ARTIKULO MËDIˈIBË YAˈËXPËJKP 22
ËY 127 ¿Jukyˈäjtpëts extëmë Dios ttsoky?
¿Wiˈix mbäät tijaty xytyundë mä mnaynyoobyëˈatëdë?
“Ja tsujˈäjtën diˈibë kyaj nyaxy es niˈigyë tsobatp Dios wyindum, jaˈa yëˈë ko jäˈäy oyjyot oywyinmäˈäny tmëdattë es jyikyˈattë yuunk naxypyë” (1 PEED. 3:4).
TI YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP
Yëˈë ti mbäät ttundë pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp parë oy tijaty ttundët ets wiˈix mbäädë nmëguˈukˈäjtëm tpudëkëdë.
1, 2. ¿Wiˈix näägë nmëguˈukˈäjtëm tnimaytyäˈäktë ko ojts nyaynyoobyëˈatëdë?
KO JÄˈÄY nyaynyoobyëˈatëdë, jantsy jotkujk nyayjyawëdë. Pen jam ja mnoobyë, seguurë ko oy tijaty xytyunäˈändë. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Tiina a mëdiˈibë tsoˈomp Etiopía jyënaˈany: “Kojëts ojts naynyoobyëˈatëdë jantsy jotkujkëts nnayjyäˈäwëdë, xik xoondëts ets nimaytyaktëts mëdiˈibë jëjpˈam. Jotkujkëts nnayjyäˈäwë kojëts nbatyë jäˈäy mëdiˈibëts xytsyojkp”.
2 Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Alessio mëdiˈibë tsoˈomp mä Países Bajos duˈun tnimaytyaˈaky: “Kojëts naynyoobyëˈäjtëdë mëdëtsë ngudëjk tajëts mas niˈigyë nayˈixyˈäjtëdë, perë ojts tsyiptaˈaky”. Mä yäˈädë artikulo nnimaytyäˈägäˈänëm tijaty mbäät tsyiptaˈaky mä jäˈäy naynyoobyëˈatëdë, per nan nnijawëyäˈänëm wiˈix mbäädë Biiblyë pyudëkëdë, parë oy tijaty ttundët. Nan nˈixäˈänëm wiˈix mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm tpudëkëdë pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp.
¿TIKO JÄˈÄY NYAYNYOOBYËˈATËDË?
3. ¿Tiko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë? (Proverbios 20:25).
3 Jantsy oy ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë, pes mbäät yëˈë tˈandijy ko pëkandëp. Jaˈa xëëw mä nety pyëjknëdë ta ttundë ja wandakën ets nyayˈanëˈëmxëdë ko naytsyokanëdëp ets naywyingutsëˈëgëyanëdëp nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtënëty. Mä duˈun tkatundënëm oy ko jawyiin tmëmay tmëdäjtët (käjpxë Proverbios 20:25). Ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë, ja mä mbäät nyayˈixyˈatëdë ets tˈixtë pen pëkandëp o kyaj. Pen kyaj pyëkanëdëbë, kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj oy tijaty të ttundë.
4. ¿Tiko yˈoyëty njaygyujkëm tiijën yˈandijpy ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë?
