1, 2. ¿Pënën duˈun yajtij Sadoc? (1 Crónicas 12:​22, 26-28).

 KO DAVID tyëjkë rey, jaa tyuˈukmujktë jäˈäyëty naxy 340,000. Tëgëk xëëw xyëwduundë mä ja tun kopk mëdiˈibë Hebrón, yajmëdoow wiˈix kyäjpx myaytyaktë, yˈëëw yaxtë ets xyik xyoondë (1 Crón. 12:39). Jam tamë nety tuˈugë mixy mëdiˈibë xyëwˈäjt Sadoc, ets kyaj nëgoo pën myëjpëjktakë, perë Jyobaa mëjpëjktakë, ets tsyojkypy parë ëtsäjtëm nanduˈun nˈixyˈäjtëm (käjpxë 1 Crónicas 12:​22, 26-28). ¿Per pënën duˈun yajtij Sadoc?

² Sadoc ja ijty tyuny saserdotë ets tuun mët ja saserdotë wintsën Abiatar. Jyobaa myooyë wijyˈäjtënë Sadoc parë tjaygyukët mëdiˈibë yëˈë tsyojkënyëˈajtypy (2 Sam. 15:27). Ja jäˈäyëty xëmë ijty yˈamdowëdë ëwij käjpxwijën, per nan ijt amëk jotmëk. Mä yäˈädë artikulo yëˈë yajnimaytyäˈägäämp wiˈixën yˈijty amëk jotmëk.

3. 1) ¿Tiko tsyokyëty nˈijtëm amëk jotmëk? 2) ¿Ti yajnimaytyäˈägäämp mä yäˈädë artikulo?

³ Tyam, niˈigyë Satanás tnibëdëˈëgyë Diosë nyax kyäjpn (1 Peed. 5:8). Per tsojkëp nˈijtëm amëk jotmëk mientrës tpääty ja tiempë mä Jyobaa dyajkutëgoyaˈanyë Satanás ets ja axëkˈäjtën mëdiˈibë yajjaˈäjtypy (Sal. 31:24). Min nˈokˈijxëm tëgëk pëky mäjatyën mbäät duˈun njäˈäyˈäjtëm amëk jotmëk extëmë Sadoc.

 PUWÄˈÄGË DIOSË YˈANAˈAM KYUTUJKËN

4. ¿Tiko tsyokyëtyë jotmëkˈäjtën ko nbuwäˈkëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁴ Ninuˈunë Jyobaa nmëduˈunëm, nbuwäˈkëm ja yˈAnaˈam Kyutujkën amuumduˈukjot, per tsojkëp nˈijtëm amëk jotmëk (Mat. 6:33). Mä yäˈädë tiempë tsojkëbë jotmëkˈäjtën parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa ets nigäjpx nimaytyakëm ja yˈAnaˈam Kyutujkën (1 Tes. 2:2). Nan tsojkëp nˈijtëm jotmëk parë kyaj nduktëjk ndukwäˈkëm tijaty tyamë naxwinyëdë jäˈäy tyuundëp (Fwank 18:36). Nimayë Diosmëduumbëty, pyattëbë amay jotmay mët ko kyaj tpuwäˈägëdë partiidë o mët ko kyaj syoldäädëˈatäˈändë, yaˈˈamääytyaktëbë meeny sentääbë, yajwojp yajkäˈtstëp ets yajtsuum yajmäjtstëp.

5. Ko ja Sadoc tpuwäˈkë David, ¿tiko nety tsyokyë yˈitët jotmëk?

⁵ Ko ja Sadoc ojts nyëjkxy Hebrón mä ja rey David yajnixëëwduuny, nnayjyëjpˈijxë pes myënëjkx ja mëdiˈibë myëtsiptuumpy (1 Crón. 12:38). Yëˈë jëjpˈixy yajpaty, pyanëjkxaambyë netyë David oy mä tyim wowëdëty tsiptuumbë parë tkuwäˈänäˈäny ja israelitëty. Waˈanë nety kyaj nëgoo tjaty tsyiptunët, per kyaj ninuˈun tsyëˈkë.

6. ¿Wiˈixë Sadoc pyudëjkë ja David yˈijxpajtën? (Salmo 138:3).

