäˈäwëm agujk jotkujk. Nëgooyë yˈoyˈäjnë ko xymyoˈoyëmë yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën, “diˈibë waanë niˈigyë myëjjëty këdiinëm diˈibë jäˈäy mbäät tjaygyukë”. ¿Të näˈä janääm jatsojkë Jyobaa xyˈokmënuˈkxtakpë ets ko waanë yˈity ta kyujkë ja mˈääw mjot? Ko duˈun mnayjyawëty yëˈëjën ko Jyobaa të mmoˈoyëty ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën”.

5. Ko Jyobaa xymyoˈoyëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën”, ¿wiˈix tkuwäˈäny ja jot korasoon etsë jot winmäˈäny?

⁵ Mä Filipʉs 4:7 jyënaˈany: “Dios mmoˈoyëdët yëˈë yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën”, per nanduˈun jyënaˈany ko “tyäˈädë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën kyuwäˈänëp ja mjot mwinmäˈäny”. Yäˈädë ayuk “kyuwäˈänëp” ja ijty tyuny ko ja soldäädëtëjk tkuwäˈändë ja nax käjpn parë kyaj nyidëkëdët ja myëtsipëty ets mbäät ja jäˈäy agujk jotkujk myäˈä pyoˈkxtë mët ko nyijäˈäwëdëp ko tap ja soldäädëtëjk tkuentëˈattë ja käjpndëjkˈääw. Nanduˈunën ko Jyobaa xymyoˈoyëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën”, kyuwaampy ja jot korasoon, ja jot winmäˈäny ets kyaj ti ntsëˈk njäˈäwëm (Sal. 4:8). Mbäät nnayjyäˈäwëm agujk jotkujk oyë netyë kyaˈoyë ja amay jotmay, duˈun extëm nyayjyäˈäwë Ana (1 Sam. 1:​16-18). Ets ko duˈun nnayjyäˈäwëm, mbäädë net yajxon nwinmäˈäyëm ti ndunäˈänëm.

6. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë Jyobaa xymyoˈoyëm ja yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁶ Ti mbäät nduˈunëm. Duˈun extëm ijty  tuˈugë jäˈäy tˈanëëmë tuˈugë soldäädë parë kyuwäˈänëdët. Nanduˈunën ëtsäjtëm mbäät nˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë xykyuwäˈänëm. Pääty, nˈokmënuˈkxtakëm janääm jatsojk axtë koonëm xymyoˈoyëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën” (Luk. 11:9; 1 Tes. 5:17). Duˈunën ttuunyë Luis mëdë kyudëjk Ana ko yaˈˈanmääyë Luis ko jawaanë nety yˈakjukyˈatäˈäny. Luis tnimaytyaky: “Ko duˈunë jotmay yajpääty kyaj nekynyijäˈäwëm tiijën nduˈunëm o wiˈixën ja ääy tsooy nbatëm. Per kots nmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa yëˈëts mëdiˈibë xymyoopy ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën”. Yäˈädë kasäädë jäˈäy jyënandë ko yëˈë pudëjkëdë ko janääm jatsojk tmënuˈkxtaktë Jyobaa, pes mooyëdë ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën ets ja wijyˈäjtën parë tnijäˈäwëdë ti tyundëp, yˈijxtë ko Jyobaa jantsy pudëjkëdë. Pën jam xymyënaxy xyajnaxyë ayoˈon jotmay, mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa janääm jatsojk ets yëˈë mmoˈoyanëp ja yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën, kyuwäˈänaampy ja mjot mwinmäˈäny etsë mjot mgorasoon (Rom. 12:12).

JYOBAA YËˈË MËK XYAˈITÄˈÄNËM

7. ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko njotmaybyatëm mëjwiin kajaa?

⁷ Pën jam nmënäjx nyajnäjxëmë ayoˈon jotmayë mëjwiin kajaabë, waˈan kyaj duˈun tijaty nekytyuˈunëm extëm xëmë nduˈunëm mët ko tëgooytyaapy ja jot winmäˈäny. Duˈun extëm tuˈugë barkë xitsoow yatsoow yajnëjkxyëty ja mejny ko pyëdëˈëky, nanduˈunën jyaty mëdë jot winmäˈäny ko xitsoow yatsoow nbatëm ja ayoˈon jotmay. Duˈunën jyatyë Ana ko yˈoˈky ja myëmëjjäˈäy. Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Näˈäty mëk mon mëk tukëts nnayjyäˈäwë ets axtë nnaybyaˈˈayoowëts këˈëm. Per näˈäty, jotˈambëjkëts kots ja nmëmëjjäˈäy yˈoˈky”. Ana nanduˈun jyënaˈany ko näˈäty naytyuˈuk nyayjyäˈäwë mët ko kyaj tnekynyijäˈäwë wiˈix tijaty ttunët mëdiˈibë ijty tyuumpy ja myëmëjjäˈäy. Ana duˈun nyayjyäˈäwë extëmxyëp naytyuˈuk yajpääty mä ja mejny jyantsy pyëdëˈëky xitsoow yatsoow. Per ¿wiˈixënë Jyobaa xypyudëjkëm ko nganijäˈäwëm ti nduˈunëm ko nbatëm ja ayoˈon jotmay?