4 ¿Tiko jyëjpˈamëty njaygyujkëm tiijën yˈandijpy ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë? Jaˈko pënaty kyaj pyëktënëm pudëkëyanëdëp parë kyaj nëgoogyëjxm tˈanëëmëdët tuˈugë jäˈäy ko nyoobyëˈataampy pen kyaj tpëkäˈäny. Per kyaj yëˈëyë mbäät tnijawëdë pënaty kyaj pyëktënëm tiijën yˈandijpy ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatyëty, niˈamukën mbäät nnijäˈäwëm. Mayë jäˈäy duˈun jyënäˈändë ko pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp kuanën ko tyimpëktëty. Perë pënaty jam naynyoobyëˈäjtëdëp kyaj tiko duˈun wyinmaytyët. Melissa mëdiˈibë tsënaapy Estados Unidos duˈun tnimaytyaˈaky: “Näägë nmëguˈukˈäjtëmëty yajtëwdëp pënaty jam naynyoobyëˈäjtëdëp näˈäjën pyëkäˈändë, ets ko duˈun ttundë ta ja mëdiˈibë naynyoobyëˈäjtëdëp kuanë ko pyëktë oy tjanijawëdë ko kyaj tyuˈugyëdë ja wyinmäˈäny. Ko näägë nmëguˈukˈäjtëm duˈun tˈixtë, ta net jyënäˈändë ko kyaj pën tnoobyëˈätäˈäny, pes kyaj nyayajtëkëyaˈanyë jotmayoty”.
NAYˈIXYˈATËDË YAJXON
5, 6. ¿Wiˈix mbäät xyˈixyˈaty ja mëdiˈibë jam mnoobyëˈäjtypy? (1 Peedrʉ 3:4).
5 ¿Ti mbudëkëyanëp parë xyˈixët pen mbäät mbëktë? Yëˈko yajxon mnayˈixyˈatëdët. Mä ojts xykyaˈˈanëëmënëm ko mnoobyëˈataampy seguurë ko tam mëdiˈibë mdukˈoyˈijx. Pääty tyamën net ttiempëty parë xynyijawët nuˈunën tmëdatyë “oyjyot oywyinmäˈäny” (käjpxë 1 Peedrʉ 3:4). Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko xynyijawët wiˈix Diosmëduny, wiˈix jyaˈayˈaty ets ti myëmaapy myëdajpy. Ko duˈun xytyunët mbäädë net xynyijawë pen mbäät mëët mbëky ets pen tuˈugyëdëp ja mjot mwinmäˈäny (Prov. 31:26, 27-30; Éfes. 5:33; 1 Tim. 5:8). Mëmay mëdäjtë yajxon pen mnaytsyokanëdëp, pen mnaymyëjpëjktaˈaganëdëp ets pen mnaymyëmaˈakxtukanëdëp b (Rom. 3:23). Oy ko xyjyaˈamyatstët ko kyaj tuknax tijaty xytyimtunäˈändë, per mˈijxwëˈëmändëp wiˈix tijaty xytyunäˈändë.
6 ¿Tijaty mbäät xyˈaktundë? Oy ko xynyimaytyäˈäktët wiˈixë Dios xyˈakmëdunäˈändë. Nan oy ko xynyimaytyäˈäktët ti mëdiˈibë mdunandëp extëm ko myuubat mbäˈämbattëty, ko xyaˈˈamääytyäˈäktëtyë meeny sentääbë o ko jam ti xymyëmay xymyëdäjtët. Per myënëjkxaambyë tiempë, pes kyaj tuktonyë xytyimnimaytyaktayäˈändë (ijxkijpxyë mëdë Fwank 16:12). Per kuanë ko xynyimaytyäˈägäˈändë pes net xynyijawëdët ti mdunandëp mä jam mnaynyoobyëˈatëdë.
7. ¿Ti mbäät ttundë pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp parë nyayˈixyˈatëdët? (Ixë rekuäädrë mëdiˈibë jënäämp “ Ko jagam tsyëënët ja mëdiˈibë mëët mnaynyoobyëˈatyë” etsë dibujë).