⁶ ¿Ti pudëjkë Sadoc parë yˈijty jotmëk? Yëˈë pudëjkë yˈijxpajtënë David mëdiˈibë nanduˈun ijt amëk jotmëk. Pes määnëmë netyë David kyatëkë rey, yëˈë wyinwoow ja tsiptuumbëty mëdiˈibë Israel, pääty ja nax käjpn wyinˈijxë parë tyunët rey (1 Crón. 11:​1, 2). Ko ijtyë David nyibëdëˈëgëdë myëtsip, yëˈë yˈaˈoˈkë Jyobaa ets tyukjotkujkˈäjt (Sal. 28:7; käjpxë Salmo 138:3). Sadoc nan yëˈë pudëjkë yˈijxpajtënëtyë Jehoiadá, Benaya ets ja ni 22 mëdiˈibë nyiwintsënˈäjtë ja tsiptuumbëtëjk mëdiˈibë pyuwäˈkëdë David (1 Crón. 11:​22-25; 12:​26-28). Yäˈädë jäˈäyëty ijttë jotmëk, pääty ojts tpuwäˈägëdë David parë tyunët rey.

7. 1) ¿Pënaty tyam nanduˈun ijttëp jotmëk? 2) Extëm të xyˈixyë bideo ¿wiˈix mbudëkëtyë yˈijxpajtënë nmëguˈukˈäjtëm Nsilu?

 ⁷ Ko nnijäˈäwëm wiˈixë Diosmëduumbëty yˈijttë jotmëk, tpuwäˈkëdë Jyobaa etsë yˈAnaˈam Kyutujkën, ta winmäˈäny nbëjktakëm parë nanduˈun nˈijtëm jotmëk. Ko Jesus jyukyˈajty yä naxwiiny kyaj ninuˈun ttuktëjk ttukwäˈkë politikë winmäˈäny (Mat. 4:​8-11; Fwank 6:​14, 15). Xëmë ttukjotkujkˈäjtyë Jyobaa ets yëˈë mooyë jot mëjääw. Tyam taaˈäjttëp nimayë ënäˈktëjk mëdiˈibë kyaj syoldäädëˈatäˈändë ets mëdiˈibë kyaj ttuktëkëdë politikë winmäˈäny. Mbäät xykyäjpxtë wiˈix yajnimaytyäˈäktë mä jw.org. a

PUDËKË PËNATY MËËT NDIOSMËDUˈUNËM

8. ¿Näˈä mëjjäˈäytyëjkëty dyajnigëxëˈëktë jotmëkˈäjtën?

⁸ Ninuˈun nDiosmëduˈunëm jantsy nnaybyudëkëyäˈänëm nixim niyam (2 Kor. 8:4). Per näˈäty tsojkëbë jotmëkˈäjtën, extëm ko jyaˈˈatyë tsip, ja mëjjäˈäytyëjkëty nyijäˈäwëdëp ko ja nmëguˈukˈäjtëm yajtëgoyˈäjttëbë naybyudëkë. Ets kom mëk ttsoktë ja myëguˈuktëjk, ta tˈëxtäˈädë winmäˈäny parë tjotmëkwingäjpxëdë, tmoˈodë tijaty yajtëgoyˈäjttëp ets myooytyëp nanduˈun ja ëxpëjkpajn. Pyudëjkëdëp ja jyëëky myëguˈuk oy ja jyukyˈäjtën tpëjktäˈäktë atsëˈëgëtum o jyotmay jëjpˈam (Fwank 15:​12, 13). Nanduˈun dyajnigëxëˈëktë jotmëkˈäjtën extëmë Sadoc.

