1, 2. Oknimaytyäˈäk mët tuˈugë yˈijxpajtën, wiˈixë Jyobaa nyayjyawëty ko ojts yajniwäämbety.

 OKWINMAY ko tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë oy mëët mˈity axëëk mnimaytyäˈägëdët, per mijts mnijawëp ko nëgoobë myajniwäämbety, näägë nmëguˈukˈäjtëm myëbëjktëp ets nanduˈunë net myaytyäˈäktë ¿wiˈix mnayjyawëyaˈanyëty? Seguurë ko axëëk mët ko tëgatsy ja mëguˈuktëjk mˈixäˈänëdë (Prov. 22:1).

² Yäˈädë ijxpajtën yëˈë xytyukˈijxëm wiˈixë Jyobaa nyayjyäˈäwë ko tuˈugë anklës nyiwäämbajtë ets axëëk nyimaytyakë. Eva myëbëjk ets pääty kyaj tmëmëdooyë Jyobaa. Ko duˈun tyëgooytyë ta ojts ja poky xynyinäjxëm ets päätyë net nˈoˈk ndëgoˈoyëm (Gén. 3:​1-6; Rom. 5:12). Satanás jam wyinˈëˈëntsondaky mä ja it lugäärë tsujpë, päätyë net jyaˈäjnë amay jotmay abëtsëmy nyaxwinyëdë extëmë tsip, nˈayoˈowëm ets nˈoˈk ndëgoˈoyëm. Ko duˈunë Jyobaa yajniwäämbejty jantsy axëëk nyayjyawëty ets niˈigyë ko net tˈixy wiˈix wyimbëtsëmy. Per kyaj net jeˈeyë tmëmoon tmëdujknë, pes mä Biiblyë jyënaˈany ko yëˈë tuˈugë “Diosë jotkujkpë” (1 Tim. 1:11).

3. ¿Ti të nyajtuknipëjkëm ets nduˈunëm?

³ Ëtsäjtëm të nyajtuknipëjkëm parë nitsiptuˈunëmë Diosë  xyëëw ets kyaj axëëk yajnimaytyäˈägët. Ets mbäät duˈun nduˈunëm extëmë yäˈädë tekstë jyënaˈany: ‘Mëjpëjktaˈaktë Dios yëˈë xyëëw’ (Sal. 113:​1, TY). ¿Wiˈix mbäät duˈun nduˈunëm? Ko oy nigäjpx nimaytyakëmë Jyobaa xyëëw. ¿Mdunaampy duˈun? Min nˈokˈijxëm tëgëk pëky wiˈix mbäät nmëjpëjktakëmë Diosë xyëëw ets nmëjkumäˈäyëm winë ääw winë jot.

NYAJXONDAKËMË JYOBAA

4. Oknimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën, tiko Jyobaa agujk jotkujk nyayjyawëty ko nmëjkuˈëˈëw nmëjkugäjpxëm (ix nanduˈunë dibujë).

⁴ Jyobaa yëˈë mëdiˈibë nDeetyˈäjtëm ets agujk jotkujk yajnayjyawëty ko nmëjpëjktakëmë xyëëw (Sal. 119:108). Per, ¿yëˈë yäˈädë yˈandijaampy ko Dios duˈun extëmë naxwinyëdë jäˈäy mëdiˈibë jeˈeyë tsyojktëp yajmëjkuˈëw yajmëjkugäjpxëdët parë oy nyayjyawëyäˈänëdë? Kyaj, parë njaygyujkëm nˈoknimaytyakëm tuˈugë ijxpajtën. Okpawinmay ko tuˈugë kixyuˈungë tyeety tmëneny ets tˈanëëmë: “¡Nipën duˈun kyajäˈäyˈaty extëm mijts!”. Ja uˈunk teety agujk jotkujk jyantsy nyayjyawëty ko duˈun tˈix ja nyëëxuˈunk tsyokyëty. ¿Jëjpˈamën duˈun yaˈˈanëëmëdë uˈunkteety parë oy nyayjyawëdët? Kyaj, per oy nyayjyawëty ko ja yˈuˈunk tyukˈixyëty ko tsojkëp ets ko tijaty tkuˈëw tkukäjpxë. Ets nyijäˈäwëp ko yaak pyatët ja yˈuˈunk pyudëkëyanë ko duˈun jyaˈayˈatët. Nanduˈunënë Jyobaa agujk jotkujk nyayjyawëty ko nmëjkuˈëˈëw nmëjkugäjpxëm.