7 ¿Wiˈix mbäät yajxon xyˈixyˈaty ja mnoobyë? Ko mëët mgäjpx mmaytyäˈägët kyaj ti mnaytyukwinguyuˈutsëdëty, nayajtëwëdë tijaty ets ijxkuk jaygyukë wiˈix jam mëtmaytyaˈagyë (Prov. 20:5; Sant. 1:19). Parë niˈigyë mnayˈixyˈatëdët oy ko tuˈugyë mgaytyët, mnëjkxtët muum ijx jäˈäwëbë o ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. Mbäät nanduˈun mëët myajpäättë pënaty mëët oy mnayjyawëdë ets ja mfamilyëty. Ets oy ko tuˈugyë tijaty xytyundët o muum mnëjkxtët parë xyˈixët wiˈix jyaˈayˈaty mayjyaˈay wyindum. Duˈun ttuunyë Albert, mëdiˈibë tsoˈomp mä Países Bajos ko mëët nyaynyoobyëˈäjtë Alicia. Yëˈë duˈun jyënaˈany: “Ndukniwijtsëdëbëts ijty parëts nimajtsk tijaty nduundë, extëm nyaˈoˈyëdëts ja kaaky tojkx ets tsimbuj texypyujtëts. Kojëts duˈun nduundë, tajëts nayˈixyˈäjtëdë wiˈixëts njäˈäyˈattë”.
Pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp oy ko nimajtsk tijaty ttundët parë niˈigyë nyayˈixyˈatëdët. (Ixë parrafo 7 ëtsë 8).
8. Pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp, ¿wiˈix pyudëkëdë ko yˈëxpëktë?
8 Tuk pëky ti mbäät xytyundë parë niˈigyë mnayˈixyˈatëdët, yëˈko mˈëxpëktët nimajtsk. Ets ko nety të mbëjknëdë tsojkëp xyjyuuttët ja tiempë parë mDiosˈawdattët tuˈk familyë, duˈun nëjkx xytyukˈijxpattë Dios (Ecl. 4:12). Oy ja yetyëjk kyaj yëˈë tnigëbäjkˈatynyëm ja nyoobyë, per oy ko mˈëxpëktët, pen mduundëp duˈun ta xynyijawëyäˈändë wiˈix mˈittë mëdë Jyobaa. Max mëdë kyudëjk Laysa mëdiˈibë tsënääytyëp Estados Unidos nyimaytyakypy wiˈix pyudëjkëdë ko yˈëxpëjktë. Max duˈun tnimaytyaˈaky: “Yëˈëjëts nˈëxpëjktë wiˈixë jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë ets wiˈix yˈixëty ja jukyˈäjtën ko jäˈäy pyëjknë. Kojëts duˈun nduundë xypyudëjkëdëts parëts nimaytyaktë wiˈixëts nety nwinmaytyë ets wiˈixëts njukyˈatäˈändë”.
TIJATY MBÄÄT XYˈAKTUNDË
9. ¿Pënaty mdukˈawäänëyandëp ko tam mnaynyoobyëˈäjtëndë?
9 ¿Pënaty mdukˈawäänëyandëp ko mnaynyoobyëˈäjtëdëp? Waˈan jeˈeyë tuˈuk majtskë jäˈäy xytyuknijawëyäˈändë, per mijts mbatëdëp (Prov. 17:27). Ko kyaj nëgoo pën xytyuknijawëdëty, ta kyaj nëgoo tijaty dyajtëwäˈändë. Per nan kutsëˈëgë ko pën xykyatukˈawäänëdëty, pes mbäät yëˈë xytsyëˈëgëdë ko jäˈäy tnijawëdëty. Pääty, oy ko xytyukmëtmaytyäˈäktët ja mëguˈuktëjk mëdiˈibë mbäät mbudëkëdë ets mˈëwij mgäjpxwijëdë, extëm ja mjëëky mëguˈuk, pënaty oy mëët mnayjyawëdë o ja mëjjäˈäytyëjkëty (Prov. 15:22).
10. ¿Ti mbäät ttundë pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp parë nyaywyingutsëˈëgëdët? (Proverbios 22:3).