9. Extëm jyënaˈanyë 2 Samuel 15:​27-29, ¿ti David tyukˈanaˈamë Sadoc ets ttunët? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁹ David atsëˈëgëtumë netyë jyukyˈäjtënë yajpääty, ja myäänk Absalón yëˈë nety pëjkxëyanëp ja kyutujkën (2 Sam. 15:​12, 13). Tsojkëbë nety jam tsyoonët Jerusalén, pääty tˈanmääy ja tyuumbëtëjk: ‘¡Tsojk ngakëmë ko yaa nˈëkuˈëdujkënëty etsë Absalón xyajˈoˈktaˈamyëty!’ (2 Sam. 15:​14, TY). Ko nety të tsyoˈonëdë, ta David jyënany ko tsojkëbë nety pën wyëˈëmët Jerusalén parë tyukˈawäˈänxëdët ti  ja myäänk Absalón tyukniwinmäˈäyëp. Pääty yëˈë kyajxëmbijtë Sadoc etsë ja wiinkpë saserdotëty (käjpxë 2 Samuel 15:​27-29). Per tsojkëbë nety mëk nyaygyuentëˈatëdëty mët ko kutsëˈëgë mëdiˈibë David tuknipëjkëdë, pes mbäädë nety yˈooktë. Absalón axëëk jyaˈayˈajty, jeˈeyë tijaty tˈatsojky ets yˈaxëktuun ja tyeety. Ko jeexyë Absalón tnijäˈäwë ko David yëˈë yajwëˈëmë Sadoc ets ja wiinkpë saserdotëty parë kyajpxynyaxtëty, ¿wiˈixëdaa jeexyë ojts ttuny?

10. ¿Wiˈixë Sadoc mëdë myëguˈuktëjk ojts tkuwäˈändë David?

¹⁰ David yˈëxtääyë winmäˈäny parë tnijawëyaˈany tii nety ja myäänk tyunaampy ets yëˈë tpudëjkë Sadoc mëdë Husái, mëdiˈibë nety nanduˈun oy mët yˈity (2 Sam. 15:​32-37). Husái tyuun extëm netyë David të tuknimäˈkxë, wyinˈëˈën ja Absalón ets tyukmëbëjk ko yëˈë nety pyuwäˈkëp. Pääty ko Husái tˈanmääyë Absalón wiˈixë nety mbäät dyajkäˈäy ja tyeety, yˈoymyëdoow, ko duˈunë Husái ttuuny ta David tmëdäjtyë tiempë parë nyayjyëjpˈixëdët. Husái ta ttukmëtmaytyakyë Sadoc etsë Abiatar ti nety tyunaambyë Absalón (2 Sam. 17:​8-16). Ets tyukˈawäˈänëdë David ti nety tyunaampy ja myäänk (2 Sam. 17:17). Jyobaa yëˈë yajtuunë Sadoc ets ja saserdotëty parë ojts tkuwäˈändë David (2 Sam. 17:​21, 22).

11. Ko nyaˈˈanmäˈäyëm ets nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm, ¿wiˈix mbäät nˈijtëm jotmëk extëmë Sadoc?

¹¹ Ko nyaˈˈanmäˈäyëm ets nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë atsëˈëgëtum yajpattëp ja jyukyˈäjtën, ¿wiˈix mbäät nˈijtëm amëk jotmëk extëmë Sadoc? 1) Yëˈko nduˈunëm extëm nyajnëˈëmoˈoy nyajtuˈumoˈoyëm. Ko nety atsëˈëgëtum yajpääty ja jukyˈäjtën, oy ko nmëmëdoˈowëm extëmë Betel xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm, pes net tuˈugyë nnayaˈijtëmëty (Eb. 13:17). Ja mëjjäˈäytyëjkëty oy ko kontiempë tnimaytyäˈäktëty ti tyunandëp ko nety ti yˈayoˈonbëjktaˈaky (1 Kor. 14:​33, 40). 2) Nˈokˈijtëm jotmëk, per kyaj ti alokë nduˈungojëm (Prov. 22:3). Oy ko jawyiin  nmëmäˈäy nmëdäjëm mä jam ti ngatuˈunëm, net kyaj nëjkx nnayajtëjkëm jotmayoty. 3) Nˈoktukjotkujkˈäjtëmë Jyobaa. Yëˈë xymyëmäˈäy xymyëdäjëm ets kyaj ttsoky wiˈix njäjt ngëbajtëm, xykyuentëˈatäˈänëm mä nety jam nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm.