5. ¿Ti nyajnigëxëˈkëm ko nyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa?

⁵ Satanás duˈunyëm tyambäät xynyiwäämbajtëm, ko jyënaˈany ko nituˈugë naxwinyëdë jäˈäy tkanitsiptunanë Diosë xyëëw ko tpäädëdë amay jotmay ets ko myastuˈudaambyë Dios nëgokë kyaj wiˈix jyaty (Job 1:​9-11; 2:4). Job yajnigëxëˈëk ko Satanás winˈëˈëmp. Pääty pën ëtsäjtëm nguˈëˈëw ngukäjpxëmë Jyobaa, ta nanduˈun nyajnigëxëˈkëm ko winˈëˈëmbë Satanás. Niduˈuk niduˈuk nikëjxmˈäjtëm nitsiptuˈunëmë Diosë xyëëw ets ninäˈä ngamastutëm, pën nduˈunëm duˈun, agujk jotkujk nyajnayjyawëyäˈänëm (Prov. 27:11).

6. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë David ets ja lebitëty? (Nehemías 9:5).

⁶ Pënaty tsyojktëbë Jyobaa myëjkumääytyëbë xyëëw amumduˈukjot. Rey David duˈun tkujäˈäyë: ‘Winëˈääw winëjotës yëˈë Wintsën ngënuˈkxjyawëjäˈäny, ngënuˈkxjyawëjaambyëts yëˈë myëjxëëw’ (Sal. 103:​1, TY). David nyijäˈäwëbë nety ko pën myëjpëjktakëbë Diosë xyëëw duˈunë nety tpääty extëmxyëp dyajmëjpëtsëmy. Ko oy nnimaytyakëmë Jyobaa, wiˈix jyaˈayˈaty ets tijaty të dyajkojy, duˈunë  nety nyajwatsëmë xyëëw. David tsyojk etsë Diosë xyëëw myëjpëtsëmët ets wäˈäts yˈitët, jyënany ko tyunaambyë nety duˈun amumduˈukjot. Ja lebitëty yajmëjpëtsëëmdë nanduˈunë Diosë xyëëw, ijttë yujy tudaˈaky ets jyënandë ko kyaj tpäättë ääw ayuk parë tnimaytyäˈäktët nuˈunënë Jyobaa xyëëw wyäˈätsëty (käjpxë Nehemías 9:5). Seguurë ko Jyobaa agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko ja lebitëty pyäˈtˈëëw pyäˈtˈyaxëdë.

7. ¿Wiˈix mbäät nmëjpëjktakëmë Diosë xyëëw mä ngäjpxwäˈkxëm ets mä tijaty nduˈunëm?

⁷ Ëtsäjtëm nmëjpëjktakëmë netyë Diosë xyëëw ko tsuj yajxon nnigäjpx nimaytyakëm ets ko nguˈëˈëw ngukäjpxëm. Ko nëjkxëm ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë yëˈë ntsojkëm parë jäˈäy tˈixyˈattëdë Dios ets nanduˈun ttsoktët extëm ëtsäjtëm (Sant. 4:8). Njantsy tyukmëtmaytyäˈägäˈänëmë jäˈäy wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty, extëm ko mëk xytsyojkëm, ko ak oy tijaty ttuny, ko wyijˈyëty ets ko myëdäjtypyë mëkˈäjtën. Ja tuk pëky wiˈix mbäädë Jyobaa nyajmëjpëtsëˈëmëm ets nyajxondakëmë jyot kyorasoon, yëˈë ko nduˈunëmë mëjääw ets njäˈäyˈäjtëm extëm yëˈë (Éfes. 5:1). Ko duˈun nduˈunëm, ta jäˈäy tˈixäˈändë ko tëgatsy njäˈäyˈäjtëm ets waˈanë netë jäˈäy tnijawëyäˈändë tiko duˈun njäˈäyˈäjtëm ets mbäädë net ndukmëtmaytyakëm (Mat. 5:​14-16). Ko duˈun nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa, ta nyajxondakëmë jyot kyorasoon (1 Tim. 2:​3, 4).

NYAJXONDAKËMË JESUS

8. ¿Wiˈix mbäät nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa extëmë Jesus ttuuny?

⁸ Nipën duˈunë Jyobaa kyaˈixyˈatyëty extëmë Jesus (Mat. 11:27). Jesus mëkë Tyeety ttsoky ets ojts xymyoˈoyëm ja oybyë ijxpajtën wiˈix mbäät nanduˈun nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa (Fwank 14:31). Ja ux mä nety yˈooganë duˈun ja Tyeety tˈanmääy: “Tëjëts nduknijawë mxëë” (Fwank 17:26). ¿Wiˈix duˈun ttuuny?

