1. Oknimaytyäˈäk pën yˈijxypyë Jyobaa wiˈix njäjt ngëbajtëm.

 JYOBAA yˈijxypy tijaty xyjyäjt xykyëbajtëm. Pyëjkypyë kuentë ko nyajnäjxëmë amay jotmay ets ko nˈagujkˈäjt njotkujkˈäjtëm (Sal. 37:18). Per ko tˈixy ko jeˈeyëm nmëduˈunëm oy nuˈun mon tuk nyajpatëm, agujk jotkujk nyayjyawëty. Xypyudëkëyäˈänëm nanduˈun ets xyjyotkujkmoˈoyäˈänëm.

2. ¿Wiˈixë Jyobaa tpudëkë pënaty jyäˈäwëdëbë kyorasoon amäˈäts tukmäˈätsë, ets ti mbäät nduˈunëm parë ndukˈoyˈäjtëm extëm yëˈë xykyuentëˈäjtëm?

² Salmo 147:3 jyënaˈany ko Jyobaa pyijty myojtsypy pënaty jyäˈäwëdëp amäˈäts tukmäˈätsë kyorasoon. Yäˈädë tekstë yëˈë myaytyakypy wiˈixë Jyobaa tˈijxˈity tkuentëˈaty pënaty nayjyäˈäwëdëp mëk mon mëk tuk. Per ¿ti mbäät nduˈunëm parë ndukˈoyˈäjtëm extëm xyˈijxˈijt xykyuentëˈäjtëm? Nˈokpëjktakëm tuˈugë ijxpajtën. Ko tuˈugë jäˈäy tsyayuty ta tninëjkxyë doktoor, ets parë tsyoˈogët, kuwanë ko ttunët extëm ja doktoor yˈanëˈëmxëty. Nanduˈunën ja jäˈäy mëdiˈibë yajpatp mëk mon mëk tuk, tsojkëp ttunët extëmë Jyobaa yˈanëˈëmxëty. Mä yäˈädë artikulo, yëˈë nimaytyäˈägäˈänëm wiˈixë Jyobaa tˈagujkmoˈoy tjotkujkmoˈoy mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë pënaty nayjyäˈäwëdëp mëk mon mëk tuk ets wiˈix mbäät tkuytyundë ja ëwij käjpxwijën mëdiˈibë yajkypy.

JYOBAA XYTYUKJAMYAJTSËM KO MËJWIIN KAJAA XYAJTSOBATËM

3. ¿Tiko näägë jäˈäy nyayjyawëdë ko kyaj ti ttsoowˈattë?

³ Tyam, yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë mä nipën ja tsojkën tkayaˈixyëty. Mayë jäˈäy axëëgë myëguˈuk ttundë ets duˈun dyajnayjyawëdë ko kyaj ti ttsoowˈattë. Duˈunë Helen a tnimaytyaˈaky:  “Nˈyeˈky nbejtyëts mä tuˈugë familyë mä nipën kyanaytsyokëdë. Ja ndeetyëts jantsy axëëk ijty jyaˈayˈaty ets bom bomëts xyˈanëëmëdë ko nitiijëts ngatsoowˈattë”. ¿Të näˈä duˈun mˈokjäjtpë? ¿Të axëëk myajtuny, myajwingajpxy myajjëjpkajpxy o të pën myajnayjyawëty ko kyaj mnitëkëty parë pën mtsokëdët? Pën të, tsipë net xymyëbëkët ko Jyobaa mtsojkëp ets ko mëmääy mëdäjëp.

4. ¿Wiˈix nyaˈˈanmäˈäyëm mä Salmo 34:18?

⁴ Oy axëëgë jäˈäy të mdunyëty, jamyats ko Jyobaa mtsojkëp ets myajtsobatëp. Pes yëˈë wingon “yajpääty mä pënaty jyäˈäwëdëp ja jyot kyorasoon amäˈäts tukmäˈätsë” (käjpxë Salmo 34:18). Ets pën “mëk mon mëk tuk” mnayjyawëty, jamyats ko Jyobaa yëˈë yˈijx ja oyjyot oywyinmäˈäny mëdiˈibë mmëdäjt ets pääty mˈuˈunkˈatan mˈënäˈkˈatanë (Fwank 6:44). Yëˈë xëmë yajpäädäˈäny mët mijts parë mbudëkëyaˈanyëty, pes mëk mtsokyëty.

5. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ko Jesus ttsojky ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety kyaj pën yajtsobäädëdë?