10 ¿Ti mbudëkëyanëdëp parë mnaywyingutsëˈëgëdëty mä jam mnaynyoobyëˈatëdë? Ko tiempë nyäjxnë ta niˈigyë mnaytsyokäˈänëdë, per tsojkëp mnaywyingutsëˈëgëdëty, mët ko kyaj xymyëdëgoyäˈändë Jyobaa (1 Kor. 6:18). Pääty këdii jeˈeyë nimajtsk myajpäättëty, xynyigäjpx xynyimaytyäˈäktët wiˈixë jäˈäy yˈit tsyëënëdë o mnayajmuktëgooyëndëty (Éfes. 5:3). Pen kyaj mnaygyuentëˈatëdë mbäät ja mtsojkën mnaytyukmëmadäˈägëdë ets xymyëdëgoytyëtyë Jyobaa. Pääty, oy ko xynyimaytyäˈäktët wiˈix mnaywyingutsëˈëgëyäˈänëdë mä jam mnaynyoobyëˈatëdë ets wiˈix xymyëmëdowäˈändë Jyobaa yˈëwij kyäjpxwijën (käjpxë Proverbios 22:3). Duˈunën ttuundë Dawit mëdë Almaz mëdiˈibë tsoˈondëp Etiopía ko ojts nyaynyoobyëˈatëdë. Duˈun tnimaytyäˈäktë: “Yëˈëjëts ijty mëët nyajpäättë mëdiˈibëts oy mëët nayjyawëdë ets nanduˈun mä mayjyaˈay yajpäättë. Ninäˈäjëts ngaˈaduˈukpëtsëëmdë ets ninäˈäjëts ngawëˈëmdë nimajtsk mä karrë o mä tëjk, duˈunëts nnaygyuentëˈäjtëdë”.
11. Pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp, ¿tiko yˈoyëty tnimaytyäˈäktët wiˈix nyaytyukˈixäˈänëdë ko naytsyojkëdëp?
11 Ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë ta nyaytyukˈixëdë ko naytsyojkëdëp, extëm ko nyaybyawitsëdë ets nyaymyënanëdë. Pääty nimaytyäˈäktë wiˈix mnaytyukˈixäˈänëdë ko mnaytsyojkëdëp (Cant. 1:2; 2:6). Ko tiempë nyäjxnë ta niˈigyë mnaytsyokäˈänëdë, per oy ko mnaygyuentëˈatëdëty këdiibë mbokytyundëty (Prov. 6:27). Pääty ko nety të mnaygyajpxëndë ko mnaynyoobyëˈatanëdëp oy ko ja xynyimaytyäˈäktët wiˈix mnaytyukˈixäˈänëdë ko mnaytsyojkëdëp ets duˈun xymyëmëdowdëtyë Biiblyë yˈëwij kyäjpxwijën c (1 Tes. 4:3-7). Okwinmay: “¿Wiˈixë jäˈäy tˈixy mä nnax ngäjpn ko nyaybyawitsëdë ets nyaymyënanëdë pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp? Kots nyaybyawitsëdëty ets naymyënanëdëty, ¿mbäädëts niˈigyë ja tsojkën njawëdë?”
12. Pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp, ¿ti mbäät ttundë ko tpäättëtyë jotmay?
12 Pen mbattëbë jotmay, ¿ti mbäät xytyundë? Ko näˈäty mganaywyinjawëdëty, ¿yëˈëdaa yˈandijpy ko kyaj oy tijaty xytyundë? Kyaj, pes niˈamukë pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp pyäättëbë jotmay. Ko jäˈäy kyasäädëˈäjnëdë tyuundëbë mëjääw parë dyaˈoyëdë ja jyotmay, duˈunxyëp extëm tyundë tuˈuk ekipë. Extëm tyam xyaˈoyëdë ja jotmay mä mnaynyoobyëˈatëdë, nanduˈunën nëjkx xyaˈoyëdë mä nety mgasäädëˈäjnëdë. Oknayajtëwëdë, kots nmëdattë jotmay “¿Naymyëmaˈkxtujkëdëbëts ets maytyaktëbëts tsuj yajxon? ¿Ngupëjktëbëts kojëts ndëgoytyë? ¿Nayˈamdoowëdëbëtsë maˈkxën ets naybyokymaˈkxëdëbëts?” (Éfes. 4:31, 32). Pen xëmë xymyëdattë jotmay mä mnaynyoobyëˈatëdë, yëˈë yˈandijpy ko nanduˈunë jotmay xymyëdatäˈändë ko nety mbëjknëdë. Pääty pen mˈijxypy ko kyaj mnaywyinjawëdë, oy ko xyjyëjpkäjkpxtuˈttëty mä jam mnaynyoobyëˈatëdë. d
13. ¿Nuˈun mbäät jyeky mä jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë?