9. ¿Ti ijxpajtënë Jesus yajtuun parë jäˈäy tjaygyujkëdë ko Jyobaa paˈˈayoop nasˈayoˈowëp?

⁹ Jesus kyaj jeˈeyë jäˈäy ttukmëtmaytyaky ko Dios txëwˈaty Jyobaa, pes ja judiyëtëjk nyijäˈäwëdëbë nety. Yëˈëjën tyukmëtmaytyak “wiˈixë dën ja Dios Teety” jyaˈayˈaty (Fwank 1:​17, 18). Extëm nˈokpëjktakëm, mä Escrituras Hebreas nyimaytyakypyë nety ko Dios paˈˈayoop nasˈayoˈowëp (Éx. 34:​5-7). Perë Jesus tyukjaygyujkë jäˈäy ko tnimaytyaky ja ijxpajtën mä ja mixy mëdiˈibë tsoˈon mä tyëjk. Ets ko ja uˈunkteety tˈijxy myiny jagamnëm ja yˈuˈunk, ta ojts tjëjpˈyeˈeytsyoy, tmëneeny ets pyokymyaˈkx. Ko duˈunë Jesus tpëjktakyë ijxpajtën, yëˈë xytyukˈijxëm nuˈunënë Jyobaa pyaˈˈayoy nyasˈayowë (Luk. 15:​11-32). Jesus pyudëjkë ja jäˈäy parë tjaygyukëdët wiˈixënë Jyobaa jyaˈayˈaty.

10. 1) ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Jesus yajtuunë Tyeetyë xyëëw ets ko tsyojkypyë nety parë nanduˈunë wiink jäˈäy dyajtundët? (Markʉs 5: 19; ix nanduˈunë dibujë). 2) ¿Ti tsyojkypyë Jesus ets nduˈunëm?

¹⁰ Jesus tsyojk etsë jäˈäy ttukmëgäjpxtëdë Diosë xyëëw. Mä taabë tiempë pënaty nyiwintsënˈäjttë relijyonk, duˈunë nety jyënäˈändë ko kyaj mbäät dyajtuunëdë Diosë xyëëw mët ko wyäˈätsëty. Perë Jesus yajtuunë Diosë xyëëw mët ko nyijäˈäwëbë nety ko ja wintsëndëjkëty yëˈë duˈun yajnaxkëdaktëbë anaˈamën ets kyaj mä myiny mä Biiblyë. Extëm tëgok ko Jesus ojts dyajtsoˈogyë jäˈäy mëdiˈibë netyë kaˈoybyë të tyuktëkëty, ta ja jäˈäy nyayˈatsëˈëk nyayˈajäˈäwëdë ets tˈanmääytyë Jesus parë wiinktsoow nyëjkxët (Mar. 5:​16, 17). Per komë Jesus tsyojkypyë nety ets ja jäˈäy tnijawëdët pënën Jyobaa, pääty ojts tˈanëëmë ja jäˈäy mëdiˈibë nety të dyaˈˈagëdaˈaky ets tnimaytyäˈägët ti netyë Jyobaa të tyukmëdunyëty  ets kyaj yëˈë tnimaytyäˈägët ti Jesus të tyukmëdunyëty (käjpxë Markʉs 5:19). a Jesus mëdiˈibë nReyˈäjtëm, tsyojkypy ets niˈamukë jäˈäy nduknijäˈäwëm ti Dios txëwˈaty (Mat. 24:14; 28:​19, 20). Ko duˈun nduˈunëm agujk jotkujk nyayjyawëty.

11. ¿Wiˈixë Jesus tˈanmääyë yˈëxpëjkpëty ets nyuˈkxtäˈäktët? Extëm jyënaˈanyë Ezequiel 36:​23, ¿tiko jyëjpˈamëty duˈun ttundët?