12, 13. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm yajnimaytyäˈäktë Víktor mëdë Vitali? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹² Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyäˈäktë nimajtskë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy Víktor etsë Vitali, mëdiˈibë myooytyë kyaˈayën yˈukën etsë nëë ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë Ucrania. Víktor jyënaˈany: “Nˈayeˈeytyëbëts ijty ja jëˈkxy pëky parëts nëjkx nmoˈoytyë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yajtëgoyˈäjttëp ets nmëdoowdëbëts ijty wiˈix ja jäˈäy jyantsy tyujtë. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm nyayäjkë jëˈkxy pëky mëdiˈibë nety të tnijuuybyety ets ko duˈun tnayajky ta kyaj nëgoo ja nmëguˈukˈäjtëm wiˈix tyim jäjttë ets yëˈë kyaay yˈuktë. Tëgok määjëtsë nety jam nˈabëkëdë ja jëˈkxy pëky mä ja karrë, ta naa jamyë ojts kyaˈay tuˈugë bombë, per kyaj ojts pyëjwaˈkxy. Mä taabë xëëw, njantsy myënuˈkxtakëtsë Jyobaa parëts xymyoˈoyëdë jotmëkˈäjtën etsëts duˈunyëm nˈakpudëkëdëtyë nmëguˈukˈäjtëm”.

¹³ Vitali jyënaˈany: “Tsojkëbë jotmëkˈäjtën parë duˈun nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm. Kojëts tim ëgäˈäny ojts ninëjkxtë jaˈajëts ojts nduˈuyeˈeytyë 12 oorë, ets njantsy myënuˈkxtakëtsë Jyobaa parëts xykyuentëˈatët. Xëmëtsë Jyobaa nˈamdooyë wijyˈäjtën parëts xywyinmäˈänymyoˈojëty wiˈixëts tijaty ndunët”. Vitali jotmëk jyaˈayˈajty ets kyaj alokë ti ttuuny, duˈun yˈakjënäˈäny: “Jamyëts jeˈeyë näjxy mä ja it lugäär mä ja gobiernë tkupëky. Kots nˈijxy wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm tuˈugyë jyantsy tyundë mä dyaˈˈawäˈätstë ja nëˈë tuˈu, dyajtuˈukmuktë ja jëˈkxy pëky, tkubëjkëtyäˈädë mä ja karrën ets kojëts xymyooytyë jäjtakn, yëˈë mëdiˈibë yajkëktëjkë nmëbëjkënës”.

KËDII XYMYÄJTSTUˈUTYË JYOBAA

14. ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko ja jäˈäy mëdiˈibë mëk ntsojkëm tmastuˈutyë Jyobaa?

¹⁴ Nitii duˈun mëk kyayajawë extëm ko tuˈugë jëëky mëguˈuk o ja mëdiˈibë oy mëët nnayjyäˈäwëm tmastuˈutyë Jyobaa (Sal. 78:40; Prov. 24:10). Ets pen jantsy oyë nety mëët mˈity niˈigyë mëk xyjyawëyaˈany. Pen jam duˈun mjaty mgëbety, ja yˈijxpajtënë Sadoc mbudëkëyanëp mëjwiin kajaa, pes yëˈë ninäˈä tkamastutyë David.

15. ¿Tiko nety tsyokyëty etsë Sadoc yˈitët jotmëk parë kyaj tpuwäˈktuˈudëdë Jyobaa? (1 Reyes 1:​5-8).

¹⁵ Mä netyë David jyëmëjtˈabaatanë mä tyunyën rey ets mä nety të myëjjäˈäyënë, ta ja myäänk Adonías jyapëjkëyanë ja kyutujkën, perë Jyobaa yëˈë nety të twinˈixyë Salomón parë tyunët rey (1 Crón. 22:​9, 10). Sadoc kyaj tmastutyë Jyobaa, perë Abiatar mëdiˈibë nety oy mëët yˈity yëˈë pyuwäˈkë Adonías (käjpxë 1 Reyes 1:​5-8). Ko duˈunë Abiatar yˈadëtsy kyaj yëˈëyë tmastutyë David, nan myastutënë Jyobaa. Tuˈugyë nety të tyundë 40 jëmëjt naxy saserdotë. Pääty, ¿mbawinmaapy wiˈix mon tuk jyantsy nyayjyäˈäwë Sadoc ko duˈun yˈadëtsyë Abiatar? (2 Sam. 8:17). Nan tuˈugyë nety të tkuentëˈattë ja Diosë kyääxë (2 Sam. 15:29). Të netyë David tpudëkëdë ets tuˈugyë nety të tmëdundë Jyobaa (2 Sam. 19:​11-14).

16. ¿Ti pudëjkë Sadoc parë ninäˈä tkamäjstutyë Jyobaa?