8. ¿Ti Jyobaa të xytyukwandakëm mä Isaías 33:6?

⁸ Ti Jyobaa tyuumpy. Yëˈë të xytyukwandakëm ko mëk xyaˈitäˈänëm (käjpxë Isaías 33:6). Ko tuˈugë barkë yajpääty mä mejny ets këjxmaty jyantsy pyëdëˈëky, ta xitsoow yatsoow yajmënëjkxy. ¿Ti pudëjkëp mayë barkë? Yëˈko tmëdatyë pujxn pyëˈääybyëˈääy mëdiˈibë pudëjkëp parë kyaj nëgoo yuˈkxët. Duˈun kyaj nëgoo ja barkë yuˈkxy ets kyaj tsyëˈëk jyawëdë pënaty jap nëjkxtëp. Yäˈädë pujxn net tyuny ko ja barkë yuˈkxy, nanduˈunën ëtsäjtëm, pën ntsojkëm etsë Jyobaa xypyudëjkëm ko nbatëmë amay jotmay, tsojkëp duˈunyëm nmëduunˈadëtsëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta Jyobaa mëk xyaˈitäˈänëm.

9. ¿Wiˈix xypyudëjkëm tijaty Diosë kyäjpn yajpëtsëëmpy? (Ix nanduˈunë dibujë).

 ⁹ Ti mbäät nduˈunëm. Ko nbatëmë ayoˈon jotmay mëdiˈibë kyaj nnijäˈäwëm wiˈix nyaˈoˈoyëm, oy ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa, nëjkxëm reunyonk ets ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. Waˈan kyaj duˈun tijaty nekytyunäˈänëm extëm ijty, perë Jyobaa jyaygyujkëp wiˈix nyaˈijx nyajpatëm (ijxkijpxyë mëdë Lukʉs 21:​1-4). Oy ko nanduˈunë tiempë xyjyuudët parë naytyuˈuk mˈëxpëkët ets xypyawinmayët. Jyobaa yëˈë yajtuumbyë nyax kyäjpn parë dyajpëtsëmyë ëxpëjkpajn etsë bideo mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm ko nbatëmë ayoˈon jotmay. Nˈokpayeˈeyëm tijaty mbäät xypyudëjkëm extëm mä JW Library^®, Índice de las publicaciones Watch Tower etsë foyetë Naybyudëkë parë tijaty tpayoˈoytyëdë Jyobaa tyestiigëty. Monika, mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë jyënaˈany ko japëk ojts tpayeˈey mä yäˈädë ëxpëjkpajn ko axëëk nyayjyäˈäwë. Jeˈeyë tkëxjääy tuˈugë ayuk mëdiˈibë nety yˈëxtäˈäyaampy ets ko tpääty, ta net tkajpxy axtë koonëm jatëgok oy nyayjyawëty. Monika tnimaytyaˈaky: “Kots ngëxjäˈäy tits nbayeˈeyaampy, axëëgëts njantsy nyayjyawëty, per kots ngäjpxtääynyë jantsy oyëts nyayjyawëty ets duˈunëts njawë extëmxyëbëts Jyobaa xymyëneny. Nbëjkypyëtsë kuentë ko Jyobaa jyaygyujkëp wiˈixëts nnayjyawëty ets yëˈëtsën xypyudëjkëp”. Jyobaa mbudëkëyanëp nanduˈun parë kyaj nëgoo tijaty xymyëmay xymyëdäjët ets kyujkët ja mˈääw mjot (Sal. 119:​143, 144).

JYOBAA YËˈË XYMYOˈOYÄˈÄNËM JA JOT MËJÄÄW

10. ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko nbatëmë ayoˈon jotmay?