¹¹ Jesus nyijäˈäwëbë nety ko mëdiˈibë Jyobaa tsyojkypy yëˈë etsë xëëw wyäˈätsët ets ko jëjpˈam duˈun yajtunët mët ko axëëk ojts yajnimaytyaˈaky ets yajniwäämbajt. Päätyë yˈëxpëjkpëtëjk tˈanmääy ets duˈun nyuˈkxtäˈäktët: “Ndeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈan tmëjpëtsëmyë mxëë” (Mat. 6:9). Jesus nyijäˈäwëbë nety ko nitii duˈun kyajëjpˈamëty extëm ko Diosë xëëw wyäˈätsët (käjpxë Ezequiel 36:23). Nipën duˈun kyajaˈˈaty mëdiˈibë yajwatsëbë Diosë xëëw extëm ttuunyë Jesus. Ko yajmäjtsy duˈun ja myëtsipëty nyiwäämbajtëdë ko yëˈë nety yaˈˈaxëˈkëp ja Diosë xyëëw mëdiˈibë wäˈäts. Yëˈë axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ko duˈun yajniwäämbejty, pes mä kyajnëm yajmatsy nyijäˈäwëbë nety ko yëˈë yajtukniwäämbatäämp ets päätyëdaa mëk “jyantsyˈayooy” (Luk. 22:​41-44).

12. ¿Ti tyuunë Jesus parë ojts dyajwatsë Tyeetyë xëëw?

¹² Jesus myëmadak ko axëëgë jäˈäy tyuunë, wyinˈëbajt wyingäjpxpajtë ets nyiwäämbajtë. Per myëmadak mët ko yëˈë Diosë xyëëw yajwatsë, nyijäˈäwëbë nety ko yëˈë Tyeety myëmëdoopy pääty kyaj nety ti tyuktsoytyunëp (Eb. 12:2). Nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko yëˈë Satanás amaymyooy jotmaymyooyëp (Luk. 22:​2-4; 23:​33, 34). Mëdiˈibë Satanás tsyojk yëˈë etsë Jesus tmëdëgoyëdë Tyeety, per kyaj myëmadakë. Jesus yajnigëxëˈk ko Satanás winˈëˈëmp ets ko taaˈäjtpë Diosmëduumbëty mëdiˈibë kyaj tmastuˈuttë Jyobaa oy nuˈun tpäättë amay jotmay.

13. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nyajxondakëmë Jesus?

¹³ Pën myajxondäˈägaambyë Jesus mëdiˈibë nReyˈäjtëm, duˈunyëm mëjkuˈëw mëjkugäjpxë Jyobaa ets pudëkë jäˈäy parë tˈixyˈattëdë Dios. Ko duˈun xytyunët, duˈunë nety xynyiˈˈijxtutë Jesusë yˈijxpajtën (1 Peed. 2:21). Ets nanduˈunë Jyobaa xyajnayjyawëyaˈanyëty agujk jotkujk ets xyajnigëxëˈëgäˈäny ko Satanás jeˈeyë wyinˈëëny wyinxäjy.

 NBUDËJKËMË JÄˈÄY PARË NYITSOˈOKTËT

14, 15. ¿Ti tuun jäjtëp ko jäˈäy ndukmëtmaytyakëm pënën Jyobaa?

¹⁴ ¿Tiko njënäˈänëm ko nyajnitsokëmë netyë jäˈäy ko nyajmëjpëtsëˈëmëmë Diosë xyëëw? Jaˈko Satanás “të twingujuuxë ja jyot wyinmäˈäny” pënaty kyaj myëbëktë (2 Cor. 4:​4, TNM). Päätyë net nimayë jäˈäy jyënäˈändë ko kyaj jyamëtyë Dios, ko jagam yajpääty, ko kyaj xymyëmääy xymyëdäjëm, ko axëkjäˈäy ets ko tyëytyuumbyë axëkjäˈäytyëjk xëmëkyëjxm. Ko duˈunë Satanás twinˈëënyë jäˈäy, yëˈë yaˈˈaxëˈkëbë Diosë xyëëw ets päätyë netë jäˈäy kyaj tmëwingondë Dios. Per ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets nimaytyakëm pënën Jyobaa, ta kyaj Satanás ttukmayë wyinmäˈäny ets nyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa xyëëw. ¿Wiˈixë net wyimbëtsëmy?