¹⁶ Sadoc ninäˈä tkamastutyë Jyobaa oyë netyë Abiatar duˈun të yˈadëˈëtsy etsë David duˈunyëm ojts tyukjotkujkˈatyëty. Ko David tnijäˈäwë ti nety tyunaambyë Adonías ta tˈanmääyë Sadoc, Natán etsë Benaya parë tkunuˈkxët ja Salomón ets yëˈë tyunët rey (1 Rey. 1:​32-34). Sadoc nan yëˈë pudëjkë yˈijxpajtënë Natán mëdiˈibë kyaj tmastutyë Dios ets mëdiˈibë pyuwäˈkë rey David (1 Rey. 1:​38, 39). Ko Salomón  ojts tyëjkënë rey, ta yëˈë ttuknipëkyë Sadoc ja tuunk mëdiˈibë nety tyuumbyë Abiatar (1 Rey. 2:35).

17. Ko pën tmäjststuˈudëdë Jyobaa, ¿wiˈix mbäät nanduˈun mˈity jotmëk extëmë Sadoc?

¹⁷ Ko ja jäˈäy mëdiˈibë mëk mtsojkypy tmäjtstuˈutyë Jyobaa, mijts kyaj mbäät nanduˈun mˈadëˈëtsy, yajnigëxëˈëgë jotmëkˈäjtën extëmë Sadoc (Jos. 24:15). Jyobaa yëˈë moˈoyanëbë jot mëjääw parë mˈitët jotmëk. Oy ko xymyënuˈkxtäˈägët, ets yëˈë xëmë mëët myajpäädëtyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë oy Diosmëduundëp. Jyobaa jotkujk nyayjyawëyaˈanyëty pen kyaj xymyäjtstuˈuty ets mgunuˈkxanëp mëjwiin kajaa (2 Sam. 22:26).

18. ¿Wiˈix mbudëkëtyë yˈijxpajtënë Marco mëdë Sidse?

¹⁸ Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Marco mëdë kyudëjk Sidse. Yëˈëjëty nimajtsk nety ja nyëëx, ets ko ojts yaˈknëdë ta ojts tmäjtstutnëdë Jyobaa. Marco duˈun tnimaytyaˈaky: “Ja xëëw mä ja uˈunk ënäˈk myaxuˈunkˈattë nëgooyë ntsojkënë ets xëmë nguentëˈatäˈänëm. Pääty ko tmäjstuˈuttë Jyobaa mëk yajjawë”. Yëˈë yˈakjënäˈäny: “Kots duˈun njäjt ngëbajttë Jyobaa xëmëts xypyudëjkëdë. Kojëts mon tuk nnayjyawëty Sidse yëˈëts xyjyotmëkmoopy, ets ko yëˈë mon tuk nyayjyawëty, ëjtsëts njotmëkmoopy”. Sidse jyënaˈany: “Jyobaa yëˈëts të xymyoˈoytyë jotmëkˈäjtën parëts nmëmadäˈäktë ja amay jotmay. Axëëgëts njantsy nyayjyäˈäwë ets duˈunëts njënany ko ëjtsë nboky kojëts ja nˈënäˈkëty tmäjtstuttë Jyobaa. Pääty ndukmëtmaytyakëtsë Jyobaa wiˈixëtsë nety nnayjyawëty. Ko tiempë nyajxy, tajëts naybyatë mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibëts nety kyaj mëët nˈoknaybyatënë, tajëts xyˈanmääy ko kyaj nety ëjts nbokyëty kots duˈun ja nˈuˈunk nˈënäˈk të yˈadëˈëtstë. Kotsë Jyobaa xymyoˈoyë jotmëkˈäjtën, mbäädëts duˈunyëm nmëduny agujk jotkujk”.

19. ¿Ti mëdiˈibë net mdunaampy?

¹⁹ Jyobaa tsyojkypy ets nˈijtëm amëk jotmëk extëmë Sadoc (2 Tim. 1:7). Yëˈë kyaj ttsoky ets këˈëm nnaytyukjotkujkˈäjtëm, yëˈënë Jyobaa mbäät ndukjotkujkˈäjtëm parë nˈijtëm amëk jotmëk. Pääty pen jam xywyinguwäˈägë amay jotmay mä tsyokyëty mˈitët amëk jotmëk, yëˈë aˈoogë Jyobaa ets mbäät mˈity seguurë ko yëˈë mbudëkëyanëp parë mˈitët amëk jotmëk extëmë Sadoc (1 Peed. 5:10).