⁵ Ko Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, pyaˈˈayoow ja jäˈäy mëdiˈibë nety kyaj pën yajtsobäädëdë. Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa nanduˈunën tpaˈˈayooyë yäˈädë jäˈäyëty (Mat. 9:​9-12). Ko tuˈugë toxytyëjk ojts ttoonë ja Jesusë wyit mët ko nety tsyoˈogäˈäny yˈagëdäˈägäˈäny, Jesus ta jyotkujkmooyë ets anëmääyë ko oy ko tmëdatyë mëbëjkën (Mar. 5:​25-34). Yëˈë duˈun meerë jyaˈayˈaty extëmë Tyeety (Fwank 14:9). Pääty, mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa myajtsobatëp, yˈijxypy ko oy mjäˈäyˈaty, ko xymyëdatyë mëbëjkën ets ko mëk xytsyoky.

6. ¿Ti mbäät xytyuny pën mnayjyäˈäwëp ko kyaj mtsobääty?

⁶ ¿Ti mbäät xytyuny pën ijnëp mä mjot mwinmäˈäny ko kyaj mtsobääty? Oy ko xykyäjpxëdë Biiblyë ets xypyawinmayët, pes jap xynyijawëyaˈany ko Jyobaa myajtsobatëp  ets ko mëmääy mëdäjëp (Sal. 94:19). b Pën kyaj mbäät xytyuny ti mjatsojkënyëˈajtypy duˈun extëm ja mëguˈuktëjk ttundë, këdii mnaytyukjotˈambëkyëty ets këdii axëëk mnayjyawëty. Jyobaa yëˈë mduktunanëp mëdiˈibë mbäät xytyuny (Sal. 103:​13, 14). Pën të axëëk myajtuny, këdii mnaybyokyˈixyëty, pes kyaj mijts xypyokyëty ko duˈun mjäjty. Ja mëdiˈibë axëëk mduunë, yëˈë kuentëkëyakäämp mä Dios, kyaj myijtsëty (1 Peed. 3:12). Sandra, mëdiˈibë axëëk yajtuun ko myutskˈäjty duˈun jyënaˈany: “Nˈanmaabyëtsë Jyobaa bom bom parëts nˈixët ko oyëts njäˈäyˈaty duˈun extëmëts yëˈë xyˈixy”.

7. Pën axëëk të mjaty të mgëbety, ¿wiˈix mbäät mbudëkëty parë xyjyaygyukët wiˈix ja wiink jäˈäy nyayjyawëty?

⁷ Jyobaa mbäät myajtunyëty parë xypyudëkëdë wiink jäˈäy, oy näˈäty mnayjyawëty ko kyaj mbäät duˈun xytyuny. Yëˈë myajtuunëp mä yaˈëwaˈkxy yajkäjpxwaˈkxy ja oybyë ayuk (1 Kor. 3:9). Extëm të mjaty të mgëbety, mbäädë net mas niˈigyë xyjyaygyukë wiˈixë jäˈäy nyayjyawëty, ets net xypyudëkët. Helen, mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 3, ojts tˈaxäjë ja naybyudëkë ets tyam nanduˈunë net pudëkë wiink jäˈäy. Yëˈë jyënaˈany: “Tëëyëp, duˈunëts ijty nnayjyawëty ko kyajëts ntsobääty, perë Jyobaa tëjëts xytyukˈixy ko xytsyojkpëts ets xyajtuumbëts tyam parëts wiinkpë nbudëkë”. Helen ja tyam tyuny prekursoora regulaar ets agujk jotkujk nyayjyawëty.

JYOBAA TSYOJKYPY ETS XYKYUPËKËT KO TË MBOKYMYEˈKXYËTY

8. ¿Wiˈixë Jyobaa xyˈanmäˈäyëm mä Isaías 1:18?

⁸ Näägë Diosmëduumbëty duˈunyëm tpokyjyawëdë ti tyuundë, waˈan ja tyëgooytyë mä kyajnëm nyëbattë o mä nety të nyëbajnëdë. Per oy ko nyaˈijtëm winmäˈänyoty ko Jyobaa ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm mët ko xytsyojkëm. Pääty, oy ko ngupëjkëm ko të xypyokymyaˈkxëm mët ko ja yˈUˈunk tkejxy. Yëˈë duˈun xyˈanmäˈäyëm: “Mindë ets nˈokˈyaˈoˈoyëmë jotmay nimajtsk”. c Ko nety mëët të nyaˈoˈoyëm ja jotmay, mbäät nˈijtëm seguurë ko të tmaˈkxtäˈäy ja poky kaytyey (käjpxë Isaías 1:18). Agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko Jyobaa të tjäˈäytyëgoy mëdiˈibë ojts nduˈunëm, per ninäˈä tkajäˈäytyëgoyaˈany tijaty të ndukmëduˈunëm (Sal. 103:​9, 12; Eb. 6:10).

9. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj yëˈëyë nyaˈijtëm winmäˈänyoty ja poky kaytyey mëdiˈibë ojts nduˈunëm?

⁹ ¿Ti mbäät xytyuny parë kyaj yëˈëyë xymyëmääy xymyëdäjnët ja poky kaytyey mëdiˈibë mduun? Yëˈë ko yëˈëyë xymyëmay xymyëdäjët mëdiˈibë jam tyam mduumpy ets mëdiˈibë mdunaampy mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Duˈun extëm ttuunyë apostëlë Pablo. Yëˈë myëkjäˈäwë ko tˈëxjëdijty tpajëdijty ja Diosmëduumbëty, per nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko Jyobaa të pyokymyeˈkxyëty (1 Tim. 1:​12-15). Pääty kyaj yëˈëyë ojts tmëmay tmëdäjy mëdiˈibë tyuun ets tijaty myastut (Filip. 3:​4-8, 13-15). Apostëlë Pablo jamyë jyot wyinmäˈäny ojts tpëjktaˈaky mä nety Diosmëduny ets wiˈix tˈakmëdunäˈäny. Kyaj nety mbäät ti ttuny parë dyaˈoyët mëdiˈibë të nyaxy. Mijts kyaj mbäät nanduˈun ti xytyuny, per mbäät xyajmëjpëtsëmyë Jyobaa ets xyajjotkujkˈaty, ets xypyawinmayët tijaty të twandaˈaky.

10. ¿Ti mbäät nduˈunëm pën ojts nˈaxëktuˈunëmë wiink jäˈäy?

¹⁰ Tijaty ojts nduˈunëm, mbäädë wiink jäˈäy yˈaxëktuunë etsë net axëëk xyajnayjyäˈäwëm. Pääty, oy ko mëët ngäjpxˈoˈoyëm ets nˈamdoˈowëmë  maˈkxën (2 Kor. 7:11). Anëëmë Jyobaa parë tpudëkët ja mëdiˈibë mˈaxëktuun ets jatëgok yajpäädët agujk jotkujk. Jyobaa mbudëkëyanëdëp parë duˈunyëm xymyëduunˈadëˈëtstët ets myajpäättët agujk jotkujk.

11. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Jonás? (Ix nanduˈunë dibujë mëdiˈibë miimp mä rebistë nyiˈak).

¹¹ Oy xyˈokmëkjawë mëdiˈibë mduun, nasˈixë waˈanë Jyobaa myajtunyëty wiˈix myajtunäˈänyëty. Jamyats ja kugajpxy Jonásë yˈijxpajtën. Ko ojts yajkexy Nínive, yëˈë wiinktsoow ojts nyëjkxy, perë Jyobaa ta jyëjwijtsëmbijtë etsë Jonás ta tpëjkyë kuentë ko kyaj nety yˈoyëty extëm të yˈadëˈëtsy (Jon. 1:​1-4, 15-17; 2:​7-10). Jyobaa duˈunyëm dyajtuunyë Jonás, pes kyajx jatëgok Nínive ets yëˈë ta ojts nyëjkxy. Oy tˈokmëkjäˈäwë extëm yˈadëˈëtsy, per kyupëjk ko jatëgok yajkejxy (Jon. 3:​1-3).

JYOBAA YËˈË YAJTUUMBYË YˈESPIRITË SANTË PARË XYJYOTKUJKMOˈOYËM

12. ¿Wiˈixë Jyobaa xyjyotkujkmoˈoyëm ko nyajnäjxëmë amay jotmay? (Filipʉs 4:​6, 7).

¹² Ko nbatëmë jotmayë mëjwiin kajaabë, Jyobaa yëˈë yajtuumbyë yˈespiritë santë parë xyjyotkujkmoˈoyëm. Duˈunën tˈijxtë Ron mëdë Carol ko ja yˈuˈunk nyayaˈoˈkë. Yëˈëjëty duˈun jyënäˈändë: “Tëtsë nety nˈokpatpëdë amay jotmay, per kojëts ja nˈuˈunk nyayaˈoˈkë, yëˈë mëdiˈibëts mas mëk njäˈäwëdë. Kanäk ux kyaj nmäädë, taajëtsë Jyobaa nmënuˈkxtaktë ets njäˈäwëdëts ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën mëdiˈibë yajmaytyakp mä Filipʉs 4:​6, 7” (käjpx). Pën jam nanduˈun xyajnaxyë amay jotmayë mëjwiin kajaabë ets mjäˈäwëp ja mˈääw mjot amäˈäts tukmäˈätsë, tukmëtmaytyaktäˈäyë Jyobaa wiˈix mnayjyawëty. Mbäät xymyëtmaytyaˈaky näkˈok xytyimtsoky ets nuˈun xytyimëtmaytyäˈägäˈäny (Sal. 86:3; 88:1). Duˈunyëm amdowë Jyobaa yˈespiritë santë ets mbäät mˈity seguurë ko mbudëkëyanëp (Luk. 11:​9-13).