¹⁵ Ja tëyˈäjtën mëdiˈibë miimp mä Biiblyë myëdäjtypyë mëkˈäjtën, ko ndukˈawäˈänëmë jäˈäy pënën Jyobaa ets wiˈix jyaˈayˈaty jantsy oy wyimbëtsëmy. Ko tnijawëdë ja tëyˈäjtën duˈunxyëp extëm ko yajwingujuˈxtuˈuttë ets ko tˈixyˈattë pënën Jyobaa, ta tpëktë kuentë ko Satanás jeˈeyë wyinˈëën wyinxäjëdë. Mëjˈixy mëjmëdoy tˈixtë ko tnijawëdë nuˈunënë Jyobaa tmëdatyë mëkˈäjtën (Is. 40:26). Ko oy tijatyë Jyobaa ttuny, ta kyaj ti ttsëˈëk tjawëdë (Deut. 32:4). Yajmonyˈijx yajmonyjyäˈäwëdëp nanduˈun ko tnijawëdë nuˈunënë Jyobaa wyijˈyëty (Is. 55:9; Rom. 11:33). Ets agujkmooy jotkujkmooyëdëp ko tnijawëdë ko Jyobaa mëk xytsyojkëm (1 Fwank 4:8). Ko niˈigyë tˈixyˈattë Jyobaa, ta tmëbëktë ko mbäät jyukyˈattë xëmëkyëjxm ets ko mbäädë Dios yˈuˈunk niwäˈänëdë. Ko nbudëjkëmë jäˈäy parë tˈixyˈattëdë Jyobaa ets tmëwingondët, nitii mëët kyayaˈijxkijpxyë. Ets ko nduˈunëmë yäˈädë tuunk yëˈë nety “mëët nduunmujkëmë Dios” (1 Cor. 3:​5, 9, TNM).

16. ¿Wiˈixë jäˈäy pyudëkëdë ko tnijawëdë Diosë xyëëw?

¹⁶ Ko tim jawyiinë jäˈäy nmëtkäjpx nmëtmaytyakëm yëˈë ndukˈawäˈänëmë Diosë xyëëw, ets pënë jäˈäy yˈoymyëdoopy mbäät pyudëkëty parë jyukyˈäjtënë dyajtëgatsët. Extëm nˈokpëjktakëm, tuˈugë kiixy mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Alía b yeˈky pyejty mä tuˈugë familyë  mëdiˈibë tyukˈijttëdëbë wiink relijyonk, per kyaj pyudëjkë parë tmëwingonëdë Dios ets kyaj tˈoyˈijxy tijatyë nety jap yajtukniˈˈijxëp. Tim tëgäjtsë jyukyˈäjtën ko yˈëxpëjktsondaky mëdë Jyobaa tyestiigëty, pes nyijäˈäwë ko mä mayë Biiblyë të yajjoˈotsyë Diosë xyëëw ets jeˈeyë të tpëjktaknëdë Wintsën, Alía kyaj tmëbëkany. Ko tnijäˈäwë ko Dios txëwˈaty Jyobaa, ta niˈigyë tmëwingoony ets oy mëët ojts yˈijnë. Yëˈë duˈun jyënany: “Ja mëdiˈibëts oy mëët nnayjyawëty tamdëmë xyëëw” ets duˈun yˈakjënany: “Tyam agujk jotkujkëts nnayjyawëty kojëts të nnijäˈäwë Diosë xyëëw”. Tuˈugë mixy mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Steve ets xux koop, yeˈky pyejty mä tuˈugë familyë mëdiˈibë judiyë. Jyënany ko nituˈugë relijyonk tkatukˈitëyaˈany mët ko jeˈeyë japë jäˈäy wyinˈëën wyinxäjtë. Per ko tuˈugë myëguˈuk yˈoˈky ta jyënany ko ëxpëkäämp mëdë Jyobaa tyestiigëty. Yëˈë tim ajäjt tim jotjäjtë ko tnijäˈäwë ti Dios txëwˈaty, duˈun jyënaˈany: “Kyajtsë nety nijawë ti Dios txëwˈaty, nbëjkëtsë kuentë ko jantsy tamënë Dios ets ko tëjëts nbääty pënëts mëët oy nˈitët”.

17. ¿Tiko duˈunyëm xyajmëjpëtsëmanë Diosë xyëëw? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁷ Ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets nyaˈëxpëjkëm jäˈäy, ¿ndukˈawäˈänëmë Diosë xyëëw ets wiˈix jyaˈayˈaty? Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë netyë Diosë xyëëw nyajmëjpëtsëˈëmëm. Pääty, duˈunyëmë jäˈäy tuknijawë ti Dios txëwˈaty. Pën mduumpy duˈun, ta nëjkxë jäˈäy nyitsoˈoky, ets pën mbanëjkxypyë Jesusë yˈijxpajtën, agujk jotkujk nanduˈun nëjkx xyajnayjyawëtyë Jyobaa. Nëjkxëp nanduˈun njënäˈänëm extëm jyënaˈanyë Salmo 145:2: “Nmëjkugäjpxëyaambyëtsë mxëëw xëmëkyëjxm”.