13 ¿Nuˈun mbäät jyeky mä jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë? Ko jäˈäy tii pojˈam ttuny kyaj oy wyimbëtsëmy (Prov. 21:5). Pääty oy ko maˈkxtukëty parë yajxon xyˈixyˈatët mëdiˈibë jam mnoobyëˈäjtypy. Per këdii jekyë tiempë xyajnaxtëty parë mbëktëty, pesë Biiblyë jyënaˈany: “Ko nˈëwxijt njëjpˈijxëm mëdiˈibë kyaj tyuny jyatyëty yajpäˈämbejtypyë korasoon” (Prov. 13:12). Pes ko jeky mnaynyoobyëˈäjtëndëty tsojk mbokytyunëdëty (1 Kor. 7:9). Pääty pen jam kujk jeky mnaynyoobyëˈäjtëndë. Oknayajtëwëdë: “¿Oyëdaa kots jeky nˈaknaynyoobyëˈatëdëty parëts nˈixtëty pën pëkandëbëts o kyaj?”.
¿WIˈIX MBÄÄT TPUDËKËDË NMËGUˈUKˈÄJTËM MËDIˈIBË JAM NAYNYOOBYËˈÄJTËDËP?
14. ¿Wixaty mbäät nbudëjkëm ja mëdiˈibë naynyoobyëˈäjtëdëp? (Ix nanduˈunë dibujë).
14 Pen nnijäˈäwëm ko ta pën nyaynyoobyëˈatëdë, ¿wiˈix mbäät nbudëjkëm? Mbäät nwoˈowëm kaabyë, mä nDiosˈawdäjtëm tuk familyë o nëjkx mëët muum nˈijx njäˈäwëm (Rom. 12:13). Duˈun mbäät niˈigyë nyayˈixyˈatëdë. Nan mbäät njamyëdäjtëm pen jam muum nyëjkxäˈändë o nwoˈowëm mä jëën tëjk parë kyäjpx myaytyaˈaktëty (Gal. 6:10). Alicia mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 7 duˈun jyënaˈany: “Ngukäjpxëdëbëts mëdë Albert kots näägë nmëguˈukˈäjtëm xywyoowdë mä tyëjk, parëts ngäjpx nmaytyaktë këdiibëts jeˈeyë nimajtsk nyajpäättët”. Ko yajjamyëdatäˈändëty pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp oy ko njamyëdäjtëm pes duˈunë nety nbudëjkëm. Nan tsojkëp nˈijxy nduˈunëm naa mbäät ak yëˈëyë kyäjpx myaytyäˈäktë, per kyaj mbäät ak yëˈëyë nikakëm (Filip. 2:4).
Pen nnijäˈäwëm ko tam pën nyaynyoobyëˈatëdë oy ko nbudëjkëm. (Ixë parrafo 14 etsë 15).
15. ¿Wiˈix mbäät nˈakpudëjkëm pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp? (Proverbios 12:18).