¹⁰ Ko ajotkumonë nbatëmë ayoˈon jotmay, mbäät näˈäty kyaj nekymyëdäjtëmë jot mëjääw o kyaj nyekyxyondaˈaky ja ääw jot. Waˈan nnayjyäˈäwëm extëm tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë nety jantsy pëyëˈkp ets tyam kyaj mbäät nyekypyëyiˈiky mët ko të nyayajtsayutyëty. Mbäät xytsyiptakxëm nduˈunëm mëdiˈibë ijty kyaj xytsyiptakxëm o kyaj ja ääw jot yˈokxondaknët nduˈunëm mëdiˈibë ijty jantsy agujk jotkujk xyajnayjyäˈäwëm. Waˈan duˈun nnayjyäˈäwëm extëm nyayjyäˈäwë ja kugajpxy Elías, jeˈeyë ja tsuu mäˈäy xypyatënë (1 Rey. 19:​5-7). ¿Ti Jyobaa xytyukwandakëm ko nety kyaj nekyjyäˈäwëm ja jot mëjääw?

11. ¿Wiˈix ja tuk pëky xypyudëjkëmë Jyobaa? (Salmo 94:18).

¹¹ Ti Jyobaa tyuumpy. Yëˈë xytyukwandakëm ko xypyudëkëyäˈänëm (käjpxë Salmo 94:18).  Duˈun extëm ja jäˈäy mëdiˈibë të nyayajtsayutyëty, tsojkëp pën pyudëkëdët parë yeˈeyëty, nanduˈunën ëtsäjtëm tsojkëp pën xypyudëjkëm parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëmë Jyobaa. Jyobaa duˈun xytyukwandakëm: “Ëjts, Jyobaa mëdiˈibë mDiosˈäjtypy, nmäjtsˈijtypyëtsë mˈaˈoygyëˈë, mëdiˈibë mˈanmääyëp: Kyaj mtsëˈëgët. Ëjts mijts nbudëkëyaampy” (Is. 41:13). David wiˈixëm tpatyë amay jotmay ets tamˈäjt nanduˈunë myëtsip, per pudëjkë Jyobaa, pääty tˈanmääy: ‘Yëˈë mˈaˈoygyëˈë yëˈëjëts xytyukmäjtsˈijtp’ (Sal. 18:​35, TY). Per ¿wiˈixënë Jyobaa xypyudëjkëm?

12. Ko jantsy mon tuk nnayjyäˈäwëm, ¿pënatyë Jyobaa yajtunaampy parë xymyëjääwmoˈoyëm?

¹² Jyobaa mbäät pën dyajtuny parë xypyudëjkëm. Extëm ko tëgokë David mëk mon mëk tuk nyayjyäˈäwë, yëˈë ojts nyinëjkxyëtyë Jonatán mëdiˈibë nety jantsy oy mëët nyayjyawëty parë myëjääwmooyë (1 Sam. 23:​16, 17). Etsë Elías, ¿wiˈixë Jyobaa pyudëjkë? Yëˈë yajtuunë Eliseo parë pyudëjkë (1 Rey. 19:​16, 21; 2 Rey. 2:2). Tyam, mbäät nanduˈunë Jyobaa dyajtuny ja jëëky mëguˈuk, pënaty mëët oy nnayjyäˈäwëm o ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy parë xymyëjääwmoˈoyëm. Ko näˈäty axëëk njantsy nyayjyäˈäwëm, naytyuˈuk nyajpäädäˈänëm ets kyaj wyiˈixëty ko duˈun nnayjyäˈäwëm. Per ¿ti mbäät nduˈunëm parë ndukˈoyˈäjtëm ko Jyobaa xypyudëjkëm?

13. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë ngupëjkëmë Jyobaa nyaybyudëkë? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹³ Ti mbäät nduˈunëm. Kyaj mbäät abëky nnaybyëjktakëm, jaˈko yëˈëyë nmëmayäˈän nmëdäjäˈänëm ja nˈamayˈäjt njotmayˈäjtëm ets mbäädë net ti alokë nduˈunëm mëdiˈibë kyaj yajxon të niwinmäˈäyëm (Prov. 18:1). Ko näˈäty ajotkumonë xytyukjäjtëmë ayoˈon jotmay kyaj wyiˈixëty ko näˈäganäˈäty nyajpäädäˈänëm naytyuˈuk. Per ko xëmë duˈun nyajpäädäˈänënë, waˈanë nety njëjpkudijëm wiˈixë Jyobaa xyjyapudëkëyäˈänëm. Pääty oy xyˈoktsiptakxëm, nˈokkupëjkëm ko xypyudëkëyäˈänëmë familyë, pënaty oy mëët nˈijtëm ets ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy. Pes yëˈë Jyobaa yajtuunëdëp parë xymyëjääwmoˈoyëm (Prov. 17:17; Is. 32:​1, 2).