13. ¿Wiˈix mbäädë Jyobaa xytyukpudëjkëmë yˈespiritë santë parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëm? (Efesios 3:​16, TY).

¹³ ¿Jam xyajnaxyë amay jotmayë mëjwiin kajaabë ets mjäˈäwëp ko kyaj xyˈokmëmadäˈäganë? Pën duˈun, Jyobaa yˈespiritë santë mbäät mmoˈoyëty ja jot mëjääw parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëm (käjpxë Efesios 3:​16, TY). Min nˈokˈijxëm wiˈix nyayjyäˈäwë Flora. Yëˈë mëdë myëmëjjäˈäy ja nety tyundë misioneerë, per ta ja myëmëjjäˈäy wyinˈëˈënë mëdë wiink toxytyëjk ets ojts yajjääywyäˈkxtë. Flora duˈun tnimaytyaˈaky: “Kojëts xywyinˈëˈëny, axëëgëts nayjyäˈäwë ets yëˈëyëts ojts nmëmoon nmëdujknë. Päätyëts nˈamdooyë Jyobaa yˈespiritë santë parëts xytyukpudëkët. Jyobaa xypyudëjkëts, pes ojtsëts nmëmadaˈaky ja amay jotmay oyëtsë nety të njënäˈäny ko tsipëts nmëmadäˈägëty”. Flora të tˈixy ko yëˈëjënë Jyobaa të pyudëkëty parë niˈigyë ttukjotkujkˈatët ets ijtp seguurë ko oy ti tyun jyatëdët Jyobaa xëmë pyudëkëyaˈanyëty. Yëˈë duˈun yˈakjënany: “Duˈunëts meerë Jyobaa xypyudëjkë extëm jyënaˈanyë Salmo: Ëjts pojˈamës njapaduundäˈäjäˈäny yëˈë mˈënaˈamën mdëyˈäjtën, jaˈa ko janty jotkujkës nnajyawëty mijts xyaˈity yëˈë njot nwinmaˈanyës” (Salmo 119:​32, TY).

14. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë Jyobaa xytyukpudëjkëmë yˈespiritë santë?

¹⁴ Ko netyë Jyobaa të xyˈamdoyë yˈespiritë santë, ta net mnëjkxët reunyonk ets tëjkˈayeˈebyë parë mbäät xyˈaxäjë ja espiritë santë. Ets ko xykyäjpxëdë Biiblyë bom bom, ta xyjyaygyukëyaˈany tiijënë Jyobaa tsyojkypy xytyunët (Filip. 4:​8, 9). Mä jam xykyajpxyë Biiblyë, ix tijaty jotmay wyinguwäˈkëdë ja Diosmëduumbëty ets mëmay mmëdäj wiˈixënë Jyobaa ojts pyudëkëdë parë tmëmadaktë. Sandra, mëdiˈibë të yˈokˈyajnimaytyakpë mä parrafo 6, pyatë amay jotmayë  mëjwiin kajaabë. Yëˈë duˈun jyënaˈany: “Kojëts ngajpxyë Biiblyë mä yajnimaytyaˈagyë José, xypyudëjkëbëts. Yëˈë, kyaj tmëjagamgekyë Jyobaa oy tpatyë amay jotmay ets oy axëëk jyajty kyëbejty” (Gén. 39:​21-23).

JYOBAA YËˈË YAJTUUMBYË NMËGUˈUKˈÄJTËM PARË XYJYOTKUJKMOˈOYËM

15. Ko nbatëmë amay jotmay, ¿pënaty mbäät xyjyotkujkmoˈoyëm, ets wixaty mbäät xypyudëjkëm? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁵ Ko nyajnäjxëmë amay jotmay, yëˈë xyˈagujkmoˈoy xyjyotkujkmoˈoyëm ja mëdiˈibë mëët nDiosmëduˈunëm (Kol. 4:11). Jyobaa yëˈë yajtuumpy ja nmëguˈukˈäjtëmëty parë xytyukˈijxëm ko xytsyojkëm. Pes mbäät xyjyotkujkmoˈoyëm ko tmëdoowˈittët wiˈix nnayjyäˈäwëm, ko xykyuˈijxëm, ko xytyukwingugäjpxëm tuˈugë tekstë o ko nyuˈkxtäˈägët mët ëtsäjtëm (Rom. 15:4). d Ets mbäät nanduˈun tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm xytyukjamyajtsëm wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty, ets yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm ja jotmay. Yëˈë nmëguˈukˈäjtëmëty mbäät kanäk pëky tijaty xytyukpudëjkëm, extëm ko xymyoˈoyëm ja käˈäy ukën.

16. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë xypyudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëmëty?

¹⁶ Parë myajpudëkët, tsojkëp näˈäty xyˈamdowët këˈëm ja naybyudëkë, pesë nmëguˈukˈäjtëmëty mtsojkëdëp ets mbudëkëyanëdëp (Prov. 17:17). Per mbäät kyaj tnijawëdë wiˈix mnayjyawëty o ti naybyudëkë myajtëgoyˈajtypy  (Prov. 14:10). Pääty, tukmëtmaytyäˈäk wiˈix mnayjyawëty o wiˈix myajpudëkëyaˈany ja jäˈäy mëdiˈibë oy mëët mnayjyawëty o ja mëtnaymyaayëbë. Mbäät nanduˈun xytyukmëtmaytyaˈaky niduˈuk o nimajtsk ja mëjjäˈäytyëjk mëdiˈibë mdukjotkujkˈäjtypy. Näägë toxytyëjkjäˈäyëty yëˈë nanduˈun tyukmëtmaytyäˈägandëbë jyotmay ja myëdoxytyëjkjäˈäyëty.

17. Parë ja nmëguˈukˈäjtëmëty xyjyotkujkmoˈoyëm, ¿ti kyaj mbäät nduˈunëm, ets ti mëdiˈibë mbäät nduˈunëm?

¹⁷ Pën mnayjyäˈäwëp mon tuk, waˈan kyaj pën mëët myajpäädäˈäny ets jeˈeyë net abëky mnaybyëjktakënë. Ko duˈun tˈixtët ja nmëguˈukˈäjtëm, mbäät kyaj tjaygyukëdë wiˈix mnayjyawëty o dyajpëtsëmdë ääw ayuk mëdiˈibë mbäät axëëk myajnayjyawëty (Sant. 3:2). Per këdii xymyëjagamgeˈeky ja mmëguˈuktëjk mëdiˈibë mbäät mbudëkëdë. Gavin, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy ets myëdäjtypyë depresion päˈäm, duˈun jyënaˈany: “Kojëts nyajpääty mon tuk, nipënëts mëët ngayajpäädäˈäny”. Per oy duˈun tˈokpääty ja jotmay, yëˈë duˈunyëm ttunyë mëjääw parë yajpääty mëdë myëguˈuktëjkëty, ets yëˈë mëdiˈibë agujk jotkujk yajnayjyäˈäwëp. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Amy nanduˈun jyënaˈany: “Extëmëts njäjty ngëbejty, nipënëts ngatukjotkujkˈaty. Per tyam, nduumbyëtsë mëjääw parëts ntsoky ja nmëguˈuktëjk ets ndukjotkujkˈäjtypyëts, duˈun extëmë Jyobaa. Nnijäˈäwëbëts ko Jyobaa jotkujk nyayjyawëty ets ëjts nanduˈun”.

XYJYOTKUJKMOˈOYËM TIJATYË JYOBAA TË TWANDAˈAKY

18. ¿Ti nˈëwxijt njëjpˈijxëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky, ets ti tyam mbäät nduˈunëm?

¹⁸ Jyobaa tim tsojk dyajjëjptëgoyaˈany ja mäˈäy täjën, moˈon tujkën ets tijaty tyam xyaˈˈayoˈowëm (Diˈibʉ Jat. 21:​3, 4). Mä jembyë jukyˈäjtën, kyaj nëjkx pën tnekyjyamyatsäˈäny mëdiˈibë tyam xyaˈˈayoˈowëm (Is. 65:17). Extëm të nˈijxëm, Jyobaa xypyudëjkëm oy tyam nbatëmë amay jotmay ets xyˈagujkmoˈoy xyjyotkujkmoˈoyëm. Pääty, ¡nˈokkupëjkëm wixaty xypyudëjkëm! Ets ninäˈä mbäät ngajäˈäytyëgoˈoyëm ko Jyobaa mëk xytsyojkëm (1 Peed. 5:7).