15 Ja tuk pëky wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp, yëˈko nwingutsëˈkëm ets kyaj nimaytyakëm (käjpxë Proverbios 12:18). Extëm nˈokpëjktakëm waˈan jotkujk nnayjyäˈäwëm ko pën nyaynyoobyëˈatëdë ets njantsy tyukmëtmaytyäˈägäˈänëm niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm. Per oy ko kyaj nˈëbat ngäjpxpatëm ko nˈijxëm ttundë mëdiˈibë ëtsäjtëm kyaj nˈoyˈijxëm (Prov. 20:19; Rom. 14:10; 1 Tes. 4:11). Nan kyaj mbäät nyajtëˈëwëm extëm näˈäjën pyëkäˈändë. Elise mëdë myëmëjjäˈäy duˈun jyënäˈändë: “Jantsy axëëgëts ijty nayjyawëdë kojëts ja nmëguˈukˈäjtëm xyajtëwdë näˈäjëtsën mbëkäˈändë ets ni jeˈeyënëmëts nety nganimaytyäˈäktënëm”.
16. Ko nnijäˈäwëm ko ja mëdiˈibë nety naynyoobyëˈäjtëdëp kyaj yˈoknaynyoobyëˈäjtëndë, ¿ti mbäät nduˈunëm?
16 Ko nnijäˈäwëm ko ja mëdiˈibë nety naynyoobyëˈäjtëdëp kyaj yˈoknaynyoobyëˈäjtëndë, ¿ti mbäät nduˈunëm? Kyaj yˈoyëty nyajtëˈëwëm tiko kyaj yˈoknaynyoobyëˈäjtëndë etsë net niduˈuk nbuugäjpxëm (1 Peed. 4:15). Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Lea jyënaˈany: “Axëëgëts nnayjyäˈäwë ko ja nmëguˈukˈäjtëm xyjyantsy xynyimaytyaktës ko tnijäˈäwëdë ko kyajts nˈoknaynyoobyëˈäjtëndë”. Të nnijäˈäwëm ko pen ja mëdiˈibë nety naynyoobyëˈäjtëdëp, kyaj yˈoknaynyoobyëˈäjtëndë, kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj ti oy të ttundë. Pes ko duˈun ja wyinmäˈäny ko tpëjktäˈäktë yëˈëjën ko të yajxon nyayˈixyˈatëdë. Mbäät mon tuk nyayjyawëdë ko kyaj yˈoknaynyoobyëˈäjtëndë, pääty oy ko nbudëjkëm (Prov. 17:17).
17. ¿Tijaty mbäät tˈaktundë pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp?
17 Jantsy oy ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë, per tsiptakp näˈäty. Jessica duˈun jyënaˈany: “Jantsy oy ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë, per tsojkëbë tiempë parë yajxon nyayˈixyˈatëdëty”. Pen jamë mnoobyë oy ko yajxon xyˈixyˈatët net xynyijawëty pen mbëkaampy o kyaj.
ËY 49 Nˈokˈyajxondakëmë Jyobaa kyorasoon
a Të näägë xyëëw tyëgatstë.
b Jap niˈigyë xynyijawëyaˈany mä libro Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2), kapitulo 3 mä jyënaˈany “¿Será esta la persona para mí?”.
c Pënaty naynyoobyëˈäjtëdëp ets nyaytsyoon nyaymyäjtsëndë ja yetyëjkˈäjtën o ja tyoxytyëjkˈäjtën o ja yetyëjk tnimäjts tnijäˈäxënë ja toxytyëjkë tsyiˈtsk, tëgatsy o axëëgë nety jam ja nyiniˈkx dyajtunëdë, pääty kuanë ko nidëgëëgë mëjjäˈäytyëjk tpayeˈeytyëty ja jotmay. Nanduˈun pen jam nyaytyuknijäˈäyëndë ja mensaje këxy kaˈpxy o tnimaytyaknëdë mä telefënë wiˈixë jäˈäy yˈit tsyëënëdë, mbäät nidëgëëgë mëjjäˈäytyëjk tpayeˈeytyë ja jotmay.
d Jap niˈigyë xynyijawëyaˈany mä Diˈib Xytyukˈawäˈänëm 15 äämbë agostë 1999 mä jyënaˈany: “Preguntas de los lectores”.