JYOBAA YËˈË XYJYOTKUJKMOˈOYÄˈÄNËM

14. ¿Tijaty mbäät xyˈatsëˈkëm?

¹⁴ Mbäät näˈäty nbatëmë jotmay mëdiˈibë xyˈatsëˈkëm. Mä Biiblyë yajmaytyakp näägë Diosmëduumbëty mëdiˈibë ojts ttsëˈëgëdë ja myëtsipëty o ko tpattë jotmayë mëjwiin kajaabë (Sal. 18:4; 55:​1, 5). Ets ëtsäjtëm, ¿xymyëtsipˈäjtëm  pënaty mëët nˈeskuelëˈäjtëm, pënaty mëët nduˈunëm, jëëky mëguˈuk o ja gobiernë? ¿Nmëdäjtëm tuˈugë mëk päˈäm mëdiˈibë mbäät xyaˈoˈkëm? Pën duˈun ayoˈon jotmay jam nyajnäjxëm, waˈan nnayjyäˈäwëm extëmë ënäˈkuˈunk mëdiˈibë kyaj tnijawë ti tyunëp. ¿Wiˈixë Jyobaa xypyudëjkëm?

15. ¿Ti Jyobaa xytyukwandakëm mä Salmo 94:19?

¹⁵ Ti Jyobaa tyuumpy. Yëˈë xyjyotkujkmoˈoyëm (käjpxë Salmo 94:19). Nˈokpëjktakëm ko tuˈugë kixyuˈunk kyaj myaˈay mët ko mëk jyantsy tyuˈuy ets nëgooyë tsyëˈkënë. Per ta nyiminyëtyë tyeety ets myënenyëty axtë koonëm yajmanaxyëty, oy duˈunyëm jyantsy tyuˈuy, yäˈädë kixyuˈunk kyaj tsyëˈëgë mët ko tam yajpääty mëdë tyeety. Nanduˈunën ëtsäjtëm ko nbatëmë ayoˈon jotmay mëdiˈibë xyˈatsëˈkëm, nyajtëgoyˈäjtëm parë Jyobaa xynyikëˈë xynyixäjëm axtë koonëm oy nnayjyäˈäwëm. Per ¿ti tsojkëp nduˈunëm parë Jyobaa xyjyotkujkmoˈoyëm?

16. ¿Ti mbäät nduˈunëm etsë Jyobaa xyjyotkujkmoˈoyëm? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁶ Ti mbäät nduˈunëm. Jëjpˈam ets xëmë nmënuˈkxtakëmë Jyobaa ets ngäjpxëmë Biiblyë (Sal. 77:​1, 12-14). Pääty mëdiˈibë tim jawyiin ndunäˈänëm ko nety nbatëmë ayoˈon jotmay, yëˈë ndukmëtmaytyäˈägäˈänëmë Jyobaa tijatyën xyˈatsëˈk xyˈajäˈäwëm ets tijaty nmëmäˈäy nmëdäjtëm, ets yëˈë xyjyotkujkmoˈoyäˈänëm mët yëˈëgyëjxmë yˈAyuk (Sal. 119:28). Mä Biiblyë tap myiny kanäk pëky mëdiˈibë mbäät xyjyotkujkmoˈoyëm, extëm tijaty myaytyakypyë Job, Salmos etsë Proverbios, ets wiˈixë Jesus jyënany mä Matewʉ kapitulo 6. Mˈixaampy wiˈixë Jyobaa mjotkujkmoˈoyëty pën nmënuˈkxtakypy ets pën ngajpxypyë Biiblyë.

17. ¿Ti tsojkëp nyaˈijtëm winmäˈänyoty?

¹⁷ Nˈokˈyaˈijtëm winmäˈänyoty ko Jyobaa xëmë xypyudëkëyäˈänëm oy ti ayoˈon jotmay nbatëm, pes ninäˈä xykyamastuˈudäˈänëm (Sal. 23:4; 94:14). Nˈokjamyajtsëm ko xykyuwäˈänäˈänëm, xyaˈitäˈänëm mëk, xymyoˈoyäˈänëmë jot mëjääw ets xyaˈitäˈänëm jotmëk. Isaías duˈun tˈanmääyë Jyobaa: “Mguwäˈänaampy pënaty amumduˈukjot mˈaˈoˈkëdëp, xëmë xyaˈitäˈäny jotkujk mët ko mijts mdukjotkujkˈäjtëdëp” (Is. 26:3). Pääty tukjotkujkˈatë Jyobaa ets kupëk extëm mbudëkëty. Ko duˈun xytyunët, mbäät xymyëmadaˈaky oytyim mëdiˈibëtyë ayoˈon jotmay mëdiˈibë mdukjäjtëp.